پرش به محتوا

غسل جنابت: تفاوت میان نسخه‌ها

اصلاح نویسه‌های عربی، اصلاح ارقام
(اصلاح نویسه‌های عربی)
(اصلاح نویسه‌های عربی، اصلاح ارقام)
خط ۱: خط ۱:
{{احکام}}
{{احکام}}
{{مقاله توصیفی فقهی}}
{{مقاله توصیفی فقهی}}
'''غُسل جِنابَت''' غسلی است که به‌سبب [[جنابت]] انجام می‌شود. این [[غسل]] برای انجام [[واجب|اعمال واجبی]] که [[طهارت]] در آنها شرط است، مانند: نماز، داخل شدن در [[مسجد]]، [[واجب]] است. غسل جنابت از وضو کفایت می‌کند، اما اینکه با سایر غسل‌ها هم می‌توان نماز خواند یا خیر؟ فقیهان نظرات مختلفی دارند. در [[قرآن]]، از نماز خواندن جُنُب پیش از [[غسل]] کردن نهی شده است.
'''غُسل جِنابَت''' غسلی است که به‌سبب [[جنابت]] انجام می‌شود. این [[غسل]] برای انجام [[واجب|اعمال واجبی]] که [[طهارت]] در آنها شرط است، مانند: [[نماز]]، داخل شدن در [[مسجد]]، [[واجب]] است. غسل جنابت از [[وضو]] کفایت می‌کند.


==عوامل جنابت==
==جنابت==
{{اصلی|جنابت}}
{{اصلی|جنابت}}
خارج شدن [[منی|مَنی]] بدون آمیزش جنسی و رابطه جنسی‌ای که منجر به [[آمیزش|دخول]] هر چند منی خارج نشود، از اسباب غسل جنابت هستند.<ref> طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۴۶۹-۴۷۱.</ref>
انسان به سبب خارج شدن [[منی]] (در خواب یا بیداری) یا [[آمیزش]] (حتی اگر منی خارج نشود) جنب می‌شود.<ref> طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۴۶۹-۴۷۱.</ref> در [[قرآن]] از نمازخواندن در حال جُنُب نهی شده است.<ref>سوره نساء، آیه۴۳.</ref> همچنین در کتاب [[وسائل الشیعة (کتاب)|وسائل الشیعه]] و [[مستدرک الوسائل (کتاب)|مستدرک]] آن، ۳۹۷ روایت در موضوع جنابت و غسل آن نقل شده است.{{مدرک}}
 
در [[قرآن]] از نمازخواندن با حالت جُنُب پیش از غسل نهی شده است.<ref>سوره نساء، آیه۴۳.</ref> در بخش طهارت دو کتاب [[وسائل الشیعة (کتاب)|وسائل الشیعه]] و [[مستدرک الوسائل (کتاب)|مستدرک]] آن، ۳۹۷ روایت در موضوع جنابت و غسل جنابت نقل شده است.{{مدرک}}


==آیا بلافاصله پس از جنابت باید غسل کرد؟==
==آیا بلافاصله پس از جنابت باید غسل کرد؟==
غسل جنابت به فتوای مشهور فقها مستجب است، اما برای انجام عمل واجبِ مشروط به [[طهارت]] مانند: [[طواف |طواف واجب]] و [[نمازهای یومیه|نمازهای واجب روزانه]] یا [[روزه]]، [[واجب]] می‌شود. وجوب غسل جنابت در اصطلاح فقهی [[واجب غیری]] است.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۴۹۲.</ref>
به‌فتوای فقیهان، غسل جنابت وجوب غیری دارد؛ یعنی به‌خودی‌خود واجب نیست اما برای انجام عمل واجبِ مشروط به [[طهارت]] مانند [[طواف |طواف واجب]] و [[نمازهای یومیه|نمازهای واجب روزانه]] یا [[روزه]]، [[واجب]] می‌شود. همچنین از نظر فقیهان می‌توان غسل جنابت را تا زمان انجام واجب به تأخیر انداخت، اما مستحب است هر چه زودتر انجام شود.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۴۹۲.</ref>


