اوتاد: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''اوتاد''' اصطلاحی قرآنی که در | '''اوتاد''' اصطلاحی قرآنی که در روایات [[شیعه|شیعی]]، هم بر [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر]] و [[امامان شیعه|امامان دوازدهگانه]] اطلاق شده و هم بر گروهی از اولیای الهی که محبوب [[خدا|خداوند]] هستند. زمین به واسطه وجود این افراد محافظت میشود و به [[برکت]] آنان، به بندگان [[رزق|روزی]] داده میشود. از لغزش و خطا بر حذر هستند و لحظهای از یاد خداوند غافل نیستند. در اصطلاح [[تصوف]] نیز به کسانی گفته میشود که در سلسله مراتب اولیا، مقامی پائینتر از [[قطب]] و امامان و افراد و بالاتر از [[ابدال]] و [[ابرار]] دارند. | ||
==واژهشناسی== | ==واژهشناسی== | ||
اوتاد در لغت به معنی میخها است. در [[قرآن کریم]] از کوهها به عنوان میخهای زمین یاد شده است.<ref>نبأ، ۷.</ref> در کتابهای روایی، این اوتاد به گروههای مختلف اولیا تفسیر شدهاند. | اوتاد در لغت به معنی میخها است. در [[قرآن|قرآن کریم]] از کوهها به عنوان میخهای زمین یاد شده است.<ref>نبأ، ۷.</ref> در کتابهای روایی، این اوتاد به گروههای مختلف اولیا تفسیر شدهاند. | ||
==مصادیق و تعداد اوتاد== | ==مصادیق و تعداد اوتاد== | ||
خط ۸: | خط ۸: | ||
در روایات [[شیعه]] واژه اوتاد بر دو گروه اطلاق شده است: | در روایات [[شیعه]] واژه اوتاد بر دو گروه اطلاق شده است: | ||
#گاه به پیامبر(ص) و ائمه دوازدهگانه(ع) <ref>کوفی، تفیسر...، ص۳۳۷؛ کلینی، کافی، ج۱، ص۵۰۴؛ ج۶، ص۲۵۶.</ref> در مواردی که این واژه در مورد پیامبر(ص) و ائمه(ع) به کار میرود، ویژگی منحصر به فردی پیدا میکند. بر اساس این اطلاق، اوتاد کسانی هستند که خداوند به واسطه وجود آنان، ساکنان زمین را از نابودی حفظ میکند، و وقتی که زمین از [[ | #گاه به پیامبر(ص) و ائمه دوازدهگانه(ع) <ref>کوفی، تفیسر...، ص۳۳۷؛ کلینی، کافی، ج۱، ص۵۰۴؛ ج۶، ص۲۵۶.</ref> در مواردی که این واژه در مورد پیامبر(ص) و ائمه(ع) به کار میرود، ویژگی منحصر به فردی پیدا میکند. بر اساس این اطلاق، اوتاد کسانی هستند که خداوند به واسطه وجود آنان، ساکنان زمین را از نابودی حفظ میکند، و وقتی که زمین از [[امامان شیعه|امامان دوازده گانه]] خالی میشود و آنان زمین را ترک میکنند، زمین اهل خود را فرو خواهد برد و مهلتی نخواهند یافت. خداوند این گروه را حجت بر بندگان خود قرار داده است. آنان به امر او برپا ایستاده، و آمادهاند. آفرینش آنان قبل از خلقت موجودات دیگر عالم و به صورت نورهایی بوده است که در طرف راست [[عرش]] خداوند قرار داشتهاند.<ref>کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۵۳۴؛ حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۱، ص۴۶۰؛ شیخ طوسی، الغیبه،۱۴۱۱ق، ص۱۳۹؛ قاضی سعید، شرح اربعین، ص۱۲۱؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۵۷، ج۱۰، ص۱۵۵.</ref> | ||
