پرش به محتوا

رؤیت هلال: تفاوت میان نسخه‌ها

۵۷۸ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۱ دسامبر ۲۰۲۳
خط ۱۵: خط ۱۵:


== عوامل مؤثر در رؤیت هلال ==
== عوامل مؤثر در رؤیت هلال ==
سنّ هلال در هر لحظه برابر با مدت زمان گذشته از لحظه مقارنه ماه و خورشید است. در نگاه اول به نظر می‌آید هر چه سن هلال ماه بیشتر باشد رؤیت آن آسان‌تر است چراکه با افزایش سن هلال، ماه فرصت بیشتری دارد تا از خورشید فاصله بگیرد و جدایی زاویه‌ای آن افزایش یابد و در نتیجه سطح درخشان(فاز) آن نیز بیشتر شود ولی عوامل مختلفی در رؤیت هلال ماه موثرند که به چند مورد آن اشاره می‌شود:<ref>[http://www.ugcs.ir/index.php?option=com_content&task=view&id=344&Itemid=1 سایت گروه غیر حرفه‌ای رؤیت هلال]</ref> (مطالعه بیشتر: [http://www.haftaseman.ir/webdb/article.asp?id=903 سایت دانشنامه ستاره شناسی])
سنّ هلال، در هر لحظه، برابر با مدت زمانی است که از لحظه مقارنه ماه و خورشید گذشته است. در نگاه اول به نظر می‌آید هرچه سن هلال ماه بیشتر باشد رؤیت آن آسان‌تر است؛ چراکه با افزایش سن هلال، ماه فرصت بیشتری دارد تا از خورشید فاصله بگیرد و جدایی زاویه‌ای آن افزایش یابد. در نتیجه سطح درخشان (فاز) آن نیز بیشتر شود؛ ولی عوامل دیگری هم در رؤیت هلال ماه موثرند که برخی به این شرح است:<ref>[http://www.ugcs.ir/index.php?option=com_content&task=view&id=344&Itemid=1 سایت گروه غیر حرفه‌ای رؤیت هلال]</ref> (مطالعه بیشتر: [http://www.haftaseman.ir/webdb/article.asp?id=903 سایت دانشنامه ستاره شناسی])


=== ارتفاع هلال ===
=== ارتفاع هلال ===
[[Image:ارتفاع هلال.jpg|thumb|200px|]]
[[Image:ارتفاع هلال.jpg|thumb|200px|]]
یکی از اصطلاحات رایج در بحث هلال ماه، میزان ارتفاع ماه از افق است. ارتفاع، زاویه بین افق و جسم مورد نظر است. ارتفاع هلال ماه یکی از مشخصه‌های تأثیر‌گذار در رؤیت هلال ماه است. هر چه ارتفاع هلال کمتر باشد، نور رسیده از آن از لایه‌های ضخیم‌تری از جوّ عبور می‌کند و درخشندگی آن کاهش یافته و رؤیت آن مشکل‌تر می‌شود.
هرچه ارتفاع هلال از افق کمتر باشد، نور رسیده از آن از لایه‌های ضخیم‌تری از جوّ عبور می‌کند و درخشندگی آن کاهش یافته و رؤیتش مشکل‌تر می‌شود.


=== اختلاف سمت ===
=== اختلاف سمت ===
از دیگر مشخصه‌های تأثیرگذار بر رؤیت‌پذیری هلال، میزان اختلاف سمت ماه و خورشید است. منظور از اختلاف سمت، اختلاف زاویه بین ماه و خورشید در لحظۀ غروب خورشید است.
منظور از اختلاف سمت، اختلاف زاویهٔ بین ماه و خورشید در لحظۀ غروب خورشید است.


=== مدت مکث ===
=== مدت مکث ===
هلال‌های شامگاهی پس از غروب خورشید غروب می‌کنند. فاصله زمانی بین غروب خورشید و غروب ماه را مدت مکث می‌گویند. هر چه مدت مکث بیشتر باشد ماه مدت بیشتری در آسمان است و آسمان تاریک‌تر می‌شود و امکان رؤیت بیشتر خواهد بود. مدت مکث هلال‌های باریک، کمتر از یک ساعت و در برخی از موارد کمتر از ۴۰ دقیقه است. معمولا چنین هلال‌هایی بلافاصله پس از غروب خورشید قابل مشاهده نخواهند بود و رصدگر باید دقایقی صبر کند تا شرایط مناسب فراهم شود.<ref>[http://www.haftaseman.ir/webdb/article.asp?id=903 ماه نو]، سایت هفت آسمان.</ref>
هلال‌های شامگاهی پس از غروب خورشید غروب می‌کنند. فاصلهٔ زمانیِ بین غروب خورشید و غروب ماه را مدت مکث می‌گویند. هر چه مدت مکث بیشتر باشد ماه مدت بیشتری در آسمان است و آسمان تاریک‌تر می‌شود و امکان رؤیت بیشتر خواهد بود. مدت مکث هلال‌های باریک، کمتر از یک ساعت و در برخی از موارد کمتر از چهل دقیقه است. معمولاً چنین هلال‌هایی بلافاصله پس از غروب خورشید قابل‌مشاهده نخواهند بود و رصدگر باید دقایقی صبر کند تا شرایط مناسب فراهم شود.<ref>[http://www.haftaseman.ir/webdb/article.asp?id=903 ماه نو]، سایت هفت آسمان.</ref>


