پرش به محتوا

اسلام‌هراسی: تفاوت میان نسخه‌ها

۳٬۵۱۷ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۸ دسامبر ۲۰۲۳
جز
خط ۴۷: خط ۴۷:
مهاجرت گروه‌های متعدد مسلمانان به اروپا بعد از جنگ جهانی دوم برای کار و جمع‌آوری سرمایه و رشد جمعیت مسلمانان در کشورهای اروپایی از دیگر دلایل گسترش اسلام‌هراسی در اروپا دانسته شده است.<ref>مرشدی‌زاده و غفاری، «اسلام‌هراسی در اروپا، ریشه‌ها و عوامل»، ص۱۱۸؛ عیسی‌زاده و همکاران، «ریشه‌های تاریخی و علل اسلام‌هراسی معاصر»، ص۱۱۳-۱۱۴.</ref> طولانی شدن زمان‌ این مهاجرت‌ها منجر به شکل‌گیری جوامع و اقلیت‌های مسلمان و ظهور نسل‌های دوم و سوم این مهاجران در کشورهای غربی شد و به تدریج اسلام را به‌عنوان یکی از مذهب‌های اصلی در اروپا و در برخی کشورها به دومین مذهب بزرگ تبدیل کرد.<ref> نقیب‌زاده، نیاز به دشمن،‌این بار اسلام، ص ۴۰۱</ref>  
مهاجرت گروه‌های متعدد مسلمانان به اروپا بعد از جنگ جهانی دوم برای کار و جمع‌آوری سرمایه و رشد جمعیت مسلمانان در کشورهای اروپایی از دیگر دلایل گسترش اسلام‌هراسی در اروپا دانسته شده است.<ref>مرشدی‌زاده و غفاری، «اسلام‌هراسی در اروپا، ریشه‌ها و عوامل»، ص۱۱۸؛ عیسی‌زاده و همکاران، «ریشه‌های تاریخی و علل اسلام‌هراسی معاصر»، ص۱۱۳-۱۱۴.</ref> طولانی شدن زمان‌ این مهاجرت‌ها منجر به شکل‌گیری جوامع و اقلیت‌های مسلمان و ظهور نسل‌های دوم و سوم این مهاجران در کشورهای غربی شد و به تدریج اسلام را به‌عنوان یکی از مذهب‌های اصلی در اروپا و در برخی کشورها به دومین مذهب بزرگ تبدیل کرد.<ref> نقیب‌زاده، نیاز به دشمن،‌این بار اسلام، ص ۴۰۱</ref>  


به گفته پژوهشگران، گسترش جمعیت مسلمانان در اروپا باعث شده غربی‌های و به‌ویژه رسانه‌های آنان نگران احتمال تغییر ترکیب جمعیتی و چشم‌انداز فرهنگی ناشی از آن شوند.<ref>عیسی‌زاده و همکاران، «ریشه‌های تاریخی و علل اسلام‌هراسی معاصر»، ص۱۱۳-۱۱۴.</ref> همچنین برخی از پژوهشگران بر‌این باورند که مسلمانان مهاجری که بعد از پایان جنگ جهانی دوم به اروپا مهاجرت کردند به دلیل تصلب فرهنگی، توانایی کمتری برای انطباق با فرهنگ اروپایی داشتند و همین عدم تطابق باعث به وجود آمدن نوعی پیش داوری منفی و تنفر آمیز در میان اروپاییان در خصوص تمامی مسلمانان شده است.<ref>مرشدی زاد و دیگران، اسلام‌هراسی در اروپا؛ ریشه‌ها و عوامل، ص۱۲۷.</ref>
به گفته پژوهشگران، گسترش جمعیت مسلمانان در اروپا باعث شده غربی‌های و به‌ویژه رسانه‌های آنان نگران احتمال تغییر ترکیب جمعیتی و چشم‌انداز فرهنگی ناشی از آن شوند.<ref>عیسی‌زاده و همکاران، «ریشه‌های تاریخی و علل اسلام‌هراسی معاصر»، ص۱۱۳-۱۱۴.</ref> همچنین برخی از پژوهشگران بر‌این باورند که مسلمانان مهاجری که بعد از پایان جنگ جهانی دوم به اروپا مهاجرت کردند به دلیل تصلب فرهنگی، توانایی کمتری برای انطباق با فرهنگ اروپایی داشتند و همین عدم تطابق باعث به وجود آمدن نوعی پیش داوری منفی و تنفرآمیز در میان اروپاییان در خصوص تمامی مسلمانان شده است.<ref>مرشدی زاد و دیگران، اسلام‌هراسی در اروپا؛ ریشه‌ها و عوامل، ص۱۲۷.</ref>


