Automoderated users، confirmed، movedable، protected، templateeditor
۱٬۹۷۵
ویرایش
غبارروبی (آیین): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
==مفهوم‌شناسی== | ==مفهوم‌شناسی== | ||
غبارروبی از آیین‌های رایج در مساجد، حرم‌ها و اماکن مقدس است که قدمتی دیرینه دارد. این مراسم، در وقت‌های معین و با آداب خاصی برگزار می‌شود. با توسعه حرم‌ها و افزایش [[زائر|زائران]] و لزوم توجه به نظم و نظام در اداره امور حرم‌ها، طی یک نظام تدوینی برای اداره حرم‌ها، زمان و افراد مشخصی برای امر نظافت در حرم‌ها مشخص شدند تا این مراسم در زمانی غیر از زمان حضور زائران و مراجعان انجام پذیرد.<ref>قصابیان، «آیین غبارروبی در حرم رضوی»، ص۹۵.</ref> در کشورهای اسلامی نیز مردم، مساجد را پیش از آغاز [[رمضان|ماه رمضان]]، غبارروبی می‌کنند.<ref>«غبارروبی مساجد، سنتی پسندیده در آستانه ماه مبارک رمضان»، خبرگزاری ایسنا.</ref> در این مراسم، عطرافشانی و تنظیف صورت می‌گیرد | غبارروبی از آیین‌های رایج در مساجد، حرم‌ها و اماکن مقدس است که قدمتی دیرینه دارد. این مراسم، در وقت‌های معین و با آداب خاصی برگزار می‌شود. با توسعه حرم‌ها و افزایش [[زائر|زائران]] و لزوم توجه به نظم و نظام در اداره امور حرم‌ها، طی یک نظام تدوینی برای اداره حرم‌ها، زمان و افراد مشخصی برای امر نظافت در حرم‌ها مشخص شدند تا این مراسم در زمانی غیر از زمان حضور زائران و مراجعان انجام پذیرد.<ref>قصابیان، «آیین غبارروبی در حرم رضوی»، ص۹۵.</ref> در کشورهای اسلامی نیز مردم، مساجد را پیش از آغاز [[رمضان|ماه رمضان]]، غبارروبی می‌کنند.<ref>«غبارروبی مساجد، سنتی پسندیده در آستانه ماه مبارک رمضان»، خبرگزاری ایسنا.</ref> در این مراسم، عطرافشانی و تنظیف صورت می‌گیرد<ref>«آیین غبارروبی «جلای دل در بهشت» در تخت فولاد»، خبرگزاری ایمنا.</ref> و امروزه از یک امر ضروری، به سنت و آیین تبدیل شده است.<ref>جلالیان، «وسایل و ملزومات مراسم غبارروبی و خدمت فوق ضریح در حرم رضوی به روایت اسناد واشیای موزه‌ای»، مجله مشکات، ص ۱۱۰.</ref> | ||
در [[آیه ۱۲۵ سوره بقره|آیه ۱۲۵ از سوره بقره]] از [[قرآن]]، در خصوص پاکیزه نگه داشتن [[کعبه]] سخن گفته شده است؛ از این‌رو برخی معتقدند این آیین ریشه‌ای قرآنی دارد.<ref>«غبارروبی مساجد، سنتی پسندیده در آستانه ماه مبارک رمضان»، خبرگزاری ایسنا.</ref> آیین غبارروبی در اماکن مختلفی چون حرم ائمه(ع)،<ref>«آیین غبارروبی ضریح مطهر امام رضا «علیه‌السلام»»، خبرگزاری عصر ایران.</ref> مزار [[شهدا]]،<ref>«برگزاری آیین غبارروبی و عطرافشانی گلزار شهدای اهواز»، صندوق بازنشستگان کشوری.</ref> [[قبرستان|قبرستان‌ها]]،<ref>«آیین غبارروبی «جلای دل در بهشت» در تخت فولاد»، خبرگزاری ایمنا.