واقعه هجوم به خانه حضرت فاطمه(س): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
درباره عوامل بروز این واقعه گفته شده است که ابوبکر نیازمند [[بیعت علی(ع)|بیعت امام علی(ع)]] بود تا جایگاه [[خلافت]] خود را مستحکم سازد. به‌گفته محمدهادی یوسفی غروی (زاده [[سال ۱۳۲۷ هجری شمسی|۱۳۲۷ش]])، پژوهشگر تاریخ اسلام، این واقعه حدود ۵۰ روز پس از رحلت پیامبر(ص) رخ داده است. | درباره عوامل بروز این واقعه گفته شده است که ابوبکر نیازمند [[بیعت علی(ع)|بیعت امام علی(ع)]] بود تا جایگاه [[خلافت]] خود را مستحکم سازد. به‌گفته محمدهادی یوسفی غروی (زاده [[سال ۱۳۲۷ هجری شمسی|۱۳۲۷ش]])، پژوهشگر تاریخ اسلام، این واقعه حدود ۵۰ روز پس از رحلت پیامبر(ص) رخ داده است. | ||
بنابر نقل [[کتاب سلیم بن قیس هلالی|کتاب سلیم]] و کتاب الامامة و | بنابر نقل [[کتاب سلیم بن قیس هلالی|کتاب سلیم]] و [[الامامة و السیاسة (کتاب)|کتاب الامامة و السیاسة]]، فاطمه(س) در ملاقاتی که [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]] و [[عمر بن خطاب|عمر]] با او داشتند، با یادآوری [[حدیث بضعه|حدیث بَضعة]] خدا را گواه گرفت که آن دو نفر او را آزرده و خشمگین کرده‌اند. در منابع [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] از ابوبکر نقل شده که در آخرین لحظات عمرش گفت: کاش دستور ورود به خانه فاطمه را نداده بود. | ||
==جایگاه و اهمیت== | ==جایگاه و اهمیت== | ||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
به‌گفته [[شیخ مفید]]، امام علی روز [[سقیفه]] با ابوبکر بیعت نکرد ولی درباره اینکه آیا بعدها بیعت کرده یا نه، نقل‌های مختلفی وجود دارد؛ از جمله اینکه پس از چهل روز یا شش ماه یا پس از [[شهادت فاطمه(س)]] بیعت کرد. شیخ مفید معتقد است که علی(ع) هیچ‌گاه بیعت نکرد.<ref>مفید، الفصول المختارة، ۱۴۱۳ق، ص۵۶-۵۷.</ref> | به‌گفته [[شیخ مفید]]، امام علی روز [[سقیفه]] با ابوبکر بیعت نکرد ولی درباره اینکه آیا بعدها بیعت کرده یا نه، نقل‌های مختلفی وجود دارد؛ از جمله اینکه پس از چهل روز یا شش ماه یا پس از [[شهادت فاطمه(س)]] بیعت کرد. شیخ مفید معتقد است که علی(ع) هیچ‌گاه بیعت نکرد.<ref>مفید، الفصول المختارة، ۱۴۱۳ق، ص۵۶-۵۷.</ref> | ||
بنابر روایتی وقتی علی(ع) را تهدید کردند که اگر بیعت نکند گردنش زده خواهد شد، [[عباس بن عبدالمطلب|عباس]] عموی پیامبر برای نجات علی(ع) دست او را گرفت و بر دست ابوبکر کشید و آنان نیز علی(ع) را رها کردند،<ref>عیاشی، تفسیر العیاشی، ۱۳۸۰ق، ج۲، ص۶۸.</ref> ولی بنابر نقل | بنابر روایتی وقتی علی(ع) را تهدید کردند که اگر بیعت نکند گردنش زده خواهد شد، [[عباس بن عبدالمطلب|عباس]] عموی پیامبر برای نجات علی(ع) دست او را گرفت و بر دست ابوبکر کشید و آنان نیز علی(ع) را رها کردند،<ref>عیاشی، تفسیر العیاشی، ۱۳۸۰ق، ج۲، ص۶۸.</ref> ولی بنابر نقل [[الامامة و السیاسة (کتاب)|الامامة و السیاسة]] ابوبکر گفت علی را تا زمانی که [[فاطمه]] در کنار اوست، مجبور به بیعت نمی‌کند.<ref>ابن‌قتیبه، الامامة و السیاسة، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۰-۳۱.</ref> | ||
===واکنش فاطمه(س)=== | ===واکنش فاطمه(س)=== | ||
| خط ۷۳: | خط ۷۳: | ||
===تهدید به آتش زدن خانه=== | ===تهدید به آتش زدن خانه=== | ||
