پرش به محتوا

داستان خواستگاری امام علی از دختر ابوجهل: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
خط ۷۴: خط ۷۴:
برخی بر این باورند که امکان خواستگاری [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] از دختر ابوجهل، به جهت تاریخی ممکن نیست. از آنجا که او تا قبل از [[فتح مکه]]، [[کافر]] بود<ref>خطیب عمری، الروضة الفیحاء فی تواریخ النساء، ۱۴۲۰ق، ص ۲۹۲.</ref> و بعد از مسلمان شدن با [[عتاب بن اسید|عَتّاب بن اُسَیْد]] ازدواج کرد.<ref>ذهبی، تاریخ الاسلام، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۵۳۱.</ref> عتاب نیز که از طرف [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] حاکم [[مکه]] گردید،<ref>واقدی، المغازی،‌ ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۹۵۹؛ طبری، تاریخ طبری، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۷۳.</ref> تا آخر عمر پیامبر، همچنان به امارت این شهر باقی بود.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۱۰۲۴؛ ابن قتیبه، المعارف، ۱۹۹۲م، ص ۲۸۳.</ref> لذا اساساً دختر ابوجهل هیچ‌گاه به مدینه نیامده که بخواهد امام از او [[خواستگاری]] کند.<ref>محسنی، «خواستگاری علی(ع) از دختر ابوجهل»، ۱۳۹۵ش، ص۱۱۳-۱۱۴.</ref> البته برخی گزارش‌ها از حضور حضرت زهرا(س) در جریان فتح مکه حکایت دارد<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۸۲۹-۸۳۰؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۱۱۰.</ref> و لذا بعضی گفته‌اند که ازدواج دختر ابوجهل و عتاب بعد از خواستگاری امام علی(ع) و انصراف وی صورت گرفته است.<ref>ابن اثیر، اسد الغابه، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۵۶؛ ابن حجر، الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۵، ص۳۵، ج۸، ص۷۲.</ref> برخی حتی مدعی شده‌اند که فاطمه(س) با شنیدن خبر خواستگاری امام، عتاب بن اسید را به خواستگاری دختر ابوجهل فرستاد.<ref>ابن حجر، الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۳۵۶.</ref> شماری از محققان، با توجه به جملات کینه‌توزانه دختر ابوجهل نسبت به [[اسلام]] و رسول خدا(ص) بعد از فتح مکه<ref>واقدی،‌المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۸۴۶؛ مقریزی، امتاع الاسماع، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۳۹۶، ج۱۳، ص۳۸۵.</ref> و توهین وی به [[بلال حبشی]] در هنگام گفتن [[اذان]]،<ref>بلاذری،‌انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۵۶؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ،  ۱۳۸۵ق، ج۲، ص۲۵۴.</ref> اسلام او را ظاهری دانسته و خواستگاری از چنین فردی را توسط امام علی(ع) را رد کرده‌اند.<ref>حسینی قزوینی، [https://www.valiasr-aj.com/persian/shownews.php?idnews=5445 «پاسخ به شبهه ازدواج حضرت علی(ع) با دختر ابوجهل»]، موسسه تحقیقاتی حضرت ولی‌عصر(عج).</ref>
