آیه ۵۶ سوره مائده: تفاوت میان نسخه‌ها

'''آیه ۵۶ سوره مائده''' به معنای پذیرش [[ولایت]] خدا و رسول خدا و مؤمنان است و از ویژگیهای [[حزب‌الله]] دانسته شده است. در [[مدینه]] بر [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] نازل شده و در تکمیل [[آیه ولایت|آیه ۵۵ سوره مائده]] مشهور به [[آیه ولایت]] دانسته شده است. مفسران [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|سنی]] معتقدند که آیه ۵۶ و ۵۵ سوره مائده هر دو در شأن [[امام علی علیه‌السلام|علی بن ابیطالب(ع)]] است. اما در معنای «وَلیّ» بین مفسران شیعه و اهل سنت اختلاف است؛ اهل سنت «ولیّ» را به معنای دوستی و نصرت معنا می‌کنند. مفسران شیعه بر این باورند که، با توجه به شأن نزول و سیاق آیه که در مورد پیروزی حزب الله است، «ولیّ» به معنای سرپرست و صاحب اختیار است.

به باور [[تفسیر قرآن|مفسران]] شیعه آیه ۵۶ سوره مائده تکمیل کننده مضمون  [[آیه ولایت|آیه قبل]] است و همان هدف را دنبال می‌کند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج۴، ص۴۳۳؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۶، ص۱۰؛ مکارم شیرازی، آیات الولایة فی القرآن، ۱۴۲۵ق، ص۵۶.</ref> همچنین با توجه به معنای حزب که گروهی از مردم معنا شده، این آیه قرینه دیگری است که [[ولایت]] به معنای سرپرستی و رهبری و تصرف در امور است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج۴، ص۴۳۳؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۶، ص۱۰.</ref> مفسرین [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] این آیه را در شأن و مقام [[امام علی علیه‌السلام|علی بن ابیطالب(ع)]] دانسته‌اند و حزب‌الله را جندالله و انصارالله نیز معنا کرده‌اند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۶، ص۱۰؛ محقق، نمونه بینات در شأن نزول آیات، ۱۳۶۱ش، ص۲۹۵؛ فخر رازی، تفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۱۲، ص۳۸۶-۳۸۷؛ بیضاوی، انوار التنزیل و اسرار التأویل، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۵؛ رشید رضا، تفسیر المنار، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۲؛ ابن کثیر، تفسیر القرآن العظیم، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۱۲۷.</ref> [[تفسیر قرآن|مفسرین]] اهل سنت ولایت در این آیه را به معنای دوستی و یاری دانسته‌اند،<ref>فخر رازی، تفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۱۲، ص۳۸۶-۳۸۷؛ بیضاوی، انوار التنزیل و اسرار التأویل، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۵؛ رشید رضا، تفسیر المنار، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۲.</ref> همچنین در تفسیر [[اطیب البیان فی تفسیر القرآن (کتاب)|اطیب البیان]] مراد از غلبه، فلاح که رستگاری دنیا و آخرت، بیان شده است.<ref>طیب، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، ۱۳۶۹ش، ج۴، ص۴۰۵.</ref>

به باور مفسران شیعه و سنی، فعل «یَتَوَلَّی» در آیه ۵۶ سوره مائده از ریشه «وَلَی» مشتق شده و به معنای [[ولایت]] پذیری است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۶، ص۱۰؛ محقق، نمونه بینات در شأن نزول آیات، ۱۳۶۱ش، ص۲۹۵؛ فخر رازی، تفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۱۲، ص۳۸۶-۳۸۷؛ بیضاوی، انوار التنزیل و اسرار التأویل، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۵؛ رشید رضا، تفسیر المنار، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۲؛ ابن کثیر، تفسیر القرآن العظیم، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۱۲۷.</ref> مفسران [[شیعه]]، با رد معنای دوستی و یاری که علمای [[اهل سنت و جماعت|سنی]] مطرح کرده‌اند، «وَلیّ» را به معنای سرپرستی معنا کرده‌اند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج۴، ص۴۳۳؛ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۶، ص۱۰؛ جوادی آملی، تفسیر تسنیم، ۱۳۹۱ش، ج۲۳، ص۱۵۲؛ طبرسی، مجمع البیان، تهران، ج۷، ص۸۳؛ حساکی، شواهد التنزیل، ج۱، ص۲۴۶.</ref> همچنین بنا بر نقل مفسران شیعه، بر اساس آیه ۵۶ سوره مائده، مؤمنان باید ولایت‌پذیر (به معنای پذیرش سرپرستی)، باشند و هر کس به ولایت خدا و مؤمنان خاص یعنی [[امامان شیعه|امامان معصوم(ع)]] درآید حزب‌الله است و چون [[حزب‌الله]] پیروز است او نیز پیروز است.<ref>جوادی آملی، تفسیر تسنیم، ۱۳۹۱ش، ج۲۳، ص۱۵۲؛ جعفری، تفسیر کوثر، ۱۳۷۶ش، ج۳، ص۱۹۲.</ref> به گفته [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی]]، تعبیر به حزب‌الله و غلبه، معنای سرپرستی و حکومت را برای ولایت تاکید می‌کند، نه یک دوستی ساده و نه نصرت و یاری، بلکه در معنی «حزب» یک نوع تشکل و همبستگی و اجتماع برای تامین اهداف مشترک است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج۴، ص۴۳۳.</ref>  

مفسران شیعه و سنی در شأن نزول آیه ۵۶ سوره مائده چنین نقل کرده‌اند؛ پس از نزول [[آیه ولایت|آیه ۵۵ سوره مائده]] یا [[آیه ولایت]]، پیامبر به همراه اصحاب به طرف مسجد رفت و پس از آنکه از انفاق انگشتری طلا به فقیر، توسط [[امام علی علیه‌السلام|علی بن ابیطالب(ع)]] در حال رکوع نماز خبردار شد، تکبیر گفت و آیه ۵۶ سوره مائده را قرائت کرد.<ref>واحدی، اسباب النزول، ۱۴۱۱ق، ص۲۰۲؛ محقق، نمونه بینات در شأن نزول آیات، ۱۳۶۱ش، ص۲۹۵.</ref>