بنابر آنچه در برخی منابع [[اهل‌سنت]]، از جمله العقد الفرید،<ref>ابن‌عبدربه، العقد الفرید، دارالکتب العلمیة، ۱۴۰۴ق، ج۵، ص۱۳.</ref> [[تاریخ طبری (کتاب)|تاریخ طبری]]،<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۲۰۲.</ref> انساب الاشراف،<ref>بلاذری، أنساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۵۸۶.</ref> المصنَّف،<ref>ابن‌ابی‌شیبه، المصنف، ۱۴۲۵ق، ج۱۳، ص۴۶۹.</ref> و الامامة و السیاسة<ref>ابن‌قتیبه، الامامة و السیاسة، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۰.</ref> ذکر شده، [[عمر بن خطاب]] به فرمان [[ابوبکر]] به خانه فاطمه رفت تا علی(ع) و همراهانش را برای بیعت ببرد، و وقتی با خودداری اهالی خانه روبه‌رو شد، دستور جمع‌آوری هیزم داد و تهدید کرد که خانه را با اهلش به آتش خواهد کشید. به‌گفته ابن‌عبدربه، ادیب و مورخ قرن سوم و چهارم هجری، ابوبکر به عمر گفت اگر اهل خانه از بیرون آمدن خودداری کردند با آنان بجنگ. عمر در حالی که مشعل آتشی در دست داشت، تهدید کرد اگر اهل خانه بیعت نکنند خانه را آتش خواهد زد.<ref>ابن‌عبدربه، العقد الفرید، دارالکتب العلمیة، ۱۴۰۴ق، ج۵، ص۱۳.</ref> بنابر نقل الامامة و السیاسة وقتی عمر چنین تهدیدی کرد به او گفتند [[فاطمه]] در این خانه است و عمر در پاسخ گفت: «اگرچه او در خانه باشد.»<ref>ابن‌قتیبه، الامامة و السیاسة، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۰-۳۱.</ref> | بنابر آنچه در برخی منابع [[اهل‌سنت]]، از جمله العقد الفرید،<ref>ابن‌عبدربه، العقد الفرید، دارالکتب العلمیة، ۱۴۰۴ق، ج۵، ص۱۳.</ref> [[تاریخ طبری (کتاب)|تاریخ طبری]]،<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۲۰۲.</ref> انساب الاشراف،<ref>بلاذری، أنساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۵۸۶.</ref> المصنَّف،<ref>ابن‌ابی‌شیبه، المصنف، ۱۴۲۵ق، ج۱۳، ص۴۶۹.</ref> و [[الامامة و السیاسة (کتاب)|الامامة و السیاسة]]<ref>ابن‌قتیبه، الامامة و السیاسة، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۰.</ref> ذکر شده، [[عمر بن خطاب]] به فرمان [[ابوبکر]] به خانه فاطمه رفت تا علی(ع) و همراهانش را برای بیعت ببرد، و وقتی با خودداری اهالی خانه روبه‌رو شد، دستور جمع‌آوری هیزم داد و تهدید کرد که خانه را با اهلش به آتش خواهد کشید. به‌گفته ابن‌عبدربه، ادیب و مورخ قرن سوم و چهارم هجری، ابوبکر به عمر گفت اگر اهل خانه از بیرون آمدن خودداری کردند با آنان بجنگ. عمر در حالی که مشعل آتشی در دست داشت، تهدید کرد اگر اهل خانه بیعت نکنند خانه را آتش خواهد زد.<ref>ابن‌عبدربه، العقد الفرید، دارالکتب العلمیة، ۱۴۰۴ق، ج۵، ص۱۳.</ref> بنابر نقل [[الامامة و السیاسة (کتاب)|الامامة و السیاسة]] وقتی عمر چنین تهدیدی کرد به او گفتند [[فاطمه]] در این خانه است و عمر در پاسخ گفت: «اگرچه او در خانه باشد.»<ref>ابن‌قتیبه، الامامة و السیاسة، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۰-۳۱.</ref> | ||
در منابع تاریخی، نام برخی کسانی که عمر را در این هجوم همراهی می‌کرده‌اند آمده است؛ از جمله [[اسید بن حضیر|اُسَید بن حُضَیر]]، سَلَمَة بن سَلامة بن وقش،{{یاد|در نقل دیگری سلمة بن اَسلم بن جُرَیش آمده است.(طبری امامی، المسترشد فی الإمامة، ۱۴۱۵ق، ص۳۷۸.)}} ثابت بن قَیس بن شَمّاس خزرجی،<ref>شیبانی بغدادی، السنّة، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۵۵۳؛ دیار بکری، تاریخ الخمیس، دارصادر ،ج۲، ص۱۶۹.</ref> [[عبدالرحمان بن عوف]]، محمد بن مَسلَمه<ref>ابن‌کثیر، البدایة و النهایة، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۸ق، ج۵، ص۲۷۰.