۱۷٬۸۰۹
ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۲۱۱: | خط ۲۱۱: | ||
=== جایگاه اجتماعی=== | === جایگاه اجتماعی=== | ||
از اخبار تاریخی برمیآید که امام حسن(ع) دارای جایگاه اجتماعی خاص بوده است. بنابر گزارش ابنسعد (درگذشته ۲۳۰ق) وقتی مردم در مراسم حج، حسن بن علی را میدیدند، برای [[تبرک]] جستن به سوی او هجوم میبردند تا جایی که [[امام حسین علیهالسلام|حسین بن علی(ع)]] به کمک چند نفر دیگر، جمعیت را از او دور میکردند.<ref>ابنسعد، | از اخبار تاریخی برمیآید که امام حسن(ع) دارای جایگاه اجتماعی خاص بوده است. بنابر گزارش ابنسعد (درگذشته ۲۳۰ق) وقتی مردم در مراسم حج، حسن بن علی را میدیدند، برای [[تبرک]] جستن به سوی او هجوم میبردند تا جایی که [[امام حسین علیهالسلام|حسین بن علی(ع)]] به کمک چند نفر دیگر، جمعیت را از او دور میکردند.<ref>ابنسعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۱۰، ۴۰۶.</ref> همچنین نقل شده که [[عبدالله بن عباس|ابنعباس]] با وجود آنکه از بزرگان [[صحابه|اصحاب]] بود<ref>ابنعبد البر، الاستیعاب فى معرفة الاصحاب، ۱۴۱۲ق، ج۹۳۵.</ref> و از نظر سن نیز بزرگتر از امام حسن(ع) بود، هنگام سوار شدن | ||
امام حسن(ع) بر اسب، رکاب را برای او میگرفت.<ref>عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۳، ص۲۳۹.</ref> | امام حسن(ع) بر اسب، رکاب را برای او میگرفت.<ref>عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۳، ص۲۳۹.</ref> | ||
خط ۲۲۸: | خط ۲۲۸: | ||
در بسیاری از منابع [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|اهلسنت]] آمده است که امام حسن(ع) با خوراندن زهر به [[شهادت]] رسید.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۴، ج۲، ص۱۵؛ ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۰۸ق، ص۸۰-۸۱؛ مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۲۷؛ ابنسعد، الطبقات الکبرى، ۱۴۱۸ق، ج۱۰، ص۳۳۵ و ۳۵۲.</ref> طبق برخی گزارشها، او را چند بار مسموم کرده بودند، اما از مرگ نجات یافته بود.<ref> بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۵۵؛ ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۰۸ق، ص۸۱</ref> | در بسیاری از منابع [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|اهلسنت]] آمده است که امام حسن(ع) با خوراندن زهر به [[شهادت]] رسید.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۴، ج۲، ص۱۵؛ ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۰۸ق، ص۸۰-۸۱؛ مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۲۷؛ ابنسعد، الطبقات الکبرى، ۱۴۱۸ق، ج۱۰، ص۳۳۵ و ۳۵۲.</ref> طبق برخی گزارشها، او را چند بار مسموم کرده بودند، اما از مرگ نجات یافته بود.<ref> بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۵۵؛ ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۰۸ق، ص۸۱</ref> | ||
در مورد مسمومیت آخر که به شهادت وی انجامید، [[شیخ مفید]] گفته است [[معاویة بن ابیسفیان|معاویه]] وقتی تصمیم گرفت برای ولایتعهدی پسرش [[یزید بن معاویه|یزید]] بیعت بگیرد، صد هزار درهم برای [[جعده دختر اشعث|جعده دختر اشعث بن قیس]] (همسر امام حسن(ع)) فرستاد و به او وعده داد که در قبال مسموم کردن شوهرش، او را به ازدواج یزید درخواهد آورد.<ref>المفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۵</ref> نام جعده به عنوان قاتل حسن بن علی(ع) در منابع اهلسنت نیز آمده است.<ref>بلاذری، أنساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۵۵؛ ابنکثیر، البدایة و النهایة، دارالفکر، ج۸، ص۴۳؛ مقدسی، البدء و التاریخ، مکتبة الثقافة الدینیه، ج۶، ص۵.</ref> [[ویلفرد مادلونگ|مادلونگ]] معتقد است مسئله جانشینی معاویه و تلاش او برای ولایتعهدی یزید، روایات مسموم شدن امام حسن به تحریک معاویه و به دست جعده را تأیید میکند.