=== ضخامت بخش میانی ===
=== ضخامت بخش میانی ===
[[پرونده:ضخامت ماه نو.jpg|border|left|230px]]
[[پرونده:ضخامت ماه نو.jpg|border|left|230px]]
یکی دیگر از واژه‌های مورد استفاده در زمینه هلال ماه، «ضخامت بخش میانی» هلال است. هلال ماه مانند کاسه‌ای است که در بخش میانی خود بیشترین ضخامت را دارد. هرچه این ضخامت بیشتر باشد امکان رؤیت ماه بیشتر است.
هلال ماه مانند کاسه‌ای است که در بخش میانی‌اش بیشترین ضخامت را دارد. هرچه این ضخامت بیشتر باشد، امکان رؤیت ماه بیشتر است. ضخیم‌بودن هلال ماه در شب دوم یا سوم نمی‌تواند دلیلی بر اشتباه در تشخیص شب اول ماه باشد؛ زیرا مدار ماه به دور زمین بیضوی است و بسته به اینکه در کجای مدار خود قرار دارد و از خورشید فاصله گرفته باشد، بر ضخامت بخش روشنش افزوده می‌شود.<ref>[http://www.ugcs.ir/index.php?option=com_content&task=view&id=344&Itemid=1 سایت گروه غیر حرفه‌ای رؤیت هلال]</ref>
 
ضخیم بودن هلال ماه در شب دوم یا سوم نمی‌تواند دلیلی بر شروع اشتباه اول ماه باشد چرا که مدار ماه به دور زمین بیضوی است و بسته به اینکه هم اکنون در کجای مدار خود قرار دارد از خورشید فاصله گرفته و بر ضخامت بخش روشن آن افزوده می‌شود.<ref>[http://www.ugcs.ir/index.php?option=com_content&task=view&id=344&Itemid=1 سایت گروه غیر حرفه‌ای رؤیت هلال]</ref>


=== زمان غروب خورشید ===
=== زمان غروب خورشید ===
چون هلال ماه شامگاهی پس از غروب خورشید مشاهده می‌شود هر چه خورشید دیرتر غروب کند، سن و جدایی زاویه‌ای هلال افزایش می‌یابد. بنابراین هر چه به سمت نواحی غربی برویم شرایط رؤیت هلال بهتر می‌شود.<ref>[http://www.haftaseman.ir/webdb/article.asp?id=903 ماه نو]، سایت هفت آسمان.</ref>
چون هلال ماه شامگاهی پس از غروب خورشید مشاهده می‌شود، هرچه خورشید دیرتر غروب کند، سن و جدایی زاویه‌ای هلال افزایش می‌یابد. بنابراین هرچه به سمت نواحی غربی برویم، شرایط رؤیت هلال بهتر می‌شود.<ref>[http://www.haftaseman.ir/webdb/article.asp?id=903 ماه نو]، سایت هفت آسمان.</ref>


=== فاصله ماه از زمین ===
=== فاصلهٔ ماه از زمین ===
از آنجایی‌که مدار ماه به دور زمین بیضی است مطابق قانون دوم کپلر، سرعت گردش ماه به دور زمین ثابت نیست. اگر مقارنه، زمانی اتفاق بیفتد که ماه در حوالی پایین مدارش باشد با سرعت بیشتری از خورشید فاصله می‌گیرد و جدایی آن سریع‌تر افزایش می‌یابد. چنین هلالی در مقایسه با هلال ماه هم سن که در اوج است به مراتب راحت‌تر رؤیت می‌شود.<ref>[http://library.tebyan.net/fa/Viewer/Text/73182/1 حسن‌زاده، رؤیت هلال ماه: مبانی و مشکلات]، کتابخانه تبیان.</ref>
از آنجا که مدار ماه به دور زمین بیضی است، مطابق قانون دوم کپلر، سرعت گردش ماه به دور زمین ثابت نیست. اگر مقارنه زمانی اتفاق بیفتد که ماه در حوالی پایین مدارش باشد، با سرعت بیشتری از خورشید فاصله می‌گیرد و جدایی آن سریع‌تر افزایش می‌یابد. چنین هلالی، در مقایسه با هلال ماهِ هم‌سن که در اوج است، بسیار راحت‌تر رؤیت می‌شود.<ref>[http://library.tebyan.net/fa/Viewer/Text/73182/1 حسن‌زاده، رؤیت هلال ماه: مبانی و مشکلات]، کتابخانه تبیان.</ref>


== علل دشواری دیدن ماه نو ==
== علل دشواری دیدن ماه نو ==
Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۲٬۲۶۹

ویرایش