پرش به محتوا

امامت تنصیصی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۹: خط ۱۹:
*[[افضلیت امام|افضلیّت امام]]: امام باید افضل مردم و مقرب‌ترین آن‌ها به خداوند باشد. از آن‌جاییکه چنین ویژگی با مشاهده و استدلال قابل کشف نیست پس باید امامت امام به نصّ یا [[کرامت]] ثابت گردد.<ref>شیخ طوسی، تلخیص الشافی، ۱۳۸۲ش، ج۱، ص۲۷۸؛ علامه حلّی، الألفین، ۱۴۰۹ق، ص۴۱؛ لاهیجی، گوهر مراد، ۱۳۸۳ش، ص۴۸۰؛ امیرخانی، «نصّ»، ص۳۳۸.</ref>
*[[افضلیت امام|افضلیّت امام]]: امام باید افضل مردم و مقرب‌ترین آن‌ها به خداوند باشد. از آن‌جاییکه چنین ویژگی با مشاهده و استدلال قابل کشف نیست پس باید امامت امام به نصّ یا [[کرامت]] ثابت گردد.<ref>شیخ طوسی، تلخیص الشافی، ۱۳۸۲ش، ج۱، ص۲۷۸؛ علامه حلّی، الألفین، ۱۴۰۹ق، ص۴۱؛ لاهیجی، گوهر مراد، ۱۳۸۳ش، ص۴۸۰؛ امیرخانی، «نصّ»، ص۳۳۸.</ref>
*[[قاعده لطف|لطف بودن امام]]: همانگونه که نبوت لطف است امامت نیز لطف است و اگر خداوند امام را تعیین و تنصیص نکند مردم راهی برای شناخت امام نخواهند داشت و این با ضرورت لطف برای خداوند منافات دارد.<ref>لاهیجی، سرمایه ایمان، ۱۳۷۲ش، ص۱۱۶–۱۱۷؛ امیرخانی، «نصّ»، ص۳۴۰.</ref>
*[[قاعده لطف|لطف بودن امام]]: همانگونه که نبوت لطف است امامت نیز لطف است و اگر خداوند امام را تعیین و تنصیص نکند مردم راهی برای شناخت امام نخواهند داشت و این با ضرورت لطف برای خداوند منافات دارد.<ref>لاهیجی، سرمایه ایمان، ۱۳۷۲ش، ص۱۱۶–۱۱۷؛ امیرخانی، «نصّ»، ص۳۴۰.</ref>
علاوه بر ویژگی‌های امام،‌ برای اثبات این مطلب به [[سیره نبوی|سیره پیامبر(ص)]] نیز استناد می‌شود. ایشان در همه سفرها و جنگ‌های خود و حتی غیبت‌های موردی از امامت جماعت، برای خود جانشین تعیین می‌کردند و این مسئله جزءِ سیره ثابت ایشان بود. پس ممکن نیست که در امر جانشینی بعد از خودشان که به مراتب اهمیت بیشتری دارد وصیتی نکرده و جانشین تعیین ننموده باشند.<ref>خواجه نصیر طوسی، تجرید الاعتقاد، ۱۴۰۷ق، ص۲۲۳؛ فاضل مقداد، اللوامع، ۱۳۸۰ش، ص۳۳۴؛ نراقی، أنیس الموحدین، ۱۳۶۹ش، ص۱۴۵؛ عسکری، معالم المدرستین، ۱۴۲۶ق، ج۱، ص۲۶۹.</ref>
علاوه بر ویژگی‌های امام،‌ برای اثبات این مطلب به [[سیره نبوی|سیره پیامبر(ص)]] نیز استناد می‌شود. ایشان همواره در مواردی که سفر یا جنگ می‌رفتند یا حتی مواردی که امکان حضور در نماز جماعت نداشتند، برای خود جانشین تعیین می‌کردند و این مسئله جزءِ سیره ثابت ایشان بود. پس ممکن نیست که در امر جانشینی بعد از خودشان که به مراتب اهمیت بیشتری دارد وصیتی نکرده و جانشین تعیین ننموده باشند.<ref>خواجه نصیر طوسی، تجرید الاعتقاد، ۱۴۰۷ق، ص۲۲۳؛ فاضل مقداد، اللوامع، ۱۳۸۰ش، ص۳۳۴؛ نراقی، أنیس الموحدین، ۱۳۶۹ش، ص۱۴۵؛ عسکری، معالم المدرستین، ۱۴۲۶ق، ج۱، ص۲۶۹.</ref>


