پرش به محتوا

بقا بر جنابت: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{احکام}}
{{احکام}}
{{مقاله توصیفی فقهی}}
{{مقاله توصیفی فقهی}}
'''بقا بر جنابت''' به‌معنای به‌تأخیرانداختن [[غسل جنابت|غسل جِنابت]] تا [[طلوع فجر|اذان صبح]] (طلوع فجر) است. به باور [[مجتهد|فقها]] غسل جِنابت به‌جهت [[روزه]] گرفتن [[واجب]] می‌شود و مُکلَّف نباید در شب [[رمضان|ماه رمضان]] یا هر شب دیگری که تصمیم دارد فردای آن، قضای روزهٔ ماه رمضان را بگیرد، تا از اذان صبح بر جنابت باقی بماند. فقیهان روزهٔ کسی را که در ماه رمضان و قضای آن - عمداً یا از روی فراموشی - تا اذان صبح بر [[جنابت]] باقی بماند، صحیح نمی‌دانند و معتقدند قضای آن را باید به‌جا آورد.
'''بقا بر جنابت''' به‌معنای به‌تأخیرانداختن [[غسل جنابت|غسل جِنابت]] تا [[طلوع فجر|اذان صبح]] (طلوع فجر) است. به باور [[فقیهان]] غسل جِنابت به‌جهت [[روزه]] گرفتن [[واجب]] می‌شود و مُکلَّف نباید در شب [[رمضان|ماه رمضان]] یا هر شب دیگری که تصمیم دارد فردای آن، قضای روزهٔ ماه رمضان را بگیرد، تا از اذان صبح بر جنابت باقی بماند. فقیهان روزهٔ کسی را که در ماه رمضان و قضای آن - عمداً یا از روی فراموشی - تا اذان صبح بر [[جنابت]] باقی بماند، صحیح نمی‌دانند و معتقدند قضای آن را باید به‌جا آورد.


گفته شده بقای بر جنابت تا اذان صبح در روزه‌های مستحبی و سایر روزه‌های واجب همچون روزهٔ کفاره، موجب بطلان روزه نیست؛ اما بنا بر [[احتیاط واجب]]، نباید تا اذان صبح عمداً جُنُب ماند.
گفته شده بقای بر جنابت تا اذان صبح در روزه‌های مستحبی و سایر روزه‌های واجب همچون روزهٔ کفاره، موجب بطلان روزه نیست؛ اما بنا بر [[احتیاط واجب]]، نباید تا اذان صبح عمداً جُنُب ماند.


به فتوای فقها کسی که در شب ماه رمضان جُنُب یا [[احتلام|مُحتَلِم]] است و می‌داند اگر بخوابد تا صبح بیدار نمی‌شود، نباید بدون غسل بخوابد و چنانچه بخوابد و تا صبح بیدار نشود، روزه‌اش باطل است و قضا و [[کفاره روزه|کفاره]] دارد، اما اگر نیت کرده که بعداز بیداری، تا قبل از اذان صبح غسل کند، روزه‌اش صحیح است.
به فتوای فقیهان کسی که در شب ماه رمضان جُنُب یا [[احتلام|مُحتَلِم]] است و می‌داند اگر بخوابد تا صبح بیدار نمی‌شود، نباید بدون غسل بخوابد و چنانچه بخوابد و تا صبح بیدار نشود، روزه‌اش باطل است و قضا و [[کفاره روزه|کفاره]] دارد، اما اگر نیت کرده که بعداز بیداری، تا قبل از اذان صبح غسل کند، روزه‌اش صحیح است.


