پرش به محتوا

کثیر بن شهاب مذحجی: تفاوت میان نسخه‌ها

تمیزکاری
جزبدون خلاصۀ ویرایش
(تمیزکاری)
خط ۱: خط ۱:
'''کَثیر بن شِهاب مَذْحِجی''' یا '''کثیر بن شهاب حارِثی''' از بزرگان [[کوفه]] و [[قبیله مذحج]] و فردی عثمانی‌مذهب بود که با پراکندن یاران [[مسلم بن عقیل]] در کوفه در شکل‌گیری [[واقعه کربلا]] نقش داشت. بر اساس گزارشات تاریخی وی در حکومت [[عمر بن خطاب]] و [[معاویة بن ابی‌سفیان|معاویه]]، والی [[ری]] و دَستَبی بود. همچنین کثیر به نقل بَلاذُری، تاریخ‌دان، هواخواه [[یزید بن معاویه|یزید]] و کارگزار او در برخی مناطق ایران مانند [[حلوان]]، ماسبذان و ماهان بود.
'''کَثیر بن شِهاب مَذْحِجی''' یا '''کثیر بن شهاب حارِثی''' از بزرگان [[کوفه]] و [[قبیله مذحج]] و فردی عثمانی‌مذهب بود که با پراکندن یاران [[مسلم بن عقیل]] در کوفه در شکل‌گیری [[واقعه کربلا]] نقش داشت. بر اساس گزارشات تاریخی وی در حکومت [[عمر بن خطاب]] و [[معاویة بن ابی‌سفیان|معاویه]]، والی [[ری]] و دَستَبی بود. همچنین کثیر به نقل بَلاذُری، تاریخ‌دان، هواخواه [[یزید بن معاویه|یزید]] و کارگزار او در برخی مناطق ایران مانند [[حلوان]]، ماسبذان و ماهان بود.


کثیر بن شهاب در دشمنی با [[اهل‌بیت(ع)|اهل بیت(ع)]] بر ضد مسلم بن عقیل و [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] و در دفاع از [[عبیدالله بن زیاد|ابن زیاد]] سخنرانی و بر منبر [[ری]]، [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] را [[لعن]] می‌کرد.
کثیر بن شهاب در دشمنی با [[اهل‌بیت(ع)]] بر ضد مسلم بن عقیل و [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] و در دفاع از [[عبیدالله بن زیاد|ابن زیاد]] سخنرانی و بر منبر [[ری]]، [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] را [[لعن]] می‌کرد.