===صحت روزه متوقف بر غسل جنابت===
===صحت روزه جنب متوقف بر غسل جنابت===
صحّت [[روزه|روزه ماه رمضان]]، متوقف بر غسل کردن پیش از [[اذان]] صبح است و اگر کسی جنب باشد و عمدا قبل از [[اذان]] صبح غسل نکند، روزه‌اش باطل است و باید قضای آن را بگیرد و [[کفاره|کفّاره]] آن را هم بپردازد.<ref> طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۵۶۳.</ref>اصطلاح فقهی این موضوع [[بقاء بر جنابت]] است.<ref> طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۵۶۳.</ref>
{{اصلی|بقا بر جنابت}}
==چگونگی غسل جنابت==
کسی که در ماه رمضان جنب است، باید قبل از اذان صبح غسل جنابت کند؛ اگر عمدا تا قبل از [[اذان]] صبح غسل نکند، روزه‌اش باطل است و باید قضای آن را بگیرد و [[کفاره|کفّاره]] هم بپردازد.<ref> طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۵۶۳.</ref>
==چگونگی انجام غسل جنابت==
{{اصلی|غسل}}
{{اصلی|غسل}}
غسل جنابت مانند غسل‌های دیگر به دو صورت [[غسل|ترتیبی]] و [[غسل|ارتماسی]] انجام می‌گیرد.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۴۹۴.</ref> در غسل ترتیبی ابتدا سر و گردن، سپس سمت راست و بعد سمت چپ بدن شسته می‌شود.<ref>حکیم، مستمسک العروه، ۱۹۶۸م، ج۳، ص۷۹.</ref> در غسل ارتماسی یکباره تمام بدن را در آب فرو می‌برند و البته شرط است تمام بدن در یک لحظه زیر آب قرار گیرد.<ref>حکیم، مستمسک العروه، ۱۹۶۸م، ج۳، ص۸۵-۸۶.</ref>
غسل جنابت مانند غسل‌های دیگر به صورت [[غسل|ترتیبی]] و [[غسل|ارتماسی]] انجام می‌گیرد.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۴۹۴.</ref> در شیوه ترتیبی ابتدا سر و گردن، سپس سمت راست و بعد سمت چپ بدن شسته می‌شود.<ref>حکیم، مستمسک العروه، ۱۹۶۸م، ج۳، ص۷۹.</ref> در غسل ارتماسی یکباره تمام بدن را در آب فرو می‌برند؛ البته در ارتماسی باید تمام بدن در یک لحظه زیر آب قرار گیرد.<ref>حکیم، مستمسک العروه، ۱۹۶۸م، ج۳، ص۸۵-۸۶.</ref>


==احکام==
==کفایت غسل جنابت از وضو==
به نظر [[مجتهد|فقهای شیعه]] غسل جنابت از وضو کفایت می‌کند.<ref>شیخ طوسی، الخلاف، مؤسسه نشر اسلامی، ج۱، ص۱۳۱؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۳ش، ج۳، ص۲۴۰.</ref> مشهور فقها با انجام غسل جنابت، وضوگرفتن را نامشروع می‌دانند.<ref>نجفی، جواهر الکلام،۱۳۶۳ش، ج۳، ص۲۴۰.</ref> البته [[شیخ طوسی]] به استحباب وضو همراه با غسل جنابت فتوا داده است.<ref>علامه حلی، مختلف الشیعه، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۳۴۰.</ref>{{منبع بهتر}} به‌فتوای بیشتر فقیهان، غسل‌های دیگر از وضو کفایت نمی‌کند.<ref> نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۳ش، ج۳، ص۲۴۰.</ref>
 
==دیگر احکام==
*در صورتی که جنابت به سبب خروج [[منی]] باشد، به فتوای فقیهان، قبل از انجام غسل، [[استبراء]] مستحب است.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ج۳، ص۱۰۸.</ref>
*در صورتی که جنابت به سبب خروج [[منی]] باشد، به فتوای فقیهان، قبل از انجام غسل، [[استبراء]] مستحب است.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ج۳، ص۱۰۸.</ref>
*شستن دست‌ها، [[مضمضه]] و [[استنشاق]] قبل از غسل و گفتن «[[بسم الله الرحمن الرحیم|بسم‌اللّه]]» و خواندن [[دعا|دعاهای]] واردشده هنگام غسل مستحب است.<ref> طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۵۱۲-۵۱۳.</ref>
*شستن دست‌ها، [[مضمضه]] و [[استنشاق]] قبل از غسل و گفتن «[[بسم الله الرحمن الرحیم|بسم‌اللّه]]» و خواندن [[دعا|دعاهای]] واردشده هنگام غسل مستحب است.<ref> طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۵۱۲-۵۱۳.</ref>
*اگر هنگام انجام غسل جنابت [[حدث اصغر]] مانند ادرار و باد معده از انسان سر بزند در بطلان غسل و از سر گرفتن آن اختلاف است؛ در صورت صحّت غسل، در وجوب وضو برای نماز نیز بین فقها اختلاف می‌باشد.{{مدرک}}
*اگر هنگام انجام غسل جنابت [[حدث اصغر]] مانند ادرار و باد معده از انسان سر بزند میان فقیهان در بطلان غسل اختلاف‌نظر وجود دارد؛ در صورت صحّت غسل، در وجوب وضو برای نماز نیز اختلاف است.{{مدرک}}
*[[آمیزش]] با همسر حتی اگر قادر بر غسل کردن نباشد و وقت [[نماز]] نیز داخل شده باشد جایز است و برای نماز [[تیمم|تیمّم]] می‌کند؛ ولی با عدم توانایی بر [[تیمم|تیمّم]]، جایز نیست.<ref>
*[[آمیزش]] با همسر حتی اگر قادر بر غسل کردن نباشد و وقت [[نماز]] نیز داخل شده باشد جایز است و برای نماز [[تیمم|تیمّم]] می‌کند؛ ولی با عدم توانایی بر [[تیمم|تیمّم]]، جایز نیست.<ref> طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۴۷۸.</ref>
طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۴۷۸.</ref>
 
