پرش به محتوا

ماهی فلس‌دار: تفاوت میان نسخه‌ها

۷۳ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۶ دسامبر ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۷: خط ۷:
==معرفی ==
==معرفی ==
{{احکام}}
{{احکام}}
ماهی فلس‌دار به ماهی دارای پولک که پوشش بیرونی بدن ماهی است<ref>جمعی از مؤلفان، مجله فقه اهل بیت(ع)، قم، ج۹، ص۲۶۸.</ref> گفته می‌شود. در  [[فقه|فقه اسلامی]] از ماهی فلس‌دار در باب [[صید و ذباحه]] و [[اطعمه و اشربه]] سخن به میان آمده است.<ref> جمعی از پژوهشگران، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت(ع)، ۱۴۲۶ق، ج‌۲، ص۲۹۱.</ref> فلس‌دار بودن ماهی، معیاری برای  حلال بودن ماهی است.<ref> نگاه کنید به خمینی، تحریر الوسیلة، قم، ج‌۲، ص۱۵۵.</ref> در منابع روایی شیعه، روایاتی در زمینه حکم ماهیان فلس‌‌دار جمع‌آوری شده است.<ref> برای نمونه نگاه کنید به: صدوق، من لا یحضره الفقیه،۱۴۱۳ق، ج‌۳، ص۳۲۳؛ حر عاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۰۹ق، ج‌۲۴، ص۱۲۹؛ طوسی، تهذیب الأحکام، ۱۴۰۷ق، ج‌۹، ص۲.</ref>
ماهی فلس‌دار به ماهی دارای پولک که پوشش بیرونی بدن ماهی است<ref>جمعی از مؤلفان، مجله فقه اهل بیت(ع)، قم، ج۹، ص۲۶۸.</ref> گفته می‌شود. در  [[فقه|فقه اسلامی]] از ماهی فلس‌دار در باب [[صید و ذباحه]] و [[اطعمه و اشربه]] سخن به میان آمده است.<ref> مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل‌بیت، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت(ع)، ۱۴۲۶ق، ج‌۲، ص۲۹۱.</ref> فلس‌دار بودن ماهی، معیاری برای  حلال بودن ماهی است.<ref> نگاه کنید به خمینی، تحریر الوسیلة، قم، ج‌۲، ص۱۵۵.</ref> در منابع روایی شیعه، روایاتی در زمینه حکم ماهیان فلس‌‌دار جمع‌آوری شده است.<ref> برای نمونه نگاه کنید به: صدوق، من لا یحضره الفقیه،۱۴۱۳ق، ج‌۳، ص۳۲۳؛ حر عاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۰۹ق، ج‌۲۴، ص۱۲۹؛ طوسی، تهذیب الأحکام، ۱۴۰۷ق، ج‌۹، ص۲.</ref>


== حکم فقهی ==
== حکم فقهی ==
خط ۲۷: خط ۲۷:
سُلحفَاة (لاک‌پشت)، ضِفْدِع (قورباغه) و صَرَطَان (خرچنگ) از حیوانات دریایی هستند که در [[حدیث|روایات]]، به دلیل ماهی نبودن یا نداشتن پولک، حکم به [[حرمت]] آنها شده است.<ref> شهید اول، اللمعة الدمشقیة، ۱۴۱۰ق، ص۲۳۵.</ref> همچنین کنْعَتْ (یا کنعد= آزادماهی)، رُبَیثا (ماهی کوچک با پولک‌های ظریف)، ارْبَیان (ملخ آبی یا میگو)، طِمْر و طِمْرانی از اقسام ماهی حلال دانسته شده‌اند.<ref> شیخ بهایی، جامع عباسی، ۱۴۲۹ق، ص۷۵۴.</ref>
سُلحفَاة (لاک‌پشت)، ضِفْدِع (قورباغه) و صَرَطَان (خرچنگ) از حیوانات دریایی هستند که در [[حدیث|روایات]]، به دلیل ماهی نبودن یا نداشتن پولک، حکم به [[حرمت]] آنها شده است.<ref> شهید اول، اللمعة الدمشقیة، ۱۴۱۰ق، ص۲۳۵.</ref> همچنین کنْعَتْ (یا کنعد= آزادماهی)، رُبَیثا (ماهی کوچک با پولک‌های ظریف)، ارْبَیان (ملخ آبی یا میگو)، طِمْر و طِمْرانی از اقسام ماهی حلال دانسته شده‌اند.<ref> شیخ بهایی، جامع عباسی، ۱۴۲۹ق، ص۷۵۴.</ref>


