confirmed، templateeditor
۱۱٬۰۷۲
ویرایش
قطب‌الدین راوندی: تفاوت میان نسخه‌ها
ویکی سازی
بدون خلاصۀ ویرایش |
(ویکی سازی) |
||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
| توضیح تصویر =قبر قطب راوندی در [[حرم حضرت معصومه(س)]] | | توضیح تصویر =قبر قطب راوندی در [[حرم حضرت معصومه(س)]] | ||
| اندازه تصویر = | | اندازه تصویر = | ||
| سرشناسی = | | سرشناسی =[[محدث]]، [[مفسر]]، [[متکلم]]، [[مجتهد|فقیه]]، مورخ [[شیعه]] | ||
| نام کامل =سعید بن عبدالله بن حسین بن هبةالله | | نام کامل =سعید بن عبدالله بن حسین بن هبةالله | ||
| لقب =قطب راوندی | | لقب =قطب راوندی | ||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
| زادگاه =راوند، نزدیک [[کاشان]] | | زادگاه =راوند، نزدیک [[کاشان]] | ||
| تاریخ وفات =[[۱۴ شوال]] سال ۵۷۳ هجری قمری | | تاریخ وفات =[[۱۴ شوال]] سال ۵۷۳ هجری قمری | ||
| شهر وفات =قم | | شهر وفات =[[قم]] | ||
| تاریخ شهادت = | | تاریخ شهادت = | ||
| محل شهادت = | | محل شهادت = | ||
| محل دفن =[[حرم حضرت معصومه(س)]] | | محل دفن =[[حرم حضرت معصومه(س)]] | ||
| خویشاوندان سرشناس = محمد بن سعید بن هبةالله راوندی(پسر) نویسنده کتاب [[عجالة المعرفة فی اصول الدین (کتاب)|عجالة المعرفه]] | | خویشاوندان سرشناس = محمد بن سعید بن هبةالله راوندی (پسر) نویسنده کتاب [[عجالة المعرفة فی اصول الدین (کتاب)|عجالة المعرفه]] | ||
| استادان =[[فضل بن حسن طبرسی]] • [[محمد بن علی طبری]] • صفی الدین مرتضی بن داعی رازی | | استادان =[[فضل بن حسن طبرسی]] • [[محمد بن علی طبری]] • صفی الدین مرتضی بن داعی رازی | ||
| شاگردان =احمد بن علی بن عبدالجبار طوسی • [[ابن‌شهرآشوب]] | | شاگردان =احمد بن علی بن عبدالجبار طوسی • [[ابن‌شهرآشوب]] | ||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
| وبگاه رسمی = | | وبگاه رسمی = | ||
}} | }} | ||
'''سعید بن هبةالله راوندی کاشانی''' معروف به '''قطب راوندی''' (درگذشت: [[سال ۵۷۳ هجری قمری|۵۷۳ق]]) [[محدث]]، [[مفسر]]، [[متکلم]]، [[فقیه]] و مورخ [[شیعه]] در قرن ششم هجری و از شاگردان [[طبرسی]] صاحب تفسیر [[مجمع البیان]] است. او از قدیمی‌ترین شرح‌نویسان بر نهج البلاغه و نخستین فقیه شیعه است که کتابی در آیات الاحکام بر اساس ابواب فقهی نگاشته است. راوندی تلاش کرده است جایگاه استدلال به قرآن را در فقه شیعه تقویت کند و هر چند به لحاظ فقهی تحت تأثیر [[شیخ طوسی]] و [[سید مرتضی]] است ولی او را فقهی با اندیشه‌ای مستقل دانسته‌اند. راوندی نویسنده‌ای پرکار است ولی بسیاری از آثار او از بین رفته است. معروف‌ترین آثار وی کتاب [[الخرائج و الجرائح]]، [[فقه القرآن (کتاب)|فقه القرآن]] و [[منهاج البراعة (راوندی)|منهاج البراعه]] هستند. [[ابن شهرآشوب مازندرانی]] و [[منتجب‌الدین رازی]] مشهورترین شاگردان او هستند. مرقد او در قم و در صحن بزرگ [[حرم حضرت معصومه(س)]] است. | '''سعید بن هبةالله راوندی کاشانی''' معروف به '''قطب راوندی''' (درگذشت: [[سال ۵۷۳ هجری