۱۷٬۸۱۵
ویرایش
آیه ۱۴۳ سوره اعراف: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
آیه ۱۴۳ [[سوره اعراف]] یکی از مهم‌ترین دستمایه‌های مخالفان [[رؤیت خدا|رؤیت خداوند]] خصوصاً متکلمان امامیه است؛ به عنوان نمونه [[سید مرتضی|سیدمرتضی]]، فقیه و متکلم شیعه، در نفی امکان رؤیت خدا در چهار مرحله بر این آیه استدلال کرده و پاسخ مخالفان را نیز داده است.<ref>سید مرتضی، تنزیه الأنبیاء، ۱۹۹۸م، ج۲، ص۲۱۵–۲۳۰.</ref> | آیه ۱۴۳ [[سوره اعراف]] یکی از مهم‌ترین دستمایه‌های مخالفان [[رؤیت خدا|رؤیت خداوند]] خصوصاً متکلمان امامیه است؛ به عنوان نمونه [[سید مرتضی|سیدمرتضی]]، فقیه و متکلم شیعه، در نفی امکان رؤیت خدا در چهار مرحله بر این آیه استدلال کرده و پاسخ مخالفان را نیز داده است.<ref>سید مرتضی، تنزیه الأنبیاء، ۱۹۹۸م، ج۲، ص۲۱۵–۲۳۰.</ref> | ||
محققان بر این باورند که از میانه قرن سوم، عده‌ای با تمسک به این آیه سعی در اثبات امکان رؤیت بصری خداوند داشته که در میان ایشان می‌توان به دینوری (درگذشته ۲۷۶ق)، [[ابوالحسن اشعری]] (در گذشته۳۴۱ق)، باقلانی (در گذشته ۴۰۳ق) و عبدالقادر بغدادی (درگذشته ۴۲۹ق) یاد کرد.<ref>توکلی، | محققان بر این باورند که از میانه قرن سوم، عده‌ای با تمسک به این آیه سعی در اثبات امکان رؤیت بصری خداوند داشته که در میان ایشان می‌توان به دینوری (درگذشته ۲۷۶ق)، [[ابوالحسن اشعری]] (در گذشته۳۴۱ق)، باقلانی (در گذشته ۴۰۳ق) و عبدالقادر بغدادی (درگذشته ۴۲۹ق) یاد کرد.<ref>توکلی، «نقد و بررسی دیدگاه سیدمرتضی دربارهٔ تاویل آیه رب ارنی انظر الیک»]، ص۱۹۶.</ref> محمد بن عبدالکریم شهرستانی، مورخ و مفسر قرن پنجم و ششم نیز آیه محل بحث را قوی‌ترین [[دلیل نقلی]] بر امکان رؤیت خدا دانسته است.<ref>شهرستانی، نهایه الاقدام، ۱۴۲۵ق، ص۲۰۶–۲۰۷.</ref> | ||
روایات بسیاری ذیل این آیه نقل شده است. نظیر آن‌که [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] در استدلال بر نفی تعلق رؤیت بصری به خداوند از این آیه استفاده نموده<ref>خزاز رازی، کفایة الأثر، ۱۴۰۱ق، ص۲۶۱–۲۶۲.</ref> و چرایی درخواست رؤیت خداوند از سوی [[موسی (پیامبر)|موسی(ع)]]، یکی از سؤالاتی است که [[مأمون عباسی]] از [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)]] داشته است.<ref> | روایات بسیاری ذیل این آیه نقل شده است. نظیر آن‌که [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] در استدلال بر نفی تعلق رؤیت بصری به خداوند از این آیه استفاده نموده<ref>خزاز رازی، کفایة الأثر، ۱۴۰۱ق، ص۲۶۱–۲۶۲.</ref> و چرایی درخواست رؤیت خداوند از سوی [[موسی (پیامبر)|موسی(ع)]]، یکی از سؤالاتی است که [[مأمون عباسی]] از [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)]] داشته است.<ref>شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۸ش، ص۱۲۱.</ref> | ||
==متن و ترجمه== | ==متن و ترجمه== | ||
| خط ۹۲: | خط ۹۲: | ||
==تأویل عرفانی از آیه== | ==تأویل عرفانی از آیه== | ||