#در برخی موارد نیز به گروهی از اولیا اطلاق شده است که در سلسله مراتب ابدال<ref group="یادداشت"> ابدال . [ اَ ] (ع ص ، اِ) ج ِ بدَل یا بدیل . عده ای معلوم از صلحا و خاصان خدا که گویند هیچگاه زمین از آنان خالی نباشد و جهان بدیشان برپایست و آنگاه که یکی از آنان بمیرد خدای تعالی دیگری را بجای او برانگیزد تا آن شمار که بقولی هفت و بقولی هفتاد است همواره کامل ماند. این قوم بدانچه خدای از رازها در حرکات و منازل کواکب نهاده عارفند و از اسماء، اسماء صفات دارند. و از علامات آنان یکی این است که فرزند یا فرزند نرینه نیارند چنانکه یکی از ایشان موسوم به حمادبن سلمةبن دینار هفتاد زن کرد و او را از هیچیک فرزندی نیامد. کسانی که عدد ابدال را هفتاد دانند بر آنند که چهل تن در شام و سی دیگر در سایر بقاع ارض باشند. و آنان که ابدال را هفت تن شمارند گویند دو قطب و یک فرد نیز با این هفت است و هر اقلیم از اقالیم سبعه به یکی از آن هفت قائم است و هر یک بدل پیغامبری از پیغامبران باشند. چنانکه اولی بدل خلیل و حافظ اقلیم اول است و دومی بدل موسی و نگاهبان اقلیم دوم و سومی بدل هارون و پاسبان اقلیم سیم و چهارمی بدل ادریس و نگاهدار اقلیم چهارم و پنجمی را بدل یوسف بن یعقوب و حارس اقلیم پنجم و ششمین را بدل عیسی بن مریم و حامی اقلیم ششم و هفتمین را بدل آدم بوالبشر و موکل اقلیم هفتم گمان برند. (لغتنامه دهخدا. ذیل ابدال) </ref> و عابدان قرار دارند و از محبوبترین بندگان خدا هستند.<ref> نگاه کنید، صبحی صالح، نهج البلاغه، خطبه۸۷، ص۱۱۸-۱۱۹.</ref> | #در برخی موارد نیز به گروهی از اولیا اطلاق شده است که در سلسله مراتب ابدال<ref group="یادداشت"> ابدال . [ اَ ] (ع ص ، اِ) ج ِ بدَل یا بدیل . عده ای معلوم از صلحا و خاصان خدا که گویند هیچگاه زمین از آنان خالی نباشد و جهان بدیشان برپایست و آنگاه که یکی از آنان بمیرد خدای تعالی دیگری را بجای او برانگیزد تا آن شمار که بقولی هفت و بقولی هفتاد است همواره کامل ماند. این قوم بدانچه خدای از رازها در حرکات و منازل کواکب نهاده عارفند و از اسماء، اسماء صفات دارند. و از علامات آنان یکی این است که فرزند یا فرزند نرینه نیارند چنانکه یکی از ایشان موسوم به حمادبن سلمةبن دینار هفتاد زن کرد و او را از هیچیک فرزندی نیامد. کسانی که عدد ابدال را هفتاد دانند بر آنند که چهل تن در شام و سی دیگر در سایر بقاع ارض باشند. و آنان که ابدال را هفت تن شمارند گویند دو قطب و یک فرد نیز با این هفت است و هر اقلیم از اقالیم سبعه به یکی از آن هفت قائم است و هر یک بدل پیغامبری از پیغامبران باشند. چنانکه اولی بدل خلیل و حافظ اقلیم اول است و دومی بدل موسی و نگاهبان اقلیم دوم و سومی بدل هارون و پاسبان اقلیم سیم و چهارمی بدل ادریس و نگاهدار اقلیم چهارم و پنجمی را بدل یوسف بن یعقوب و حارس اقلیم پنجم و ششمین را بدل عیسی بن مریم و حامی اقلیم ششم و هفتمین را بدل آدم بوالبشر و موکل اقلیم هفتم گمان برند. (لغتنامه دهخدا. ذیل ابدال) </ref> و عابدان قرار دارند و از محبوبترین بندگان خدا هستند.<ref> نگاه کنید، صبحی صالح، نهج البلاغه، خطبه۸۷، ص۱۱۸-۱۱۹.</ref> | ||
===در روایات اهل سنت=== | ===در روایات اهل سنت=== | ||
