۱۶٬۵۵۴
ویرایش
حسینعلی منتظری: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
==زندگینامه و تحصیلات== | ==زندگینامه و تحصیلات== | ||
حسینعلی منتظری در [[سال ۱۳۰۱ هجری شمسی|سال ۱۳۰۱ش]] (۱۳۴۰ق/۱۹۲۲م) در نجف‌آباد [[اصفهان]] متولد شد.<ref>خاطرات آیت‌الله منتظری، ۱۳۷۹ش، ص۵۳.</ref> پدرش حاج‌علی، کشاورز بود که در کنار کار روزانه‌اش [[ | حسینعلی منتظری در [[سال ۱۳۰۱ هجری شمسی|سال ۱۳۰۱ش]] (۱۳۴۰ق/۱۹۲۲م) در نجف‌آباد [[اصفهان]] متولد شد.<ref>خاطرات آیت‌الله منتظری، ۱۳۷۹ش، ص۵۳.</ref> پدرش حاج‌علی، کشاورز بود که در کنار کار روزانه‌اش [[امام جماعت]] می‌شد و سخنرانی می‌کرد.<ref>خاطرات آیت‌الله منتظری، ۱۳۷۹ش، ص۵۴.</ref> منتظری از هفت‌سالگی یادگیری ادبیات فارسی و صرف و نحو را آغاز کرد.<ref>خاطرات آیت‌الله منتظری، ۱۳۷۹ش، ص۵۴.</ref> او بخشی از [[الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (کتاب)|شرح لمعه]] و بخشی از [[فرائد الاصول (کتاب)|رسائل]] و [[مکاسب (کتاب)|مکاسب]] را نزد محمدحسن عالم خواند.<ref>خاطرات آیت‌الله منتظری، ۱۳۷۹ش، ص۵۸.</ref> همچنین قسمتی از رسائل را از سید مهدی حجازی آموخت. با [[رحیم ارباب]] قسمتی از منظومه منطق را خواند<ref>خاطرات آیت‌الله منتظری، ۱۳۷۹ش، ص۶۸.</ref> و در درس [[نهج البلاغه|نهج‌البلاغه]] [[میرزا علی‌آقا شیرازی]] شرکت می‌کرد.<ref>خاطرات آیت‌الله منتظری، ۱۳۷۹ش، ص۶۶.</ref> هیأت، فارسی و تشریح الافلاک شیخ بهایی در علم هیأت را از مجدالعلماء آموخت.<ref>خاطرات آیت‌الله منتظری، ۱۳۷۹ش، ص۷۵.</ref> | ||
بخشی از [[الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (کتاب)|شرح لمعه]] و بخشی از [[فرائد الاصول (کتاب)|رسائل]] و [[مکاسب (کتاب)|مکاسب]] را نزد محمدحسن عالم خواند.<ref>خاطرات آیت‌الله منتظری، ۱۳۷۹ش، ص۵۸.</ref> قسمتی از رسائل را از | |||
===مهاجرت به قم=== | ===مهاجرت به قم=== | ||
[[پرونده:آیت الله منتظری و آیت الله مطهری.jpg|بندانگشتی|250px|منتظری به همراه [[مرتضی مطهری]]]] | [[پرونده:آیت الله منتظری و آیت الله مطهری.jpg|بندانگشتی|250px|منتظری به همراه [[مرتضی مطهری]]]] | ||
منتظری در [[سال ۱۳۲۰ هجری شمسی|سال ۱۳۲۰ش]] در ۱۹ سالگی به [[قم]] مهاجرت کرد،<ref>خاطرات آیت‌الله منتظری، ۱۳۷۹ش، ص۸۷.</ref> او در درس [[سید محمد محقق داماد]] با [[مرتضی مطهری]] آشنا شد و با یکدیگر هم‌حجره و [[مباحثه|هم‌بحث]] و هم‌درس شدند.<ref>خاطرات آیت‌الله منتظری، ۱۳۷۹ش، ص۸۸.</ref> قسمت‌هایی از کتاب مکاسب را در درس عبدالرزاق قایینی شرکت کرد و نزد [[سید رضا بهاءالدینی|آیت‌الله بهاءالدینی]] قسمتی از رسائل را خواند.<ref>خاطرات آیت‌الله منتظری، ۱۳۷۹ش، ص۸۸.</ref> | منتظری در [[سال ۱۳۲۰ هجری شمسی|سال ۱۳۲۰ش]] در ۱۹ سالگی به [[قم]] مهاجرت کرد،<ref>خاطرات آیت‌الله منتظری، ۱۳۷۹ش، ص۸۷.</ref> او در درس [[سید محمد محقق داماد]] با [[مرتضی مطهری]] آشنا شد و با یکدیگر هم‌حجره و [[مباحثه|هم‌بحث]] و هم‌درس شدند.<ref>خاطرات آیت‌الله منتظری، ۱۳۷۹ش، ص۸۸.