===کرامت، جایگزین نص===
===کرامت، جایگزین نص===
خط ۲۹: خط ۲۹:
به گزارش [[ابن‌میثم بحرانی]]، در میان مسلمانان سه راه «نصّ»، «[[امامت با اختیار و انتخاب|اختیار و انتخاب]]» و «[[امامت با قهر و غلبه|قهر و غلبه]]» برای تعیین امام مطرح شده است.<ref>ابن‌میثم، النجاة فی القیامة فی تحقیق أمر الإمامة، ۱۴۱۷ق، ص۶۹.</ref> با وجود این که همه مسلمانان می‌پذیرند که امام می‌تواند از [[نص بر امام|راه نص]] مشخص گردد،<ref>عضد الدین ایجی، شرح المواقف، نشر الشریف الرضی، ج۸، ص۳۵۱؛ فخر رازی، الأربعین، مکتبة الکلیات الأزهریة، ج۲، ص۲۶۸؛ لاهیجی، گوهر مراد، ۱۳۸۳ش، ص۴۸۰.</ref> مسلمانان غیر امامی همچون [[اهل سنت و جماعت|غالب اهل سنت]]، [[خوارج|اکثر خوارج]] و [[صالحیه|فرقه صالحیه از زیدیه]] بر این باورند که امام با [[امامت انتخابی|انتخاب و اختیار]] توسط [[اهل حل و عقد|اهل حَلّ و عَقد]] نیز مشخص می‌شود.<ref>عضد الدین ایجی، شرح المواقف، نشر الشریف الرضی، ج۸، ص۳۵۱؛ علامه حلّی، کشف المراد، ۱۳۸۲ش، ص۱۸۷-۱۸۸؛ حسینی خطیب، مقدمة الشافی فی الامامة (سید مرتضی)، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۶.</ref> [[کلام امامیه|متکلمین امامی]] برای ابطال این نظریه استدلال‌هایی را بیان کرده‌اند.<ref>امیرخانی، «نصّ»، ص۳۴۰–۳۴۲.</ref> امکان خالی بودن زمان از امام،<ref>ابن‌میثم بحرانی، میثم بن علی، النجاة فی القیامة، ۱۴۱۷ق، ص۷۱.</ref> تنافی انتخاب مردم با مفهوم خلافت<ref>لاهیجی، گوهر مراد، ۱۳۸۳ش، ص۴۸۲؛ طبرسی، أسرار الإمامة، ۱۳۸۰ش، ص۱۴۲؛ نراقی، أنیس الموحدین، ۱۳۶۹ش، ص۱۴۶–۱۴۷.</ref> و جایگاه امامت،<ref>نراقی، أنیس الموحدین، ۱۳۶۹ش، ص۱۴۵.</ref> بروز هرج و مرج،<ref>محقق حلّی، المسلک فی أصول الدین، ۱۳۷۳ش، ص۲۱۱–۲۱۲؛ علامه حلّی، الألفین، ۱۴۰۹ق، ص۳۸؛ لاهیجی، گوهر مراد، ۱۳۸۳ش، ص۴۸۱.</ref> امکان نبوت انتخابی،<ref>طبری آملی، معتقد الإمامیة، ۱۳۳۹ش، ص۱۰۴؛ طبرسی، أسرار الإمامة، ۱۳۸۰ش، ص۱۴۰؛</ref> احتمال خطا در انتخاب<ref>علامه حلّی، الألفین، ۱۴۰۹ق، ص۳۶–۵۱؛ طبری آملی، معتقد الإمامیة، ۱۳۳۹ش، ص۱۰۳–۱۰۴؛ طبرسی، أسرار الإمامة، ۱۳۸۰ش، ص۱۴۰–۱۴۳.</ref> و اولویت امام به قاضی<ref>علامه حلّی، الألفین، ۱۴۰۹ق، ص۳۶–۳۷؛ طبرسی، أسرار الإمامة، ۱۳۸۰ش، ص۱۴۰.</ref> از جمله دلایلی است که توسط آن‌ها مطرح شده است.