==مفهوم‌شناسی==
==مفهوم‌شناسی==
بقا بر جنابت به‌معنای به‌تأخیرانداختن [[غسل جنابت|غُسل جِنابَت]] در شب [[رمضان|ماه رمضان]] تا بعد از [[طلوع فجر|اذان صبح]] یا هر شبی دیگر است که [[تکلیف|مُکلَّف]] تصمیم دارد فردای آن را [[روزه]] بگیرد.<ref>مؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۲ش، ج۲، ص۱۲۲.</ref>
بقا بر جنابت به‌معنای به‌تأخیرانداختن [[غسل جنابت|غُسل جِنابَت]] در شب [[رمضان|ماه رمضان]] تا بعد از [[طلوع فجر|اذان صبح]] یا هر شبی دیگر است که [[تکلیف|مُکلَّف]] تصمیم دارد فردای آن را [[روزه]] بگیرد.<ref>مؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۲ش، ج۲، ص۱۲۲.</ref> غسل جِنابت به‌جهت روزه گرفتن واجب می‌شود و اکثر فقیهان بر جُنب واجب می‌دانند که تا اذان صبح از باقی‌ماندن بر جنابت خودداری کند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۹۸ق، ج۱، ص۱۴۱؛ موسوی عاملی، مدارک الاحکام، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۱۷؛</ref> مشهور فقیهان روزۀ کسی را که عمداً تا اذان صبح بر جنابت باقی بماند، باطل می‌دانند و دلیلشان [[حدیث|روایات]]<ref>برای نمونه نگاه کنید به: حر عاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۰۹ق، ج۱۰، ص۶۳.</ref> و ادعای [[اجماع|اجماعی]] است که برخی آن‌ را نقل یا به آن استدلال کرده‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: شیخ طوسی، الخلاف، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۱۷۴؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۱، ص۳۴؛ خویی، التنقیح فی شرح العروة الوثقی، ۱۴۱۸ق، ج۶، ص۲۸۹؛ حکیم، مستمسک العروة الوثقی، ۱۳۸۸ق، ج۳، ص۳۸.</ref>
غسل جِنابت به‌جهت روزه گرفتن واجب می‌شود و اکثر فقها بر جُنب واجب می‌دانند که تا اذان صبح از باقی‌ماندن بر جنابت خودداری کند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۹۸ق، ج۱، ص۱۴۱؛ موسوی عاملی، مدارک الاحکام، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۱۷؛</ref> مشهور فقها روزۀ کسی را که عمداً تا اذان صبح بر جنابت باقی بماند، باطل می‌دانند و دلیلشان [[حدیث|روایات]]<ref>برای نمونه نگاه کنید به: حر عاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۰۹ق، ج۱۰، ص۶۳.</ref> و ادعای [[اجماع|اجماعی]] است که برخی آن‌ را نقل یا به آن استدلال کرده‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: شیخ طوسی، الخلاف، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۱۷۴؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۱، ص۳۴؛ خویی، التنقیح فی شرح العروة الوثقی، ۱۴۱۸ق، ج۶، ص۲۸۹؛ حکیم، مستمسک العروة الوثقی، ۱۳۸۸ق، ج۳، ص۳۸.</ref>


==بقا بر جنابت در روزهٔ ماه رمضان و قضای آن==
==بقا بر جنابت در روزهٔ ماه رمضان و قضای آن==
خط ۱۶: خط ۱۵:
به گفته فقیهان اگر فرد جُنب، در ماه رمضان از روی فراموشی، یک یا چند روز بر جنابتش باقی بماند، روزه‌اش صحیح نیست و روزهایی که یقین دارد بدون غسل روزه گرفته را باید قضا کند.<ref>بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۱۱۴۳.</ref>
به گفته فقیهان اگر فرد جُنب، در ماه رمضان از روی فراموشی، یک یا چند روز بر جنابتش باقی بماند، روزه‌اش صحیح نیست و روزهایی که یقین دارد بدون غسل روزه گرفته را باید قضا کند.<ref>بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۱۱۴۳.</ref>


همچنین در روزه قضای ماه رمضان، کسی که عمداً یا از روی فراموشی تا اذان صبح، جنب بماند و غسل نکند صحیح نیست.<ref>شیخ مفید، المقنعة، ۱۴۱۳ق، ص۳۶۰؛ شیخ طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ص۱۶۴؛ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی (المحشّی)، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۴۸۰.</ref> گفته شده این حکم منسوب به مشهور فقها<ref>حکیم، مستمسک العروة الوثقی، ۱۳۸۸ق، ج۳، ص۳۹.</ref> و برگرفته از [[حدیث|روایات معصومان]] است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: حر عاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۰۹ق، ج۱۰، ص۶۷.</ref>
همچنین در روزه قضای ماه رمضان، کسی که عمداً یا از روی فراموشی تا اذان صبح، جنب بماند و غسل نکند صحیح نیست.<ref>شیخ مفید، المقنعة، ۱۴۱۳ق، ص۳۶۰؛ شیخ طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ص۱۶۴؛ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی (المحشّی)، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۴۸۰.</ref> گفته شده این حکم منسوب به [[شهرت فتوایی|مشهور]] فقها<ref>حکیم، مستمسک العروة الوثقی، ۱۳۸۸ق، ج۳، ص۳۹.</ref> و برگرفته از [[حدیث|روایات معصومان]] است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: حر عاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۰۹ق، ج۱۰، ص۶۷.</ref>