</ref> قسمت‌هایی از کتاب مکاسب را در درس عبدالرزاق قایینی شرکت کرد و نزد [[سید رضا بهاءالدینی|آیت‌الله بهاءالدینی]] قسمتی از رسائل را خواند.<ref>خاطرات آیت‌الله منتظری، ۱۳۷۹ش، ص۸۸.</ref> کفایه و قسمتی از مکاسب را در کلاس درس سید محمد محقق داماد شرکت کرد. منظومه حکمت،<ref>خاطرات آیت‌الله منتظری، ۱۳۷۹ش، ص۹۱.</ref> کتاب [[الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة (کتاب)|اسفار]]<ref>خاطرات آیت‌الله منتظری، ۱۳۷۹ش، ص۹۳.</ref> و بخشی از [[کفایة الاصول (کتاب)|کفایه]] را نزد امام خمینی خواند.<ref> خاطرات آیت‌الله منتظری، ۱۳۷۹ش، ص۱۹۳.</ref> همچنین در دروس [[اخلاق]] او شرکت کرد.<ref>خاطرات آیت‌الله منتظری، ۱۳۷۹ش، ص۹۰.</ref> | ||
به مدت ده سال در درس [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] شرکت کرد.<ref>خاطرات آیت‌الله منتظری، ۱۳۷۹ش، ص۹۴ و۹۵.</ref> قسمتی از [[شرح المنظومه (کتاب)|منظومه حکمت]] را با جواد فریدنی<ref>خاطرات آیت‌الله منتظری، ۱۳۷۹ش، ص۹۳.</ref> و کتاب شوارق را با [[سید احمد خوانساری]] خواند.<ref>خاطرات آیت‌الله منتظری، ۱۳۷۹ش، ص۹۵.</ref> ده ماه در درس اصول [[سید محمد حجت کوه‌کمری]]<ref>خاطرات آیت‌الله منتظری، ۱۳۷۹ش، ص۱۰۰.</ref> و چند سال هم در درس خارج فقه و اصول آیت‌الله بروجردی شرکت کرد.<ref>خاطرات آیت‌الله منتظری، ۱۳۷۹ش، ص۱۰۸ و ۱۰۹.</ref> | به مدت ده سال در درس [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] شرکت کرد.<ref>خاطرات آیت‌الله منتظری، ۱۳۷۹ش، ص۹۴ و۹۵.</ref> قسمتی از [[شرح المنظومه (کتاب)|منظومه حکمت]] را با جواد فریدنی<ref>خاطرات آیت‌الله منتظری، ۱۳۷۹ش، ص۹۳.</ref> و کتاب شوارق را با [[سید احمد خوانساری]] خواند.<ref>خاطرات آیت‌الله منتظری، ۱۳۷۹ش، ص۹۵.</ref> ده ماه در درس اصول [[سید محمد حجت کوه‌کمری]]<ref>خاطرات آیت‌الله منتظری، ۱۳۷۹ش، ص۱۰۰.</ref> و چند سال هم در درس خارج فقه و اصول آیت‌الله بروجردی شرکت کرد.<ref>خاطرات آیت‌الله منتظری، ۱۳۷۹ش، ص۱۰۸ و ۱۰۹.</ref> | ||
| خط ۵۱: | خط ۴۸: | ||
===درگذشت=== | ===درگذشت=== | ||
منتظری در [[۲۹ آذر]] سال [[سال ۱۳۸۸ هجری شمسی|۱۳۸۸ش]] در [[قم]] درگذشت و پس از [[تشییع جنازه|تشییع]]، در [[حرم حضرت معصومه(س)]] [[دفن]] شد.<ref> [https://www.khabaronline.ir/news/31522 تدفین آیت‌الله منتظری در حرم حضرت معصومه(ع)]، سایت خبر آنلاین.</ref> | منتظری در [[۲۹ آذر]] سال [[سال ۱۳۸۸ هجری شمسی|۱۳۸۸ش]] در [[قم]] درگذشت و پس از [[تشییع جنازه|تشییع]]، در [[حرم حضرت معصومه(س)]] [[دفن]] شد.<ref> [https://www.khabaronline.ir/news/31522 تدفین آیت‌الله منتظری در حرم حضرت معصومه(ع)]، سایت خبر آنلاین.</ref>[[File:تصویر کتاب دراسات فی ولایة الفقیه و فقه الدولة الاسلامیه اثر حسینعلی منتظری.jpg|بندانگشتی|تصویر کتاب دراسات فی ولایة الفقیه و فقه الدولة الاسلامیه اثر حسینعلی منتظری]] | ||
==تألیفات== | |||