به گزارش [[ابن‌میثم بحرانی]]، در میان مسلمانان سه راه «نصّ»، «[[امامت با اختیار و انتخاب|اختیار و انتخاب]]» و «[[امامت با قهر و غلبه|قهر و غلبه]]» برای تعیین امام مطرح شده است.<ref>ابن‌میثم، النجاة فی القیامة فی تحقیق أمر الإمامة، ۱۴۱۷ق، ص۶۹.</ref> با وجود این که همه مسلمانان می‌پذیرند که امام می‌تواند از [[نص بر امام|راه نص]] مشخص گردد،<ref>عضد الدین ایجی، شرح المواقف، نشر الشریف الرضی، ج۸، ص۳۵۱؛ فخر رازی، الأربعین، مکتبة الکلیات الأزهریة، ج۲، ص۲۶۸؛ لاهیجی، گوهر مراد، ۱۳۸۳ش، ص۴۸۰.</ref> مسلمانان غیر امامی همچون [[اهل سنت و جماعت|غالب اهل سنت]]، [[خوارج|اکثر خوارج]] و [[صالحیه|فرقه صالحیه از زیدیه]] بر این باورند که امام با [[امامت انتخابی|انتخاب و اختیار]] توسط [[اهل حل و عقد|اهل حَلّ و عَقد]] نیز مشخص می‌شود.<ref>عضد الدین ایجی، شرح المواقف، نشر الشریف الرضی، ج۸، ص۳۵۱؛ علامه حلّی، کشف المراد، ۱۳۸۲ش، ص۱۸۷-۱۸۸؛ حسینی خطیب، مقدمة الشافی فی الامامة (سید مرتضی)، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۶.</ref> [[کلام امامیه|متکلمین امامی]] برای ابطال این نظریه استدلال‌هایی را بیان کرده‌اند.<ref>امیرخانی، «نصّ»، ص۳۴۰–۳۴۲.</ref> امکان خالی بودن زمان از امام،<ref>ابن‌میثم بحرانی، میثم بن علی، النجاة فی القیامة، ۱۴۱۷ق، ص۷۱.</ref> تنافی انتخاب مردم با مفهوم خلافت<ref>لاهیجی، گوهر مراد، ۱۳۸۳ش، ص۴۸۲؛ طبرسی، أسرار الإمامة، ۱۳۸۰ش، ص۱۴۲؛ نراقی، أنیس الموحدین، ۱۳۶۹ش، ص۱۴۶–۱۴۷.</ref> و جایگاه امامت،<ref>نراقی، أنیس الموحدین، ۱۳۶۹ش، ص۱۴۵.</ref> بروز هرج و مرج،<ref>محقق حلّی، المسلک فی أصول الدین، ۱۳۷۳ش، ص۲۱۱–۲۱۲؛ علامه حلّی، الألفین، ۱۴۰۹ق، ص۳۸؛ لاهیجی، گوهر مراد، ۱۳۸۳ش، ص۴۸۱.</ref> امکان نبوت انتخابی،<ref>طبری آملی، معتقد الإمامیة، ۱۳۳۹ش، ص۱۰۴؛ طبرسی، أسرار الإمامة، ۱۳۸۰ش، ص۱۴۰؛</ref> احتمال خطا در انتخاب<ref>علامه حلّی، الألفین، ۱۴۰۹ق، ص۳۶–۵۱؛ طبری آملی، معتقد الإمامیة، ۱۳۳۹ش، ص۱۰۳–۱۰۴؛ طبرسی، أسرار الإمامة، ۱۳۸۰ش، ص۱۴۰–۱۴۳.</ref> و اولویت امام به قاضی<ref>علامه حلّی، الألفین، ۱۴۰۹ق، ص۳۶–۳۷؛ طبرسی، أسرار الإمامة، ۱۳۸۰ش، ص۱۴۰.</ref> از جمله دلایلی است که توسط آن‌ها مطرح شده است.