<ref>مادلونگ، جانشینی حضرت محمد، ۱۳۷۷ش، ص۴۵۳. (منبع اصلی: Madelung, The Succession T0 Muhamad, p.331)</ref> | در مورد مسمومیت آخر که به شهادت وی انجامید، [[شیخ مفید]] گفته است [[معاویة بن ابیسفیان|معاویه]] وقتی تصمیم گرفت برای ولایتعهدی پسرش [[یزید بن معاویه|یزید]] بیعت بگیرد، صد هزار درهم برای [[جعده دختر اشعث|جعده دختر اشعث بن قیس]] (همسر امام حسن(ع)) فرستاد و به او وعده داد که در قبال مسموم کردن شوهرش، او را به ازدواج یزید درخواهد آورد.<ref>المفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۵</ref> نام جعده به عنوان قاتل حسن بن علی(ع) در منابع اهلسنت نیز آمده است.<ref>بلاذری، أنساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۵۵؛ ابنکثیر، البدایة و النهایة، دارالفکر، ج۸، ص۴۳؛ مقدسی، البدء و التاریخ، مکتبة الثقافة الدینیه، ج۶، ص۵.</ref> [[ویلفرد مادلونگ|مادلونگ]] معتقد است مسئله جانشینی معاویه و تلاش او برای ولایتعهدی یزید، روایات مسموم شدن امام حسن به تحریک معاویه و به دست جعده را تأیید میکند.<ref>مادلونگ، جانشینی حضرت محمد، ۱۳۷۷ش، ص۴۵۳. (منبع اصلی: Madelung, The Succession T0 Muhamad, p.331)</ref> | ||
گزارشهای دیگری، [[هند دختر سهیل بن عمرو|هند]] یکی از همسران امام حسن(ع)<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۵۹.</ref> یا یکی از خادمان او<ref>ابنسعد، | گزارشهای دیگری، [[هند دختر سهیل بن عمرو|هند]] یکی از همسران امام حسن(ع)<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۵۹.</ref> یا یکی از خادمان او<ref>ابنسعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۱۰، ص۳۳۵.</ref> را عامل مسموم کردن او دانستهاند. گفتهاند حسن بن علی(ع) سه<ref> مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۲۷.</ref> یا ۴۰ روز<ref>ابنسعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۱۰، ص۳۴۱؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۵؛ ابنشهرآشوب، المناقب، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۲۹.</ref> یا دو ماه<ref>ابنخلکان، وفیات الاعیان ۱۳۶۴ش، ج۲، ص۶۶.</ref> پس از مسموم شدن به شهادت رسید. | ||
نقل شده است پس از شهادت امام مجتبی(ع)، شهر [[مدینه]] یکپارچه شیون و گریه شد.<ref> ابنسعد، الطبقات الکبرى، ۱۴۱۸ق، ج۱۰، ص۳۴۲؛ ابنعساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۳، ص۲۹۱.</ref> نیز گفتهاند هنگام خاکسپاری، [[بقیع|قبرستان بقیع]] پر از جمعیت شد و تا هفت روز بازارها تعطیل بود.<ref>ابنسعد، الطبقات الکبرى، ۱۴۱۸ق، ج۱۰، ص۳۵۱-۳۵۲.</ref> از برخی منابع اهلسنت نقل شده است که نخستین خواری برای عرب، درگذشت حسن بن علی(ع) بود.<ref>ابنسعد، الطبقات الکبرى، ۱۴۱۸ق، ج۱۰، ص۳۵۳؛ ابنعساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۳، ص۲۹۵؛ نیز مراجعه کنید به طبری، تاریخ طبری، ۱۳۸۷ق. ج۵، ص۲۷۹.</ref> | نقل شده است پس از شهادت امام مجتبی(ع)، شهر [[مدینه]] یکپارچه شیون و گریه شد.<ref> ابنسعد، الطبقات الکبرى، ۱۴۱۸ق، ج۱۰، ص۳۴۲؛ ابنعساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۳، ص۲۹۱.</ref> نیز گفتهاند هنگام خاکسپاری، [[بقیع|قبرستان بقیع]] پر از جمعیت شد و تا هفت روز بازارها تعطیل بود.<ref>ابنسعد، الطبقات الکبرى، ۱۴۱۸ق، ج۱۰، ص۳۵۱-۳۵۲.</ref> از برخی منابع اهلسنت نقل شده است که نخستین خواری برای عرب، درگذشت حسن بن علی(ع) بود.<ref>ابنسعد، الطبقات الکبرى، ۱۴۱۸ق، ج۱۰، ص۳۵۳؛ ابنعساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۳، ص۲۹۵؛ نیز مراجعه کنید به طبری، تاریخ طبری، ۱۳۸۷ق. ج۵، ص۲۷۹.</ref> | ||
خط ۲۶۵: | خط ۲۶۵: | ||
==فضائل و ویژگیها== | ==فضائل و ویژگیها== | ||