منتظری در فقه، اصول و معارف اسلامی تألیفاتی دارد. برخی از آنها حاصل تدریس او و برخی نیز توسط او نگارش شده است. دراسات فی ولایة الفقیه و فقه الدولة الاسلامیة، شرح خطبه حضرت فاطمه زهرا(س)، اسلام دین فطرت، موعود ادیان، مجازات‌های اسلامی و حقوق بشر، حکومت دینی و حقوق انسان و مبانی نظری نبوت، نهایة الاصول تقریر درس اصول آیت‌الله بروجردی، البدرالزاهر فی صلاة الجمعة و المسافر تقریر درس فقه آیت‌الله بروجردی، کتاب الزکاه، کتاب الخمس و الانفال، محاضرات فی الاصول، کتاب الصلاه، کتاب الصوم و رساله توضیح المسائل.{{مدرک}} | |||
== | ==== دراسات فی ولایة الفقیه و فقه الدولة الاسلامیة ==== | ||
[[ | منتظری از سال ۱۳۶۴ش بحث [[حکومت اسلامی]] را آغاز کرد که بیشتر از چهار سال ادامه داشت. حاصل این تدریس، کتاب چهار جلدی «دراسات فی ولایة الفقیه و فقه الدولة الاسلامیة» است که بین سال‌های ۱۳۶۶ تا ۱۳۷۰ش منتشر شد.{{مدرک}}منتظری در این کتاب از نظریه انتخابی بودن ولایت فقیه دفاع کرده است.<ref>منتظری، دراسات فی ولایة الفقیه و فقه الدولة الاسلامیة، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۴۱۵.</ref> از این‌رو معتقد بود مردم می‌توانند با توجه به شرایط زمانی، اختیارات کمتر یا بیشتری را به فقیه واگذار کنند.<ref>منتظری، انتقاد از خود، ۱۳۸۵ش، ص۳۰.</ref> البته می‌گویند او زمانی که ریاست مجلس خبرگان را بر عهد داشت به تبع از استادان خود ولایت فقیه را انتصابی می‌دانست.<ref>[https://irdc.ir/fa/news/5403 سیر تطور اندیشه آیت‌الله منتظری درباره دین و سیاست]</ref> | ||
منتظری | ==== سفیر حق و صفیر وحی ==== | ||
کتاب «سفیر حق و صفیر وحی» گفتگو و پاسخ منتظری به نظریه [[عبدالکریم سروش]] است. سروش درباره کیفیت [[وحی]] معتقد بود که مضمون و معنای وحی از سوی وحی بر جان [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] نشسته است اما کلمات و قالب‌ها بر اساس انتخاب پیامبر(ص) است. منتظری با نقد نظریه سروش، استدلال می‌کند که به اجماع اهل اسلام معنا و الفاظ قرآن از سوی مبدإ غیبی وحی بوده است.<ref>منتظری، ۱۳۸۷ش، ص۱۴.</ref> | |||
==== رساله حقوق ==== | |||
رساله حقوق کتابی است برگرفته از [[رسالة الحقوق|رساله حقوق امام سجاد(ع)]]، در این کتاب مباحث حقوق بشر طرح و بررسی شده است این کتاب در ۱۳۴ صفحه در سال ۱۳۸۳ش منتشر شده است.<ref>باقی،نگاهی به پنج کتاب آیت‌الله منتظری، ص۴۶.</ref> | |||
امام خمینی در مواردی احتیاط‌های فقهی را به او ارجاع داده است از جمله آنها می‌توان جریمۀ مالی به عنوان [[تعزیر]]، حد و مرز [[موسیقی لهوی|موسیقی]] و [[غناء|غنا]]، و احتیاطات موجود در [[فقه فتوایی]] خود را نام برد.{{مدرک}}از اوایل پائیز ۱۳۶۱ش امامان جمعه و جماعات برخی از شهرهای [[ایران]] خواستار انتشار آرای فقهی و رساله عملیه او جهت ارجاع احتیاطات واجب امام خمینی به او شدند. [[رساله توضیح‌المسائل|توضیح المسائل]] آقای منتظری در اوایل سال ۱۳۶۳ش منتشر شد.{{مدرک}} روش [[فقه]] او تطبیقی یا [[فقه مقارن|مقارن]] بود{{مدرک}} او در هنگام بررسی مسائل فقهی، روایات و فتاوای [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] را نیز ملاحظه می‌کرد.{{مدرک}} در روش فقهی او توجه به شرایط صدور روایات و شرایط اجتماعی و ذهنی راویان احادیث مهم است.{{مدرک}} | |||
