آیه جاء الحق: تفاوت میان نسخه‌ها

'''آیه جاءَ الْحَقّ''' ([[سوره اسراء]]، آیه ۸۱) به یک سنت قطعی الهی مبنی بر پیروزی نهایی حق و نابودی باطل اشاره دارد. [[اسباب نزول|سبب نزول]] این آیه را به [[فتح مکه|ماجرای فتح مکه]] و پاکسازی [[مسجد الحرام]] و [[کعبه]] از وجود بت‌ها بازگردانده‌اند. [[تفسیر قرآن|مفسران]] مراد از حق در این آیه را مواردی چون [[اسلام]]، [[توحید]]، [[نبوت|رسالت پیامبر اسلام(ص)]]، [[قرآن]]، [[ولایت|ولایت ائمه اطهار]] و [[احکام شرعی]] دانسته‌اند. در مقابل، [[کفر]]، [[شرک]]، ادیان باطله و قوانین ظالمانه را جزء مصادیق باطل می‌دانند. به گفته مفسران، این آیه باعث دلسردی مشرکان از بازگشت باطل شد. آیه جاء الحق همچنین بر [[قیام امام مهدی(عج)]] تطبیق داده شده است.

از [[جابر بن عبدالله انصاری|جابر بن عبدالله]] نیز درباره شأن نزول این آیه نقل شده، هنگامی‌که پیامبر اسلام (ص) وارد مکه شد، ۳۶۰ بت در خانه خدا بود که همه را به دستور او شکستند و یک بت بسیار بزرگ به نام [[هبل|هُبَل]] در آن بود که پیامبر به [[امام علی علیه‌السلام|علی(ع)]] فرمود بر شانه من بالا برو تا آن را از پشت‌بام خانه کعبه به پایین اندازی. علی(ع) به پیامبر(ص) گفت شما پای خود را بر پشت من بگذار و آن را بشکنید. جابر از علی(ع) نقل می‌کند وقتی پیامبر پای خود را بر شانه من گذاشت دیدم یارای تحمل سنگینی رسالت پیامبر را ندارم؛ به همین دلیل گفتم یا رسول الله اجازه دهید من پای خود را بر شانه شما گذارم و بر شانه او رفتم و بت بزرگ را شکستم که پس از آن آیه جاء الحق نازل شد.<ref>حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۴۵۳–۴۵۴؛ محقق، نمونه بینات در شأن نزول آیات، ۱۳۶۱ش، ص۵۰۹–۵۱۰.</ref> همچنین نقل شده هنگامی که پیامبر(ص) وارد مسجدالحرام شد، همین‌که آیه جاء الحق را می‌خواند، بت‌ها به روی زمین می‌افتادند و اهالی مکه می‌گفتند که ما مردی ساحرتر از او ندیده‌ایم.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۶، ص۶۷۲.</ref>

[[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] معتقد است که آیه جاء الحق در سیاق آیات قبلی (از آیه «وَ إِنْ کادُوا لَیَفْتِنُونَکَ» تا آخر سه آیه) آمده و به پیامبر(ص) می‌گوید که آن را به همه اعلام کند تا [[شرک|مشرکان]] دلسرد شوند و بدانند دیگر توانایی غلبه بر [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] را نخواهند داشت و اینکه باطل هیچ وقت دوام نمی‌آورد، کما اینکه در [[آیه ۲۶ سوره ابراهیم]] «مَثَلُ کَلِمَةٍ خَبِیثَةٍ کَشَجَرَةٍ خَبِیثَةٍ اجْتُثَّتْ مِنْ فَوْقِ الْأَرْضِ ما لَها مِنْ قَرارٍ» به آن اشاره کرده است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۳، ص۱۷۷.</ref> شیخ طوسی نیز نزول این آیه را نشانه این می‌داند که باطل حتماً نابود می‌شود و بازگشتی نخواهد داشت.<ref>طوسی، التبیان، بیروت، ج‏۶، ص۵۱۳.</ref> در [[تفسیر نمونه (کتاب)|تفسیر نمونه]] نیز آمده است آیه جاء الحق به یک سنت جاودان الهی اشاره کرده که سرانجام حق پیروز خواهد شد و باطل به‌طور قطع نابود می‌شود؛ مانند کف روی آب که پس از مدتی محو خواهد شد و در [[آیه ۱۸ سوره رعد]] «فَأَمَّا الزَّبَدُ فَیَذْهَبُ جُفاءً وَ أَمَّا ما یَنْفَعُ النَّاسَ فَیَمْکُثُ فِی الْأَرْضِ» به آن اشاره شده است. به گفته نویسندگان تفسیر نمونه، حق، چون عین واقعیت و توأم با راستی و درستی و هماهنگ با قوانین خلقت است، در نهایت پیروز خواهد شد. در مقابل باطل چون با عالم آفرینش هماهنگ نیست، طولانی مدت باقی نخواهد ماند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۲، ص۲۳۳–۲۳۴.</ref>