غبارروبی (آیین): تفاوت میان نسخه‌ها

'''غُبارروبی''' یکی از آیین‌های مرسوم در کشورهای اسلامی برای تکریم اماکن مقدس همچون [[مسجد|مساجد]]، [[حرم|حرم‌ها]] و [[حسینیه|حسینیه‌ها]] است. در طی این مراسم، اماکن مقدس، با رعایت آدابی خاص، مورد نظافت قرار می‌گیرند. آیین غبارروبی در [[حرم|حرم امامان شیعه]] از اهمیت بیشتری برخوردار است و با آیین‌های متفاوتی برگزار می‌شود.

غبارروبی یکی از سنت‌های رایج در حرم‌ها و اماکن مقدس است که قدمتی دیرینه دارد. این مراسم، در وقت‌های معین، با آداب خاصی برگزار می‌شود. با توسعه حرم‌ها و افزایش [[زائر|زائران]] و لزوم توجه به نظم و نظام در اداره امور حرم‌ها، طی یک نظام تدوینی برای اداره حرم‌ها، زمان و افراد مشخصی برای امر نظافت در حرم‌ها مشخص شدند تا این مراسم در زمانی غیر از زمان حضور زائران و مراجعان انجام پذیرد.<ref>قصابیان، آیین غبارروبی در حرم رضوی، ۱۳۸۳ش، ص۹۵.</ref> در کشورهای اسلامی نیز مردم، مساجد را پیش از آغاز [[رمضان|ماه رمضان]]، غبارروبی می‌کنند.<ref>«غبارروبی مساجد، سنتی پسندیده در آستانه ماه مبارک رمضان»، خبرگزاری ایسنا.</ref> در این مراسم، عطرافشانی و تنظیف صورت می‌گیرد.<ref>«آیین غبارروبی «جلای دل در بهشت» در تخت فولاد»، خبرگزاری ایمنا.</ref>

در [[آیه ۱۲۵ سوره بقره|آیه ۱۲۵ از سوره بقره]] از [[قرآن]]، در خصوص پاکیزه‌نگه داشتن [[کعبه]] سخن گفته شده است؛ از این‌رو برخی معتقدند این مراسم، ریشه‌ای قرآنی دارد.<ref>«غبارروبی مساجد، سنتی پسندیده در آستانه ماه مبارک رمضان»، خبرگزاری ایسنا.</ref> آیین غبارروبی در اماکن مختلفی چون حرم ائمه(ع)،<ref>«آیین غبارروبی ضریح مطهر امام رضا «علیه‌السلام»»، خبرگزاری عصر ایران.</ref> مزار [[شهدا]]،<ref>«برگزاری آیین غبارروبی و عطرافشانی گلزار شهدای اهواز»، صندوق بازنشستگان کشوری.</ref> [[قبرستان|قبرستان‌ها]]،<ref>«آیین غبارروبی «جلای دل در بهشت» در تخت فولاد»، خبرگزاری ایمنا.</ref> [[امامزاده|امامزادگان]]،<ref>«آیین غبارروبی آستان»، سایت آستان مقدس امام زاده قاسم(ع).</ref> مساجد،<ref>«غبارروبی مسجد الاقصی در آستانه ماه مبارک رمضان»، سایت باشگاه خبرنگاران جوان.</ref> حسینیه‌ها<ref>«۱۵۰۰ مسجد و حسینیه در چهارمحال و بختیاری غبارروبی می‌شود»، خبرگزاری مهر.</ref> و [[کعبه]]<ref>«غبارروبی کعبه هم‌زمان با شروع ماه شعبان»، خبرگزاری مهر.</ref> برگزار می‌شود.<ref>«نماد مسجد الاقصی در کابل غبارروبی شد»، خبرگزاری تسنیم.</ref>

در [[حرم امام رضا(ع)]] سنت غبارروبی، قدمتی ۵۰۰ ساله دارد و به دوره [[صفویان|صفویه]] منسوب شده است. تا پیش از آن، به خاطر نبود فضای [[ضریح]] و صندوقچه بر روی قبور امامان، احتمالا نظافت حرم‌ها به یکباره انجام می‌شده و پس از آنکه در دوره صفویه بر قبور امامان، [[ضریح]] و صندوق نصب شدند، آیینی مخصوص به تنظیف آنها نیز تدوین شده است. در ابتدا این مراسم برای تنظیف قرآن‌ها، هدایا اهدایی به حرم و فضای داخلی و خارجی ضریح صورت می‌گرفت. بر اساس اسناد باقی‌مانده از موقوفات حرم امام رضا(ع)، بیشتر اسناد غبارروبی مربوط به [[دوره قاجار]] است و پیش از آن، اطلاعات دقیقی از این مراسم وجود ندارد. آنطور که از منابع استخراج شده است، در دوره صفویه سالی یک مرتبه و پیش از ایام [[نوروز]]، در دوره [[قاجار]] سالی چند مرتبه و پیش از اعیاد اسلامی و با حضور مهمانان انجام می‌شد. امروزه نیز در حرم امام رضا(ع) پس از دعوت از مدعوین برای برگزاری این مراسم، درب ضریح باز شده و مراسم پاکسازی حرم برگزار می‌شود. این مراسم با آیین‌های به‌خصوصی توسط عالمان و صاحب‌منصبان برگزار خواهد شد.<ref>قصابیان، آیین غبارروبی در حرم رضوی، ۱۳۸۳ش، ص۹۵-۱۰۵.</ref>