۱۷٬۱۳۹
ویرایش
الامامة و السیاسة (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
(←منابع) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
بعضی محققان، نقل‌های کتاب الامامة و السیاسة درباره مواضع تاریخی مورد اختلاف [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]]، مانند [[واقعه سقیفه بنی‌ساعده|سقیفه]] و اختلافات پس از آن، را متمایل به رویکرد شیعه به‌شمار برده‌اند. برخی از نویسندگان اهل‌سنت به دلیل یادکرد نویسنده از [[واقعه هجوم به خانه حضرت فاطمه(س)]] قائل به تشیع او شده‌اند. | بعضی محققان، نقل‌های کتاب الامامة و السیاسة درباره مواضع تاریخی مورد اختلاف [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]]، مانند [[واقعه سقیفه بنی‌ساعده|سقیفه]] و اختلافات پس از آن، را متمایل به رویکرد شیعه به‌شمار برده‌اند. برخی از نویسندگان اهل‌سنت به دلیل یادکرد نویسنده از [[واقعه هجوم به خانه حضرت فاطمه(س)]] قائل به تشیع او شده‌اند. | ||
از کتاب الامامة و السیاسة با عنوان تاریخ خلفا نیز یاد شده است. مؤلف کتاب تاریخ خلفا را از زمان روی کار آمدن [[ابوبکر بن ابی‌قحافه| | از کتاب الامامة و السیاسة با عنوان تاریخ خلفا نیز یاد شده است. مؤلف کتاب تاریخ خلفا را از زمان روی کار آمدن [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]] تا درگیری‌های امین و [[مأمون عباسی]] بر سر خلافت پیگیری کرده است. | ||
از سوی محققان نظریات مختلفی درباره نویسنده این کتاب ابراز شده است؛ عده‌ای انتساب کتاب الامامة و السیاسة به ابن‌قتیبه را با ذکر دلایلی، چون عدم انطباق نثر کتاب و شیوه تاریخ‌نگاری آن با دیگر آثار ابن‌قتیبه، رد کرده‌اند. بعضی دیگر، چون [[سید محمدمهدی خرسان|سید محمدمهدی خِرْسان]]، دلایل اقامه‌شده برای اثبات عدم انتساب این کتاب به ابن‌قتیبه را نقض کرده‌اند. | از سوی محققان نظریات مختلفی درباره نویسنده این کتاب ابراز شده است؛ عده‌ای انتساب کتاب الامامة و السیاسة به ابن‌قتیبه را با ذکر دلایلی، چون عدم انطباق نثر کتاب و شیوه تاریخ‌نگاری آن با دیگر آثار ابن‌قتیبه، رد کرده‌اند. بعضی دیگر، چون [[سید محمدمهدی خرسان|سید محمدمهدی خِرْسان]]، دلایل اقامه‌شده برای اثبات عدم انتساب این کتاب به ابن‌قتیبه را نقض کرده‌اند. | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
نقل‌های الامامة و السیاسة درباره مواضع تاریخی مورد اختلاف [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]]، مانند [[واقعه سقیفه بنی‌ساعده|سقیفه]] و اختلافات پس از آن، را نامتناسب با گرایش مذهبی ابن‌قتیبه نزدیک به رویکرد شیعه دانسته‌اند.<ref>جعفریان، منابع تاریخ اسلام، ۱۳۹۲ش، ص۲۰۱؛ محمد نور، «[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/712828/%d8%a7%d8%a8%d9%86-%d9%82%d8%aa%db%8c%d8%a8%d9%87-%d9%88-%da%a9%d8%aa%d8%a7%d8%a8-%d8%a7%d9%84%d8%a7%d9%85%d8%a7%d9%85%d9%87-%d9%88-%d8%a7%d9%84%d8%b3%db%8c%d8%a7%d8%b3%d9%87-%d8%a7%d9%84%d9%86%d8%b8%d8%b1%db%8c%d8%a7%d8%aa-%d9%88-%d8%a7%d9%84%d8%a7%d8%b4%da%a9%d8%a7%d9%84%db%8c%d8%a7%d8%aa?q=%d8%a7%d9%84%d8%a7%d9%85%d8%a7%d9%85%d8%a9%20%d9%88%20%d8%a7%d9%84%d8%b3%db%8c%d8%a7%d8%b3%d8%a9&score=23.0&rownumber=2 ابن‌قتیبه و کتاب الامامة و السیاسة النظریات و الاشکالیات]»، ص۲۴۶.