حضرت مریم(س): تفاوت میان نسخه‌ها

'''حضرت مریم(س)''' از زنان برگزیده و مادر [https://fa.wikishia.net/view/%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA_%D8%B9%DB%8C%D8%B3%DB%8C(%D8%B9) حضرت عیسی(ع)] که [https://fa.wikishia.net/view/%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA_%D9%85%D8%B1%DB%8C%D9%85 بارداری] او به شکل [https://fa.wikishia.net/view/%D9%85%D8%B9%D8%AC%D8%B2%D9%87 اعجاز] انجام گرفت. [https://fa.wikishia.net/view/%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 قرآن] در [https://fa.wikishia.net/view/%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%85%D8%B1%DB%8C%D9%85 سوره مریم] زندگی او را از تولد خودش تا تولد عیسی(ع) حکایت کرده است. در روایات [https://fa.wikishia.net/view/%D8%B4%DB%8C%D8%B9%D9%87 شیعه] و [https://fa.wikishia.net/view/%D8%A7%D9%87%D9%84_%D8%B3%D9%86%D8%AA_%D9%88_%D8%AC%D9%85%D8%A7%D8%B9%D8%AA اهل سنت]، مریم در کنار [https://fa.wikishia.net/view/%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA_%D9%81%D8%A7%D8%B7%D9%85%D9%87_%D8%B2%D9%87%D8%B1%D8%A7_%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87%D8%A7 فاطمه زهرا(س)]، [https://fa.wikishia.net/view/%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA_%D8%AE%D8%AF%DB%8C%D8%AC%D9%87_%DA%A9%D8%A8%D8%B1%DB%8C_%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87%D8%A7 خدیجه] و [https://fa.wikishia.net/view/%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D9%87_%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%B1_%D9%81%D8%B1%D8%B9%D9%88%D9%86 آسیه]، چهار زن برتر بهشتی معرفی شده‌اند.

[https://fa.wikishia.net/view/%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 قرآن]، مریم مادر [https://fa.wikishia.net/view/%D8%B9%DB%8C%D8%B3%DB%8C(%D8%B9) عیسی(ع)] را بانویی پاکدامن و برگزیده از میان زنان خوانده<ref>سوره آل عمران، آیه ۴۲.</ref> و او را الگوی [https://fa.wikishia.net/view/%D8%A7%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86 مومنان] قرار داده است.<ref>سوره تحریم، آیه ۱۲.</ref> از آیات قرآن برمی‌آید که فرشتگان چند بار با مریم سخن گفته‌اند.<ref>سوره آل عمران، آیات ۴۲–۴۵.</ref> تنها زنی که نام او در قرآن آمده، مریم است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۹، ص۳۴۵.</ref> همچنین قرآن پرورش مریم را به خدا نسبت داده است:

در روایات شیعه و [https://fa.wikishia.net/view/%D8%A7%D9%87%D9%84_%D8%B3%D9%86%D8%AA_%D9%88_%D8%AC%D9%85%D8%A7%D8%B9%D8%AA اهل سنت] نام مریم در کنار [https://fa.wikishia.net/view/%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA_%D9%81%D8%A7%D8%B7%D9%85%D9%87_%D8%B2%D9%87%D8%B1%D8%A7_%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87%D8%A7 فاطمه زهرا] و [https://fa.wikishia.net/view/%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA_%D8%AE%D8%AF%DB%8C%D8%AC%D9%87_%DA%A9%D8%A8%D8%B1%DB%8C_%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87%D8%A7 خدیجه] و [https://fa.wikishia.net/view/%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D9%87_%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%B1_%D9%81%D8%B1%D8%B9%D9%88%D9%86 آسیه]، به عنوان چهار زن برتر بهشتی ذکر شده است.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۸۲۲؛ مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۸، ص۱۷۸.</ref> برخی از مفسران براساس آیه ۴۲ سوره آل عمران، قائل به عصمت مریم شده‌اند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۳، ص۱۸۸؛ آلوسی، روح المعانی، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۱۴۹.</ref>

