پرش به محتوا

سید محمدکاظم طباطبایی یزدی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{دیگر کاربردها|طباطبائی}}
{{دیگر کاربردها|طباطبائی (ابهام‌زدایی)}}
{{جعبه اطلاعات عالمان شیعه
{{جعبه اطلاعات عالمان شیعه
| عنوان =سید محمدکاظم طباطبایی یزدی
| عنوان =سید محمدکاظم طباطبایی یزدی
خط ۳۹: خط ۳۹:
== زندگی‌نامه ==
== زندگی‌نامه ==
[[پرونده:سید یزدی و فرزندان.png|بندانگشتی|250px|سید یزدی و فرزندان]]
[[پرونده:سید یزدی و فرزندان.png|بندانگشتی|250px|سید یزدی و فرزندان]]
سید محمدکاظم یزدی در روستای کِسنَویهٔ [[یزد]] به دنیا آمد.<ref>امین، اعیان‌الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۱۰، ص۴۳.</ref> پدرش سید عبدالعظیم کشاورز بود. نسب وی به [[سادات طباطبایی]] و [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|امام حسن مجتبی(ع)]] می‌رسد.<ref>امین، اعیان‌الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۱۰، ص۴۳.</ref> درباره سال تولد سید محمدکاظم اختلافاتی وجود دارد: در اعیان‌الشیعه، سال ۱۲۴۷ق ذکر شده است<ref>امین، اعیان‌الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۱۰، ص۴۳.</ref> و [[علی دوانی]] در کتاب [[نهضت روحانیون ایران (کتاب)|نهضت روحانیون ایران]]، به نقل از خانواده او، سال ۱۲۴۸ق را بیان کرده است.<ref>بذرافشان، سید محمدکاظم یزدی: فقیه دوراندیش، ۱۳۷۶ش، ص۲۳.</ref>
سید محمدکاظم یزدی در روستای کِسنَویهٔ [[یزد]] به دنیا آمد.<ref>امین، اعیان‌الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۱۰، ص۴۳.</ref> پدرش سید عبدالعظیم کشاورز بود. نسب وی به [[سادات طباطبایی]] و [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|امام حسن مجتبی(ع)]] می‌رسد.<ref>امین، اعیان‌الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۱۰، ص۴۳.</ref> درباره سال تولد سید محمدکاظم اختلافاتی وجود دارد: در [[اعیان الشیعة (کتاب)|اعیان‌الشیعه]]، سال ۱۲۴۷ق ذکر شده است<ref>امین، اعیان‌الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۱۰، ص۴۳.</ref> و [[علی دوانی]] در کتاب [[نهضت روحانیون ایران (کتاب)|نهضت روحانیون ایران]]، به نقل از خانواده او، سال ۱۲۴۸ق را بیان کرده است.<ref>بذرافشان، سید محمدکاظم یزدی: فقیه دوراندیش، ۱۳۷۶ش، ص۲۳.</ref>


سید محمد کاظم، در [[۲۸ رجب]] ۱۳۳۷ق (۱۲۹۸ش) بر اثر ذاتُ‌الرّیه، درگذشت و در [[مسجد عمران بن شاهین (نجف)|مسجد عمران بن شاهین]] در [[حرم امام علی(ع)]] [[دفن]] شد.<ref>امین، اعیان‌الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۱۰، ص۴۸.</ref> در رحلتش، در [[عراق]]، [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|سنی]] ماتم گرفتند و در [[ایران]]، احمدشاه نیز در مجلس ختمش حاضر شد.<ref>امین، اعیان‌الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۱۰، ص۴۳.</ref> [[سید عبدالعزیز طباطبایی یزدی]] (۱۳۰۸-۱۳۷۴ش) کتاب‌شناس و نسخه‌شناس، نوه او است.<ref>شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۷۰ش، ج۹، ص۲۳۱.</ref>  
سید محمدکاظم، در [[۲۸ رجب]] ۱۳۳۷ق (۱۲۹۸ش) بر اثر ذاتُ‌الرّیه، درگذشت و در [[مسجد عمران بن شاهین (نجف)|مسجد عمران بن شاهین]] در [[حرم امام علی(ع)]] [[دفن]] شد.<ref>امین، اعیان‌الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۱۰، ص۴۸.</ref> در رحلتش، در [[عراق]]، [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|سنی]] ماتم گرفتند و در [[ایران]]، احمدشاه نیز در مجلس ختمش حاضر شد.<ref>امین، اعیان‌الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۱۰، ص۴۳.</ref> [[سید عبدالعزیز طباطبایی یزدی]] (۱۳۰۸-۱۳۷۴ش) کتاب‌شناس و نسخه‌شناس، نوه او است.<ref>شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۷۰ش، ج۹، ص۲۳۱.</ref>  