برخی بر این باورند که امکان خواستگاری [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] از دختر ابوجهل، به جهت تاریخی ممکن نیست. از آنجا که او تا قبل از [[فتح مکه]]، [[کافر]] بود<ref>خطیب عمری، الروضة الفیحاء فی تواریخ النساء، ۱۴۲۰ق، ص ۲۹۲.</ref> و بعد از مسلمان شدن با [[عتاب بن اسید|عَتّاب بن اُسَیْد]] ازدواج کرد.<ref>ذهبی، تاریخ الاسلام، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۵۳۱.</ref> عتاب نیز که از طرف [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] حاکم [[مکه]] گردید،<ref>واقدی، المغازی،‌ ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۹۵۹؛ طبری، تاریخ طبری، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۷۳.</ref> تا آخر عمر پیامبر، همچنان به امارت این شهر باقی بود.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۱۰۲۴؛ ابن قتیبه، المعارف، ۱۹۹۲م، ص ۲۸۳.</ref> لذا اساساً دختر ابوجهل هیچ‌گاه به مدینه نیامده که بخواهد امام از او [[خواستگاری]] کند.<ref>محسنی، «خواستگاری علی(ع) از دختر ابوجهل»، ۱۳۹۵ش، ص۱۱۳-۱۱۴.</ref> البته برخی گزارش‌ها از حضور حضرت زهرا(س) در جریان فتح مکه حکایت دارد<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۸۲۹-۸۳۰؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۱۱۰.</ref> و لذا بعضی گفته‌اند که ازدواج دختر ابوجهل و عتاب بعد از خواستگاری امام علی(ع) و انصراف وی صورت گرفته است.<ref>ابن اثیر، اسد الغابه، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۵۶؛ ابن حجر، الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۵، ص۳۵، ج۸، ص۷۲.</ref> برخی حتی مدعی شده‌اند که فاطمه(س) با شنیدن خبر خواستگاری امام، عتاب بن اسید را به خواستگاری دختر ابوجهل فرستاد.<ref>ابن حجر، الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۳۵۶.</ref> شماری از محققان، با توجه به جملات کینه‌توزانه دختر ابوجهل نسبت به [[اسلام]] و رسول خدا(ص) بعد از فتح مکه<ref>واقدی،‌المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۸۴۶؛ مقریزی، امتاع الاسماع، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۳۹۶، ج۱۳، ص۳۸۵.</ref> و توهین وی به [[بلال حبشی]] در هنگام گفتن [[اذان]]،<ref>بلاذری،‌انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۵۶؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ،  ۱۳۸۵ق، ج۲، ص۲۵۴.</ref> اسلام او را ظاهری دانسته و خواستگاری از چنین فردی را توسط امام علی(ع) را رد کرده‌اند.<ref>حسینی قزوینی، [https://www.valiasr-aj.com/persian/shownews.php?idnews=5445 «پاسخ به شبهه ازدواج حضرت علی(ع) با دختر ابوجهل»]، موسسه تحقیقاتی حضرت ولی‌عصر(عج).</ref>


ایراد دیگر در محتوای داستان خواستگاری را در قانون کلی ایراد شده توسط پیامبر اسلام(ص) دیده‌اند که جمع بین دختر رسول خدا و دشمن خدا را در نزد یک نفر ممنوع می‌شمارد؛ در حالی که [[عثمان بن عفان|عثمان خلیفه سوم]]، همین کار را انجام داده بود.<ref>مرتضی عاملی، الصحیح من سیرة الامام علی(ع)، ۱۴۳۰ق، ج۳، ص۷۱.</ref> از آنجا که بنا به گزارش‌های تاریخی<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۳۹-۴۰؛ طبری، تاریخ طبری، ۱۳۸۷ق، ج۴، ص۴۲۰-۴۲۱.