حضرت مریم در الهیات مسیحی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است تا بدانجا که شاخه‌ای از الهیات با عنوان مریولوجی (Mariology) به وجود آمده که به بررسی شخصیت و جایگاه حضرت مریم می‌پردازد. توجه به حضرت مریم، در قرون وسطی اهمیت یافت. در این دوره مقامی برای حضرت مریم مطرح گردید که از حد الوهیت پایین‌تر اما از مرتبه [https://fa.wikishia.net/view/%D9%81%D8%B1%D8%B4%D8%AA%D9%87 فرشتگان] و مقدسان بالاتر بود. باور عمومی در این دوره آن بود که فرشتگان و مقدسان، خدمتگزاران حضرت مریم هستند.<ref>- K. Flinn, Frank, Encyclopedia of Catholicism, p.442</ref>

گذشته از آن، در برخی جوامع از جمله در میان مسیحیان [https://fa.wikishia.net/view/%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8 جزیرة العرب]، اعتقاد به تثلیث و پرستش مریم در کنار خدا و عیسی رواج داشته است.<ref>مونتگمری وات، ویلیام، برخورد آرای مسلمانان و مسیحیان، ترجمه محمدحسین آریا، ص۳۹</ref> گفته‌اند تا قرن شانزدهم میلادی نیز برخی از شهرهای اروپایی به پرستش مریم باکره مشهور بوده‌اند.<ref>لین، تونی، تاریخ تفکر مسیحی، ترجمه روبرت آسریان، ص۲۷۷</ref> در قرآن این اعتقاد مسیحیان نکوهش شده است.<ref>[[سوره مائده]]، ۱۱۶</ref> {{یاد|در آیه ۱۱۶ [[سوره مائده]] به این نکته اشاره شده که گروهی از مسیحیان به الوهیت عیسی(ع) و مریم(س) معتقدند. [[آیت‌الله مکارم شیرازی]] این آیه را به شرک عبادی گروهی از مسیحیان نسبت به عیسی(ع) و مریم(س) تفسیر می‌کند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۵، ص۱۳۶–۱۳۷.</ref>}}

همچنین در قرون وسطی آموزه [https://fa.wikishia.net/view/%D8%B9%D8%B5%D9%85%D8%AA عصمت] مریم مطرح شد و در سال ۱۸۵۴ کلیسای کاتولیک، این عقیده را به عنوان یک آموزه خطاناپذیر پذیرفت.<ref>K. Flinn, Frank, Encyclopedia of Catholicism, p.442</ref> ولی کلیسای ارتدوکس منکر عصمت مریم است.<ref>مولند، اینار، جهان مسیحیت، ترجمه محمد باقر انصاری و مسیح مهاجری، ص۵۳</ref>

نام پدر او در منابع مسیحی، «یواقیم»<ref>The Protevangelium Of James-The gospel Of Pseudo-Matthew</ref> و در قرآن<ref>[[سوره آل عمران]]، ۳۵</ref> و روایات اسلامی، «عمران» ذکر شده است. در روایتی از [https://fa.wikishia.net/view/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%A8%D8%A7%D9%82%D8%B1_%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85 امام باقر(ع)] آمده است عمران از پیامبران [https://fa.wikishia.net/view/%D8%A8%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D9%84 بنی اسرائیل] بود.<ref>مجلسی، بحار الأنوار، (۱۴۰۳ق)، ج۱۴، ص۲۰۲</ref> طبق گزارش ابن اسحاق، نسب او به [https://fa.wikishia.net/view/%D8%AF%D8%A7%D9%88%D9%88%D8%AF_(%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%B1) داود(ع)] می‌رسد.<ref>ابن کثیر، البدایة و النهایة، ج۲، ص۵۶</ref> عمران پیش از تولد مریم از دنیا رفت.<ref>مقدسی، البدء و التاریخ، ج۳، ص۱۱۹</ref> نام مادرش را حَنَّة دختر فاقود گفته‌اند.<ref>تاریخ طبری، (۱۳۸۷ق)، ج۱، ص۵۸۵؛ ابن کثیر، البدایة و النهایة، (دار الفکر)، ج۲، ص۵۶</ref> در روایتی [https://fa.wikishia.net/view/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C_%DA%A9%D8%A7%D8%B8%D9%85_%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85 امام کاظم(ع)] نام مادر مریم را «مَرثا» و به عربی «وَهیبه» دانسته است.<ref>بحرانی، البرهان فی تفسیر القرآن، الناشر: مؤسسة البعثة، ج۵، ص۹.</ref> در متون مسیحی القاب متعددی برای حضرت مریم به کار رفته است از جمله حوّای جدید، باکره مقدس، مادر خدا، شفیعه، مادرِ فیض الهی، قرارگاه حکمت، آوند روحانی، رُز رازگونه، صندوق عهد، ملکه فرشتگان و بانوی مصیبت‌ها.<ref>- K. Flinn, Frank, Encyclopedia of Catholicism, p.444</ref> در متون اسلامی نیز از عَذراء (پاکدامن) و [https://fa.wikishia.net/view/%D8%A8%D8%AA%D9%88%D9%84 بتول] به عنوان لقب‌های مریم یاد شده است.<ref>ابن هشام، السیرة النبویة، (دار المعرفة)، ج۱، ص۳۳۷</ref>