عارفان مسلمان توجه ویژه‌ای به این آیه ۱۴۳ سوره اعراف داشته و تأویلات، رموز و اشارات بسیاری را از آن استفاده کرده‌اند.<ref>نگاه کنید به حسینی | عارفان مسلمان توجه ویژه‌ای به این آیه ۱۴۳ سوره اعراف داشته و تأویلات، رموز و اشارات بسیاری را از آن استفاده کرده‌اند.<ref>نگاه کنید به حسینی اسحاق‌نیا، «شرح واقعه «لن ترانی» در اندیشه عرفا»، ص۱۵–۴۲.</ref> به عنوان نمونه انهدام کوه و مدهوشی موسی(ع) به واسطه تجلی قهر و عظمت خداوند، به [[مقام فنا|مقام فنای]] هر دو تعبیر شده است. با این تفاوت که کوه، دیگر باقی نماند ولی موسی(ع) به [[مقام بقاء بعد الفناء|مقام بقای بعد الفناء]] دست یافت که مرتبه‌ای بالاتر از مقام فنا در نزد عارفان است.<ref>حسینی اسحاق‌نیا، «شرح واقعه «لن ترانی» در اندیشه عرفا»، ص۳۵.</ref> | ||
ابوسلیمان دارانی (درگذشته ۲۱۵ق) از مشایخ عرفانی اواخر سده دوم، مطلوب اهل معرفت را همان مطلوب موسی(ع) در دیدن خداوند دانسته<ref>اصفهانی، حلیة الاولیاء، بی تا، ص۱۲۰.</ref> و [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]]، بر این باور است که منظور از «کوه»، همان [[انانیت]]{{یاد|به معنای خودمحوری و همه چیز را از خود پنداشتن.}} موسی(ع) است که تا به یاری خداوند، در هم کوبیده نشود، حال فنا برای وی دست نخواهد داد.<ref>امام خمینی، آداب الصلاه، ۱۳۷۰ش، ص۲۵۳ و تفسیر سوره حمد، ۱۳۷۵ش، ص۳۱.</ref> | ابوسلیمان دارانی (درگذشته ۲۱۵ق) از مشایخ عرفانی اواخر سده دوم، مطلوب اهل معرفت را همان مطلوب موسی(ع) در دیدن خداوند دانسته<ref>اصفهانی، حلیة الاولیاء، بی تا، ص۱۲۰.</ref> و [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]]، بر این باور است که منظور از «کوه»، همان [[انانیت]]{{یاد|به معنای خودمحوری و همه چیز را از خود پنداشتن.}} موسی(ع) است که تا به یاری خداوند، در هم کوبیده نشود، حال فنا برای وی دست نخواهد داد.<ref>امام خمینی، آداب الصلاه، ۱۳۷۰ش، ص۲۵۳ و تفسیر سوره حمد، ۱۳۷۵ش، ص۳۱.</ref> | ||
==جلوه آیه در شعر پارسی== | ==جلوه آیه در شعر پارسی== | ||
به باور محققان، از میان وقایع مختلف زندگی موسی(ع)، حادثه میقات و ماجرای «ارنی» و پاسخ «لن ترانی» بیش از وقایع دیگر مورد توجه شاعران پارسی‌گوی قرار گرفته است.<ref>محمدنژاد، | به باور محققان، از میان وقایع مختلف زندگی موسی(ع)، حادثه میقات و ماجرای «ارنی» و پاسخ «لن ترانی» بیش از وقایع دیگر مورد توجه شاعران پارسی‌گوی قرار گرفته است.<ref>محمدنژاد، «تحلیل موضوعی کاربرد «ارنی» و «لن ترانی» در شعر شاعران پارسی گوی با تأکید بر اشعار عرفانی»، ص۸.</ref> به گفته آنان، مواردی چون «ترک هستیِ خود، برای طلب دیدار حق»، «امید، حسرت، ادب و شوق دیدار حق»، «مقایسه موسی(ع) با نبی اکرم(ص) در دیدار حق» رامی‌توان از پر تکرارترین مضامین اشعار فارسی در این زمینه دانست.<ref>محمدنژاد، «تحلیل موضوعی کاربرد «ارنی» و «لن ترانی» در شعر شاعران پارسی گوی با تأکید بر اشعار عرفانی»، ص۱–۲۵.</ref> | ||
به عنوان نمونه [[سنائی غزنوی|سنایی غزنوی]] شاعر و عارف شیعه قرن پنجم، اینگونه می سراید:<ref>سنایی غزنوی، دیوان حکیم سنایی غزنوی، ۱۳۹۱ش، ص۴۴۶.</ref> | به عنوان نمونه [[سنائی غزنوی|سنایی غزنوی]] شاعر و عارف شیعه قرن پنجم، اینگونه می سراید:<ref>سنایی غزنوی، دیوان حکیم سنایی غزنوی، ۱۳۹۱ش، ص۴۴۶.</ref> | ||
| خط ۱۱۲: | خط ۱۱۲: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* اصفهانی، ابونعیم، حلیة الاولیاء و طبقات الاصفیاء، قاهره دار ام القراء للطباعة والنشر، بی تا. | * اصفهانی، ابونعیم، حلیة الاولیاء و طبقات الاصفیاء، قاهره دار ام القراء للطباعة والنشر، بی تا. | ||
