کتاب علی(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

در روایات آمده که این کتاب را کسانی غیر از [[اهل‌البیت علیهم‌السلام|اهل‌بیت]] هم دیده‌اند؛ ازجمله [[محمد بن مسلم ثقفی کوفی|محمد بن مسلم]]، [[زرارة بن اعین|زُراره بن اَعْین]] و [[منصور عباسی]]. مهدی مهریزی کتابی به‌نام «کتاب علی» با موضوع الجامعه نوشته است.

بر اساس احادیث شیعه، کتاب الجامعه، کتابی است که به‌املای [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و به دست [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] نوشته شده است.<ref>صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۴۲-۱۴۶؛ کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۳۹.</ref> در روایات‌، عنوان‌های دیگری مانند «صحیفه»<ref>صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۵۳-۱۵۵.</ref> و «کتاب علی»<ref>اهوازی، الزهد، ۱۴۰۲ق، ص۳۹؛ اشعری، النوادر، ۱۴۰۸ق، ص۷۹؛ برقی، محاسن، ۱۳۷۱ق، ج۱، ص۱۰۷ و ۲۷۳.</ref> به کار رفته که برخی پژوهشگران معتقدند همگی مربوط به یک کتاب‌اند؛ چراکه در این روایت‌ها، ویژگی‌های یکسانی برای این عناوین ذکر شده‌ است.<ref>بهاردوست، «جفر و جامعه»، ص۴۷۶.</ref> در مقابل، [[آقابزرگ تهرانی]] ([[سال ۱۲۹۳ هجری قمری|۱۲۹۳]]-[[سال ۱۳۸۹ هجری قمری|۱۳۸۹ق]]) معتقد است کتابُ علی با الجامعه تفاوت دارد.<ref>آقا بزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۳۰۵-۳۰۶.</ref>

برپایه برخی روایات، الجامعه از جملهٔ [[ودایع امامت]] است که بر [[امامت|امام‌‌بودن]]  دارنده آن دلالت دارد.<ref>شیخ صدوق، معانی الأخبار، ۱۴۰۳ق، ص۱۰۲-۱۰۳؛ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۴۱۸-۴۱۹.</ref> آقا بزرگ تهرانی بر این باور است که کتاب علی(ع) همچون دیگر ودایع امامت، نزد [[امامان شیعه]] دست‌به‌دست می‌گشته و اکنون نزد [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام مهدی(عج)]] است‌.<ref>آقا بزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۳۰۵.</ref>

==محتوای کتاب==

در روایت‌هایی، اندازه کتاب علی(ع) به این شکل بیان شده که طول آن هفتاد ذِراع (تقریباً ۳۵ متر)<ref>کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۳۹؛ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص ۴۱۹.</ref> و عرض آن به‌ضخامت ران شتر است<ref>شیخ طوسی، التهذیب، ۱۴۰۷ق، ج۹، ص۲۷۱.</ref> که از گستردگی و حجم زیاد آن حکایت دارد؛<ref>بهاردوست، «جفر و جامعه»، ص۴۷۷.</ref> اما در بعضی از روایت‌ها آمده است که این کتاب کوچک بوده و در غلاف شمشیر جای می‌گرفته است.<ref>برقی، المحاسن، ۱۳۷۱ق، ج۱، ص۱۷-۱۸؛ نسائی، السنن الکبری، ۱۴۲۱ق، ج۸، ص۵۶.</ref> برخی از محققان با استناد به روایت‌های دیگر، این کتاب کوچک را، نه همه کتاب، که بخشی از کتاب دانسته‌اند.<ref>بهاردوست، «جفر و جامعه»، ص۴۷۷.</ref> سیدمحمدکاظم طباطبایی (متولد ۱۳۴۴ش)، معتقد است این کتاب کوچک، کتاب دیگری غیر از کتاب علی(ع) بوده است.<ref>طباطبایی، تاریخ حدیث شیعه، ج۱، ص۶۵-۶۶.</ref>

مهدی مهریزی کتابی با عنوان «کتاب علی» در موضوع کتاب علی(ع) نوشته که انتشارات صحیفه خِرَد آن را در سال ۱۳۹۰ش، در ۲۲۰ صفحه منتشر کرده است.<ref>مهریزی، کتاب علی، ۱۳۹۰ش.</ref>

{{پانوشت}}

{{یادداشت‌ها}}

{{منابع}}

* آقا بزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعة الی تصانیف الشیعة، قم، اسماعیلیان، ۱۴۰۸ق

==پیوند به بیرون==