[[پرونده:مجسمه_حضرت_مریم.jpg|پیوند=https://fa.wikishia.net/view/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%AC%D8%B3%D9%85%D9%87_%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA_%D9%85%D8%B1%DB%8C%D9%85.jpg|بندانگشتی|مجسمه حضرت مریم بر بلندای کوهی در حریصا در ۲۰ کیلومتری شمال [https://fa.wikishia.net/view/%D8%A8%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%AA بیروت] در کنار کلیساهای چهارگانه]]

در منابع آمده است حنه مادر مریم، نازا بود و تا سی سال صاحب فرزندی نشد. او به درگاه خداوند[https://fa.wikishia.net/view/%D9%86%D8%B0%D8%B1 نذر] و [https://fa.wikishia.net/view/%D8%AF%D8%B9%D8%A7 دعا] کرد تا اگر به او فرزندی عطا کند فرزندش خدمتکار معبد [https://fa.wikishia.net/view/%D8%A8%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%82%D8%AF%D8%B3 بیت‌المقدس] باشد.<ref>تاریخ ابن خلدون، ۱۴۰۱ق، ج۲، ص۱۶۸</ref> {{یاد|وکانت حنة أم مریم لا تحبل، فنذرت للَّه إن حملت لتجعلن ولدها حبیسا ببیت المقدس علی خدمته علی عاداتهم فی نذر مثله}} در آیات ۳۵ تا ۳۷ [https://fa.wikishia.net/view/%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%A2%D9%84_%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86 سوره آل عمران] به نذر حَنّه و پذیرفته شدن آن از سوی [https://fa.wikishia.net/view/%D8%AE%D8%AF%D8%A7 خدا] اشاره شده است.

پس از تولد مریم، مادرش با توجه به نذری که کرده بود، مریم را به معبد برد و به کاهنان سپرد. آنان برای سرپرستی او اختلاف نظر پیدا کردند و برای این کار [https://fa.wikishia.net/view/%D9%82%D8%B1%D8%B9%D9%87 قرعه] زدند و قرعه به نام [https://fa.wikishia.net/view/%D8%B2%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D8%A7_(%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%B1) زکریا(ع)]، که طبق برخی گزارش‌ها شوهر خاله مریم بود، افتاد.<ref>ابن کثیر، البدایة و النهایة، ج۲، ص۵۸؛ مجلسی، بحار الأنوار، (۱۴۰۳ق)، ج۱۴، ص۲۰۲.</ref> [https://fa.wikishia.net/view/%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 قرآن] به ماجرای قرعه زدن نیز اشاره کرده است.<ref>آل عمران، ۴۴</ref> بنابر نقل مقدسی، زکریا مقدمات شیرخوارگی و تربیت او را فراهم کرد و وقتی به حدی از رشد رسید، جایگاهی برای او در معبد تعیین کرد و مریم در آن به عبادت می‌پرداخت<ref>مقدسی، البدء و التاریخ، ج۳، ص۱۱۹</ref> و وقتی نوبت او می‌رسید، وظایف خدمتکاری معبد را انجام می‌داد. او در عبادت به درجه‌ای رسید که در [https://fa.wikishia.net/view/%D8%A8%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D9%84 بنی اسرائیل] ضرب‌المثل شد.<ref>ابن کثیر، البدایة و النهایة، ج۲، ص۵۸</ref>

