Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۴٬۲۸۱
ویرایش
آیه مشورت: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
مفسران ذیل آیات مشورت فوایدی برای مشورت برشمرده‌اند؛ از جمله بالا بردن سطح تفکر مردم، احساس مسئولیت آنها نسبت به امور جامعه، گزینش بهترین رأی، دوری از تک‌روی، اصلاح مردم و متصف شدن آنها به اخلاق نیکو و تجلیل از مردم. آموزه‌های شورایی قرآن از منظر برخی اندیشمندان اسلامی مناسب‌ترین روش برای تشکیل [[حکومت اسلامی]] دانسته شده است. | مفسران ذیل آیات مشورت فوایدی برای مشورت برشمرده‌اند؛ از جمله بالا بردن سطح تفکر مردم، احساس مسئولیت آنها نسبت به امور جامعه، گزینش بهترین رأی، دوری از تک‌روی، اصلاح مردم و متصف شدن آنها به اخلاق نیکو و تجلیل از مردم. آموزه‌های شورایی قرآن از منظر برخی اندیشمندان اسلامی مناسب‌ترین روش برای تشکیل [[حکومت اسلامی]] دانسته شده است. | ||
== | ==معرفی اجمالی، متن و ترجمه== | ||
آيه ۱۵۹ سوره آل عمران به عنوان آیه مشورت معرفی شده است.<ref>مکارم شیرازی، پیام قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۱۰، ص۸۷-۸۸.</ref> البته مفسران علاوه بر این آیه،<ref>مغنیه، الکاشف، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۱۸۹؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۳، ۱۴۲-۱۴۸.</ref> ذیل آیه ۳۸ سوره شوری نیز مسئله مشورت و اهمیت آن را بررسی کرده‌اند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۸، ص۶۳</ref> پژوهشگران دینی معتقدند این آیات باعث بسط مشورت در جامعه شد و همه مردم در فرایند تصمیم‌گیری‌ها سهیم شدند. به گفته آنان در این آیات وجهه حکومتی پیامبر(ص) مورد خطاب قرار گرفته است نه حیثیت پیامبری او.<ref>مبلغی، [http://www.imam-khomeini.ir/fa/n120503/ «نقش مشورت و مشارکت در فرایند تصمیم سازی با نگاهی تاریخی و تطبیقی»]، مندرج در پرتال امام خمینی.</ref> | آيه ۱۵۹ سوره آل عمران به عنوان آیه مشورت معرفی شده است.<ref>مکارم شیرازی، پیام قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۱۰، ص۸۷-۸۸.</ref> البته مفسران علاوه بر این آیه،<ref>مغنیه، الکاشف، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۱۸۹؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۳، ۱۴۲-۱۴۸.</ref> ذیل آیه ۳۸ سوره شوری نیز مسئله مشورت و اهمیت آن را بررسی کرده‌اند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۸، ص۶۳</ref> پژوهشگران دینی معتقدند این آیات باعث بسط مشورت در جامعه شد و همه مردم در فرایند تصمیم‌گیری‌ها سهیم شدند. به گفته آنان در این آیات وجهه حکومتی پیامبر(ص) مورد خطاب قرار گرفته است نه حیثیت پیامبری او.<ref>مبلغی، [http://www.imam-khomeini.ir/fa/n120503/ «نقش مشورت و مشارکت در فرایند تصمیم سازی با نگاهی تاریخی و تطبیقی»]، مندرج در پرتال امام خمینی.</ref> | ||
توصیه به مشورت در آیه ۱۵۹ سوره آل عمران در ضمن مجموعه‌ای از دستورهای اخلاقی آمده است. در این آیه خطاب به پیامبر اسلام(ص)، با اشاره به نرم‌خویی او که باعث جلب [[مسلمان|مسلمانان]] شده، از او می‌خواهد ضمن عفو خطاکاران جنگ احد و [[استغفار|طلب آمرزش]] برای کشته‌شدگان جنگ، در کارها نیز با مسلمانان مشورت کند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۳، ص۱۴۰-۱۴۳.</ref> | |||
{{گفت و گو | {{گفت و گو | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۹: | ||
نزول [[آیه]] ۱۵۹ [[سوره آل‌عمران]] را مرتبط با شکست مسلمانان در [[غزوه احد|جنگ احد]] دانسته‌اند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۴، ص۵۶؛ مغنیه، الکاشف، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۱۸۸؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۳، ص۱۴۰.</ref> براساس آنچه در [[تفسیر نمونه (کتاب)|تفسیر نمونه]] آمده، قبل از جنگ احد درباره چگونگی مواجهه با دشمن، نظر [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] همراه با عده‌ای از مسلمانان، جنگ داخل [[مدینه]] بود؛ ولی به نظر اکثریت احترام گذاشت و بیرون از شهر به جنگِ [[شرک|مشرکان]] رفت. پس از شکست، برخی فکر کردند عدم تبعیت از نظر پیامبر(ص) باعث شکست شده و او دیگر نباید با [[مسلمان|مسلمانان]] مشورت کند. به همین دلیل این آیه نازل شد تا به این طرز تفکر پاسخ گوید و به پیامبر(ص) دستور می‌دهد باز هم در کارها با آنان مشورت کند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۳، ص۱۴۳.