به گفته [[احمد بن ابییعقوب|یعقوبی]] (درگذشته ۲۹۲ق)، حسن بن علی(ع) از نظر ظاهری و رفتاری، شبیهترین فرد به رسول خدا(ص) بود.<ref> یعقوبی، تاریخ یعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۲۲۶.</ref> | به گفته [[احمد بن ابییعقوب|یعقوبی]] (درگذشته ۲۹۲ق)، حسن بن علی(ع) از نظر ظاهری و رفتاری، شبیهترین فرد به رسول خدا(ص) بود.<ref> یعقوبی، تاریخ یعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۲۲۶.</ref> | ||
او قامتی متوسط و محاسنی انبوه داشت<ref>ابنشهرآشوب، المناقب، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۲۸</ref> و به رنگ سیاه خضاب میکرد.<ref>ابنسعد، | او قامتی متوسط و محاسنی انبوه داشت<ref>ابنشهرآشوب، المناقب، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۲۸</ref> و به رنگ سیاه خضاب میکرد.<ref>ابنسعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۱۰، ص۳۱۴.</ref> فضایل فردی و اجتماعی او در منابع اسلامی گزارش شده است: | ||
===فضایل فردی=== | ===فضایل فردی=== | ||
در زمینه خصوصیتهای فردی حسن بن علی روایتهایی در منابع آمده است: | در زمینه خصوصیتهای فردی حسن بن علی روایتهایی در منابع آمده است: | ||
خط ۲۸۹: | خط ۲۸۹: | ||
::'''بردباری او را ستودهاند''' | ::'''بردباری او را ستودهاند''' | ||
در منابع اسلامی گزارشهایی درباره بردباری او آمده و او را «[[حلم|حَلیم]]» خواندهاند.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۶؛ ابناثیر، اسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۴۹۰.</ref> در برخی منابع اهلسنت آمده است [[مروان بن حکم]] که با او دشمنی میورزید و مانع از دفن او کنار پیامبر شد، در تشییع جنازهاش شرکت کرد و زیر تابوت را گرفت. وقتی به او اعتراض شد که تو حسن بن علی را در زمان حیاتش میآزردی، گفت من کسی را میآزردم که بردباریاش همسنگ کوهها بود.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۶۷؛ ابنسعد، | در منابع اسلامی گزارشهایی درباره بردباری او آمده و او را «[[حلم|حَلیم]]» خواندهاند.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۶؛ ابناثیر، اسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۴۹۰.</ref> در برخی منابع اهلسنت آمده است [[مروان بن حکم]] که با او دشمنی میورزید و مانع از دفن او کنار پیامبر شد، در تشییع جنازهاش شرکت کرد و زیر تابوت را گرفت. وقتی به او اعتراض شد که تو حسن بن علی را در زمان حیاتش میآزردی، گفت من کسی را میآزردم که بردباریاش همسنگ کوهها بود.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۶۷؛ ابنسعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۱۰، ۳۵۴.</ref> | ||
نقل شده است که مردی شامی امام حسن(ع) را دید و به او ناسزا گفت. امام مجتبی(ع) پس از آنکه آن مرد ساکت شد، به او سلام کرد و با لبخند گفت: گویا در این شهر، غریب هستی. سپس به او گفت هر نیازی که داشته باشی ما برآورده میکنیم. آن مرد گریست و گفت خدا بهتر میداند رسالتش را کجا قرار دهد.<ref>ابنشهرآشوب، المناقب، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۱۹.</ref> در صلوات منسوب به [[خواجه نصیرالدین طوسی]] نیز که ویژگیهای [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام مهدی(ع)]] را برشمرده او را بهرهمند از [[حلم]] امام حسن(ع) دانسته است.{{مدرک}} | نقل شده است که مردی شامی امام حسن(ع) را دید و به او ناسزا گفت. امام مجتبی(ع) پس از آنکه آن مرد ساکت شد، به او سلام کرد و با لبخند گفت: گویا در این شهر، غریب هستی. سپس به او گفت هر نیازی که داشته باشی ما برآورده میکنیم. آن مرد گریست و گفت خدا بهتر میداند رسالتش را کجا قرار دهد.<ref>ابنشهرآشوب، المناقب، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۱۹.</ref> در صلوات منسوب به [[خواجه نصیرالدین طوسی]] نیز که ویژگیهای [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام مهدی(ع)]] را برشمرده او را بهرهمند از [[حلم]] امام حسن(ع) دانسته است.{{مدرک}} |
ویرایش