== | == تدریس == | ||
منتظری تدریس خارج فقه در [[حوزه علمیه قم در دوره معاصر|حوزه علمیه قم]] را از شهریور ۱۳۵۹ش شروع کرد.{{مدرک}} او | |||
===تدریس نهج البلاغه=== | ===تدریس نهج البلاغه=== | ||
منتظری از آغاز انقلاب اسلامی درس‌هایی از نهج البلاغه را برای عموم مردم تدریس می‌کرد. در سال‌های نخست انقلاب، این درس‌ها از رادیو و تلویزیون ایران پخش و قسمت‌هایی از آن توسط نهادها به صورت کتاب منتشر شد. مؤسسه روزنامه اطلاعات بخشی از این درس‌ها را با عنوان شرح [[خطبه قاصعه]] انتشار داد. متن پیاده شده این‌درس‌ها در ۱۲ جلد چاپ شده است.<ref> باقی، نگاهی به پنج کتاب آیت‌الله منتظری، ص۴۴.</ref> | منتظری از آغاز انقلاب اسلامی درس‌هایی از نهج البلاغه را برای عموم مردم تدریس می‌کرد. در سال‌های نخست انقلاب، این درس‌ها از رادیو و تلویزیون ایران پخش و قسمت‌هایی از آن توسط نهادها به صورت کتاب منتشر شد. مؤسسه روزنامه اطلاعات بخشی از این درس‌ها را با عنوان شرح [[خطبه قاصعه]] انتشار داد. متن پیاده شده این‌درس‌ها در ۱۲ جلد چاپ شده است.<ref> باقی، نگاهی به پنج کتاب آیت‌الله منتظری، ص۴۴.</ref> | ||
==فعالیت‌های سیاسی | ==فعالیت‌های سیاسی قبل از انقلاب== | ||
[[پرونده:امام خمینی و آیت الله منتظری.jpg|بندانگشتی|220px| [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] و منتظری ([[تهران]] _ مدرسه علوی _ اواخر [[سال ۱۳۵۷ هجری شمسی|سال ۱۳۵۷ش]])]] | |||
[[پرونده:امام خمینی و آیت الله منتظری.jpg|بندانگشتی|220px| [[امام خمینی]] و منتظری ([[تهران]] _ مدرسه علوی _ اواخر [[سال ۱۳۵۷ش]])]] | |||
منتظری از مبارزان علیه [[حکومت پهلوی]] بود. وی از سال ۱۳۴۰ش و بعد از درگذشت [[سید حسین طباطبایی بروجردی|آیت‌الله بروجردی]]، معتقد به [[اعلمیت]] امام خمینی برای [[مرجع تقلید|مرجعیت]] بود و در مبارزات علیه پهلوی از یاران اصلی امام خمینی محسوب می‌شد و از سال ۱۳۴۲ش تا ۱۳۵۷ش چند بار زندانی و تبعید شد. بخشی از فعالیت‌های او عباتند از: | منتظری از مبارزان علیه [[حکومت پهلوی]] بود. وی از سال ۱۳۴۰ش و بعد از درگذشت [[سید حسین طباطبایی بروجردی|آیت‌الله بروجردی]]، معتقد به [[اعلمیت]] امام خمینی برای [[مرجع تقلید|مرجعیت]] بود و در مبارزات علیه پهلوی از یاران اصلی امام خمینی محسوب می‌شد و از سال ۱۳۴۲ش تا ۱۳۵۷ش چند بار زندانی و تبعید شد. بخشی از فعالیت‌های او عباتند از: | ||
| خط ۸۱: | خط ۷۵: | ||
*بعد از بازداشت امام خمینی در [[قیام ۱۵ خرداد]]، تلگرامی مبنی بر حمایت از امام خمینی با عنوان مرجعیت، تنظیم و به امضای علما رساند<ref>خاطرات آیت‌الله منتظری، ۱۳۷۹ش، ص۲۳۴.</ref> و همین مسأله باعث دستگیری چند روزه منتظری شد.{{مدرک}} | *بعد از بازداشت امام خمینی در [[قیام ۱۵ خرداد]]، تلگرامی مبنی بر حمایت از امام خمینی با عنوان مرجعیت، تنظیم و به امضای علما رساند<ref>خاطرات آیت‌الله منتظری، ۱۳۷۹ش، ص۲۳۴.</ref> و همین مسأله باعث دستگیری چند روزه منتظری شد.{{مدرک}} | ||