==کفایت غسل از وضو==
به نظر [[مجتهد|فقهای شیعه]] غسل جنابت از وضو کفایت می‌کند.<ref>شیخ طوسی، الخلاف، مؤسسة النشر الإسلامی، ج۱، ص۱۳۱؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۳ش، ج۳، ص۲۴۰.</ref> و مشهور فقها با انجام غسل جنابت، وضو گرفتن را نامشروع می‌دانند.<ref>نجفی، جواهر الکلام،۱۳۶۳ش، ج۳، ص۲۴۰.</ref> [[شیخ طوسی]] به استحباب وضو همراه با غسل جنابت فتوا داده است.<ref>علامه حلی، مختلف الشیعه، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۳۴۰.</ref> درباره کفایت غسل‌های دیگر از وضو بین [[مرجع تقلید|مراجع تقلید]] اختلاف است، مشهور فقیهان نظریه عدم کفایت را برگزیده‌اند.<ref> نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۳ش، ج۳، ص۲۴۰.</ref> [[سید مرتضی|سیدمرتضی]]، [[ابن جنید اسکافی|ابن‌جنید]]،<ref>علامه حلی، مختلف الشیعه، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۳۴۰.</ref> و [[سید محسن طباطبائی حکیم|سید محسن حکیم]] آن را بعید ندانسته‌اند.<ref>حکیم، مستمسک العروه، ۱۹۶۸م، ج۳، ص۳۴۵.</ref>


==پانویس==
==پانویس==
خط ۳۴: خط ۳۲:
{{منابع}}
{{منابع}}
*بحرانی، یوسف، الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهره، به کوشش علی آخوندی، قم، نشر اسلامی، ۱۳۶۳ش.
*بحرانی، یوسف، الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهره، به کوشش علی آخوندی، قم، نشر اسلامی، ۱۳۶۳ش.
*حکیم، سید محسن، مستمسک العروة الوثقي، نجف، بی‌نا، ۱۹۶۸م.  
*حکیم، سید محسن، مستمسک العروة الوثقی، نجف، بی‌نا، ۱۹۶۸م.  
*شیخ طوسی، محمد بن حسن، کتاب الخلاف، قم، مؤسسه نشر اسلامی، بی‌تا.
*شیخ طوسی، محمد بن حسن، کتاب الخلاف، قم، مؤسسه نشر اسلامی، بی‌تا.
*طباطبایی یزدی، سید محمدکاظم، العروة الوثقی، قم،‌ انتشارات اسماعیلیان، چاپ پنجم، ۱۴۱۹ق.
*طباطبایی یزدی، سید محمدکاظم، العروة الوثقی، قم، انتشارات اسماعیلیان، چاپ پنجم، ۱۴۱۹ق.
*علامه حلی، حسن بن یوسف، مختلف الشیعة فی احکام الشریعه،  به کوشش مرکزالابحاث والدراسات الاسلامیة، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.
*علامه حلی، حسن بن یوسف، مختلف الشیعة فی احکام الشریعه،  به کوشش مرکزالابحاث والدراسات الاسلامیة، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.
*نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، بیروت،‌ دار احیاء التراث العربی، چاپ هفتم، بی‌تا.
*نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ هفتم، بی‌تا.
{{پایان}}
{{پایان}}