قمری|۵۷۳ق]]) [[محدث]]، [[مفسر]]، [[متکلم]]، [[فقیه]] و مورخ [[شیعه]] در قرن ششم هجری و از شاگردان [[طبرسی]] صاحب تفسیر [[مجمع البیان]] است. او از قدیمی‌ترین شرح‌نویسان بر [[نهج البلاغه]] و نخستین فقیه شیعه است که کتابی در [[آیات الاحکام]] بر اساس [[ابواب فقه|ابواب فقهی]] نگاشته است. راوندی تلاش کرده است جایگاه استدلال به [[قرآن]] را در [[فقه]] شیعه تقویت کند و هر چند به لحاظ فقهی تحت تأثیر [[شیخ طوسی]] و [[سید مرتضی]] است ولی او را فقهی با اندیشه‌ای مستقل دانسته‌اند. راوندی نویسنده‌ای پرکار است ولی بسیاری از آثار او از بین رفته است. معروف‌ترین آثار وی کتاب [[الخرائج و الجرائح]]، [[فقه القرآن (کتاب)|فقه القرآن]] و [[منهاج البراعة (راوندی)|منهاج البراعه]] هستند. [[ابن شهرآشوب مازندرانی]] و [[منتجب‌الدین رازی]] مشهورترین شاگردان او هستند. مرقد او در [[قم]] و در صحن بزرگ [[حرم حضرت معصومه(س)]] است. | ||
==جایگاه و اهمیت== | ==جایگاه و اهمیت== | ||
قطب‌الدین راوندی، | قطب‌الدین راوندی، [[مجتهد|فقیه]]، [[محدث|حدیث‌شناس]]، مفسر و [[متکلم]] شیعه است. [[عبدالحسین امینی]] او را از پیشوایان علمای شیعه، یکی از اساتید [[فقه]] و [[حدیث]] و از نوابغ و رجال علم و ادب دانسته است.<ref>امینی، الغدیر، بیتا، ج۵، ص۳۷۹.</ref> صاحب [[روضات الجنات]] او را فقیه، فردی شاخص و [[وثاقت|موثق]] توصیف می‌کند، <ref>خوانساری، روضات الجنات، بیتا، ج۴، ص۶ و ۷.</ref> و [[افندی اصفهانی]] نیز او را شخصی فاضل، عالم، متبحر، فقیه، [[محدث]]، [[متکلم]]، آشنای به اخبار و احادیث و شاعر معرفی کرده است.<ref>افندی، ریاض العلماء، بیتا، ج۲، ص۴۱۹.</ref> چنان که [[شیخ عباس قمی]] وی را از بزرگ‌ترین محدثان [[شیعه]] می‌داند.<ref>قمی، الکنی و الالقاب، بیتا، ج۳، ص۷۲.</ref> و [[ابن‌حجر عسقلانی]] ازعالمان [[اهل سنت]] از او با عنوان فاضل و صاحب تصنیف در جمیع علوم تعبیر کرده است.<ref>عسقلانی، لسان المیزان، ۱۳۹۰ ق، ج۳، ص۴۸.</ref> | ||
راوندی در بین علمای شیعه، نگارنده نخستین کتاب [[آیات الاحکام]] با ترتیب ابواب فقهی به نام [[فقه القرآن (کتاب)|فقه القرآن]] است.<ref>گریوانی، «همراه با دانش‌نامه آثار فقهی شیعه»، ص۳۳۰.</ref> کتاب او زمینه‌ساز نگارش کتاب‌های آیات الاحکام در بین فقهای شیعه شده است.<ref>گریوانی، «همراه با دانش‌نامه آثار فقهی شیعه»، ص۳۳۰.</ref> هم‌چنین یکی از معروف‌ترین کتاب‌ها در زمینه معجزات [[امامان شیعه|امامان]] به نام [[الخرائج و الجرائح (کتاب)|الخرائج و الجرائح]] اثر اوست. او هم‌چنین جزو نخستین شارحان نهج البلاغه است به گونه‌ای که [[ابنابیالحدید]] شارح معروف نهج‌البلاغه شرح او را قدیمی‌ترین شرح بر نهج‌البلاغه دانسته است. <ref>ابنابیالحدید، شرح نهج البللاغه، چاپ کتابخانه آیت‌الله مرعشی، ج۱، ص۵.</ref> هر چند [[سید عبدالعزیز طباطبایی|عبدالعزیز طباطبایی]] تراث‌پژوه سرشناس این مدعا را نادرست ارزیابی کرده است.<ref>طباطبایی، «فی رحاب نهج‌البلاغه (۵)»، ص ۱۵۹-۱۶۰.</ref> | راوندی در بین علمای شیعه، نگارنده نخستین کتاب [[آیات الاحکام]] با ترتیب ابواب فقهی به نام [[فقه القرآن (کتاب)|فقه القرآن]] است.