ازدواج سفید: تفاوت میان نسخه‌ها

{{احکام}}'''ازدواج سفید''' نوعی رابطه عاطفی ـ جنسی خارج از چارچوب ازدواج میان زن و مرد است که در فرهنگ غربی از آن با عنوان هم‌باشی یاد می‌شود. از نظر فقهای شیعه، این رابطه، حرام است و [[ازدواج|ازدواج شرعی]] محسوب نمی‌شود چرا که شرایط ضروری در ازدواج مانند خواندن [[صیغه ازدواج|صیغه عقد]] در آن رعایت نشده است و طرفین تعهدی نسبت به آثار ازدواج شرعی از قبیل [[ارث]]، [[نفقه]] و [[عده]] ندارند.

برای این رابطه پیامدهایی چون افزایش خیانت، افزایش بارداری ناخواسته، [[سقط جنین]] و تهدید بنیان خانواده ذکر شده است. همچنین عدم نظارت صحیح والدین بر فرزندان و بالا رفتن سنّ ازدواج از زمینه‌های شکل‌گیری این پدیده و در مقابل فراهم کردن بستر ازدواج، ایجاد اشتغال و [[ازدواج موقت]] را از راهکارهای کاهش آن دانسته‌اند.

ازدواج سفید نوعی پیوند عاطفی و جنسی بین زن و مرد است که بدون رعایت چارچوب و ضابطه ازدواج شرعی مثل خواندن [[صیغه ازدواج|صیغه عقد شرعی]] شکل می‌گیرد. این نوع رابطه با عنوان هم‌باشی، هم‌خانگی و هم‌بالینی نیز شناخته می‌شود.<ref>بستان، جامعه‌شناسی خانواده با نگاهی به منابع اسلامی، ۱۳۹۲ش، ص۶۳؛ محمدی اصل، «جنسیت و ازدواج سفید»، ص۲۰؛</ref> گفته شده است که دلیل نام‌گذاری این رابطه به ازدواج سفید، سفید ماندن شناسنامه زن و مرد است.<ref>رحمت آبادی و کاریزی؛ «ازدواج سفید؛ پیامدها و خطرات»، ص۷۹.</ref> این اصطلاح در فرهنگ غربی وجود نداشته و با عنوان هم‌باشی (cohabitation) شناخته می‌شود.<ref>نصرتی و دیگران، «ازدواج سفید از منظر فقهی حقوقی»، ص۹۲.</ref>

ازدواج سفید با ازدواج شرعی از جهات مختلفی تفاوت دارد. برای نمونه خواندن صیغه، تعیین مهریه، وجوب نفقه و [[اذن ولی]] برای [[ازدواج دختر باکره]] از شرایط ازدواج شرعی است که در ازدواج سفید وجود ندارد.<ref>جعفرزاده کوچکی و صدیقی، «بررسی تفاوتها و همسویی‌های ازدواج سفید با نکاح معاطاتی از منظر فقه امامیه»، ص۱۵؛ رشیدی‌نژاد و واحد یاریجان، «وجوه تفاوت و تشابه ازدواج موقت با پدیدهٔ «ازدواج سفید»»، ص۸۴.</ref> در [[نکاح معاطاتی]] نیز که لفظی با عنوان [[صیغه ازدواج|صیغه نکاح]] خوانده نمی‌شود، اعلام اراده و رضایت نسبت به عقد، به‌وسیله عوامل دیگری مثل نوشتن یا اشاره صورت می‌گیرد.<ref>هدایت‌نیا، «نکاح معاطاتی از منظر فقه»، ص۲۰۵؛ صادقی تهرانی، رساله توضیح المسائل نوین، ۱۳۸۷ش، ص۲۸۱.</ref>

از نظر فقهای شیعه ازدواج سفید، حرام و همان [[زنا]] است.<ref>داودی، [http://ijtihadnet.ir/همباشی-یا-ازدواج-سفید-همان-زنا-است-نظر/ «همباشی یا ازدواج سفید همان زنا است/ نظر آیت‌الله شبیری زنجانی درباره معاطات»]، سایت شبکه اجتهاد.</ref>

بر اساس استفتائی که سال ۱۳۹۷ش از مراجع تقلید همچون [[سید علی حسینی خامنه‌ای|خامنه‌ای]]، [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی]]، [[حسین نوری همدانی|نوری همدانی]]، [[جعفر سبحانی|سبحانی]]، [[سید موسی شبیری زنجانی|شبیری زنجانی]] و [[لطف‌الله صافی گلپایگانی|صافی گلپایگانی]] صورت گرفته است، حکم به حرمت ازدواج سفید شده است.<ref>ارجمند دانش و دیگران، «ماهیت، مشروعیت و آثار ازدواج سفید»، ص۲۰.</ref>

* تهدید خانواده، عدم تعهد و پایبندی به طرف رابطه و خیانت جنسی بیشتر نسبت به ازدواج<ref>مغربی کته شمشیری و دیگران، «آثار و پیامدهای حقوقی ازدواج سفید در ایران»، ص۵۷–۵۸؛ افراز، «ازدواج سفید و پیامدهای آن»، ص۱۲۱.</ref>

* آسیب‌های روانی مثلاً خلأ روانی و اعتیاد<ref>افراز، «ازدواج سفید و پیامدهای آن»، ص۱۲۲.</ref>