امام حسن مجتبی علیه‌السلام: تفاوت میان نسخه‌ها

=== بیعت مسلمانان و مخالفت اهل شام===

بنا بر نقل منابع شیعه و اهل سنت، پس از شهادت امام علی در [[سال ۴۰ هجری قمری|سال ۴۰ق.]] مردم با حسن بن علی(ع) برای خلافت [[بیعت]] کردند.<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۲۱۴؛ طبری، تاریخ طبری، ۱۳۷۸ق، ج۵، ص۱۵۸؛ مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۲۶.</ref> به گفته بلاذری (درگذشته ۲۷۹ق)، [[عبیدالله بن عباس بن عبدالمطلب|عبیدالله بن عباس]] پس از [[دفن]] پیکر امام علی(ع)، به میان مردم آمد و خبر شهادت امام را به آنان داد و گفت: او جانشینی شایسته و بردبار به جا گذاشته است. اگر دوست دارید با او بیعت کنید.<ref> بلاذری، انساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۲۸.</ref>

منابع، تعداد بیعت‌کنندگان را بیش از چهل هزار نفر شمرده‌اند.<ref>مقریزی، امتاع الاسماع، ۱۴۲۰ق، ج۵، ص۳۵۸؛ ابن‌عبد البر، الاستیعاب فى معرفة الأصحاب، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۳۸۵؛ دیار بکری، تاریخ الخمیس، دار صادر، ج۲، ص۲۸۹؛ نویری، نهایة الأرب، ۱۴۲۳ق، ج۲۰، ص۲۲۹.</ref> بنابر نقل طبری، [[قیس بن سعد بن عباده]] فرمانده سپاه امام علی(ع) نخستین کسی بود که بیعت کرد.<ref> طبری، تاریخ طبری، ۱۳۷۸ق، ج۵، ص۱۵۸. </ref>

در برخی منابع آمده است هنگام بیعت، شروطی مطرح شد؛ از جمله در [[الامامة و السیاسة (کتاب)|الامامة و السیاسة]] آمده است حسن بن علی به مردم گفت: آیا بیعت می‌کنید که فرمانم را اطاعت کنید و با هر کس جنگیدم بجنگید و با هر کس صلح کردم، صلح کنید؟ آنها با شنیدن این سخن به تردید افتادند و نزد [[امام حسین علیه‌السلام|حسین بن علی(ع)]] رفتند تا با او بیعت کنند، ولی او گفت: به خدا پناه می‌برم که تا حسن زنده است با شما بیعت کنم. آنان بازگشتند و با حسن بن علی بیعت کردند.<ref>ابن‌قتیبه، الامامة و السیاسة، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۸۴.</ref> طبری (درگذشته ۳۱۰ق) گفته است [[قیس بن سعد بن عباده|قیس بن سعد]] هنگام بیعت با او شرط کرد که بر اساس [[قرآن|کتاب خدا]] و [[سنت|سنت پیامبر]] عمل کند و با کسانی که خون مسلمانان را [[حلال]] می‌شمرند، بجنگد؛ ولی امام حسن(ع)، تنها کتاب خدا و سنت پیامبر را پذیرفت و هر شرط دیگری را برگرفته از همین دو شرط دانست.<ref>طبری، تاریخ طبری، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۱۵۸.</ref> عده‌ای از این گونه گزارش‌ها چنین نتیجه گرفته‌اند که امام حسن(ع) فردی صلح‌طلب و جنگ‌گریز بوده و سیره و منش او با [[امام علی علیه‌السلام|پدر]] و [[امام حسین علیه‌السلام|برادرش]] تفاوت داشته است.<ref>http://www.iranicaonline.org/articles/hasan-b-ali</ref><ref>جعفری، تشیع در مسیر تاریخ، ۱۳۸۲ش، ص ۱۶۱.</ref>

[[رسول جعفریان]] معتقد است که این شرط‌ها، به این معنا نبود که حسن بن علی از آغاز قصد جنگ نداشته، بلکه هدف اصلی وی، حفظ حوزه اقتدار خود به عنوان پیشوای جامعه برای آزاد بودن در تصمیم‌گیری بوده است و حتی اقدامات بعدی او نشان می‌دهد که بر جنگ اصرار داشته است.<ref>جعفریان، حیات فکرى و سیاسى ائمه، ۱۳۸۱ش، ص۱۳۲.</ref> به گفته [[ابوالفرج اصفهانی|ابوالفَرَج اصفهانی]] یکی از نخستین اقدامات حسن بن علی(ع) پس از خلافت، افزایش صد در صدی دستمزد سربازان بود.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۰۸ق، ص۶۴</ref>

{{جعبه نقل قول | عنوان =بخشی از نامه امام حسن(ع) به معاویه| نقل‌قول ={{قلم رنگ۱|سبز|وقتی او (پیامبر) وفات یافت، عرب بر سر جانشینی او به نزاع پرداختند. قریش گفتند: ما عشیره و خویشان اوییم و روا نیست که شما بر سر حکومت او با ما نزاع کنید. عرب این حجت را از قریش پذیرفت... آن‌گاه ما به قریش همان را گفتیم که قریش به عرب گفته بود، ولى آنها بر خلاف عرب، با ما به [[انصاف]] رفتار نکردند... ولى امروز جا دارد که همه، از دست‌‏اندازى تو (معاویه) به این منصب در شگفت فرو روند چراکه تو شایسته آن نیستى.. تو فرزند حزبی از احزاب [دشمن اسلام] و فرزند دشمن‌ترین فرد قریش با رسول خدا هستی.. وقتى على(ع) وفات یافت.. مسلمانان خلافت را به من سپردند... پس، از پافشاری در باطل دست بردار و در بیعت من وارد شو و تو می‌دانی که من نزد خدا برای این امر سزاوارترم.}}|تاریخ بایگانی |

{{جعبه نقل قول | عنوان =بخشی از نامه معاویه به امام حسن(ع)| نقل‌قول = اگر می‌دانستم که تو در مردم‌داری، هواداری از امت، سیاست، توانایی در فراهم آوردن مال و برخورد با دشمن از من قوی‌تر هستی، با تو بیعت می‌کردم اما من حکومتی طولانی داشته‌ام، تجربه بیشتری دارم، از تو سیاست‌مدارترم و از نظر سنی نیز از تو بزرگترم. پس سزاوار است که تو حاکمیت مرا بپذیری.

{{سخ}}|تاریخ بایگانی |

===جنگ و صلح با معاویه===