[[پرونده:آیت الله منتظری در نماز جمعه تهران.jpg|بندانگشتی|250px|منتظری بعد از درگذشت [[سید محمود طالقانی]]، [[امام جمعه]] تهران شد | [[پرونده:آیت الله منتظری در نماز جمعه تهران.jpg|بندانگشتی|250px|منتظری بعد از درگذشت [[سید محمود طالقانی]]، [[امام جمعه]] تهران شد]] | ||
*عید نوروز سال ۱۳۴۵ش، پس از دستگیری [[محمد منتظری]] به دلیل پخش اعلامیه، ساواک پدرش را نیز بازداشت کرده و هفت ماه زندانی شد.<ref> لطفی، ستیز با ستم، ۱۳۸۷ش، ص۱۵۰.</ref> | *عید نوروز سال ۱۳۴۵ش، پس از دستگیری [[محمد منتظری]] به دلیل پخش اعلامیه، ساواک پدرش را نیز بازداشت کرده و هفت ماه زندانی شد.<ref> لطفی، ستیز با ستم، ۱۳۸۷ش، ص۱۵۰.</ref> | ||
| خط ۹۰: | خط ۸۴: | ||
*در سال ۱۳۴۹ش، منتظری دستگیر و به نجف‌آباد تبعید شد.<ref>لطفی، ستیز با ستم، ۱۳۸۷ش، ص۳۸۴.</ref> در سال ۱۳۵۲ش او به سه سال تبعید در طبس محکوم شد.<ref>لطفی، ستیز با ستم، ۱۳۸۷ش، ص۷۷۶.</ref> در اواسط سال ۱۳۵۳ش حکومت پهلوی به تبعید مجدد وی تصمیم گرفت و او را از طبس به خلخال<ref>لطفی، ستیز با ستم، ۱۳۸۷ش، ص۸۱۸.</ref> و بعد از مدتی به سقز منتقل کرد.<ref>لطفی، ستیز با ستم، ۱۳۸۷ش، ص۸۶۲.</ref> | *در سال ۱۳۴۹ش، منتظری دستگیر و به نجف‌آباد تبعید شد.<ref>لطفی، ستیز با ستم، ۱۳۸۷ش، ص۳۸۴.</ref> در سال ۱۳۵۲ش او به سه سال تبعید در طبس محکوم شد.<ref>لطفی، ستیز با ستم، ۱۳۸۷ش، ص۷۷۶.</ref> در اواسط سال ۱۳۵۳ش حکومت پهلوی به تبعید مجدد وی تصمیم گرفت و او را از طبس به خلخال<ref>لطفی، ستیز با ستم، ۱۳۸۷ش، ص۸۱۸.</ref> و بعد از مدتی به سقز منتقل کرد.<ref>لطفی، ستیز با ستم، ۱۳۸۷ش، ص۸۶۲.</ref> | ||
*در تیر ۱۳۵۴ش از تبعیدگاه سقز به زندانی در [[تهران]] منتقل کردند و به ده سال زندان محکوم شد.<ref>لطفی، ستیز با ستم، ۱۳۸۷ش، ص۹۰۸.</ref> اما پس از گذراندن حدود سه سال و نیم از دوران محکومیت به همراه [[سید محمود طالقانی]] در ۸ آبان ۱۳۵۷ش از زندان آزاد شد.<ref> لطفی، ستیز با ستم، ۱۳۸۷ش، ص۱۱۰۸.</ref> | *در تیر ۱۳۵۴ش از تبعیدگاه سقز به زندانی در [[تهران]] منتقل کردند و به ده سال زندان محکوم شد.<ref>لطفی، ستیز با ستم، ۱۳۸۷ش، ص۹۰۸.</ref> اما پس از گذراندن حدود سه سال و نیم از دوران محکومیت به همراه [[سید محمود طالقانی]] در ۸ آبان ۱۳۵۷ش از زندان آزاد شد.<ref> لطفی، ستیز با ستم، ۱۳۸۷ش، ص۱۱۰۸.</ref>پس از انقلاب | ||
== | == فعالیت‌های سیاسی پس از انقلاب اسلامی == | ||
با تشکیل شورای انقلاب در دی ۱۳۵۷ش، منتظری به عضویت این شورا درآمد<ref>رجایی و نوروزی، نقش شورای انقلاب در تحولات ایران، ۱۳۹۴ش، ص۱۱۱.</ref> | با تشکیل شورای انقلاب در دی ۱۳۵۷ش، منتظری به عضویت این شورا درآمد<ref>رجایی و نوروزی، نقش شورای انقلاب در تحولات ایران، ۱۳۹۴ش، ص۱۱۱.</ref> او در انتخابات [[مجلس خبرگان قانون اساسی|خبرگان قانون اساسی]]، به‌عنوان یکی از نمایندگان تهران انتخاب شد<ref>[http://www.majlesekhobregan.ir/fa/MajlesMemberView.html?ItemID=3062 حسینعلی منتظری نجف‌آبادی]، سایت دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری.</ref> و به ریاست مجلس خبرگان برگزیده شد.<ref> صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، ج۱، ص۲۱. </ref> بعد از درگذشت [[سید محمود طالقانی]]، امام خمینی در ۲۱ شهریور ۱۳۵۸ش، منتطری را به [[امام جمعه|امامت جمعه]] تهران نیز منصوب کرد<ref> نگاه کنید به امام خمینی، صحیفه امام، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ج۹، ص۴۹۲.</ref> و تا دی ۱۳۵۸ش (زمان بازگشتش به قم) این منصب را بر عهده داشت.<ref> نگاه کنید به امام خمینی، صحیفه امام، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ج۱۲، ص۱۱۶.</ref> | ||
منتظری با موافقت امام خمینی شورای مدیریت حوزه علمیه قم را تأسیس کرد.<ref>[https://amontazeri.com/biography «زندگینامه»]، پایگاه اطلاع رسانی آیت‌الله منتظری.</ref> همچنین مجمع نمایندگان طلاب حوزه با پیام امام و با پیگیری‌های او تشکیل شد.<ref>[https://amontazeri.com/biography «زندگینامه»]، پایگاه اطلاع رسانی آیت‌الله منتظری.</ref> تاسیس مرکز جهانی علوم اسلامی ویژه طلاب غیرایرانی،<ref>[https://amontazeri.com/biography «زندگینامه»]، پایگاه اطلاع رسانی آیت‌الله منتظری.</ref> تاسیس مدارس علمیه رسول اکرم(ص)، امام باقر(ع)، امام صادق(ع) و بعثت<ref>[http://www.tarikhirani.ir/Modules/files/Phtml/files.PrintVersion.Html.php?Lang=fa&TypeId=115&filesId=1123 آیت‌الله منتظری به روایت عمادالدین باقی]، سایت تاریخ ایرانی.</ref>، تأسیس مدرسه عالی تخصصی فقه،<ref>[https://amontazeri.com/biography «زندگینامه»]، پایگاه اطلاع رسانی آیت‌الله منتظری.</ref> تأسیس مدارس علمیه در خارج کشور<ref>[https://amontazeri.com/biography «زندگینامه»]، پایگاه اطلاع رسانی آیت‌الله منتظری.</ref> و بازسازی و گسترش [[مدرسه دارالشفاء (قم)|مدرسه دارالشفاء قم]] از اقدامات منتظری در حوزه‌های علمیه بود.<ref>[https://amontazeri.com/biography «زندگینامه»]، پایگاه اطلاع رسانی آیت‌الله منتظری.</ref> | منتظری با موافقت امام خمینی شورای مدیریت حوزه علمیه قم را تأسیس کرد.<ref>[https://amontazeri.com/biography «زندگینامه»]، پایگاه اطلاع رسانی آیت‌الله منتظری.</ref> همچنین مجمع نمایندگان طلاب حوزه با پیام امام و با پیگیری‌های او تشکیل شد.<ref>[https://amontazeri.com/biography «زندگینامه»]، پایگاه اطلاع رسانی آیت‌الله منتظری.</ref> تاسیس مرکز جهانی علوم اسلامی ویژه طلاب غیرایرانی،<ref>[https://amontazeri.com/biography «زندگینامه»]، پایگاه اطلاع رسانی آیت‌الله منتظری.</ref> تاسیس مدارس علمیه رسول اکرم(ص)، امام باقر(ع)، امام صادق(ع) و بعثت<ref>[http://www.tarikhirani.ir/Modules/files/Phtml/files.PrintVersion.Html.php?Lang=fa&TypeId=115&filesId=1123 آیت‌الله منتظری به روایت عمادالدین باقی]، سایت تاریخ ایرانی.</ref>، تأسیس مدرسه عالی تخصصی فقه،<ref>[https://amontazeri.com/biography «زندگینامه»]، پایگاه اطلاع رسانی آیت‌الله منتظری.</ref> تأسیس مدارس علمیه در خارج کشور<ref>[https://amontazeri.com/biography «زندگینامه»]، پایگاه اطلاع رسانی آیت‌الله منتظری.</ref> و بازسازی و گسترش [[مدرسه دارالشفاء (قم)|مدرسه دارالشفاء قم]] از اقدامات منتظری در حوزه‌های علمیه بود.<ref>[https://amontazeri.com/biography «زندگینامه»]، پایگاه اطلاع رسانی آیت‌الله منتظری.</ref> | ||