فقیهانی همچون [[شیخ طوسی]]،<ref>طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ص۵۷۶.</ref> [[محقق حلی]]<ref>محقق حلی، شرائع الإسلام، ۱۴۰۸ق، ج‌۳، ص۱۶۹.</ref> و کیدری نویسنده [[اصباح الشیعة بمصباح الشریعة (کتاب)|کتاب اصباح الشیعه]]<ref>کیدری، إصباح الشیعة، ۱۴۱۶ق، ص۳۸۷.‌</ref> با استناد به روایات، خوردن گوشت برخی از حیوانات دریایی چون جِرّی (مارماهی)، زَهو و زِمار را [[مکروه]] دانسته و برخی دیگر از آن جهت که آنها را ماهی ندانسته و یا دارای پولک نیستند، [[حرام]] دانسته‌اند.<ref> ابن‌ادریس حلی، السرائر، ۱۴۱۰ق، ج‌۳، ص۹۹.‌</ref> این گروه روایاتی که دلالت بر کراهت می‌کند را حمل بر [[تقیه]] کرده‌اند.<ref>شهید اول، الدروس الشرعیة، ۱۴۱۷ق، ج‌۳، ص۸.‌</ref> در مصداق شماری از ماهیانی که در روایات به آنها اشاره شده نیز اختلاف وجود دارد.<ref>برای اطلاعات بیشتر رجوع کنید به: شعرانی، ترجمه و شرح تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۶ق، ج‌۲، ص۶۳۴.‌</ref>
فقیهانی همچون [[شیخ طوسی]]،<ref>طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ص۵۷۶.</ref> [[محقق حلی]]<ref>محقق حلی، شرائع الإسلام، ۱۴۰۸ق، ج‌۳، ص۱۶۹.</ref> و کیدری نویسنده [[اصباح الشیعة بمصباح الشریعة (کتاب)|کتاب اصباح الشیعه]]<ref>کیدری، إصباح الشیعة، ۱۴۱۶ق، ص۳۸۷.‌</ref> با استناد به روایات، خوردن گوشت برخی از حیوانات دریایی چون جِرّی (مارماهی)، زَهو و زِمار را [[مکروه]] دانسته و برخی دیگر از آن جهت که آنها را ماهی ندانسته و یا دارای پولک نیستند، [[حرام]] دانسته‌اند.<ref> ابن‌ادریس حلی، السرائر، ۱۴۱۰ق، ج‌۳، ص۹۹.‌</ref> این گروه روایاتی که دلالت بر کراهت می‌کند را حمل بر [[تقیه]] کرده‌اند.<ref>شهید اول، الدروس الشرعیة، ۱۴۱۷ق، ج‌۳، ص۸.‌</ref> در مصداق شماری از ماهیانی که در روایات به آنها اشاره شده نیز اختلاف وجود دارد.<ref>نگاه کنید به: شعرانی، ترجمه و شرح تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۶ق، ج‌۲، ص۶۳۴.‌</ref>


==اندازه و مصداق فلس==
==اندازه و مصداق فلس==
طبق [[فتوا|فتاوای]] برخی از [[مجتهد|مجتهدان]]، لازم نیست تمام بدن ماهی فلس داشته باشد و اگر قسمتی از بدن ماهی فلس داشته باشد، کافی است. <ref>جمعی از پژوهشگران، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت(ع)، ۱۴۲۶ق، ج‌۲، ص۲۹۱.</ref> تشخیص آنکه بدن ماهی، فلس دارد یا خیر با خود شخص است<ref> گلپایگانی، مجمع المسائل، ۱۴۰۹ق، ج‌۳، ص۶۳.</ref> و یا آنکه اهل خبره ماهی مزبور را دارای فلس بداند.<ref> بهجت، استفتاءات، ۱۴۲۸ق، ج‌۴، ص۳۷۶.</ref>
طبق [[فتوا|فتاوای]] برخی از [[مجتهد|مجتهدان]]، لازم نیست تمام بدن ماهی فلس داشته باشد و اگر قسمتی از بدن ماهی فلس داشته باشد، کافی است. <ref>مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل‌بیت، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت(ع)، ۱۴۲۶ق، ج‌۲، ص۲۹۱.</ref> تشخیص آنکه بدن ماهی، فلس دارد یا خیر با خود شخص است<ref> گلپایگانی، مجمع المسائل، ۱۴۰۹ق، ج‌۳، ص۶۳.</ref> و یا آنکه اهل خبره ماهی مزبور را دارای فلس بداند.<ref> بهجت، استفتاءات، ۱۴۲۸ق، ج‌۴، ص۳۷۶.</ref>


عده‌ای معتقدند که اگر شخصی به داشتن پولک ماهی شک کند، بنا را بر [[حرام|حرمت]] آن بگذارد.<ref> حکیم، منهاج الصالحین، ۱۴۱۰ق، ج‌۲، ص۳۶۷.</ref> مگر آنکه در [[قاعده سوق المسلمین|بازار مسلمانان]] فروخته شود<ref> تبریزی، استفتاءات جدید، قم، ج‌۲، ص۳۹۳.‌</ref> و یا شاهد عادلی به پولک‌دار بودن آن شهادت دهد؛<ref> خویی، صراط النجاة، ۱۴۱۶ق، ج‌۲، ص۴۰۶‌؛ بجنوردی، القواعد الفقهیة، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۴۱.</ref> بنابراین اگر به ماهیانی که در بازار غیر مسلمانان فروخته می‌شود، مشکوک باشد، باید از خوردن آن پرهیز شود.<ref> تبریزی، صراط النجاة، ۱۴۲۷ق، ج‌۵، ص۴۰۶.</ref>
عده‌ای معتقدند که اگر شخصی به داشتن پولک ماهی شک کند، بنا را بر [[حرام|حرمت]] آن بگذارد.<ref> حکیم، منهاج الصالحین، ۱۴۱۰ق، ج‌۲، ص۳۶۷.</ref> مگر آنکه در [[قاعده سوق المسلمین|بازار مسلمانان]] فروخته شود<ref> تبریزی، استفتاءات جدید، قم، ج‌۲، ص۳۹۳.‌</ref> و یا شاهد عادلی به پولک‌دار بودن آن شهادت دهد؛<ref> خویی، صراط النجاة، ۱۴۱۶ق، ج‌۲، ص۴۰۶‌؛ بجنوردی، القواعد الفقهیة، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۴۱.</ref> بنابراین اگر به ماهیانی که در بازار غیر مسلمانان فروخته می‌شود، مشکوک باشد، باید از خوردن آن پرهیز شود.<ref> تبریزی، صراط النجاة، ۱۴۲۷ق، ج‌۵، ص۴۰۶.</ref>