===ایدئولوژی اسلام سیاسی===
=== ظهور بنیادگرایی اسلامی ===
یکی از علت‌های شکل‌گیری و تشدید اسلام‌هراسی در دوران معاصر را ظهور‌ ایدئولوژی اسلام سیاسی دانسته‌اند. اگرچه جنبه‌های سیاسی اسلام در طول تاریخ مورد توجه قرار داشته اما در دوران معاصر، گرایش‌های مختلف اسلامی بر ابعاد سیاسی اسلام تأکید مضاعفی داشته‌ است. تلاش‌های تبلیغاتی این جریان‌ها در کشورهای مختلف به ویژه از دهه ۱۹۷۰ میلادی تأثیر فراوانی بر اسلام‌هراسی داشته است. جریان‌های سلفی با حمایت دولت‌هایی مانند دولت عربستان، تبلیغات دامنه‌داری برای گسترش دیدگاه‌های خود به عمل آورده‌اند. امکانات مالی هنگفت و تبلیغات گسترده‌این جریان باعث شده تا مردم کشورهای غیر مسلمان بر اساس قرائتی که‌این جریان‌ها از اسلام ارائه می‌کنند، تصور خود را از اسلام شکل دهند.
رواج ایدئولوژی‌های مرتبط با [[اسلام سیاسی]] به‌ویژه در قالب ظهور گروه‌های تندرو و اقدامات آنان را از مهم‌ترین دلائل رواج اسلام‌هراسی از درون جهان اسلام دانسته‌اند.<ref>سیفی، «افراط‌گرایی نوسلفی درجهان اسلام: آثار و روش‌های مواجهه با آن»، ص۱۳۳؛ افتحاری، «دوچهره اسلام‌هراسی: سلبی و ایجابی ...»، ص۳۸؛ مرشدی زاد و دیگران، اسلام‌هراسی در اروپا؛ ریشه‌ها و عوامل، ص ۱۲۷-۱۳۱.</ref> به گفته پژوهشگران، شکل‌گیری سازمان‌های سلفی مانند [[اخوان المسلمین]]، جماعت المسلمین، گروه التکفیر و الهجرة، سازمان الجهاد، [[القاعده|گروه‌ القاعده]]، [[طالبان]]، [[داعش]] و ...<ref>مرشدی زاد و دیگران، اسلام‌هراسی در اروپا؛ ریشه‌ها و عوامل، ص۱۳۰-۱۳۱.</ref> و انجام اقدامات تروریستی مانند حادثه ۱۱ سپتامبر،<ref>شیرغلامی، «اسلام‌هراسی و اسلام‌ستیزی: ده سال پس از حادثه ۱۱ سپتامبر»، ص۱۰۰۳.</ref> کشتارهای بی‌رویه در عراق و سوریه و انجام عملیات‌های انتحاری توسط آنان<ref>زارع و رستمی، «پیامدهای ظهور تروریسم در غرب آسیا بر کشورهای اروپایی»، ص۵۷-۶۱.</ref> باعث قدرت‌یابی احزاب راست افراطی در اروپا شد. این احزاب در اروپا با پیوند زدن ناامنی‌های اروپا به مسلمانان مهاجر توانستند گفتمان اسلام‌هراسی را رواج دهند.<ref>ترابی و فقیه عبداللهی، «تاثیر ظهور بنیادگرایی اسلامی در غرب آسیا بر قدرت‌یابی احزاب راست افراطی در اروپا»، ص۴۰-۴۱.</ref>
جنبۀ دیگر تأثیر‌ ایدئولوژی اسلام سیاسی، بر شکل‌گیری اسلام‌هراسی را می‌توان در شکل‌گیری سازمان‌ها و گروه‌های سیاسی بنیادگرا همچون «[[جماعت المسلمین]]» و گروه «التکفیر و الهجره» و «الجهاد» و «القاعده» رصد و ارزیابی کرد.<ref>مرشدی زاد و دیگران، اسلام‌هراسی در اروپا؛ ریشه‌ها و عوامل، ص ۱۱۳ تا ۱۴۰.</ref>