به پیشنهاد او از ۱۲ تا ۱۷ ربیع‌الاول به [[هفته وحدت]]<ref>[https://www.ilna.news/بخش-مناسبت-های-مذهبی-79/238802-از-پیشنهاد-آیت-الله-منتظری-تا-حرمت-سب-صحابه «از پیشنهاد آیت‌الله منتظری تا حرمت سب صحابه»]، سایت ایلنا.</ref> و روز [[نیمه شعبان]] به عنوان روز جهانی مستضعفین{{مدرک}} نامگذاری شد. | |||
=== قائم‌مقام رهبری === | |||
منتظری، در [[۲۵ تیر]] سال [[سال ۱۳۶۴ هجری شمسی|۱۳۶۴ش]] از سوی نمایندگان مجلس خبرگان رهبری به‌عنوان قائم‌مقام رهبری انتخاب شد.{{مدرک}} برخی معتقدند این انتخاب بدون مشورت با [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] صورت گرفت.<ref>[http://www.iichs.ir/News-5368/ مؤسسه مطالعاتی تاریخ معاصر ایران]</ref> امام در نامه‌ای که | |||
به | منتظری در این دوران برای انجمن اسلامی دانشجویان خارج کشور نماینده تعیین کرد، هیأت‌هایی به کشورهای مختلف جهت معرفی اهداف [[انقلاب اسلامی ایران]] اعزام کرد. ائمه جمعه برخی از شهرها، قضات قوه قضائیه، نمایندگانی برای دانشگاه‌ها تعیین و به‌مناسبت اعیاد گروهی از زندانیان را عفو می‌کرد.<ref>[http://www.jameehmodarresin.org/azae-jameeh/azae-sabeq/155-montazeri/3788-2014-05-28-06-50-43.html زندگینامه حضرت آیت‌الله حسینعلی منتظری]، پایگاه اطلاع‌رسانی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.</ref> دانشگاه امام صادق(ع) با همراهی او شکل گرفت،<ref>[http://www.farsnews.com/news/13930318000675/ تأسیس دانشگاه امام صادق از زبان آیت‌الله مهدوی کنی]، خبرگزاری فارس.</ref> طلاب و مبلغان را جهت تدریس معارف اسلامی به دانشگاه‌ها اعزام کرد، ستاد مرکزی جهت تقسیم اراضی زیر نظر او شکل گرفت، دادگاه عالی انقلاب در [[قم]] با نظارت او تشکیل شد.{{مدرک}} | ||
==== عزل و کناره‌گیری از قائم‌مقامی ==== | ==== عزل و کناره‌گیری از قائم‌مقامی ==== | ||
[[پرونده:نامه امام خمینی به منتظری.jpg|بندانگشتی|نامه دوم امام خمینی در پاسخ نامه منتظری]] | [[پرونده:نامه امام خمینی به منتظری.jpg|بندانگشتی|نامه دوم امام خمینی در پاسخ نامه منتظری]] | ||
امام خمینی در فروردین ۱۳۶۸ش در نامه‌ای به منتظری، او را فاقد صلاحیت و مشروعیت آینده رهبری نظام جمهوری اسلامی دانست و دلیل آن را سپردن نظام به دست لیبرال‌ها و از طریق آنان به منافقین عنوان کرد. امام در این نامه سوگند یاد کرد که از همان ابتدا با قائم‌مقامی منتظری مخالف بوده است اما رأی نمایندگان | امام خمینی در فروردین ۱۳۶۸ش در نامه‌ای به منتظری، او را فاقد صلاحیت و مشروعیت آینده رهبری نظام جمهوری اسلامی دانست و دلیل آن را سپردن نظام به دست لیبرال‌ها و از طریق آنان به منافقین عنوان کرد. امام در این نامه سوگند یاد کرد که از همان ابتدا با قائم‌مقامی منتظری مخالف بوده است اما رأی نمایندگان خبرگان را پذیرفته است.