</ref> [[امامزاده|امامزادگان]]،<ref>«آیین غبارروبی آستان»، سایت آستان مقدس امام زاده قاسم(ع).</ref> مساجد،<ref>«غبارروبی مسجد الاقصی در آستانه ماه مبارک رمضان»، سایت باشگاه خبرنگاران جوان.</ref> حسینیه‌ها<ref>«۱۵۰۰ مسجد و حسینیه در چهارمحال و بختیاری غبارروبی می‌شود»، خبرگزاری مهر.</ref> و [[کعبه]]<ref>«غبارروبی کعبه هم‌زمان با شروع ماه شعبان»، خبرگزاری مهر.</ref> برگزار می‌شود.<ref>«نماد مسجد الاقصی در کابل غبارروبی شد»، خبرگزاری تسنیم.</ref> | در [[آیه ۱۲۵ سوره بقره|آیه ۱۲۵ از سوره بقره]] از [[قرآن]]، در خصوص پاکیزه نگه داشتن [[کعبه]] سخن گفته شده است؛ از این‌رو برخی معتقدند این آیین ریشه‌ای قرآنی دارد.<ref>«غبارروبی مساجد، سنتی پسندیده در آستانه ماه مبارک رمضان»، خبرگزاری ایسنا.</ref> آیین غبارروبی در اماکن مختلفی چون حرم ائمه(ع)،<ref>«آیین غبارروبی ضریح مطهر امام رضا «علیه‌السلام»»، خبرگزاری عصر ایران.</ref> مزار [[شهدا]]،<ref>«برگزاری آیین غبارروبی و عطرافشانی گلزار شهدای اهواز»، صندوق بازنشستگان کشوری.</ref> [[قبرستان|قبرستان‌ها]]،<ref>«آیین غبارروبی «جلای دل در بهشت» در تخت فولاد»، خبرگزاری ایمنا.</ref> [[امامزاده|امامزادگان]]،<ref>«آیین غبارروبی آستان»، سایت آستان مقدس امام زاده قاسم(ع).</ref> مساجد،<ref>«غبارروبی مسجد الاقصی در آستانه ماه مبارک رمضان»، سایت باشگاه خبرنگاران جوان.</ref> حسینیه‌ها<ref>«۱۵۰۰ مسجد و حسینیه در چهارمحال و بختیاری غبارروبی می‌شود»، خبرگزاری مهر.</ref> و [[کعبه]]<ref>«غبارروبی کعبه هم‌زمان با شروع ماه شعبان»، خبرگزاری مهر.</ref> برگزار می‌شود.<ref>«نماد مسجد الاقصی در کابل غبارروبی شد»، خبرگزاری تسنیم.</ref> | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
[[پرونده:اداره شستشوی کعبه.png|بندانگشتی|وسط|تابلو پارچه‌ای متعلق به کمیته شستشوی کعبه]] | [[پرونده:اداره شستشوی کعبه.png|بندانگشتی|وسط|تابلو پارچه‌ای متعلق به کمیته شستشوی کعبه]] | ||
==آیین غبارروبی حرم امام رضا== | ==آیین غبارروبی حرم امام رضا== | ||
در [[حرم امام رضا(ع)]] سنت غبارروبی، قدمتی ۵۰۰ ساله دارد و به دوره [[صفویان|صفویه]] منتسب است. تا پیش از آن، به خاطر نبود فضای [[ضریح]] و صندوقچه بر روی قبور امامان، احتمالا نظافت حرم‌ها به یکباره انجام می‌شده و پس از آنکه در دوره صفویه بر قبور امامان، [[ضریح]] و صندوق نصب شدند، آیینی مخصوص به تنظیف آنها نیز تدوین شده است. در ابتدا این مراسم برای تنظیف قرآن‌ها، هدایا اهدایی به حرم و فضای داخلی و خارجی ضریح انجام می‌شد. بر اساس اسناد باقی‌مانده از موقوفات حرم امام رضا(ع)، بیشتر اسناد غبارروبی مربوط به [[دوره قاجار]] است و پیش از آن، اطلاعات دقیقی از این مراسم وجود ندارد. آن‌طور که از منابع استخراج شده، آیین غبارروبی در دوره صفویه سالی یک مرتبه و پیش از ایام [[نوروز]]، در دوره [[قاجار]] سالی چند مرتبه و پیش از اعیاد اسلامی و با حضور مهمانان انجام می‌شد.