<ref>گریوانی، «همراه با دانش‌نامه آثار فقهی شیعه»، ص۳۳۰.</ref> کتاب او زمینه‌ساز نگارش کتاب‌های آیات الاحکام در بین فقهای شیعه شده است.<ref>گریوانی، «همراه با دانش‌نامه آثار فقهی شیعه»، ص۳۳۰.</ref> هم‌چنین یکی از معروف‌ترین کتاب‌ها در زمینه معجزات [[امامان شیعه|امامان]] به نام [[الخرائج و الجرائح (کتاب)|الخرائج و الجرائح]] اثر اوست. او هم‌چنین جزو نخستین شارحان نهج البلاغه است به گونه‌ای که [[ابنابیالحدید]] شارح معروف نهج‌البلاغه شرح او را قدیمی‌ترین شرح بر نهج‌البلاغه دانسته است. <ref>ابنابیالحدید، شرح نهج البللاغه، چاپ کتابخانه آیت‌الله مرعشی، ج۱، ص۵.</ref> هر چند [[سید عبدالعزیز طباطبایی|عبدالعزیز طباطبایی]] تراث‌پژوه سرشناس این مدعا را نادرست ارزیابی کرده است.<ref>طباطبایی، «فی رحاب نهج‌البلاغه (۵)»، ص ۱۵۹-۱۶۰.</ref> | ||
| خط ۷۹: | خط ۷۹: | ||
==اندیشه‌ها== | ==اندیشه‌ها== | ||
به گفته احمد پاکتچی پژوهش‌گر علوم دینی، با آنکه راوندی در روزگاری می‌زیست که اکثر فقیهان تحت تأثیر شیخ طوسی و سید مرتضی بودند ولی او در اندیشه فقهی مکتبی مستقل دارد. <ref>پاکتچی، «راوندی، قطب‌الدین»، ص۵۷۵.</ref> چنان‌که او نخستین عالمی است<ref>پاکتچی، «راوندی، قطب‌الدین»، ص۵۷۵.</ref> که دستگاه چهار‌گانه مرکب از کتاب، سنت، عقل و اجماع را در بین شیعیان مطرح کرده است،<ref>راوندی، فقه القرآن، ۱۴۰۵ق، ج۱، ص۶.</ref>. با این حال با تألیف کتاب فقه القرآن تلاش کرده است که حجیت ظواهر قرآن را در فقه تقویت کند<ref>پاکتچی، «راوندی، قطب‌الدین»، ص۵۷۵.</ref> | به گفته احمد پاکتچی پژوهش‌گر علوم دینی، با آنکه راوندی در روزگاری می‌زیست که اکثر فقیهان تحت تأثیر [[شیخ طوسی]] و [[سید مرتضی]] بودند ولی او در اندیشه فقهی مکتبی مستقل دارد. <ref>پاکتچی، «راوندی، قطب‌الدین»، ص۵۷۵.</ref> چنان‌که او نخستین عالمی است<ref>پاکتچی، «راوندی، قطب‌الدین»، ص۵۷۵.</ref> که دستگاه چهار‌گانه مرکب از کتاب، سنت، عقل و اجماع را در بین شیعیان مطرح کرده است،<ref>راوندی، فقه القرآن، ۱۴۰۵ق، ج۱، ص۶.</ref>. با این حال با تألیف کتاب فقه القرآن تلاش کرده است که حجیت ظواهر قرآن را در فقه تقویت کند<ref>پاکتچی، «راوندی، قطب‌الدین»، ص۵۷۵.</ref> | ||
راوندی هم‌چنین به [[قاریان هفت‌گانه|قرائت‌های مختلف قرآن]] توجه کرده و معتقد است اگر یک آیه دو قرائت صحیح داشته باشد، در حکم دو آیه است و هر دو حجت‌اند.<ref>راوندی، فقه القرآن، ۱۴۰۵ق، ج۱، ص۵۵.</ref> بنا به پژوهش پاکتچی، راوندی در موارد مختلف نشان داده است که عمومات [[قرآن کریم|کتاب]] را نمی‌توان با [[خبر واحد]] تخصیص زد.<ref>پاکتچی، «راوندی، قطب‌الدین»، ص۵۷۵.</ref> او هم‌چنین معتقد است که احکام ادیان پیش از اسلام اگر علم به نسخ آن‌ها نداشته باشیم هم‌چنان معتبرند،<ref>گریوانی، «همراه با دانش‌نامه آثار فقهی شیعه»، ص۳۴۲؛ راوندی، فقه القرآن، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۴۱۶.</ref> و به همین دلیل در استدلال‌های خود به آیات قرآن گاه به آیاتی که در ضمن قصه‌های انبیاء هستند نیز استناد کرده است.