</ref> وی هم‌زمان بین [[رقیه دختر پیامبر(ص)|رقیه]] از دختران رسول خدا(ص)‌{{یاد|برخی بر این باورند که رقیه و ام کلثوم دخترخوانده‌های پیامبر اسلام(ص) بوده‌اند. (مرتضی عاملی، بنات النبی(ص) ام ربائبه، ۱۴۱۳ق، ص۱۱۳-۱۱۴)}} با رمله دختر [[شیبة بن ربیعه|شیبه]] از دشمنان خدا و کشته‌شدگان در [[غزوه بدر|جنگ بدر]]،<ref>ابن هشام، السیرة النبویه، بی‌تا، ج۱، ص۶۲۵، ۶۳۹؛ واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۴۸.</ref> جمع کرده بود. چنان‌که همسر دیگر عثمان نیز فاطمه دختر [[ولید بن عبد شمس|ولید بن عبدشمس]]<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۵، ص۴۹۸، ۶۰۱؛ طبری، تاریخ طبری، ۱۳۸۷ق، ج۴، ص۴۲۰.</ref> و نوه دختری ابوجهل<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۵، ص۱۱۶؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۵، ص۶۰۱.</ref> بود. همچنین عثمان با ام‌البنین دختر [[عیینة بن حصن فزاری|عیینه]] نیز ازواج نمود<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۴۰؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۵، ص۴۹۸، ۵۷۵، ۵۹۳، ۶۰۱؛ طبری، تاریخ طبری، ۱۳۸۷ق، ج۴، ص۴۲۰-۴۲۱.</ref> که پدرش تا مدتی از دشمنان خداوند قلمداد شده است.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۱۲۴۹-۱۲۵۱.</ref>
=== نمونه‌های مشابه ===
ایراد دیگر در محتوای داستان خواستگاری را در قانون کلی ایراد شده توسط پیامبر اسلام(ص) دیده‌اند که جمع بین دختر رسول خدا و دشمن خدا را در نزد یک نفر ممنوع می‌شمارد؛ در حالی که [[عثمان بن عفان|عثمان]]، همین کار را انجام داده بود.<ref>مرتضی عاملی، الصحیح من سیرة الامام علی(ع)، ۱۴۳۰ق، ج۳، ص۷۱.</ref> و هم‌زمان بین [[رقیه دختر پیامبر(ص)|رقیه]] از دختران رسول خدا(ص)‌{{یاد|برخی بر این باورند که رقیه و ام کلثوم دخترخوانده‌های پیامبر اسلام(ص) بوده‌اند. (مرتضی عاملی، بنات النبی(ص) ام ربائبه، ۱۴۱۳ق، ص۱۱۳-۱۱۴)}} با رمله دختر [[شیبة بن ربیعه|شیبه]]،<ref>ابن هشام، السیرة النبویه، بی‌تا، ج۱، ص۶۲۵، ۶۳۹؛ واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۴۸.</ref> و فاطمه دختر [[ولید بن عبد شمس|ولید بن عبدشمس]]<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۵، ص۴۹۸، ۶۰۱؛ طبری، تاریخ طبری، ۱۳۸۷ق، ج۴، ص۴۲۰.</ref> (نوه دختری ابوجهل)<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۵، ص۱۱۶؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۵، ص۶۰۱.</ref> و ام‌البنین دختر [[عیینة بن حصن فزاری|عیینه]] <ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۴۰؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۵، ص۴۹۸، ۵۷۵، ۵۹۳، ۶۰۱؛ طبری، تاریخ طبری، ۱۳۸۷ق، ج۴، ص۴۲۰-۴۲۱.</ref> ازدواج  کرده بود<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۳۹-۴۰؛ طبری، تاریخ طبری، ۱۳۸۷ق، ج۴، ص۴۲۰-۴۲۱.</ref> که پدرانشان همه از دشمنان پیامبر محسوب می‌شدند.


