Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۵٬۲۱۱
ویرایش
حرز: تفاوت میان نسخه‌ها
←در لغت و اصطلاح
(←منابع) |
|||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
حرز در فرهنگ شیعی از فرهنگ سایر مسلمانان متداول‌تر بوده‌است. وجود انبوهی از حرزها و [[تعویذ|عوذه‌ها]] و دعاهای حفظ، که در کتب ادعیه و حدیث امامیه ثبت شده، شاهد این مدعاست. | حرز در فرهنگ شیعی از فرهنگ سایر مسلمانان متداول‌تر بوده‌است. وجود انبوهی از حرزها و [[تعویذ|عوذه‌ها]] و دعاهای حفظ، که در کتب ادعیه و حدیث امامیه ثبت شده، شاهد این مدعاست. | ||
== جایگاه == | |||
حرز در فرهنگ شیعی از فرهنگ سایر مسلمانان متداول‌تر بوده است. وجود انبوهی از حرزها و عوذه‌ها و دعاهای حفظ، که در کتب ادعیه و حدیث [[امامیه]] ثبت شده، شاهد این مدعا دانسته‌اند.<ref>برای نمونه رجوع کنید به ابن‌طاووس، ۱۴۱۴، ص۱۴ـ۶۴، ۱۳۷ـ۱۵۳، ۲۰۶ـ۲۰۸؛ مجلسی، ۱۴۰۳، ج ۹۱، ص۲۰۸ـ۴۰۶، ج ۹۲، ص۲۰۹ـ۲۷۹</ref> | |||
واژه حرز و مشتقات آن در [[قرآن]] نیامده، اما در احادیث [[شیعه]] و [[اهل سنت|سنّی]] و ادعیه مأثور این واژه فراوان به‌کار رفته است.<ref>برای نمونه رجوع کنید به کلینی، ج ۱، ص۲۸۱، ج ۲، ص۲۲۱، ۵۱۹؛ ابن‌بابویه، ۱۴۰۴، ج ۱، ص۱۵۲؛ طوسی، ۱۳۷۸ـ۱۳۸۲، ج ۳، ص۹۷؛ همو، ۱۴۱۱، ص۱۵۱، ۵۷۴؛ ابن‌حنبل، ج ۴، ص۶۰؛ ابن‌ماجه، ج ۲، ص۱۲۷۲</ref> شماری از این حدیث‌ها، از جمله حدیث [[انس بن مالک]]<ref>رجوع کنید به کنزالعمال، علی بن حسام الدین متقی، ج ۲، ص۶۶۶ـ۶۶۷</ref> و حدیث منقول از [[حضرت علی(ع)]]، <ref>سیوطی، ذیل اسراء: ۴۵؛ متقی، ج ۲، ص۶۶۶</ref> حاکی از کاربرد حرز، به معنای مصطلح، در صدر [[اسلام]] است به این معنا که [[پیامبر(ص)]]، [[امامان]] و برخی از [[صحابه]] و [[تابعان]] و اتباع ایشان برای حفظ خود یا دیگران از گزندها و آسیب‌ها حرز به‌کار می‌برده و نتیجه مطلوب را نیز به دست می‌آورده‌اند. | |||
استعمال حرز برای مصونیت از آزار [[شیطان|شیاطین]] و [[جن|جنّیان]] و [[دعانويسی|نوشتن]] یا املا کردن حرز برای شفای بیماران، نزد [[صوفیان]] نیز متداول بوده است، چنان‌که [[ابو سعید ابو الخیر|ابو سعید ابوالخیر]] یک رباعی سروده{{یاد|حورا به نظاره ی نگارم صف زد/ رضوان به عجب به ماند و کف بر کف زد/یک خال سیه بر آن رخان مُطرف زد/ ابدال ز بیم چنگ در مصحف زد}} و بر آن شرح‌هایی به نام «حورائیه» نوشته شده است.<ref>محمدبن منوّر، بخش ۱، مقدمه شفیعی کدکنی، ص صدونوزده</ref> این رباعی حرزی بوده که ابوسعید برای شفای استاد خود، {{یاد| استاد بو صالح https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/27281/24/text | |||
پایگاه مجلات تخصصی نور }} که در بستر افتاده بوده، املا کرده است.<ref>رجوع کنید به محمدبن منوّر، بخش ۱، ص۲۷۴</ref> [[ابن‌عربی]]<ref>ص ۲۶۴</ref> نیز حرزی را به [[حضرت سلیمان|سلیمان‌بن داود نبی]] نسبت داده‌است. | |||
از واژه حرز در شعر فارسی هم استفاده شده‌است.<ref>برای نمونه رجوع کنید به انوری، ج ۱، ص۲۳۵؛ خاقانی، ص۱۷</ref> | |||
==در لغت و اصطلاح== | ==در لغت و اصطلاح== | ||
| خط ۱۳: | خط ۲۳: | ||
[[ابن‌طاووس]] دعای منسوب به [[امام جواد(ع)]] را که گویند برای مصون ماندن از آسیب‌ها برای [[مأمون]] نوشت، در [[مهج الدعوات و منهج العبادات (کتاب)|مُهَج‌الدعوات]]<ref>مُهَج‌الدعوات، ص۵۲ـ۵۹</ref> «حرز» و در [[الامان من اخطار الاسفار و الازمان|الامان]]<ref>الامان، ص ۷۴</ref> «عوذه» نامیده‌است. از مقایسه متون حرزها و تعویذها نیز به تفاوتی نمی‌توان دست یافت. به همین سبب، در ادبیات محدّثان و اهل دعا، حرز و تعویذ و تحرّز و تعوّذ غالباً در یک سیاق و به یک معنا به‌کار رفته‌اند.<ref>برای نمونه رجوع کنید به برقی، ج ۲، ص۳۶۷؛ ابن‌طاووس، ۱۴۱۴ـ۱۴۱۶، ج ۲، ص۲۷۵</ref> شاید بتوان گفت تعویذ تنها خواندنی‌ها و نوشتنی‌ها (از قبیل [[اسم اعظم]] یا اذکار و ادعیه) است، اما حرز افزون بر اینها شامل اشیا هم می‌گردد. | [[ابن‌طاووس]] دعای منسوب به [[امام جواد(ع)]] را که گویند برای مصون ماندن از آسیب‌ها برای [[مأمون]] نوشت، در [[مهج الدعوات و منهج العبادات (کتاب)|مُهَج‌الدعوات]]<ref>مُهَج‌الدعوات، ص۵۲ـ۵۹</ref> «حرز» و در [[الامان من اخطار الاسفار و الازمان|الامان]]<ref>الامان، ص ۷۴</ref> «عوذه» نامیده‌است. از مقایسه متون حرزها و تعویذها نیز به تفاوتی نمی‌توان دست یافت. به همین سبب، در ادبیات محدّثان و اهل دعا، حرز و تعویذ و تحرّز و تعوّذ غالباً در یک سیاق و به یک معنا به‌کار رفته‌اند.<ref>برای نمونه رجوع کنید به برقی، ج ۲، ص۳۶۷؛ ابن‌طاووس، ۱۴۱۴ـ۱۴۱۶، ج ۲، ص۲۷۵</ref> شاید بتوان گفت تعویذ تنها خواندنی‌ها و نوشتنی‌ها (از قبیل [[اسم اعظم]] یا اذکار و ادعیه) است، اما حرز افزون بر اینها شامل اشیا هم می‌گردد. | ||
==حجم حرزها== | ==حجم حرزها== | ||