</ref> | نقل‌های الامامة و السیاسة درباره مواضع تاریخی مورد اختلاف [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]]، مانند [[واقعه سقیفه بنی‌ساعده|سقیفه]] و اختلافات پس از آن، را نامتناسب با گرایش مذهبی ابن‌قتیبه نزدیک به رویکرد شیعه دانسته‌اند.<ref>جعفریان، منابع تاریخ اسلام، ۱۳۹۲ش، ص۲۰۱؛ محمد نور، «[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/712828/%d8%a7%d8%a8%d9%86-%d9%82%d8%aa%db%8c%d8%a8%d9%87-%d9%88-%da%a9%d8%aa%d8%a7%d8%a8-%d8%a7%d9%84%d8%a7%d9%85%d8%a7%d9%85%d9%87-%d9%88-%d8%a7%d9%84%d8%b3%db%8c%d8%a7%d8%b3%d9%87-%d8%a7%d9%84%d9%86%d8%b8%d8%b1%db%8c%d8%a7%d8%aa-%d9%88-%d8%a7%d9%84%d8%a7%d8%b4%da%a9%d8%a7%d9%84%db%8c%d8%a7%d8%aa?q=%d8%a7%d9%84%d8%a7%d9%85%d8%a7%d9%85%d8%a9%20%d9%88%20%d8%a7%d9%84%d8%b3%db%8c%d8%a7%d8%b3%d8%a9&score=23.0&rownumber=2 ابن‌قتیبه و کتاب الامامة و السیاسة النظریات و الاشکالیات]»، ص۲۴۶.</ref> | ||
برخی نویسندگان اهل‌سنت<ref>ابن‌العربی، العواصم من القواصم، ۱۹۹۷م، ص۳۵۳.</ref> بر نویسنده کتاب به دلیل نقل اخباری که موجب طعن بر [[صحابه]] می‌شود، به‌خصوص در نقل رخدادهای مربوط به سقیفه و بیعت [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] با | برخی نویسندگان اهل‌سنت<ref>ابن‌العربی، العواصم من القواصم، ۱۹۹۷م، ص۳۵۳.</ref> بر نویسنده کتاب به دلیل نقل اخباری که موجب طعن بر [[صحابه]] می‌شود، به‌خصوص در نقل رخدادهای مربوط به سقیفه و بیعت [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] با ابوبکر، خرده گرفته‌اند.<ref>بهرامیان، «الامامة و السیاسة»، ص۱۵۶.</ref> برخی از نویسندگان اهل‌سنت به دلیل یادکرد نویسنده از [[واقعه هجوم به خانه حضرت فاطمه(س)]] قائل به [[شیعه|تشیع]] او شده‌اند؛<ref>مولایی‌نیا و اسدی، «[https://ensani.ir/file/download/article/20140511161448-9712-42.pdf بررسی ادعای تشیع ابن‌قتیبه دینوری]»، ص۱۲۸.</ref> موضوعی که از سوی بعضی رد شده است.<ref>مولایی‌نیا و اسدی، «[https://ensani.ir/file/download/article/20140511161448-9712-42.pdf بررسی ادعای تشیع ابن‌قتیبه دینوری]»، ص۱۲۸-۱۲۹.</ref> | ||
اشاره به درگیری لفظی میان امام علی(ع) و [[عمر بن خطاب | اشاره به درگیری لفظی میان امام علی(ع) و [[عمر بن خطاب]] در جریان اجبار امام علی(ع) به بیعت با خلیفه اول<ref>ابن‌قتیبه، الامامة و السیاسة، ۱۴۱۰ق، ص۲۹.</ref> و رفتن امام علی(ع) با [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه(س)]] به در خانه [[انصار]] جهت طلب کمک برای باز پس گیری حق خلافت<ref>ابن‌قتیبه، الامامة و السیاسة، ۱۴۱۰ق، ص۲۹.</ref> را جزو نقل‌هایی برشمرده‌اند که در منابع معاصر این کتاب کمتر آمده است.<ref>علاماتی، «[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/692553/%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D9%82%D8%AA%DB%8C%D8%A8%D9%87?q=%D8%A7%D8%A8%D9%86%20%D9%82%D8%AA%D9%8A%D8%A8%D9%87&score=25.0&rownumber=1 ابن‌قتیبه]»، ص۱۱۱.</ref> | ||
== منابع و محتوا == | == منابع و محتوا == | ||
| خط ۷۶: | خط ۷۶: | ||