<ref> امام خمینی، صحیفه امام، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ج۲۱، ص۳۳۰.</ref> منتظری در پاسخ به این نامه، نامه‌ای به امام نوشت و از عدم آمادگی خود برای قائم‌مقامی سخن گفت که مورد موافقت امام خمینی قرار گرفت.<ref> نگاه کنید به امام خمینی، صحیفه امام، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ج۲۱، ص۳۳۳-۳۳۵.</ref> منتظری یک سال پس از انتخاب به قائم‌مقام رهبری، به دستگیری سید مهدی هاشمی برادر داماد خود و همچنین به اعدام برخی از زندانیان سیاسی که اکثراً از منافقین بودند اعتراض کرده بود و در دفاع از آنان سخن گفته بود. امام خمینی در نامه خود به منتظری به حمایت از منافقین و سید مهدی هاشمی اشاره کرده است. همچنین در نامه امام به نمایندگان مجلس شورای اسلامی آمده است: «بيش از دو سال است در اعلاميهها و پيغام‌ها تمام تلاش خود را نموده است تا قضيه بدين جا ختم نگردد، ولى متأسفانه موفق نشد».<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۲۱، ص۳۵۰.</ref> | ||
یک سال پس از انتخاب به قائم‌مقام رهبری، | |||
به‌دنبال عزل منتظری، نام و عکس‌های او از کتب درسی، ادارات دولتی و معابر عمومی جمع شد.{{مدرک}} در [[۲۳ آبان]] سال ۱۳۷۶ش منتظری در سخنرانی [[۱۳ رجب]]، بر محدود بودن قدرت رهبری تأکید کرد و به عملکرد برخی از نهادهای نظام اعتراض نمود که با تجمعات و اعتراضات برخی از | ری‌شهری نیز درباره دستگیری سید مهدی هاشمی و عدم همکاری منتظری گفته است: <blockquote>«ما برای این که با پشتوانه قوی جلو برویم، موضوع را با امام در میان گذاشتیم و از ایشان سؤال کردیم که آیا اجازه می‌دهید اقدامات لازم را انجام دهیم یا خیر. امام فرمودند: جلو بروید و ببینید ماجرا چیست. ما تصور می‌کردیم آقای منتظری در این موضوع با ما همراه شوند و در جهت رسیدگی به اقدامات غیرقانونی این افراد با ما همکاری داشته باشند...، اما وقتی این موضوع را با ایشان مطرح کردیم، دیدم آقای منتظری خیلی عادی برخورد می‌کنند و به نوعی کار‌های این افراد را توجیه می‌کند. ایشان گفتند مدارک را به من بدهید. مدارک را به ایشان دادیم و بعدها متوجه شدیم آقای منتظری مدارک را به سید مهدی هاشمی تحویل داده تا از جریان پرونده‌ها باخبر باشد.»<ref>[https://www.yjc.ir/fa/news/6877803/ «دلایل عزل منتظری از کسوت قائم مقامی»]، باشگاه خبرنگاران جوان.</ref></blockquote>به‌دنبال عزل منتظری، نام و عکس‌های او از کتب درسی، ادارات دولتی و معابر عمومی جمع شد.{{مدرک}} در [[۲۳ آبان]] سال ۱۳۷۶ش منتظری در سخنرانی [[۱۳ رجب]]، بر محدود بودن قدرت رهبری تأکید کرد و به عملکرد برخی از نهادهای نظام اعتراض نمود که با تجمعات و اعتراضات برخی از حوزویان مواجه شد.<ref>شیرعلی‌نیا، روایتی از زندگی و زمانه حضرت آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای، ۱۳۹۴ش، ص۵۹۶.</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||