* امام خمینی، روح‌الله، آداب الصلاه، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۷۰ش. | * امام خمینی، سید روح‌الله، آداب الصلاه، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۷۰ش. | ||
* امام خمینی، روح‌الله، تفسیر سوره حمد، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۷۵ش. | * امام خمینی، سید روح‌الله، تفسیر سوره حمد، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۷۵ش. | ||
* توکلی، محمدهادی، نقد و بررسی دیدگاه سیدمرتضی دربارهٔ تاویل آیه «رب ارنی انظر الیک»، معرفت کلامی، ش۲۶، بهار و تابستان ۱۴۰۰ش. | * توکلی، محمدهادی، نقد و بررسی دیدگاه سیدمرتضی دربارهٔ تاویل آیه «رب ارنی انظر الیک»، معرفت کلامی، ش۲۶، بهار و تابستان ۱۴۰۰ش. | ||
* حسینی | * حسینی اسحاق‌نیا، سید رضا، [https://www.sid.ir/paper/220613/fa شرح واقعه «لن ترانی» در اندیشه عرفا]، پژوهشنامه عرفان، ش۴، بهار و تابستان ۱۳۹۰ش. | ||
* حویزی، عبدعلی بن جمعه، تفسیر نور الثقلین، قم، نشر اسماعیلیان، ۱۴۱۵ق. | * حویزی، عبدعلی بن جمعه، تفسیر نور الثقلین، قم، نشر اسماعیلیان، ۱۴۱۵ق. | ||
* خزاز رازی، علی بن محمد، کفایة الأثر فی النص علی الأئمة الإثنی عشر، قم، بیدار، ۱۴۰۱ق. | |||
* رضوانی، علی‌اصغر، شیعه‌شناسی و پاسخ به شبهات، تهران، نشر مشعر، ۱۳۸۴ش. | * رضوانی، علی‌اصغر، شیعه‌شناسی و پاسخ به شبهات، تهران، نشر مشعر، ۱۳۸۴ش. | ||
* | * سنایی غزنوی، دیوان حکیم سنایی غزنوی، بتصحیح پرویز بابایی، محمدحسن فروزانفر، تهران، نگاه، ۱۳۹۱ش. | ||
* سیدمرتضی، علی بن حسین، تنزیه الأنبیاء، قم، الشریف الرضی. ۱۲۵۰ق. | * سیدمرتضی، علی بن حسین، تنزیه الأنبیاء، قم، الشریف الرضی. ۱۲۵۰ق. | ||
* شهرستانی، عبدالکریم، نهایه الاقدام فی علم الکلام، تحقیق احمد فرید مزیدی، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۲۵ق. | * شهرستانی، عبدالکریم، نهایه الاقدام فی علم الکلام، تحقیق احمد فرید مزیدی، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۲۵ق. | ||
* شیخ صدوق، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، تهران، اسلامیه، ۱۳۹۸ق. | |||
* طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، مکتبه العلمیه الاسلامیه، بی‌تا. | * طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، مکتبه العلمیه الاسلامیه، بی‌تا. | ||
* عبودیت، عبدالرسول، هستی‌شناسی، قم، مؤسسه امام خمینی، ۱۳۸۰ش. | * عبودیت، عبدالرسول، هستی‌شناسی، قم، مؤسسه امام خمینی، ۱۳۸۰ش. | ||
* علامه طباطبایی، سید | * علامه طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان، چاپ پنجم، قم، مکتبه الانشر الاسلامی، ۱۴۱۷ق. | ||
* محمدنژاد، یوسف، [https://ensani.ir/fa/article/423028/تحلیل-موضوعی-کاربرد-ارنی-و-لن-ترانی-در-شعر-ش تحلیل موضوعی کاربرد «ارنی» و «لن ترانی» در شعر شاعران پارسی گوی با تأکید بر اشعار عرفانی]، کهن نامه ادب پارسی، ش۱، بهار و تابستان ۱۳۹۸ش. | * محمدنژاد، یوسف، [https://ensani.ir/fa/article/423028/تحلیل-موضوعی-کاربرد-ارنی-و-لن-ترانی-در-شعر-ش تحلیل موضوعی کاربرد «ارنی» و «لن ترانی» در شعر شاعران پارسی گوی با تأکید بر اشعار عرفانی]، کهن نامه ادب پارسی، ش۱، بهار و تابستان ۱۳۹۸ش. | ||
* مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چ۱، ۱۳۷۴ش. | * مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چ۱، ۱۳۷۴ش. | ||