* شیوه تاریخ‌نگاری مؤلف این کتاب را با شیوه ابن‌قتیبه در آثار تاریخیش، از جمله المعارف، متفاوت است.<ref>قزوینی، یادداشت‌های قزوینی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص ۱۱۰؛ مصطفی، التاریخ العربی و المؤرخون، ۱۹۸۳م، ج۱، ص۲۴۲؛جعفریان، منابع تاریخ اسلام، ۱۳۹۲ش، ص۲۰۰.</ref> | * شیوه تاریخ‌نگاری مؤلف این کتاب را با شیوه ابن‌قتیبه در آثار تاریخیش، از جمله المعارف، متفاوت است.<ref>قزوینی، یادداشت‌های قزوینی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص ۱۱۰؛ مصطفی، التاریخ العربی و المؤرخون، ۱۹۸۳م، ج۱، ص۲۴۲؛جعفریان، منابع تاریخ اسلام، ۱۳۹۲ش، ص۲۰۰.</ref> | ||
* گرایش دینی مؤلف، که در برخی مواضع کتاب دیده می‌شود، با گرایش دینی ابن‌قتیبه متفاوت است.<ref>مصطفی، التاریخ العربی و المؤرخون، ۱۹۸۳م، ج۱، ص۲۴۱؛ جعفریان، منابع تاریخ اسلام، ۱۳۹۲ش، ص۲۰۰.</ref> | * گرایش دینی مؤلف، که در برخی مواضع کتاب دیده می‌شود، با گرایش دینی ابن‌قتیبه متفاوت است.<ref>مصطفی، التاریخ العربی و المؤرخون، ۱۹۸۳م، ج۱، ص۲۴۱؛ جعفریان، منابع تاریخ اسلام، ۱۳۹۲ش، ص۲۰۰.</ref> | ||
به بعضی از دلایل رد انتساب این کتاب به ابن‌قتیبه اشکال وارد شده است.<ref>سالاری شادی، «[http://hiq.bou.ac.ir/article_8006_3e1e5db23c074ac20a8a7d4dfb25ae67.pdf شخصیت و آثار ابن‌قتیبه دینوری]»، ص۶۶.</ref> [[سید محمدمهدی خرسان|سید محمدمهدی | به بعضی از دلایل رد انتساب این کتاب به ابن‌قتیبه اشکال وارد شده است.<ref>سالاری شادی، «[http://hiq.bou.ac.ir/article_8006_3e1e5db23c074ac20a8a7d4dfb25ae67.pdf شخصیت و آثار ابن‌قتیبه دینوری]»، ص۶۶.</ref> [[سید محمدمهدی خرسان|سید محمدمهدی خِرْسان]]، مصحح و تراجم‌نگار، ضمن مقاله‌ای تلاش کرده تمامی دلایل اقامه‌شده برای رد انتساب این کتاب به ابن‌قتیبه را نقض کند.<ref>خرسان، «[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1090164/%D8%AD%D9%88%D9%84-%D9%86%D8%B3%D8%A8%D9%87-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D9%87-%D8%A7%D9%84%DB%8C-%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D9%82%D8%AA%DB%8C%D8%A8%D9%87?q=%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%D8%A9%20%D9%88%20%D8%A7%D9%84%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%A9&score=23.0&rownumber=1 حول النسبة کتاب الامامة و السیاسة الی ابن‌قتیبه]»، ص۵۹-۷۰.</ref> خرسان در این مقاله از شش تن از نویسندگان متقدم و ده تن از محققان متأخر یاد کرده که الامامة و السیاسة را از مؤلفات ابن‌قتیبه دانسته‌اند.<ref>خرسان، «[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1090164/%D8%AD%D9%88%D9%84-%D9%86%D8%B3%D8%A8%D9%87-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D9%87-%D8%A7%D9%84%DB%8C-%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D9%82%D8%AA%DB%8C%D8%A8%D9%87?q=%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%D8%A9%20%D9%88%20%D8%A7%D9%84%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%A9&score=23.0&rownumber=1 حول النسبة کتاب الامامة و السیاسة الی ابن‌قتیبه]»، ص۵۹-۷۰.</ref> | ||
== نسخه‌های خطی و چاپ و نشر == | == نسخه‌های خطی و چاپ و نشر == | ||