{{اصلی|بارداری حضرت مریم}}بارداری حضرت مریم به صورت اعجازگونه و بدون تماس با هیچ مردی صورت گرفت<ref>جعفری، کوثر، ۱۳۷۶ش، ج۲، ص۱۲۵.</ref> و منجر به [https://fa.wikishia.net/view/%D8%AA%D9%88%D9%84%D8%AF_%D8%B9%DB%8C%D8%B3%DB%8C(%D8%B9) تولد عیسی(ع)] گشت.<ref>سوره آل‌عمران، ایه۴۵.</ref> [https://fa.wikishia.net/view/%D9%81%D8%B1%D8%B4%D8%AA%D9%87 فرشته خداوند] بر وی ظاهر شد و به او نوید فرزندی داد.<ref>سوره آل‌عمران، ایه ۴۵.</ref> [https://fa.wikishia.net/view/%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 قرآن] در مورد نحوه بارداری مریم تنها با تعبیر «در او از روح خود دمیدیم» یاد می‌کند. [https://fa.wikishia.net/view/%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB روایات] به این نکته تصریح کرده‌اند که بارداری مریم تنها با دمیدن [https://fa.wikishia.net/view/%D9%81%D8%B1%D8%B4%D8%AA%D9%87 فرشته] بوده است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۶، ص۷۸۹.</ref>

درد زایمان، مریم را به سوی تنه درختی کشاند.<ref>سوره مریم، آیه۲۳.</ref> مریم [https://fa.wikishia.net/view/%D8%A2%D8%B1%D8%B2%D9%88%DB%8C_%D9%85%D8%B1%DA%AF آرزوی مرگ] کرد: «کاش، پیش از این مرده بودم».<ref>سوره مریم، آیه۲۳.</ref> علت این گفتار مریم را ترس از ملامت مردم دانسته‌اند.<ref>بیضاوی، أنوار التنزیل، ۱۴۱۸ق، ج۴، ص۸.</ref> به مریم گفته شد که غمگین نباشد.<ref>سوره مریم، آیه۲۴.</ref> همچنین از او خواسته شد از فرزند متولد شده شادمان باشد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۳، ص۴۲.</ref> مریم پس از مواجه با قومش با افترا و بهتان آنان مواجه شد.<ref>سوره نساء، آیه ۱۵۶.</ref> مریم به کودک خود اشاره کرد که با او سخن بگویید.<ref>فیض کاشانی، تفسیر الصافی، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۲۷۹.</ref> در نهایت عیسی(ع) که نوزاد بود زبان به سخن گشود<ref>سوره مریم، آیه ۳۰.</ref> و با این معجزه، نوزاد پاک بودن مادر خود را ثابت کرد.<ref>جعفری، کوثر، ۱۳۷۶ش، ج۶، ص۵۱۳.</ref>

در برخی از منابع مسیحی، وفات مریم حدود سال ۳۵ میلادی دانسته شده<ref>- K. Flinn, Frank, Encyclopedia of Catholicism, p.441</ref> و عمر او را ۵۱ سال گفته‌اند.<ref>غریغوریوس ملطی، تاریخ مختصرالدول، ص۶۶</ref> محل [https://fa.wikishia.net/view/%D8%AF%D9%81%D9%86 دفن] وی مشخص نیست.