<ref>گریوانی، «همراه با دانش‌نامه آثار فقهی شیعه»، ص۳۴۲؛ راوندی، فقه القرآن، ۱۴۰۵ق، ج۱، ص۳۹۴.</ref> | راوندی هم‌چنین به [[قاریان هفت‌گانه|قرائت‌های مختلف قرآن]] توجه کرده و معتقد است اگر یک آیه دو قرائت صحیح داشته باشد، در حکم دو آیه است و هر دو حجت‌اند.<ref>راوندی، فقه القرآن، ۱۴۰۵ق، ج۱، ص۵۵.</ref> بنا به پژوهش پاکتچی، راوندی در موارد مختلف نشان داده است که عمومات [[قرآن کریم|کتاب]] را نمی‌توان با [[خبر واحد]] تخصیص زد.<ref>پاکتچی، «راوندی، قطب‌الدین»، ص۵۷۵.</ref> او هم‌چنین معتقد است که احکام ادیان پیش از اسلام اگر علم به نسخ آن‌ها نداشته باشیم هم‌چنان معتبرند،<ref>گریوانی، «همراه با دانش‌نامه آثار فقهی شیعه»، ص۳۴۲؛ راوندی، فقه القرآن، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۴۱۶.</ref> و به همین دلیل در استدلال‌های خود به آیات قرآن گاه به آیاتی که در ضمن قصه‌های انبیاء هستند نیز استناد کرده است.<ref>گریوانی، «همراه با دانش‌نامه آثار فقهی شیعه»، ص۳۴۲؛ راوندی، فقه القرآن، ۱۴۰۵ق، ج۱، ص۳۹۴.</ref> | ||
قطب راوندی در آثار خود به [[فقه مقارن]] توجه داشته است و آراء بسیاری را از عالمان اهل سنت نقل کرده است.<ref>گریوانی، «همراه با دانش‌نامه آثار فقهی شیعه»، ص۳۳۶.</ref> هر چند در این نقل‌ها بیشتر متکی به آثار شیخ طوسی بوده است.<ref>گریوانی، «همراه با دانش‌نامه آثار فقهی شیعه»، ص۳۳۶.</ref> او بر ضرورت استفاده از عقل در مقام فهم نصوص تأکید می‌کند و دامنه کاربرد آن را گسترش می‌دهد و حتی برخی فقیهان را به سبب اکتفا به دلایل نقلی نقد کرده است.<ref>پاکتچی، «راوندی، قطب‌الدین»، ص۵۷۵؛ راوندی، فقه القرآن، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۴۳۰. </ref> و نیز گاه با تکیه بر حکمت تشریع حکمی را استنباط کرده است.<ref>پاکتچی، «راوندی، قطب‌الدین»، ص۵۷۵؛ راوندی، فقه القرآن، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۳۷۷. </ref> | قطب راوندی در آثار خود به [[فقه مقارن]] توجه داشته است و آراء بسیاری را از عالمان [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] نقل کرده است.<ref>گریوانی، «همراه با دانش‌نامه آثار فقهی شیعه»، ص۳۳۶.</ref> هر چند در این نقل‌ها بیشتر متکی به [[فهرست آثار شیخ طوسی|آثار شیخ طوسی]] بوده است.<ref>گریوانی، «همراه با دانش‌نامه آثار فقهی شیعه»، ص۳۳۶.</ref> او بر ضرورت استفاده از [[عقل]] در مقام فهم نصوص تأکید می‌کند و دامنه کاربرد آن را گسترش می‌دهد و حتی برخی فقیهان را به سبب اکتفا به دلایل نقلی نقد کرده است.<ref>پاکتچی، «راوندی، قطب‌الدین»، ص۵۷۵؛ راوندی، فقه القرآن، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۴۳۰. </ref> و نیز گاه با تکیه بر حکمت تشریع حکمی را استنباط کرده است.<ref>پاکتچی، «راوندی، قطب‌الدین»، ص۵۷۵؛ راوندی، فقه القرآن، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۳۷۷. </ref> | ||
==آثار درباره قطب راوندی== | ==آثار درباره قطب راوندی== | ||