===اسلام به مثابه دیگری===
=== فعالیت رسانه‌ها ===
بخش قابل توجهی از تحلیل‌ها درباره پدیده اسلام‌هراسی بر استراتژی اسلام به مثابه «دیگری» تأکید می‌کنند. در‌ این تحلیل‌ها نقش ساموئل هانتینگتون(۱۹۲۷-۲۰۰۸م متخصص علوم سیاسی و صاحب نظریه برخورد تمدن‌ها) و نظریه برخورد تمدن‌های او مورد توجه ویژه‌ای قرار می‌گیرد. هانتینگتون در‌ این نظریه در پی آن بود تا از نظر مفهومی برخورد میان غرب و اسلام و مسلمانان را با ادعای برخورد اجتناب ناپذیر تمدنی میان اسلام و غرب، پیش بینی و تحلیل کند.<ref>Samuel Huntington, “The Clash of Civilizations?,” Foreign Affairs 72(3), pp. 22-49</ref> هانتینگتون در‌ این باره می‌نویسد مادامی که اسلام همچنان اسلام بماند و غرب نیز غرب بماند، نزاع بنیادین میان‌این دو تمدن و روش زندگی، روابط آنها را در آینده نیز تعریف خواهد کرد؛ درست همان گونه که در ۱۴ قرن گذشته صورت پذیرفته است.<ref>کریمی، ، روند تحولات اسلام‌هراسی پس از ۱۱ سپتامبر.</ref> تحلیل‌هایی از‌ این دست بر‌این نکته تأکید می‌کنند که پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و فروریختن نظم دو قطبی در قالب جنگ سرد،غرب نیاز خود به دشمن و «دیگری» را با جایگزینی اسلام به جای کمونیسم جبران کرد.<ref>کریمی، روند تحولات اسلام‌هراسی پس از ۱۱ سپتامبر.</ref>
 
مفهوم «دیگری» در‌ این تحلیل‌ها و سیاست‌ها از یک سو بسیاری از سیاست‌های قدرت‌های غربی که به خودی خود قابل پذیرش نیستند را توجیه می‌کند و از سوی دیگر به هویت غربی معنا می‌دهد. توجیه بودجه‌های متورم، زیر نظر گرفتن شهروندان و [[حریم خصوصی|نقض حریم خصوصی]] و حقوق شهروندی آنان، تقض حقوق بشر، حملات نظامی و اشغال کشورهای دیگر نمونه‌هایی از کارکردهای‌این سیاست محسوب می‌شوند.<ref>آرتور اف، اسلام‌هراسی: جلوه‌ای از روی تاریک غرب،.</ref>
 
در زمینه کارکرد هویت بخشانه ادوراد سعید، شرق شناس مسلمان بر‌این باور است که نگاه غرب به اسلام(که منشأ دیدگاه‌های اسلام ستیزانه بوده است) نشأت گرفته از مسائل هویتی و احساس خطر از مسلمانان بوده است. به عقیده او نگاه جوامع غربی به اسلام و مسلمانان از دریچه نگاهی غیر واقعی بوده و آنها در صدد کشف شرق نبوده‌اند<ref>سعید، شرق شناسی، ۱۳۷۷ش.</ref> بلکه شرقی را اختراع کرده‌اند تا آن را مبنای تقویت هویت غربی قرار دهند و از این رو مسلمانان به دیگری جهان غرب تبدیل شوند که نقش تعیین کننده‌ای در تثبیت هویت غربی‌ایفا می‌کند.<ref>سعید، شرق شناسی، ۱۳۷۷ش.</ref>
 
[[آیت الله خامنه‌ای]] رهبر [[جمهوری اسلامی ایران]] نیز در [[نامه‌ای برای تو]] خطاب به جوانان اروپا و آمریکای شمالی، این مؤلفه را از عوامل اسلام‌هراسی قلمداد کرده است.


==واکنش‌ها و مخالفت ها==
==واکنش‌ها و مخالفت ها==
Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۴٬۰۶۱

ویرایش