از روایتی در کتاب [https://fa.wikishia.net/view/%DA%A9%D8%A7%D9%81%DB%8C کافی] چنین برمی‌آید که مریم قبل از عروج عیسی(ع) از دنیا رفته و خود عیسی او را غسل داده است.<ref>کلینی، الکافی، (۱۳۶۲ش)، ج۱، ص۴۵۹</ref>

[[پرونده:سریال_مریم_مقدس.jpg|پیوند=https://fa.wikishia.net/view/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%84_%D9%85%D8%B1%DB%8C%D9%85_%D9%85%D9%82%D8%AF%D8%B3.jpg|بندانگشتی|299x299پیکسل|نمایی از سریال مریم مقدس]]

* '''[https://fa.wikishia.net/view/%D9%85%D8%B1%DB%8C%D9%85_%D9%85%D9%82%D8%AF%D8%B3_(%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85) فیلم سینمایی مریم مقدس]''': این فیلم به کارگردانی «شهریار بحرانی» محصول سال ۱۳۷۹ است. در این مجموعه که از تولد مریم تا تولد عیسی مسیح به تصویر درآمده، به زندگی مریم و رابطه‌اش با حضرت زکریا پرداخته شده است. در این فیلم بیش از ۹۰ بازیگر به ایفای نقش پرداختند. نقش حضرت مریم را «شبنم قلی خانی» برعهده داشت.<ref>[http://www.sourehcinema.com/Title/Title.aspx?id=138109262034 سوره سینما]</ref> بعدها عوامل این فیلم نسخه تلویزیونی آن را هم در یازده قسمت تولید کردند که در این مجموعه تلویزیونی همزمان موقعیت دینی و اجتماعی یهودیان همراه با زندگی مریم مبنا قرار گرفته بود.<ref>[http://www1.jamejamonline.ir/newstext.aspx?newsnum=100004221261 جام جم،مروری بر سریال تلویزیونی مریم مقدس، بازدید،۱۳۸۰/۱۱/۹]</ref>

* '''مریم در اشعار فارسی''': در بسیاری از اشعار فارسی به ماجرای اعجازآمیز [https://fa.wikishia.net/view/%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA_%D9%85%D8%B1%DB%8C%D9%85 بارداری حضرت مریم] و همچنین [https://fa.wikishia.net/view/%D8%B9%D9%81%D8%AA پاکدامنی] او پرداخته شده است. در دفتر سوم از مثنوی معنوی ماجرای «پیدا شدن [https://fa.wikishia.net/view/%D8%B1%D9%88%D8%AD_%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%AF%D8%B3 روح القدس] به صورت آدمی بر مریم…» به نظم درآمده است. در «دیوان شمس» نیز بارها به حضرت مریم اشاره شده است از جمله:

{{شعر۲|مریمِ دل نشود حاملِ انوار مسیح|تا امانت ز نهانی به نهانی نرسد|سبک نگارش=|عرض=۶۰|تراز=وسط|رنگ بالا=EEEEEE|رنگ پایین=|شکل بندی اشعار=|شکل بندی خط اول=|شکل بندی ترجمه=|خط اول=}}{{شعر۲|ما را چو مریم بی‌سبب، از شاخ خشک آید رطب|ما را چو عیسی بی‌طلب، در مهد آید سروری|سبک نگارش=|عرض=۶۰|تراز=وسط|رنگ بالا=EEEEEE|رنگ پایین=|شکل بندی اشعار=|شکل بندی خط اول=|شکل بندی ترجمه=|خط اول=}}شاعرانی همچون [https://fa.wikishia.net/view/%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85%DB%8C_%DA%AF%D9%86%D8%AC%D9%88%DB%8C نظامی]، [https://fa.wikishia.net/view/%D8%B9%D8%B7%D8%A7%D8%B1_%D9%86%DB%8C%D8%B4%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B1%DB%8C عطار]، [https://fa.wikishia.net/view/%D8%B3%D9%86%D8%A7%D8%A6%DB%8C_%D8%BA%D8%B2%D9%86%D9%88%DB%8C سنایی] و دیگر شاعران پارسی‌سرا نیز نام حضرت مریم را در اشعار خود آورده‌اند.<ref>[http://ganjoor.net/page/2/?s=مریم&author=0 گنجور]</ref>

* [http://pajoohe.ir/%D9%85%D8%B1%DB%8C%D9%85-%D9%85%D9%82%D8%AF%D8%B3--Saint-Mary__a-42974.aspx مریم مقدس - پژوهشگاه باقرالعلوم]