<ref>قصابیان، «آیین غبارروبی در حرم رضوی»، ص۹۵-۱۰۵.</ref> امروزه نیز در حرم امام رضا(ع) پس از دعوت از مدعوین برای برگزاری این مراسم، درب ضریح باز شده و مراسم غبارروبی حرم انجام می‌شود.<ref>اداره تولیدات فرهنگی آستان قدس رضوی، راهنمای خادمان و زائران امام رضا، ۱۳۹۷ش، ص۱۲۶.</ref> این مراسم با آیین‌های ویژه‌ای توسط عالمان و صاحب‌منصبان برگزار می‌شود.<ref>قصابیان، «آیین غبارروبی در حرم رضوی»، ص۹۵-۱۰۵.</ref> | در [[حرم امام رضا(ع)]] سنت غبارروبی، قدمتی ۵۰۰ ساله دارد و به دوره [[صفویان|صفویه]] منتسب است. تا پیش از آن، به خاطر نبود فضای [[ضریح]] و صندوقچه بر روی قبور امامان، احتمالا نظافت حرم‌ها به یکباره انجام می‌شده و پس از آنکه در دوره صفویه بر قبور امامان، [[ضریح]] و صندوق نصب شدند، آیینی مخصوص به تنظیف آنها نیز تدوین شده است. در ابتدا این مراسم برای تنظیف قرآن‌ها، هدایا اهدایی به حرم و فضای داخلی و خارجی ضریح انجام می‌شد. بر اساس اسناد باقی‌مانده از موقوفات حرم امام رضا(ع)، بیشتر اسناد غبارروبی مربوط به [[دوره قاجار]] است و پیش از آن، اطلاعات دقیقی از این مراسم وجود ندارد. آن‌طور که از منابع استخراج شده، آیین غبارروبی در دوره صفویه سالی یک مرتبه و پیش از ایام [[نوروز]]، در دوره [[قاجار]] سالی چند مرتبه و پیش از اعیاد اسلامی و با حضور مهمانان انجام می‌شد.<ref>قصابیان، «آیین غبارروبی در حرم رضوی»، ص۹۵-۱۰۵.</ref> امروزه نیز در حرم امام رضا(ع) پس از دعوت از مدعوین برای برگزاری این مراسم، درب ضریح باز شده و مراسم غبارروبی حرم انجام می‌شود.<ref>اداره تولیدات فرهنگی آستان قدس رضوی، راهنمای خادمان و زائران امام رضا، ۱۳۹۷ش، ص۱۲۶.</ref> این مراسم با آیین‌های ویژه‌ای توسط عالمان و صاحب‌منصبان برگزار می‌شود.<ref>قصابیان، «آیین غبارروبی در حرم رضوی»، ص۹۵-۱۰۵.</ref> در [[موزه آستان قدس رضوی]]، برخی از ابزارهای به کار برده شده در این آیین، که قدمتی دیرینه دارند، نگهداری می‌شود. قدیمی‌ترین این وسائل، جارویی ساخته شده از پر طاووس است که متعلق به سال ۱۱۱۱ق است که برای پاک کردن صندوق ضریح به کار می‌رفت.<ref>جلالیان، «وسایل و ملزومات مراسم غبارروبی و خدمت فوق ضریح در حرم رضوی به روایت اسناد واشیای موزه‌ای»، مجله مشکات، ص ۱۱۲.</ref> | ||
==غبارروبی مساجد== | ==غبارروبی مساجد== | ||
