روزه: تفاوت میان نسخه‌ها

روزه از نظر فقهی بر چهار قسم [[واجب]]، [[مستحب]]، [[مکروه]] و [[حرام]] بوده و [[روزه ماه رمضان]] از [[روزه‌های واجب]] به شمار می‌رود. خوردن و آشامیدن،[[آمیزش| آمیزش جنسی]]، [[دروغ بستن بر خدا]]، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله |پیامبر(ص)]] و [[امامان شیعه |امامان(ع)]]، رساندن غبار غلیظ به حلق، [[بقا بر جنابت|باقی‌ماندن بر جنابت]]، [[حیض]] و [[نفاس]]، [[استمناء|خودارضایی]]، فروبردن تمام سر در آب و استفراغ کردن، [[مبطلات روزه]] هستند. کسی که روزه بر او [[واجب]] است، اگر آگاهانه یکی از مبطلات آن را انجام دهد، [[قضای روزه]] و [[کفاره]] بر عهده او است.

روزه به خودداری کردن از انجام کارهای خاص مانند خوردن و آشامیدن از [[طلوع فجر]] (اذان صبح) تا[[مغرب شرعی| مغرب]] با [[قصد قربت|قصد قُربت]] گفته می‌شود.<ref>مشکینی، مصطلحات الفقه، ۱۳۹۲ش، ص۳۶۳.</ref> البته برخی از فقیهان آن را به آماده‌ساختن [[نفس]] برای اجتناب از [[مبطلات روزه]] تعریف کرده‌اند.<ref>مشکینی، مصطلحات الفقه، ۱۳۹۲ش، ص۳۶۳.</ref> به عقیده [[سید محمدحسین طباطبائی|سید محمدحسین طباطبایی]]، مفسر شیعه، [[اسلام]] در روزه، تنها خودداری از خوردن و آشامیدن را کافی نمی‌داند، بلکه دستور می‌دهد که روزه‌دار از هرچه که موجب آلودگی و ارتکاب گناه است و یا او را به هوس‌ها و [[نفس اماره|وسوسه‌های نفسانی]] سوق می‌دهد، دوری کند.<ref>طباطبایی، تعالیم اسلام، ۱۳۸۷ش، ص۲۷۲.</ref>

===فلسفه وجوب روزه===

مفسران با استفاده از عبارت «لعلکم تتقون؛ باشد كه پرهيزگارى كنيد» در [[آیه روزه]] فلسفه روزه‌‌گرفتن را رسیدن به [[تقوا]] می‌دانند.<ref> نگاه کنید به طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۸؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۶۲۳ـ۶۲۴.</ref> در روایتی که در [[علل الشرائع (کتاب)|کتاب عِلل‌الشرایع]] در باب علت وجوب روزه نقل شده، فلسفه روزه چشاندنِ سختی و رنج گرسنگی به ثروتمندان جامعه برای ترحم به فقیران ذکر شده است.<ref> صدوق، علل الشرایع، المکتبة الحیدریة، ج۲، ص۳۷۸.</ref> همچنین در روایت دیگری درباره فلسفه وجوب روزه ماه رمضان آمده است هنگامی که [[آدم (پیامبر)|حضرت آدم]] از [[شجره ممنوعه]] خورد، اثر آن تا ۳۰ روز در شکم او باقی ماند ازاین‌رو خدا سی روز روزه بر ذریه‌اش واجب کرد.<ref>صدوق، علل الشرایع، المکتبة الحیدریة، ج۲، ص۳۷۸.</ref> در روایتی از [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)]] در فلسفه وجوب روزه به یادآوری [[قیامت|روز قیامت]] و توجه به سختی آن اشاره شده است.<ref>نگاه کنید به عیون اخبار الرضا، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۱۱۶.</ref> برخی نیز سلامتی بدن را از دیگر فلسفه‌های وجوب روزه می‌دانند و آن را به [[صوموا تصحوا|روایت صوموا تَصِحّوا]] (منسوب به پیامبر) مستند می‌کنند.<ref>سوری لکی، «فلسفه وجوب روزه»، ص۳۲-۳۳.</ref>

در روایات آثاری برای روزه ذکر شده است برخی آنها عبارتند از:

{{ستون-شروع|3}}

{{پایان}}همچنین بر اساس بررسی‌های پزشکی، روزه در تندرستی و سلامتی جسم و روان مفید است.<ref> رضایی، [https://hawzah.net/fa/Magazine/View/3814/7416/92425 «روزه‌داری و سلامت از نگاه پزشکی»]، پایگاه اطلاع رسانی حوزه.</ref> تأثیر مثبت در سیستم ایمنی، کاهش اضطراب و افسردگی، سلامت روان، افزایش عزت نفس و پیشگیری از بیماری‌های قلبی و عروقی، از جمله آثار روزه در سلامت جسم و روان دانسته شده است.<ref> رضایی، [https://hawzah.net/fa/Magazine/View/3814/7416/92425 «روزه‌داری و سلامت از نگاه پزشکی»]، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.</ref>

به‌گفته [[عبدالله جوادی آملی]]، در [[تفسیر تسنیم (کتاب)|تفسیر تسنیم]]، روزه روحیه نظم، [[قناعت]] و صبر در برابر [[گناه|گناهان]] و مشکلات زندگی را در فرد و جامعه تقویت می‌کند.<ref>جوادی آملی، تفسیر تسنیم، ۱۳۸۹ش، ج۹، ص۲۸۸.</ref> همچنین بنابر آمارهای منتشر شده در رسانه‌ها، آمار تخلفات اجتماعی در [[ایران]]، در [[رمضان|ماه رمضان]] کاهش پیدا می‌کند.<ref>[http://aftabnews.ir/fa/news/201772/ «کاهش ۵ تا ۳۳ درصدی جرایم در ماه رمضان»]، پایگاه خبری آفتاب.</ref>  

===کسانی که نباید روزه بگیرند===

#کسی که به جهت پیری نمی‌تواند روزه بگیرد، یا روزه‌داری برای او سخت است؛ البته در صورت دوم باید برای هر روز یک [[مد طعام]] به فقیر بدهد.<ref>امام خمینی، توضیح المسائل(محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۹۵۵، م۱۷۲۵.</ref>

#بیماری که زیاد تشنه می‌شود و نمی‌تواند تشنگی را تحمل کند یا برای او تحمل تشنگی سخت است؛ البته در صورت دوم باید برای هر روز یک [[مد طعام|مُد طعام]] به [[فقیر]] بدهد.<ref>امام خمینی، توضیح المسائل(محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۹۵۶، م۱۷۲۷.</ref>

*کسی که در ماه رمضان به جهت بیماری روزه نگرفته و تا رمضان بعد نیز نتواند روزه بگیرد، قضای آنها بر او واجب نیست، اما باید برای هر روز، یک [[مد طعام|مُد طعام]] (۷۵۰ گرم گندم) به [[فقیر]] بدهد.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی(محشی)، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۶۴۰و۶۴۱؛ امام خمینی، تحریر الوسیلة، دار العلم، ج۱، ص۲۹۹.</ref>

*کسی که عمدا و بدون عذر شرعی، روزه واجبش را نگرفته، علاوه بر قضا، کفاره نیز بر او واجب است؛<ref>امام خمینی، توضیح المسائل(محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۹۲۶؛ مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه فارسی، ۱۳۸۵ش، ج۴، ص۱۶۹.</ref> کفاره آن، غذا دادن به شصت فقیر و یا دو ماه روزه است که ۳۱ روز آن باید پشت سر هم باشد.<ref>امام خمینی، توضیح المسائل(محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۹۲۸و۹۲۹؛ امام خمینی، تحریر الوسیلة، دارالعلم، ج۱، ص۲۸۹.</ref>

===حرام بودن روزه‌خواری در ملأعام===

*روزه خاص‌الخاص، بدین معناست که انسان از دغدغه‌ها و اهداف دنیوی فاصله گیرد، مگر امور دنیایی که مقدمه دین باشد.<ref>انصاریان، عرفان اسلامی، ۱۳۸۶ش، ج۶، ص۲۷۲.</ref> در سخنان امام علی(ع) نیز به روزه بدن (خودداری اختیاری از خوراکی‌ها) و روزه نفس (کنترل حواس از گناهان و خالی ساختن قلب از بدی‌ها) و روزه قلب اشاره شده است.<ref>آمدی، غرر الحکم، ۱۴۱۰ق، ص۴۲۳.</ref>

==کتاب‌شناسی==