[[پرونده:نمای داخلی مسجد عمران بن شاهین.jpg|250px|بندانگشتی| [[مسجد عمران بن شاهین (نجف)|مسجد عمران بن شاهین]] که روبه‌روی آن صحن [[حرم امام علی(ع)]] و سمت راست آن مقبره سید یزدی قرار دارد.]]
[[پرونده:نمای داخلی مسجد عمران بن شاهین.jpg|250px|بندانگشتی| [[مسجد عمران بن شاهین (نجف)|مسجد عمران بن شاهین]] که روبه‌روی آن صحن [[حرم امام علی(ع)]] و سمت راست آن مقبره سید یزدی قرار دارد.]]
خط ۵۳: خط ۵۳:
در سال ۱۲۸۱ق، با اجازه و معرفی [[محمدباقر آقا نجفی اصفهانی|محمدباقر نجفی اصفهانی]] به نجف رفت.<ref>موسوی درودی، «زندگی‌نامه مختصر و سال‌شمار فعالیت‌های علمی…»، ۱۳۹۶ش، ص۱۹۷.</ref> و در [[مدرسه صدر نجف|مدرسه صدر]] نجف ساکن شد. ورود سید به نجف با وفات [[شیخ مرتضی انصاری]] و انتقال [[مرجع تقلید|مرجعیت]] به [[سید محمدحسن شیرازی|میرزای شیرازی]] مصادف بود. او پس از مدتی، [[امام جماعت|امام‌جماعت]] صحن علوی شد.<ref>امین، اعیان‌الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۱۰، ص۴۳.</ref>
در سال ۱۲۸۱ق، با اجازه و معرفی [[محمدباقر آقا نجفی اصفهانی|محمدباقر نجفی اصفهانی]] به نجف رفت.<ref>موسوی درودی، «زندگی‌نامه مختصر و سال‌شمار فعالیت‌های علمی…»، ۱۳۹۶ش، ص۱۹۷.</ref> و در [[مدرسه صدر نجف|مدرسه صدر]] نجف ساکن شد. ورود سید به نجف با وفات [[شیخ مرتضی انصاری]] و انتقال [[مرجع تقلید|مرجعیت]] به [[سید محمدحسن شیرازی|میرزای شیرازی]] مصادف بود. او پس از مدتی، [[امام جماعت|امام‌جماعت]] صحن علوی شد.<ref>امین، اعیان‌الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۱۰، ص۴۳.</ref>


سید کاظم پس از رفتن [[سید محمدحسن شیرازی|میرزاى شیرازى]] به [[سامرا]]، در نجف ماند و به تدریس علوم حوزوی پرداخت تا اینکه به مرجعیت رسید.<ref>آقابزرگ تهرانی، طبقات اَعلام الشیعة، ۱۴۳۰ق/۲۰۰۹م، ج۱۷، ص۷۱.</ref>
سید کاظم پس از رفتن میرزاى شیرازى به [[سامرا]]، در نجف ماند و به تدریس علوم حوزوی پرداخت تا اینکه به مرجعیت رسید.<ref>آقابزرگ تهرانی، طبقات اَعلام الشیعة، ۱۴۳۰ق/۲۰۰۹م، ج۱۷، ص۷۱.</ref>