به عقیده حصینی موسوی، به تناسب رخ‌دادهایی که در جامعه اسلامی و عرصه خلافت محقق شده است، راه‌هایی توسط متکلمان آن عقیده برای توجیه خلافت و امامت افراد مطرح شده است.<ref>حصینی موسوی، الامامه و النص، ۱۴۲۶ق، ص۲۶.</ref> برای نمونه در [[امامت با قهر و غلبه|نظریه تغلّب]] گفته شده اگر فردی مردم را به سمت خود فرا بخواند در حالی که در مقابل ظالمان و اهل [[امر به معروف و نهی از منکر|امر به معروف]] و عمل به آن باشد، از منکر نهی و از آن دوری کند، امام مشروع مسلمانان است.<ref>ابن‌میثم، النجاة فی القیامة فی تحقیق أمر الإمامة، ۱۴۱۷ق، ص۶۹.</ref> این فرد نیکوکار باشد یا فاجر باشد، قیام علیه حکومت این فرد نیز جایز نیست.<ref>حسینی خطیب، مقدمة الشافی فی الامامة (سید مرتضی)، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۶.</ref> [[زیدیه]] نیز بر این باورند که اگر فردی از نسل [[حسنین|حسنین(ع)]] دست به قیام بزند و دیگران را برای جهاد [[امامت دعوتی|دعوت]] کند امام خواهد بود.<ref>موسوی نژاد، «امامت از نگاه زیدیه»، ص۱۹۸–۲۰۱.</ref> [[بنی‌عباس|عباسیان]] نیز [[امامت موروثی|امامت وراثتی]] را به عنوان یکی از نظریه‌های تعیین امام مطرح کرده‌اند.<ref>علامه حلّی، کشف المراد، ۱۳۸۲ش، ص۱۸۷-۱۸۸.</ref>
به عقیده حصینی موسوی، برخی از راه‌هایی که برای اثبات امامت مطرح شده است، پس از رخ‌دادهای عرصه خلافت و برای توجیه خلافت برخی خلفا بوده است نه این که برآمده از دین و شریعت باشد.<ref>حصینی موسوی، الامامه و النص، ۱۴۲۶ق، ص۲۶.</ref> برای نمونه در [[امامت با قهر و غلبه|نظریه تغلّب]] گفته شده اگر فردی مردم را به سمت خود فرا بخواند در حالی که در مقابل ظالمان و اهل [[امر به معروف و نهی از منکر|امر به معروف]] و عمل به آن باشد، از منکر نهی و از آن دوری کند، امام مشروع مسلمانان است.<ref>ابن‌میثم، النجاة فی القیامة فی تحقیق أمر الإمامة، ۱۴۱۷ق، ص۶۹.</ref> این فرد نیکوکار باشد یا فاجر باشد، قیام علیه حکومت این فرد نیز جایز نیست.<ref>حسینی خطیب، مقدمة الشافی فی الامامة (سید مرتضی)، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۶.</ref> [[زیدیه]] نیز بر این باورند که اگر فردی از نسل [[حسنین|حسنین(ع)]] دست به قیام بزند و دیگران را برای جهاد [[امامت دعوتی|دعوت]] کند امام خواهد بود.<ref>موسوی نژاد، «امامت از نگاه زیدیه»، ص۱۹۸–۲۰۱.</ref> [[بنی‌عباس|عباسیان]] نیز [[امامت موروثی|امامت وراثتی]] را به عنوان یکی از نظریه‌های تعیین امام مطرح کرده‌اند.<ref>علامه حلّی، کشف المراد، ۱۳۸۲ش، ص۱۸۷-۱۸۸.</ref>


==تک‌نگاری‌ها==
==تک‌نگاری‌ها==
Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۲٬۵۸۰

ویرایش