در ایران دهه سوم [[شعبان|ماه شعبان]] به دهه تکریم مساجد نامگذاری شده است؛ در این دهه [[مسجد|مساجد]] برای [[رمضان|ماه رمضان]] آماده و آیین غبارروبی و عطرافشانی مساجد برگزار می‌شود.<ref>[https://www.yjc.ir/fa/news/6531847 «آیین غبار روبی مساجد»]، باشگاه خبرنگاران جوان.</ref> همچنین هرساله این آیین در [[قبرستان تخت فولاد|قبرستان تخت فولاد اصفهان]] و [[تکیه|تکایای]] موجود در آن برگزار می‌شود.<ref>«آیین غبارروبی «جلای دل در بهشت» در تخت فولاد»، خبرگزاری ایمنا.</ref> | در ایران دهه سوم [[شعبان|ماه شعبان]] به دهه تکریم مساجد نامگذاری شده است؛ در این دهه [[مسجد|مساجد]] برای [[رمضان|ماه رمضان]] آماده و آیین غبارروبی و عطرافشانی مساجد برگزار می‌شود.<ref>[https://www.yjc.ir/fa/news/6531847 «آیین غبار روبی مساجد»]، باشگاه خبرنگاران جوان.</ref> همچنین هرساله این آیین در [[قبرستان تخت فولاد|قبرستان تخت فولاد اصفهان]] و [[تکیه|تکایای]] موجود در آن برگزار می‌شود.<ref>«آیین غبارروبی «جلای دل در بهشت» در تخت فولاد»، خبرگزاری ایمنا.</ref> | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
*«[https://www.imna.ir/news/646114 «جلای دل در بهشت» در تخت فولاد]»، خبرگزاری ایمنا، تاریخ درج مطلب: ۱۶ اسفند ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۱۸ فروردین ۱۴۰۳ش. | *«[https://www.imna.ir/news/646114 «جلای دل در بهشت» در تخت فولاد]»، خبرگزاری ایمنا، تاریخ درج مطلب: ۱۶ اسفند ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۱۸ فروردین ۱۴۰۳ش. | ||
* سامانی، سیدمحمود، ورسه‌ای، علی، «بررسی تاریخی شست‌وشوی کعبه»، مجله میقات حج، دوره ۲۸، شماره ۴، تابستان ۱۳۹۹ش. | * سامانی، سیدمحمود، ورسه‌ای، علی، «بررسی تاریخی شست‌وشوی کعبه»، مجله میقات حج، دوره ۲۸، شماره ۴، تابستان ۱۳۹۹ش. | ||
* جلالیان، سعیده، «وسایل و ملزومات مراسم غبارروبی و خدمت فوق ضریح در حرم رضوی به روایت اسناد واشیای موزه‌ای»، مجله مشکات، دوره ۳۵، شماره ۱۳۳، اسفند ۱۳۹۵ش. | |||
*«[https://ahlamenalasal.com/آیین-غبارروبی-آستان/ آیین غبارروبی آستان]»، سایت آستان مقدس امام زاده قاسم(ع)، تاریخ درج مطلب: ۳۰ آذر ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۱۸ فروردین ۱۴۰۳ش. | *«[https://ahlamenalasal.com/آیین-غبارروبی-آستان/ آیین غبارروبی آستان]»، سایت آستان مقدس امام زاده قاسم(ع)، تاریخ درج مطلب: ۳۰ آذر ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۱۸ فروردین ۱۴۰۳ش. | ||
*«[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1402/01/03/2870951 نماد مسجد الاقصی در کابل غبارروبی شد]»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: ۳ فرودین ۱۴۰۲ش، تاریخ بازدید: ۱۸ فروردین ۱۴۰۳ش. | *«[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1402/01/03/2870951 نماد مسجد الاقصی در کابل غبارروبی شد]»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: ۳ فرودین ۱۴۰۲ش، تاریخ بازدید: ۱۸ فروردین ۱۴۰۳ش. | ||