ماهی فلس‌دار: تفاوت میان نسخه‌ها

فقیهانی همچون [[شیخ طوسی]]،<ref>طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ص۵۷۶.</ref> [[محقق حلی]]<ref>محقق حلی، شرائع الإسلام، ۱۴۰۸ق، ج‌۳، ص۱۶۹.</ref> و کیدری نویسنده [[اصباح الشیعة بمصباح الشریعة (کتاب)|کتاب اصباح الشیعه]]ُ<ref>کیدری، إصباح الشیعة، ۱۴۱۶ق، ص۳۸۷.‌</ref> با استناد به روایات، خوردن گوشت برخی از حیوانات دریایی چون جِرّی (مارماهی)، زَهو و زِمار را [[مکروه]] دانسته و برخی دیگر، از آن جهت که آنها را ماهی نمی‌شمارند یا دارای پولک نمی‌دانند، [[حرام]] دانسته‌اند.<ref> ابن‌ادریس حلی، السرائر، ۱۴۱۰ق، ج‌۳، ص۹۹.‌</ref> این گروه روایاتی که دلالت بر کراهت می‌کند را حمل بر [[تقیه]] کرده‌اند.<ref>شهید اول، الدروس الشرعیة، ۱۴۱۷ق، ج‌۳، ص۸.‌</ref> در مصداق شماری از ماهیانی که در روایات به آنها اشاره شده نیز اختلاف وجود دارد.<ref>نگاه کنید به: شعرانی، ترجمه و شرح تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۶ق، ج‌۲، ص۶۳۴.‌</ref>

طبق [[فتوا|فتاوای]] برخی از [[مجتهد|مجتهدان]]، لازم نیست تمام بدن ماهی فلس داشته باشد و اگر قسمتی از بدن ماهی فلس داشته باشد، کافی است. <ref>مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل‌بیت، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت(ع)، ۱۴۲۶ق، ج‌۲، ص۲۹۱.</ref> تشخیص آنکه بدن ماهی، فلس دارد یا خیر با خود شخص است<ref> گلپایگانی، مجمع المسائل، ۱۴۰۹ق، ج‌۳، ص۶۳.</ref> و یا آنکه اهل خبره ماهی مزبور را دارای فلس بداند.<ref> بهجت، استفتاءات، ۱۴۲۸ق، ج‌۴، ص۳۷۶.</ref>

عده‌ای معتقدند که اگر شخصی به داشتن پولک ماهی شک کند، بنا را بر [[حرام|حرمت]] آن بگذارد.<ref> حکیم، منهاج الصالحین، ۱۴۱۰ق، ج‌۲، ص۳۶۷.</ref> مگر آنکه در [[قاعده سوق المسلمین|بازار مسلمانان]] فروخته شود<ref> تبریزی، استفتاءات جدید، قم، ج‌۲، ص۳۹۳.‌</ref> و یا شاهد عادلی به پولک‌دار بودن آن شهادت دهد؛<ref> خویی، صراط النجاة، ۱۴۱۶ق، ج‌۲، ص۴۰۶‌؛ بجنوردی، القواعد الفقهیة، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۴۱.</ref> بنابراین اگر به ماهیانی که در بازار غیر مسلمانان فروخته می‌شود، مشکوک باشد، باید از خوردن آن پرهیز شود.<ref> تبریزی، صراط النجاة، ۱۴۲۷ق، ج‌۵، ص۴۰۶.</ref>

میان [[مجتهد|فقها]] در حلیت ماهیانی که فلس‌های ذره‌بینی دارند و با [[چشم غیرمسلح]] دیده نمی‌شوند، اختلاف وجود دارد. ازون برون، فیل‌ماهی، تاس‌ماهی،<ref>گلپایگانی، مجمع المسائل، ۱۴۰۹ق، ج‌۳، ص۶۳-۶۴.</ref> کوسه‌ماهی<ref>تبریزی، استفتاءات جدید، قم، ج‌۱، ص۴۰۲؛ بهجت، استفتاءات، ۱۴۲۸ق، ج‌۴، ص۳۷۶؛ مکارم شیرازی، استفتاءات جدید، ۱۴۲۷ق، ج‌۱، ص۲۸۶؛ صافی گلپایگانی، جامع الأحکام، ۱۴۱۷ق، ج‌۱، ص۲۸۶.‌</ref> و ماهی خاویار<ref>تبریزی، صراط النجاة، ۱۴۲۷ق، ج‌۵، ص۴۰۶؛ گلپایگانی، مجمع المسائل، ۱۴۰۹ق، ج‌۳، ص۶۳.</ref> از جمله ماهیانی هستند که از فقها در مورد حلیت آنان سؤال شده است.

برخی از مراجع معتقدند که پولک ماهی باید با چشم غیرمسلح و بدون ذره‌بین دیده شود و در نظر عرف جامعه به آن فلس گفته شود؛<ref> تبریزی، استفتاءات جدید، قم، ج‌۲، ص۳۹۰.</ref> ازاین‌رو [[میرزا جواد تبریزی|آیت‌الله تبریزی]] بر این باور است که فلس‌دار بودن ماهی خاویار به اثبات نرسیده است.<ref> تبریزی، صراط النجاة، ۱۴۲۷ق، ج‌۵، ص۴۰۶.</ref> برخی دیگر چون [[محمدتقی بهجت|آیت‌الله بهجت]] دیدن با چشم مسلح را نیز کافی می‌د‌انند.<ref> بهجت، استفتاءات، ۱۴۲۸ق، ج‌۴، ص۳۷۶.</ref> [[ناصر مکارم شیرازی|آیت‌الله مکارم شیرازی]] در جواب سؤال از حلیت کوسه‌ماهی، نظر عرف<ref> استفتاءات جدید مکارم، ج‌۱، ص: ۲۸۲‌</ref> و یا تصدیق اهل اطلاع<ref>مکارم شیرازی، استفتاءات جدید، ۱۴۲۷ق، ج‌۱، ص۲۸۶.</ref> را در حلال بودن ماهی کافی می‌داند.  

جمعی از محققان معتقدند که جواز خوردن ماهی، وجود فلس است چه با چشم مسلح دیده شود و یا با چشم غیرمسلح.<ref>جمعی از مؤلفان، مجله فقه اهل‌بیت(ع)، ج‌۴۳، ص۲۳۷.‌</ref>