</ref> | نزول [[آیه]] ۱۵۹ [[سوره آل‌عمران]] را مرتبط با شکست مسلمانان در [[غزوه احد|جنگ احد]] دانسته‌اند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۴، ص۵۶؛ مغنیه، الکاشف، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۱۸۸؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۳، ص۱۴۰.</ref> براساس آنچه در [[تفسیر نمونه (کتاب)|تفسیر نمونه]] آمده، قبل از جنگ احد درباره چگونگی مواجهه با دشمن، نظر [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] همراه با عده‌ای از مسلمانان، جنگ داخل [[مدینه]] بود؛ ولی به نظر اکثریت احترام گذاشت و بیرون از شهر به جنگِ [[شرک|مشرکان]] رفت. پس از شکست، برخی فکر کردند عدم تبعیت از نظر پیامبر(ص) باعث شکست شده و او دیگر نباید با [[مسلمان|مسلمانان]] مشورت کند. به همین دلیل این آیه نازل شد تا به این طرز تفکر پاسخ گوید و به پیامبر(ص) دستور می‌دهد باز هم در کارها با آنان مشورت کند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۳، ص۱۴۳.</ref> | ||
===اهمیت مشورت در اسلام=== | ===اهمیت مشورت در اسلام=== | ||
به گفته پژوهشگران، بیان مشورت در ضمن وظایف پیامبر(ص) به عنوان حاکم جامعه اسلامی (در آیه ۱۵۹ سوره آل عمران) و همچنین در میان صفات [[ایمان|مؤمنان]]،<ref>مکارم شیرازی، پیام قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۱۰، ص۸۷-۸۸.</ref> | به گفته پژوهشگران، بیان مشورت در ضمن وظایف پیامبر(ص) به عنوان حاکم جامعه اسلامی (در آیه ۱۵۹ سوره آل عمران) و همچنین در میان صفات [[ایمان|مؤمنان]]، (در آیه ۳۸ سوره شوری) <ref>مکارم شیرازی، پیام قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۱۰، ص۸۷-۸۸.</ref> نشان از فراگیر بودن چنین روشی در جامعه اسلامی دارد و اینکه تصمیم‌گیری درباره تمام امور عمومی باید با مشورت میان حاکمان و مردم صورت گیرد.<ref>شیرخانی، [https://psri.ir/?id=iwgv86cmno «مفهوم شورا در اندیشه سیاسى آیه الله طالقانى»]، مندرج در سایت موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی.</ref> [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] آیه ۱۵۹ سوره آل عمران تأیید [[سیره نبوی|سیره پیامبر اسلام(ص)]] می‌داند و اینکه عملکرد رسول خدا بر اساس امر خدا بوده و خدا از کار او خشنود است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۴، ص۵۶.</ref> همچنین قرار گرفتن مشورت در ردیف [[ایمان|ایمان به خدا]] و نماز را نشان از اهمیت فوق‌العاده آن دانسته‌اند.<ref>مکارم شیرازی، پیام قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۱۰، ص۸۸.</ref> | ||
تأکید [[قرآن]] بر انجام کارها با مشورت را به این دلیل دانسته‌اند که هرچه انسان از نظر فکری نیرومند باشد، باز نسبت به مسائل مختلف یک یا چند بُعد را می‌نگرد و از دیگر ابعاد غافل خواهد شد. همچنین گفته شده در آیات مرتبط با اهمیت مشورت، آن را به عنوان یک برنامه دائمی برمی‌شمرد که حتی پیامبر باوجود ارتباط با مبدأ [[وحی]]، در مسائل اجرایی با مسلمانان مشورت می‌کرد و گاه نظر آنها بر نظر خود مقدم می‌داشت.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۰ ص۴۶۲-۴۶۳.</ref> در قرآن حتی کارهای شخصی داخل خانواده را به مشورت ارجاع داده است؛ چنانچه در آیه ۲۳۳ [[سوره بقره]] درباره بازگرفتن فرزند از شیر، قبل از رسیدن به سن دوسالگی، آن‌را به تصمیم مشترک پدر و مادر پس از مشورت منوط می‌کند.<ref>مکارم شیرازی، پیام قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۱۰، ص۹۰.</ref> | تأکید [[قرآن]] بر انجام کارها با مشورت را به این دلیل دانسته‌اند که هرچه انسان از نظر فکری نیرومند باشد، باز نسبت به مسائل مختلف یک یا چند بُعد را می‌نگرد و از دیگر ابعاد غافل خواهد شد. همچنین گفته شده در آیات مرتبط با اهمیت مشورت، آن را به عنوان یک برنامه دائمی برمی‌شمرد که حتی پیامبر باوجود ارتباط با مبدأ [[وحی]]، در مسائل اجرایی با مسلمانان مشورت می‌کرد و گاه نظر آنها بر نظر خود مقدم می‌داشت.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۰ ص۴۶۲-۴۶۳.</ref> در قرآن حتی کارهای شخصی داخل خانواده را به مشورت ارجاع داده است؛ چنانچه در آیه ۲۳۳ [[سوره بقره]] درباره بازگرفتن فرزند از شیر، قبل از رسیدن به سن دوسالگی، آن‌را به تصمیم مشترک پدر و مادر پس از مشورت منوط می‌کند.<ref>مکارم شیرازی، پیام قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۱۰، ص۹۰.</ref> | ||