Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۵٬۰۲۹
ویرایش
توحید ذاتی: تفاوت میان نسخهها
←جایگاه و معناشناسی
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
#خداوند یگانه و واحد است و شریک و مثل و مانندی ندارد. از این مرتبه به توحید واحدی تعبیر شده است. | #خداوند یگانه و واحد است و شریک و مثل و مانندی ندارد. از این مرتبه به توحید واحدی تعبیر شده است. | ||
#خداوند یکتا و اَحَد و از هر جهت بسیط است؛ هیچ | #خداوند یکتا و اَحَد و از هر جهت بسیط است؛ هیچ جزئی ندارد و مرکب از اجزاء خارجی یا عقلی و ذهنی نیست. این مرتبه را توحید اَحَدی مینامند.<ref>جوادی آملی، توحید در قرآن، ۱۳۹۵ش، ص۲۰۱و۲۰۲؛ سبحانی، الالهیات علی هدی الکتاب و السنة و العقل، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۱ و ۲۹؛ ربانی گلپایگانی، کلام تطبیقی (۱)، ۱۳۹۹ش، ص۴۱.</ref> | ||
آیاتی مانند «وَ لَم یَکُن لَه کُفواً أحَد»<ref>سوره توحید، آیه۴.</ref> و «لیس کَمِثلِه شَیء»<ref>سوره شوری، آیه ۱۱</ref> را به معنای نفی مثل و شریک و آیه «قُلْ هُوَ اللّٰهُ أَحَد» را ناظر به معنای دوم و نفی ترکیب دانستهاند.<ref>جوادی آملی، توحید در قرآن، ۱۳۹۵ش، ص۲۲۱و۲۲۲؛ سبحانی، الالهیات علی هدی الکتاب و السنة و العقل، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۱.</ref> | گفته شده مراد از وحدت خدا و واحد بودن خدا، وحدت به معنای حقیقی است نه عددی؛ یعنی خداوند تَعدّد و کثرت نمیپذیرد و برای او تعدد (دومی یا سومی) تصور نمیشود.<ref>سبحانی، الالهیات علی هدی الکتاب و السنة و العقل، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۲ و ۱۳.</ref> | ||
آیاتی مانند «وَ لَم یَکُن لَه کُفواً أحَد»<ref>سوره توحید، آیه۴.</ref> و «لیس کَمِثلِه شَیء»<ref>سوره شوری، آیه ۱۱</ref> را به معنای نفی مثل و شریک و آیه «قُلْ هُوَ اللّٰهُ أَحَد» را ناظر به معنای دوم و نفی ترکیب دانستهاند.<ref>جوادی آملی، توحید در قرآن، ۱۳۹۵ش، ص۲۲۱و۲۲۲؛ سبحانی، الالهیات علی هدی الکتاب و السنة و العقل، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۱.</ref> در برخی از سخنان امامان(ع) نیز به دو معنای توحید ذاتی اشاره شده است.<ref>نگاه کنید به: شیخ صدوق، التوحید، ۱۳۹۸ش، ص۸۳ و ۸۴، حدیث ۳ و ص۱۶۹، حدیث ۳.</ref> | |||
از جمله از امام علی(ع) نقل شده است: «... هُوَ وَاحِدٌ لَیْسَ لَهُ فِی الْأَشْیَاء شِبْهٌ ... إِنَّهُ عَزَّوَجَلَّ أَحَدِیُّ الْمَعْنَى يَعْنِی بِهِ أَنَّهُ لَا یَنْقَسِمُ فِی وُجُودٍ وَ لَا عَقْلٍ وَ لَا وَهْمٍ؛ خداوند واحدی است که در میان اشیاء مثل و مانندی ندارد .. خداوند احدی المعنی است؛ یعنی او در وجود، عقل و وهم، تقسیم نمیپذیرد».<ref>شیخ صدوق، التوحید، ۱۳۹۸ش، ص۸۳ و ۸۴، حدیث ۳.</ref> | |||
[[عبدالله جوادی آملی]]، فیلسوف و مفسر شیعی، گفته است خداوند یگانه و یکتا است؛ یگانه یعنی شریک و مثل و مانندی ندارد و یکتا، یعنی بسیط است و جزء ندارد.<ref>جوادی آملی، توحید در قرآن، ۱۳۹۵ش، ص۲۲۳.</ref> گفته شده، در اصطلاح فیلسوفان از این وحدت، به وحدت حَقّه تعبیر میشود که در آن نه تعدد و تکثّر راه دارد و نه ترکیب.<ref>ربانی گلپایگانی، کلام تطبیقی (۱)، ۱۳۹۹ش، ص۴۲.</ref> | |||
==اثبات توحید ذاتی== | ==اثبات توحید ذاتی== | ||
حکمای الهی برای اثبات وحدت و یگانگی ذات واجبالوجود، دلایلی اقامهکردهاند که متقنترین آنها برهانی است که با استفاده از [[برهان صدیقین]] (طبق تقریر [[صدرالمتألهین]]) تشکیل مییابد و تقریر آن این است: | حکمای الهی برای اثبات وحدت و یگانگی ذات واجبالوجود، دلایلی اقامهکردهاند که متقنترین آنها برهانی است که با استفاده از [[برهان صدیقین]] (طبق تقریر [[صدرالمتألهین]]) تشکیل مییابد و تقریر آن این است: | ||