در روایات اهل سنت، اوتاد گروهی از اولیا دانسته شدهاند که تعداد آنها چهار یا هفت و یا چهل نفر است. این افراد بر اساس اخلاق [[موسی(ع)]] و یا بر قلب [[جبرئیل]] خلق شدهاند، یا دارای [[یقین|یقینی]] همچون یقین [[ابراهیم(ع)]] هستند که به [[برکت]] ایشان باران میبارد و بلا از زمین دور میشود و به واسطه ایشان به مردم روزی داده میشود.<ref>احمد جام، انس التائبین، ص۲۱۶؛ خوارزمی، شرح فصوص الحکم، ج۱، ص۳۳؛ لاهیجی، شرح گلشن راز، ص۲۸۲؛ قاضی سعید، شرح اربعین، ص۱۱۸-۱۱۹.</ref> | در روایات اهل سنت، اوتاد گروهی از اولیا دانسته شدهاند که تعداد آنها چهار یا هفت و یا چهل نفر است. این افراد بر اساس اخلاق [[موسی(ع)]] و یا بر قلب [[جبرئیل]] خلق شدهاند، یا دارای [[یقین|یقینی]] همچون یقین [[ابراهیم (پیامبر)|ابراهیم(ع)]] هستند که به [[برکت]] ایشان باران میبارد و بلا از زمین دور میشود و به واسطه ایشان به مردم روزی داده میشود.<ref>احمد جام، انس التائبین، ص۲۱۶؛ خوارزمی، شرح فصوص الحکم، ج۱، ص۳۳؛ لاهیجی، شرح گلشن راز، ص۲۸۲؛ قاضی سعید، شرح اربعین، ص۱۱۸-۱۱۹.</ref> | ||
همچنین گفته شده که در مساجد، اوتادی هستند که با [[فرشته|فرشتگان]] همنشین هستند و در هنگام بیماری، فرشتگان به عیادت آنان میروند و هر موقع نیاز به کمک داشته باشند، آنان را یاری میکنند.<ref>احمد بن حنبل، مسند، ج۲، ص۴۱۸.</ref> | همچنین گفته شده که در مساجد، اوتادی هستند که با [[فرشته|فرشتگان]] همنشین هستند و در هنگام بیماری، فرشتگان به عیادت آنان میروند و هر موقع نیاز به کمک داشته باشند، آنان را یاری میکنند.<ref>احمد بن حنبل، مسند، ج۲، ص۴۱۸.</ref> | ||
خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
==نقش اوتاد در عالم== | ==نقش اوتاد در عالم== | ||
در متون عرفانی، درباره تأثیر وجود اوتاد در عالم با استناد به | در متون عرفانی، درباره تأثیر وجود اوتاد در عالم با استناد به روایات دینی، سخنان بسیاری گفته شده است. بیشترین سخنان و تعبیرات در این زمینه را میتوان در آثار [[ابنعربی|ابن عربی]] یافت. گاه بیان شده که نقش آنان همانند نقش ستونهای خانه است. همانطور که ستون باعث استحکام و حفظ ساختمان است، خداوند نیز به وسیله وجود آنان، عالم را از نابودی و ویرانی محافظت میکند.<ref>ابن عربی، الفتوحات، ج۱۱، ص۲۶۶.</ref> | ||
در جایی دیگر گفته شده که خداوند به وسیله هر یک از این اوتاد چهارگانه، [[ایمان]]، [[ولایت]]، [[نبوت]] و [[رسالت]] و به وسیله مجموع آنها [[دین حنیف]] و یکتاپرستی را حفظ میکند.<ref>ابن عربی، الفتوحات، ج۱۱، ص۲۶۹-۲۷۰</ref> | در جایی دیگر گفته شده که خداوند به وسیله هر یک از این اوتاد چهارگانه، [[ایمان]]، [[ولایت]]، [[نبوت]] و [[رسالت]] و به وسیله مجموع آنها [[دین حنیف]] و یکتاپرستی را حفظ میکند.<ref>ابن عربی، الفتوحات، ج۱۱، ص۲۶۹-۲۷۰</ref> | ||
==ویژگیهای اوتاد== | ==ویژگیهای اوتاد== | ||
* با وفات یکی از آنها، فردی از طبقه ابدال یا ابرار جایگزین او میشود. | *با وفات یکی از آنها، فردی از طبقه ابدال یا ابرار جایگزین او میشود. | ||
* هر یک از آنان، از روحانیت و معنویت یکی از چهار فرشته [[اسرافیل]]، [[میکائیل]]، [[جبرئیل]] و [[عزرائیل]] کمک و مدد میگیرند. | *هر یک از آنان، از روحانیت و معنویت یکی از چهار فرشته [[اسرافیل]]، [[میکائیل]]، [[جبرئیل]] و [[عزرائیل]] کمک و مدد میگیرند. | ||