=== جایگاه علمی ===
=== جایگاه علمی ===
خط ۸۹: خط ۸۹:
# [[حسنعلی نخودکی اصفهانی]]؛
# [[حسنعلی نخودکی اصفهانی]]؛
# [[سید محمدتقی خوانساری]]؛
# [[سید محمدتقی خوانساری]]؛
# [[شیخ علی‌اکبر نهاوندی]]؛
# [[علی‌اکبر نهاوندی|شیخ علی‌اکبر نهاوندی]]؛
# [[سید جمال‌الدین گلپایگانی]]؛
# [[سید جمال‌الدین گلپایگانی]]؛
# [[مصطفی مجتهد تبریزی]]؛
# [[مصطفی مجتهد تبریزی]]؛
خط ۱۰۲: خط ۱۰۲:
ابوالحسنی در کتاب فراتر از روش آزمون‌وخطا، ۲۵ اثر [[فقه|فقهی]] و [[اصول فقه|اصولی]] برای محمدکاظم یزدی نام برده است.<ref>ابوالحسنی، فراتر از روش «آزمون‌وخطا»، ۱۳۸۹ش، ۹۵-۹۶.</ref> مهم‌ترین و معروف‌ترین کتاب او العُروَةُ الوُثقیٰ است.<ref>ابوالحسنی، فراتر از روش «آزمون‌وخطا»، ۱۳۸۹ش، ۱۰۲.</ref> این کتاب در مباحث استدلالی فقهی، جایگاهی محوری برای عالمان و مراجع و فقیهان پیدا کرد و ده‌ها شرح و حاشیه بر آن نوشته‌ شد.<ref>نگاه کنید به یزدی، العروة الوثقی فیما تعم به البلوی (المحشی)، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۳-۴.</ref> اهمیت آن به حدی است که نویسنده کتاب را با نام «صاحبْ‌عُروه» می‌خوانند.<ref>ابوالحسنی، فراتر از روش «آزمون‌وخطا»، ۱۳۸۹ش، ۱۰۵.</ref>
ابوالحسنی در کتاب فراتر از روش آزمون‌وخطا، ۲۵ اثر [[فقه|فقهی]] و [[اصول فقه|اصولی]] برای محمدکاظم یزدی نام برده است.<ref>ابوالحسنی، فراتر از روش «آزمون‌وخطا»، ۱۳۸۹ش، ۹۵-۹۶.</ref> مهم‌ترین و معروف‌ترین کتاب او العُروَةُ الوُثقیٰ است.<ref>ابوالحسنی، فراتر از روش «آزمون‌وخطا»، ۱۳۸۹ش، ۱۰۲.</ref> این کتاب در مباحث استدلالی فقهی، جایگاهی محوری برای عالمان و مراجع و فقیهان پیدا کرد و ده‌ها شرح و حاشیه بر آن نوشته‌ شد.<ref>نگاه کنید به یزدی، العروة الوثقی فیما تعم به البلوی (المحشی)، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۳-۴.</ref> اهمیت آن به حدی است که نویسنده کتاب را با نام «صاحبْ‌عُروه» می‌خوانند.<ref>ابوالحسنی، فراتر از روش «آزمون‌وخطا»، ۱۳۸۹ش، ۱۰۵.</ref>


== خصوصیات اخلاقی ==
== مواضع سیاسی ==
[[سید موسی شبیری زنجانی|سید موسی شبیری]] نقل می‌کند [[سید احمد خوانساری]] که خود در [[زهد]] و [[تقوا]] زبانزد بود، به تقوای سیدِ یزدی اعتقاد داشت.<ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ج۲، ص۴۵۵.</ref> همچنین می‌گوید سید محمدکاظم یزدی، بسیار اهل احتیاط بود؛ به‌اندازه‌ای که وقتی از دنیا رفت، شش هزار [[نماز]] و [[روزه]] نیابی نزدش مانده بود؛ زیرا نسبت به اشخاص اطمینان پیدا نمی‌کرد.<ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۱۳۸۹ش، ج۳، ص۳۸۵.</ref>
 
== خدمات اجتماعی ==
[[پرونده:مدرسه یزدی در نجف.jpg|250px|بندانگشتی|نمایی از [[مدرسه علمیه سید یزدی (نجف)|مدرسه سید یزدی]] در [[نجف]]]]
گفته‌اند سیدمحمدکاظم یزدی، به عمران شهرها و روستاها توجه داشته و مساجد، حمام‌ها و کاروانسراهایی بنا کرده است. او همچنین به ساخت بناهای علمی اهتمام داشت. مشهورترین مدرسه علمیه [[نجف]]، که اکنون به نام [[مدرسه علمیه سید یزدی (نجف)|مدرسه سید]] شناخته می‌شود، به همت او ساخته شده است.<ref>بذرافشان، سید محمدکاظم یزدی فقیه دوراندیش، ۱۳۷۶ش، ص۱۳۰-۱۳۱.</ref>
 
وی همچنین در محله العماره نجف مکانی برای اسکان زائران تأسیس کرد به نام «خانُ‌الزائرین» که در سال ۱۳۸۴ق به مدرسه تبدیل شد.<ref>غروی، مع علماء النجف الأشرف، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۵۲.</ref>
 
== سیاست ==
[[پرونده:قبر سید یزدی.jpg|بندانگشتی|250px|مقبره سید محمدکاظم طباطبایی یزدی]]  
[[پرونده:قبر سید یزدی.jpg|بندانگشتی|250px|مقبره سید محمدکاظم طباطبایی یزدی]]  
می‌گویند سید محمدکاظم یزدی، نسبت دیگر [[مرجع تقلید|مراجع]] هم‌عصرش، همچون [[محمدکاظم خراسانی|آخوند خراسانی]] کنش سیاسی کمتری داشت و فعالیت سیاسی او غالباً در قالب صدور تلگراف و نوشتن بیانیه بود؛ اما به‌جهت جایگاهش به عنوان مرجعی برجسته، همین مقدار فعالیت، بسیار حائز اهمیت بود.<ref>حاتمی و بهشتی‌سرشت، «تقابل و تعامل آخوند ملا محمدکاظم خراسانی و سید محمدکاظم یزدی در جریان انقلاب مشروطه»، ص۷.</ref>
می‌گویند سید محمدکاظم یزدی، نسبت دیگر [[مرجع تقلید|مراجع]] هم‌عصرش، همچون [[محمدکاظم خراسانی|آخوند خراسانی]] کنش سیاسی کمتری داشت و فعالیت سیاسی او غالباً در قالب صدور تلگراف و نوشتن بیانیه بود؛ اما به‌جهت جایگاهش به عنوان مرجعی برجسته، همین مقدار فعالیت، بسیار حائز اهمیت بود.<ref>حاتمی و بهشتی‌سرشت، «تقابل و تعامل آخوند ملا محمدکاظم خراسانی و سید محمدکاظم یزدی در جریان انقلاب مشروطه»، ص۷.</ref>
خط ۱۲۸: خط ۱۱۹:


=== مشروطه ===
=== مشروطه ===
سید یزدی در نهضت [[مشروطه]]، با [[شیخ فضل‌الله نوری]] همسو بود و حمایت از مجلس را مشروط به انطباق کامل مصوبات آن با موازین شرعی می‌شمرد. وقتی شیخ فضل‌الله در [[حرم عبدالعظیم حسنی|حرم حضرت عبدالعظیم]] متحصن شد، به‌شدت از او حمایت کرد.<ref>حائری، تشیع و مشروطیت در ایران، ۱۳۶۴ش، ص۲۰۱.</ref>
سید یزدی در [[نهضت مشروطه]]، با [[شیخ فضل‌الله نوری]] همسو بود و حمایت از مجلس را مشروط به انطباق کامل مصوبات آن با موازین شرعی می‌شمرد. وقتی شیخ فضل‌الله در [[حرم عبدالعظیم حسنی|حرم حضرت عبدالعظیم]] متحصن شد، به‌شدت از او حمایت کرد.<ref>حائری، تشیع و مشروطیت در ایران، ۱۳۶۴ش، ص۲۰۱.</ref>


پس از به توپ بستن مجلس و زمانی که آخوند خراسانی برای برگشت مشروطه بسیار می‌کوشید، سید یزدی برای جلوگیری از برگشتن مشروطه، فتوای حرمت مشروطه را صادر کرد.<ref>حاتمی و بهشتی‌سرشت، «تقابل و تعامل آخوند ملا محمدکاظم خراسانی و سید محمدکاظم یزدی در جریان انقلاب مشروطه»، ص۱۳.</ref>
پس از به توپ بستن مجلس و زمانی که آخوند خراسانی برای برگشت مشروطه بسیار می‌کوشید، سید یزدی برای جلوگیری از برگشتن مشروطه، فتوای حرمت مشروطه را صادر کرد.<ref>حاتمی و بهشتی‌سرشت، «تقابل و تعامل آخوند ملا محمدکاظم خراسانی و سید محمدکاظم یزدی در جریان انقلاب مشروطه»، ص۱۳.</ref>
== خصوصیات اخلاقی ==
[[سید موسی شبیری زنجانی|سید موسی شبیری]] مرجع تقلید شیعه نقل می‌کند [[سید احمد خوانساری]] که خود در [[زهد]] و [[تقوا]] زبانزد بود، به تقوای سیدِ یزدی اعتقاد داشت.<ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ج۲، ص۴۵۵.</ref> همچنین می‌گوید سید محمدکاظم یزدی، بسیار اهل احتیاط بود؛ به‌اندازه‌ای که وقتی از دنیا رفت، شش هزار [[نماز]] و [[روزه]] نیابی نزدش مانده بود؛ زیرا نسبت به اشخاص اطمینان پیدا نمی‌کرد.<ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۱۳۸۹ش، ج۳، ص۳۸۵.</ref>
== خدمات اجتماعی ==
[[پرونده:مدرسه یزدی در نجف.jpg|250px|بندانگشتی|نمایی از [[مدرسه علمیه سید یزدی (نجف)|مدرسه سید یزدی]] در [[نجف]]]]
گفته‌اند سیدمحمدکاظم یزدی، به عمران شهرها و روستاها توجه داشته و [[مسجد|مساجد]]، حمام‌ها و کاروانسراهایی بنا کرده است. او همچنین به ساخت بناهای علمی اهتمام داشت. مشهورترین مدرسه علمیه نجف، که اکنون به نام [[مدرسه علمیه سید یزدی (نجف)|مدرسه سید]] شناخته می‌شود، به همت او ساخته شده است.<ref>بذرافشان، سید محمدکاظم یزدی فقیه دوراندیش، ۱۳۷۶ش، ص۱۳۰-۱۳۱.</ref>
وی همچنین در محله العماره نجف مکانی برای اسکان زائران تأسیس کرد به نام «خانُ‌الزائرین» که در سال ۱۳۸۴ق به مدرسه تبدیل شد.<ref>غروی، مع علماء النجف الأشرف، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۵۲.</ref>


== بزرگداشت ==
== بزرگداشت ==