</ref> و زید بن اَسلم.<ref>علامه حلی، نهج الحق، ۱۹۸۲م، ص۲۷۱.</ref> | در منابع تاریخی، نام برخی کسانی که عمر را در این هجوم همراهی می‌کرده‌اند آمده است؛ از جمله [[اسید بن حضیر|اُسَید بن حُضَیر]]، سَلَمَة بن سَلامة بن وقش،{{یاد|در نقل دیگری سلمة بن اَسلم بن جُرَیش آمده است.(طبری امامی، المسترشد فی الإمامة، ۱۴۱۵ق، ص۳۷۸.)}} ثابت بن قَیس بن شَمّاس خزرجی،<ref>شیبانی بغدادی، السنّة، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۵۵۳؛ دیار بکری، تاریخ الخمیس، دارصادر ،ج۲، ص۱۶۹.</ref> [[عبدالرحمان بن عوف]]، محمد بن مَسلَمه<ref>ابن‌کثیر، البدایة و النهایة، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۸ق، ج۵، ص۲۷۰.</ref> و زید بن اَسلم.<ref>علامه حلی، نهج الحق، ۱۹۸۲م، ص۲۷۱.</ref> | ||
| خط ۱۰۲: | خط ۱۰۲: | ||
==دیدگاه اهل‌سنت== | ==دیدگاه اهل‌سنت== | ||
گزارش‌های مربوط به تهدید [[عمر بن خطاب]] به آتش زدن خانه [[فاطمه(س)]]، در منابع [[اهل سنت]] همچون انساب الاشراف،<ref>بلاذری، أنساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۵۸۶.</ref> [[تاریخ طبری (کتاب)|تاریخ طبری]]،<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۲۰۲.</ref> العقد الفرید،<ref>ابن‌عبدربه، العقد الفرید، دارالکتب العلمیة، ۱۴۰۴ق، ج۵، ص۱۳.</ref> المصنَّف،<ref>ابن‌ابی‌شیبه، المصنف، ۱۴۲۵ق، ج۱۳، ص۴۶۹.</ref> و الامامة و السیاسة<ref>ابن‌قتیبه، الامامة و السیاسة، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۰.</ref> آمده است، ولی آتش زدن درِ خانه و آسیب دیدن فاطمه(س) در اثر فشار در و سقط شدن [[محسن بن علی(ع)|محسن]] از سوی آنها انکار شده و راویان این گزارش متهم به [[رافضی]] بودن شده‌اند. | گزارش‌های مربوط به تهدید [[عمر بن خطاب]] به آتش زدن خانه [[فاطمه(س)]]، در منابع [[اهل سنت]] همچون انساب الاشراف،<ref>بلاذری، أنساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۵۸۶.</ref> [[تاریخ طبری (کتاب)|تاریخ طبری]]،<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۲۰۲.</ref> العقد الفرید،<ref>ابن‌عبدربه، العقد الفرید، دارالکتب العلمیة، ۱۴۰۴ق، ج۵، ص۱۳.</ref> المصنَّف،<ref>ابن‌ابی‌شیبه، المصنف، ۱۴۲۵ق، ج۱۳، ص۴۶۹.</ref> و [[الامامة و السیاسة (کتاب)|الامامة و السیاسة]]<ref>ابن‌قتیبه، الامامة و السیاسة، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۰.</ref> آمده است، ولی آتش زدن درِ خانه و آسیب دیدن فاطمه(س) در اثر فشار در و سقط شدن [[محسن بن علی(ع)|محسن]] از سوی آنها انکار شده و راویان این گزارش متهم به [[رافضی]] بودن شده‌اند. | ||
محمد بن عبدالکریم شهرستانی، فرقه‌شناس اشعری‌مذهب (درگذشت ۵۴۸ق) در معرفی آراء ابوهذیل (پایه‌گذار فرقه هذیلیه از فرقه‌های [[معتزله]]) می‌گوید که آنها معتقدند عمر در روز بیعت گرفتن، به فاطمه آسیب رساند و سبب شد جنین او سقط شود. شهرستانی این گزارش را دروغ می‌خواند.<ref>شهرستانی، الملل و النحل، دارالمعرفة، ج۱، ص۵۷.</ref> | محمد بن عبدالکریم شهرستانی، فرقه‌شناس اشعری‌مذهب (درگذشت ۵۴۸ق) در معرفی آراء ابوهذیل (پایه‌گذار فرقه هذیلیه از فرقه‌های [[معتزله]]) می‌گوید که آنها معتقدند عمر در روز بیعت گرفتن، به فاطمه آسیب رساند و سبب شد جنین او سقط شود. شهرستانی این گزارش را دروغ می‌خواند.<ref>شهرستانی، الملل و النحل، دارالمعرفة، ج۱، ص۵۷.</ref> | ||