* هر یک دارای علوم ویژهای هستند که به سبب آن علوم به مقام اوتادی رسیدهاند. | *هر یک دارای علوم ویژهای هستند که به سبب آن علوم به مقام اوتادی رسیدهاند. | ||
*هر یک از [[ارکان کعبه]] نیز متعلق به یکی از آنان است: [[رکن شامی]] از آن کسی است که بر قلب [[آدم(ع)]] است؛ [[رکن عراقی]] برای کسی که بر قلب [[ابراهیم(ع)]] است؛ [[رکن یمانی]] برای کسی که بر قلب [[عیسی(ع)]] است؛ [[رکن حجر الأسود]] نیز از آن کسی است که بر قلب [[حضرت محمد(ص)]] است. [[ابن عربی]] خود را صاحب رکن حجر الاسود معرفی میکند.<ref>نگاه کنید: ابن عربی، الفتوحات، ج۲، ص۴۰۱-۴۰۴.</ref> | *هر یک از [[ارکان کعبه]] نیز متعلق به یکی از آنان است: [[رکن شامی]] از آن کسی است که بر قلب [[آدم(ع)]] است؛ [[رکن عراقی]] برای کسی که بر قلب [[ابراهیم(ع)]] است؛ [[رکن یمانی]] برای کسی که بر قلب [[عیسی(ع)]] است؛ [[رکن حجر الأسود]] نیز از آن کسی است که بر قلب [[حضرت محمد(ص)]] است. [[ابن عربی]] خود را صاحب رکن حجر الاسود معرفی میکند.<ref>نگاه کنید: ابن عربی، الفتوحات، ج۲، ص۴۰۱-۴۰۴.</ref> | ||
* هر یک از آنها بر اساس اخلاق یکی از پیامبران چون آدم و ابراهیم و عیسی(ع) و محمد(ص) هستند. <ref>ابن عربی، الفتوحات، ج۲، ص۴۰۱-۴۰۴.</ref> البته خوارزمی از اوتاد هفتگانه سخن میگوید که همگی بر اساس اخلاق موسی(ع) هستند.<ref>ابن عربی، الفتوحات، ج۱، ص۳۳.</ref> برخی نیز قلوب اوتاد را بر قلب جبرئیل دانستهاند.<ref>قاضی سعید، شرح اربعین، ص۱۲۱.</ref> | *هر یک از آنها بر اساس اخلاق یکی از پیامبران چون آدم و ابراهیم و عیسی(ع) و محمد(ص) هستند. <ref>ابن عربی، الفتوحات، ج۲، ص۴۰۱-۴۰۴.</ref> البته خوارزمی از اوتاد هفتگانه سخن میگوید که همگی بر اساس اخلاق موسی(ع) هستند.<ref>ابن عربی، الفتوحات، ج۱، ص۳۳.</ref> برخی نیز قلوب اوتاد را بر قلب جبرئیل دانستهاند.<ref>قاضی سعید، شرح اربعین، ص۱۲۱.</ref> | ||
* لحظهای از پروردگار خویش غافل نیستند. | *لحظهای از پروردگار خویش غافل نیستند. | ||
* از دنیا جز به اندازه نیاز خود جمع نمیکنند. | *از دنیا جز به اندازه نیاز خود جمع نمیکنند. | ||
* از آنها خطاها و لغزشهای بشری سر نمیزند. | *از آنها خطاها و لغزشهای بشری سر نمیزند. | ||
* داشتن عصمت برای رسیدن به این مقام شرط نیست. <ref>قمی، سفینة البحار، ج۲، ص۴۳۸.</ref> | *داشتن عصمت برای رسیدن به این مقام شرط نیست. <ref>قمی، سفینة البحار، ج۲، ص۴۳۸.</ref> | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
== یادداشت == | ==یادداشت== | ||
{{یادداشتها}} | {{یادداشتها}} | ||
خط ۷۷: | خط ۷۷: | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
* منبع مقاله: [https://www.cgie.org.ir/fa/article/225875/%D8%A7%D9%88%D8%AA%D8%A7%D8%AF دایرة المعارف بزرگ اسلامی] | *منبع مقاله: [https://www.cgie.org.ir/fa/article/225875/%D8%A7%D9%88%D8%AA%D8%A7%D8%AF دایرة المعارف بزرگ اسلامی] | ||
{{اصطلاحات قرآنی}} | {{اصطلاحات قرآنی}} | ||