==بقا بر جنابت در سایر روزه‌های واجب==
==بقا بر جنابت در سایر روزه‌های واجب==
خط ۲۸: خط ۲۷:
==حکم خواب بعد از جنب شدن یا احتلام==
==حکم خواب بعد از جنب شدن یا احتلام==
احکامی برای بقا بر جنابت به‌دلیل خواب ماندن شخصی که در شب ماه رمضان [[جنابت|جنُب]] یا [[احتلام|مُحتَلِم]] است، بیان شده است؛ از جمله:
احکامی برای بقا بر جنابت به‌دلیل خواب ماندن شخصی که در شب ماه رمضان [[جنابت|جنُب]] یا [[احتلام|مُحتَلِم]] است، بیان شده است؛ از جمله:
*فقیهان روزهٔ کسی که جنب شود و بدون نیت غسل تا صبح بخوابد را در حکم بقای عمدی بر جنابت دانسته‌اند (یعنی روزه‌اش باطل، قضا و کفاره واجب می‌شود)،<ref>نگاه کنید به: محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۹۸ق، ج۱، ص۱۴۱؛ شیخ طوسی، الخلاف، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۲۲.</ref> اما اگر نیت کرده که بعداز بیداری (تا قبل از اذان صبح) غسل کند روزه‌اش صحیح است.<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۹۸ق، ج۱، ص۱۴۱.</ref>
*فقیهان روزهٔ کسی که جنب شود و بدون نیتِ غسل تا صبح بخوابد را در حکم بقای عمدی بر جنابت دانسته‌اند (یعنی روزه‌اش باطل، قضا و کفاره واجب می‌شود)،<ref>نگاه کنید به: محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۹۸ق، ج۱، ص۱۴۱؛ شیخ طوسی، الخلاف، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۲۲.</ref> اما اگر نیت کرده که بعداز بیداری (تا قبل از اذان صبح) غسل کند روزه‌اش صحیح است.<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۹۸ق، ج۱، ص۱۴۱.</ref>
*کسی که در شب ماه رمضان جنب است و می‌داند که اگر بخوابد تا صبح بیدار نمی‌شود، نباید بخوابد و چنانچه بخوابد و تا صبح بیدار نشود، روزه‌اش باطل است و قضا و کفاره بر او واجب است.<ref>بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۱۱۴۵.</ref> البته از نظر آیت‌الله سیستانی روزه‌اش را باید تمام کند، اما قضا و کفاره بر او واجب است.<ref>بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۱۱۴۶.</ref>
*کسی که در شب ماه رمضان جنب است و می‌داند که اگر بخوابد تا صبح بیدار نمی‌شود، نباید بخوابد و چنانچه بخوابد و تا صبح بیدار نشود، روزه‌اش باطل است و قضا و کفاره بر او واجب است.<ref>بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۱۱۴۵.</ref> البته از نظر آیت‌الله سیستانی روزه‌اش را باید تمام کند، اما قضا و کفاره بر او واجب است.<ref>بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۱۱۴۶.</ref>
*اگر مکلف بعداز دوبار خواب و بیداری در خواب بماند، هرچند نیت غسل داشته باشد، روزه او باطل است.<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۹۸ق، ج۱، ص۱۴۱؛ شیخ طوسی، الخلاف، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۲۲.</ref> [[شیخ طوسی]] معتقد است کفاره نیز بر او واجب می‌شود.<ref>شیخ طوسی، الخلاف، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۲۲.</ref>
*اگر مکلف بعداز دوبار خواب و بیداری در خواب بماند، هرچند نیتِ غسل داشته باشد، روزه او باطل است.<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۹۸ق، ج۱، ص۱۴۱؛ شیخ طوسی، الخلاف، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۲۲.</ref> [[شیخ طوسی]] معتقد است کفاره نیز بر او واجب می‌شود.<ref>شیخ طوسی، الخلاف، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۲۲.</ref>
*به فتوای [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] اگر شخصی در شب [[جنابت|جنب]] شود، سه مرتبه بیدار شود و بدون انجام غسل بخوابد و تا [[طلوع فجر|اذان صبح]] بیدار نشود، تنها قضای آن روز را باید بگیرد و کفاره‌ای بر گردنش نیست.<ref>امام خمینی، توضیح المسائل، ۱۴۲۶ق، ص۳۴۶.</ref>
*به فتوای [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] اگر شخصی در شب [[جنابت|جنب]] شود، سه مرتبه بیدار شود و بدون انجام غسل بخوابد و تا [[طلوع فجر|اذان صبح]] بیدار نشود، تنها قضای آن روز را باید بگیرد و کفاره‌ای بر گردنش نیست.<ref>امام خمینی، توضیح المسائل، ۱۴۲۶ق، ص۳۴۶.</ref>
*از نظر امام خمینی مراد از خواب اول، خوابی است که مُحتلم پس از بیدار شدن، دوباره بخوابد، اما [[سید علی حسینی سیستانی|سیستانی]] (زاده: [[سال ۱۳۰۹ هجری شمسی|۱۳۰۹ش]])، خوابی که در آن احتلام صورت گرفته است را خواب اول می‌داند.<ref>بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۱۱۴۹.</ref>
*از نظر امام خمینی مراد از خواب اول، خوابی است که مُحتلم پس از بیدار شدن، دوباره بخوابد، اما [[سید علی حسینی سیستانی|سیستانی]] (زاده: [[سال ۱۳۰۹ هجری شمسی|۱۳۰۹ش]])، خوابی که در آن احتلام صورت گرفته است را خواب اول می‌داند.<ref>بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۱۱۴۹.</ref>
۲٬۳۲۵

ویرایش