پرش به محتوا

اجتهاد در مقابل نص: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۲۱: خط ۲۱:


==اجتهادهای صحابه در برابر نص==
==اجتهادهای صحابه در برابر نص==
مواردی که صحابه به صورت صریح در مقابل نص [[فتوا]] داده‌اند.<ref>ابن‌حزم، الإحکام فی اصول الأحکام، دار الآفاق الجدیده، ج۲، ص۱۲؛ حسینی میلانی، خلاصة عبقات الانوار، ۱۴۰۵ق، ج۳، ص۲۲۲ـ۲۲۷؛ تیجانی، ثم اهتدیت، منشورات مدینة العلم، ص۱۶۵ـ۱۶۷.</ref> [[عمر بن خطاب|خلیفه دوم]] از اولین کسانی است که مرتکب اجتهاد در برابر نص قرآن و [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|رسول خدا (ص)]] شده‌اند.<ref>مرکز الابحاث العقائدیه، موسوعة من حیاة المستبصرین، ۱۴۳۳ق، ج۹، ص۶۶.</ref> وی نخستین اجتهاداتش در مقابل نص را در جریان معروف [[ازدواج موقت]] و [[متعة الحج|متعه حج]] انجام داده و از جانب خود آن‌ها را [[حرام]] کرده است.<ref> مکارم شیرازی، شیعه پاسخ می‌گوید، ۱۴۲۸ش، ص۱۲۸ـ۱۳۰؛ یوسفی مقدم، درآمدی بر اجتهاد از منظر قرآن، ۱۳۸۷ش، ص ۲۷۸.</ref>
با وجود مخالفت فقیهان شیعه و سنی،  مواردی گزارش شده است که صحابه به صورت صریح در مقابل نص [[فتوا]] داده‌اند.<ref>ابن‌حزم، الإحکام فی اصول الأحکام، دار الآفاق الجدیده، ج۲، ص۱۲؛ حسینی میلانی، خلاصة عبقات الانوار، ۱۴۰۵ق، ج۳، ص۲۲۲ـ۲۲۷؛ تیجانی، ثم اهتدیت، منشورات مدینة العلم، ص۱۶۵ـ۱۶۷.</ref> به‌عقیده عالمان شیعه، [[عمر بن خطاب|خلیفه دوم]] از اولین کسانی است که مرتکب اجتهاد در برابر نص قرآن و [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] شده‌اند.<ref>مرکز الابحاث العقائدیه، موسوعة من حیاة المستبصرین، ۱۴۳۳ق، ج۹، ص۶۶.</ref> می گویند او نخستین اجتهاداتش در مقابل نص را در جریان معروف [[ازدواج موقت]] و [[متعة الحج|مُتعه حج]] انجام داد و از جانب خود آن‌ها را [[حرام]] کرد.<ref> مکارم شیرازی، شیعه پاسخ می‌گوید، ۱۴۲۸ش، ص۱۲۸ـ۱۳۰؛ یوسفی مقدم، درآمدی بر اجتهاد از منظر قرآن، ۱۳۸۷ش، ص ۲۷۸.</ref>


[[سید عبدالحسین شرف‌الدین|شرف الدین عاملی]] در [[النص و الاجتهاد (کتاب)|کتاب النص و الاجتهاد]] برخی از این اجتهادات را نقل کرده است. وی در هفت فصل این کتاب صد اجتهاد در برابر نص از خلفا، حاکمان و برخی از بستگان آنان، در زمان رسول خدا یا پس از آن را برمی‌شمارد.<ref>شرف الدین، النص و الاجتهاد، ۱۴۰۴ق، بخش۲، ص۵.</ref> برخی از این موارد عبارتند از:
[[سید عبدالحسین شرف‌الدین|شرف‌الدین عاملی]] در [[النص و الاجتهاد (کتاب)|کتاب النص و الاجتهاد]] برخی از این اجتهادات را نقل کرده است. وی در هفت فصلِ این کتاب صد اجتهاد در برابر نص از خلفا، حاکمان و برخی از بستگان آنان در زمان رسول خدا یا پس از آن را برمی‌شمارد.<ref>شرف الدین، النص و الاجتهاد، ۱۴۰۴ق، بخش۲، ص۵.</ref> برخی از این موارد عبارت‌اند از:
{{ستون-شروع|۳}}
{{ستون-شروع|۳}}
*  [[واقعه سقیفه بنی‌ساعده]]
*  [[واقعه سقیفه بنی‌ساعده]]
خط ۴۶: خط ۴۶:
* کشتار خالد در قبیله [[بنی‌جذیمه]]
* کشتار خالد در قبیله [[بنی‌جذیمه]]
{{پایان}}
{{پایان}}
فقیهان اهل‌سنت به دفاع از این اجتهادات پرداخته‌اند.<ref>ابن‌حزم، الإحکام فی اصول الأحکام، دار الآفاق الجدیده، ج۲، ص۱۶؛ یوسفی مقدم، درآمدی بر اجتهاد از منظر قرآن، ۱۳۸۷ش، ص ۲۷۸.</ref>
گفتنی است که فقیهان اهل‌سنت به دفاع از این اجتهادات پرداخته‌اند.<ref>ابن‌حزم، الإحکام فی اصول الأحکام، دار الآفاق الجدیده، ج۲، ص۱۶؛ یوسفی مقدم، درآمدی بر اجتهاد از منظر قرآن، ۱۳۸۷ش، ص ۲۷۸.</ref>
===سبب اجتهاد در برابر نص===
[[مجتهد|فقیهان شیعه]] دلایلی را برای اجتهاد در برابر نص بیان کرده‌اند. از جمله:<ref>مکارم شیرازی، دائرة المعارف فقه مقارن، ۱۴۲۷ق، ص۴۰؛ شمس‌الدین، الاجتهاد و التجدید فی الفقه الاسلامی، ۱۴۱۹ق، ص۶۵.</ref>{{ستون شروع|۲}}
* ناآگاهی از نص
* فراموشی نص
* اطلاع از نص و عدم تخصص در استفاده از آن
* ترجیح [[نفس اماره|هوای نفس]] بر نص شرعی{{پایان}}
 
==پانویس==
==پانویس==
{{پانوشت}}
{{پانوشت}}
Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۱۵۴

ویرایش