بنا بر پاره‌ای از گزارش‌های تاریخی، پیامبر اسلام(ص) با دختر [[حیی بن اخطب]] ازدواج کرد<ref>ابن حبیب، المحبر، بی‌تا، ص ۹۰؛ یعقوبی، تاریخ یعقوبی، بی‌تا، ج۲، ص۵۶.</ref> که از روسای [[یهودیت|یهودیان]] و از دشمنان رسول خدا(ص) بود.<ref>ابن هشام، السیرة النبویه، بی‌تا، ج۲، ص۲۴؛ واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۵۵.</ref> لذا بعضی گفته‌اند چگونه خود پیامبر به مفاد گفته‌اش عمل نکرده و با دختر دشمن خدا، [[ازدواج]] کرده است.<ref>عابدی، [https://www.yjc.ir/fa/news/6826680 «ماجرای خواستگاری امیرالمؤمنین از دختر ابوجهل/چه کسانی مورد غضب صدیقه طاهره (س) بودند؟»]، باشگاه خبرنگاران جوان.</ref> [[سید جعفر مرتضی عاملی|جعفر مرتضی]] معتقد است که [[ایمان]] خود فرد مهم است و لذا پیامبر با دختران مسلمانی که پدران مشرک آن‌ها با حالت شرک از دنیا رفته بودند، ازدواج می‌کرد.<ref>مرتضی عاملی، الصحیح من سیرة الامام علی(ع)، ۱۴۳۰ق، ج۳، ص۷۱.</ref>
بنا بر پاره‌ای از گزارش‌های تاریخی، پیامبر اسلام(ص) با دختر [[حیی بن اخطب]] ازدواج کرد<ref>ابن حبیب، المحبر، بی‌تا، ص ۹۰؛ یعقوبی، تاریخ یعقوبی، بی‌تا، ج۲، ص۵۶.</ref> که از روسای [[یهودیت|یهودیان]] و از دشمنان رسول خدا(ص) بود.<ref>ابن هشام، السیرة النبویه، بی‌تا، ج۲، ص۲۴؛ واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۵۵.</ref> لذا بعضی گفته‌اند چگونه خود پیامبر به مفاد گفته‌اش عمل نکرده و با دختر دشمن خدا، [[ازدواج]] کرده است.<ref>عابدی، [https://www.yjc.ir/fa/news/6826680 «ماجرای خواستگاری امیرالمؤمنین از دختر ابوجهل/چه کسانی مورد غضب صدیقه طاهره (س) بودند؟»]، باشگاه خبرنگاران جوان.</ref> [[سید جعفر مرتضی عاملی|جعفر مرتضی]] معتقد است که [[ایمان]] خود فرد مهم است و لذا پیامبر با دختران مسلمانی که پدران مشرک آن‌ها با حالت شرک از دنیا رفته بودند، ازدواج می‌کرد.<ref>مرتضی عاملی، الصحیح من سیرة الامام علی(ع)، ۱۴۳۰ق، ج۳، ص۷۱.</ref>


از دیگر دلایل رد این داستان را در واکنش پیامبر اسلام(ص) نسبت به سعایت از امام علی(ع) در [[سریه امام علی در یمن|سریه امام در یمن]] دانسته‌اند.<ref>مرتضی عاملی، الصحیح من سیرة الامام علی(ع)، ۱۴۳۰ق، ج۳، ص۶۵-۶۸.</ref> از آن‌جا که گفته‌شده امام برای خود در بین [[غنیمت|غنایم]]، [[کنیز|کنیزی]] را برگزید. سپس یکی از همراهان امام به نزد پیامبر رفت و با تحریک بعضی از [[صحابه]]، تلاش کرد تا با بازگویی این خبر، واکنش رسول خدا(ص) را برانگیزد که اتفاقاً پیامبر قاطعانه از امام علی(ع) دفاع کرد.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۶۰-۱۶۱؛ نسائی، السنن الکبری، ۱۴۱۱ق، ج۵، ص۱۳۵-۱۳۶.</ref>
یکی دیگر از دلایل رد این داستان را در واکنش پیامبر اسلام(ص) نسبت به سعایت از امام علی(ع) در [[سریه امام علی در یمن|سریه امام در یمن]] دانسته‌اند.<ref>مرتضی عاملی، الصحیح من سیرة الامام علی(ع)، ۱۴۳۰ق، ج۳، ص۶۵-۶۸.</ref> گفته‌شده امام برای خود در بین [[غنیمت|غنایم]]، [[کنیز|کنیزی]] را برگزید. سپس یکی از همراهان امام به نزد پیامبر رفت و با تحریک بعضی از [[صحابه]]، تلاش کرد تا با بازگویی این خبر، واکنش رسول خدا(ص) را برانگیزد که اتفاقاً پیامبر قاطعانه از امام علی(ع) دفاع کرد.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۶۰-۱۶۱؛ نسائی، السنن الکبری، ۱۴۱۱ق، ج۵، ص۱۳۵-۱۳۶.</ref>


=== عدم بهره‌برداری از سوی دشمنان امام علی(ع) ===
=== عدم بهره‌برداری از سوی دشمنان امام علی(ع) ===
Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۴٬۱۹۱

ویرایش