در [[صحابه|صحابی]] بودن او اختلاف نظر وجود دارد. کثیر اندکی پیش از [[قیام مختار|قیام مختار ثقفی]] یا در آغاز آن مُرد و [[مختار بن ابی‌عبید ثقفی|مختار ثقفی]] وی را دروغگو و کذاب خواند.
در [[صحابه|صحابی]] بودن او اختلاف نظر وجود دارد. کثیر اندکی پیش از [[قیام مختار|قیام مختار ثقفی]] یا در آغاز آن مُرد و [[مختار بن ابی‌عبید ثقفی|مختار ثقفی]] وی را دروغگو و کذاب خواند.
== معرفی ==
== معرفی ==
به گزارش [[ابن سعد (ابهام‌زدایی)|ابن سعد]] در [[کتاب طبقات الکبری|کتاب الطبقات الکبری]]، کثیر بن شِهاب بن حصین بن یزید حارثی مَذْحِجی از بزرگان قبیله مذحج در [[کوفه]] و فرد بخیلی بوده است.<ref>ابن سعد، طبقات الکبری، دار صادر، ج۶، ص۱۴۹.</ref> به باور [[ابونعیم اصفهانی]]، محدث اهل سنت، کثیر بن شهاب بَجَلی از [[صحابه|اصحاب پیامبر]] است<ref>ابونعیم اصفهانی، تاریخ اصفهان، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۱۳۶؛ ابن عساکر، تاریخ دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۵۰، ص۳۳.</ref> و ابن‌حَجَر عَسقَلانی نیز این نظریه را تقویت می‌کند؛<ref>ابن حجر عسقلانی، الاصابة، ۱۴۱۵ق، ج۵، ص۴۲۷.</ref> ولی ابن عَساکر، صحابی و بجلی بودن کثیر را توهم خوانده و رد کرده است.<ref>ابن عساکر، تاریخ دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۵۰، ص۳۳.</ref> به گفته [[بَلاذُری]]، تاریخ‌دان، کثیر اندکی پیش از [[قیام مختار|قیام مختار ثقفی]] یا در آغاز آن مُرد.<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ۱۸۶۶م، ص۳۰۱.</ref>
به گزارش [[ابن سعد (ابهام‌زدایی)|ابن سعد]] در [[کتاب طبقات الکبری|کتاب الطبقات الکبری]]، کثیر بن شِهاب بن حصین بن یزید حارثی مَذْحِجی از بزرگان [[قبیله مذحج]] در [[کوفه]] و فرد بخیلی بوده است.<ref>ابن سعد، طبقات الکبری، دار صادر، ج۶، ص۱۴۹.</ref> به باور [[ابونعیم اصفهانی]]، محدث اهل سنت، کثیر بن شهاب بَجَلی از [[صحابه|اصحاب پیامبر]] است<ref>ابونعیم اصفهانی، تاریخ اصفهان، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۱۳۶؛ ابن عساکر، تاریخ دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۵۰، ص۳۳.</ref> و ابن‌حَجَر عَسقَلانی نیز این نظریه را تقویت می‌کند؛<ref>ابن حجر عسقلانی، الاصابة، ۱۴۱۵ق، ج۵، ص۴۲۷.</ref> ولی ابن عَساکر، صحابی و بجلی بودن کثیر را توهم خوانده و رد کرده است.<ref>ابن عساکر، تاریخ دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۵۰، ص۳۳.</ref> به گفته [[بَلاذُری]]، تاریخ‌دان، کثیر اندکی پیش از [[قیام مختار|قیام مختار ثقفی]] یا در آغاز آن مُرد.<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ۱۸۶۶م، ص۳۰۱.</ref>
== نقش در حکومت عمر بن خطاب و معاویه ==
== نقش در حکومت عمر بن خطاب و معاویه ==
کثیر بن شهاب در زمان خلافت [[عمر بن خطاب]] در [[جنگ قادسیه]] شرکت کرد و گفته شده با نیزه‌ای سردار ایرانی، جالینوس را کشت؛ ولی به نظر بلاذری، تاریخ‌دان، شخص دیگری قاتل جالینوس بوده است.<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ۱۸۶۶م، ص۲۵۵.</ref> به گزارش ابن اثیر، عمر بن خطاب، [[مغیرة بن شعبة|مغیرة بن شعبه]] را امیر کوفه قرار داد و او نیز در [[سال ۴۱ هجری قمری|سال ۴۱ق]] کثیر بن‌ شهاب را والی مناطق ری و دَستَبی کرد.<ref>ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۵ق، ج۳، ص۴۱۳.</ref> وقتی کثیر به ری رسید و سرپیچی مردم از دستورات را دید، با آنان جنگید تا اطاعت کردند و خراج و [[جزیه]] دادند.<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۵۷م، ج۲، ص۳۹۰.</ref> وی سپس قزوین را فتح کرد و از طرف عمر والی آنجا شد.<ref>ابن عساکر، تاریخ دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۵۰، ص۳۳.</ref>  
کثیر بن شهاب در زمان [[خلافت]] [[عمر بن خطاب]] در [[جنگ قادسیه]] شرکت کرد و گفته شده با نیزه‌ای سردار ایرانی، جالینوس را کشت؛ ولی به نظر بلاذری، تاریخ‌دان، شخص دیگری قاتل جالینوس بوده است.<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ۱۸۶۶م، ص۲۵۵.</ref> به گزارش ابن اثیر، عمر بن خطاب، [[مغیرة بن شعبة|مغیرة بن شعبه]] را امیر کوفه قرار داد و او نیز در [[سال ۴۱ هجری قمری|سال ۴۱ق]] کثیر بن‌ شهاب را والی مناطق ری و دَستَبی کرد.<ref>ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۵ق، ج۳، ص۴۱۳.</ref> وقتی کثیر به ری رسید و سرپیچی مردم از دستورات را دید، با آنان جنگید تا اطاعت کردند و خراج و [[جزیه]] دادند.<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۵۷م، ج۲، ص۳۹۰.</ref> وی سپس قزوین را فتح کرد و از طرف عمر والی آنجا شد.<ref>ابن عساکر، تاریخ دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۵۰، ص۳۳.</ref>  


وقتی [[معاویة بن ابی‌سفیان|معاویه]] به حکومت رسید، از طرف خود و کارگزارانش، مغیرة بن شعبه و [[زیاد بن ابیه]] در کوفه، کثیر را در حکومت ری و دستبی ابقا کرد.<ref>ابن سعد، طبقات الکبری، دار صادر، ج۶، ص۱۴۹؛ ابن عساکر، تاریخ دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۵۰، ص۳۲.</ref> بعد‌ها معاویه بر وی غضب کرد و بر او تازیانه زد و مدتی او را در دمشق زندانی کرد تا این‌که با وساطت [[شریح‌ بن هانی مرادی]] از زندان آزاد شد.<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۵۷م، ج۲، ص۳۸۷.</ref>
وقتی [[معاویة بن ابی‌سفیان|معاویه]] به حکومت رسید، از طرف خود و کارگزارانش، مغیرة بن شعبه و [[زیاد بن ابیه]] در کوفه، کثیر را در حکومت ری و دستبی ابقا کرد.<ref>ابن سعد، طبقات الکبری، دار صادر، ج۶، ص۱۴۹؛ ابن عساکر، تاریخ دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۵۰، ص۳۲.</ref> بعد‌ها معاویه بر وی غضب کرد و بر او تازیانه زد و مدتی او را در دمشق زندانی کرد تا این‌که با وساطت [[شریح‌ بن هانی مرادی]] از زندان آزاد شد.<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۵۷م، ج۲، ص۳۸۷.</ref>
خط ۱۷: خط ۱۷:


=== مقابله با مسلم بن عقیل ===
=== مقابله با مسلم بن عقیل ===
در سال ۶۰ق، دار الاماره [[کوفه]] با حضور [[عبیدالله بن زیاد]] و تعدادی از یارانش در آن توسط طرفداران [[مسلم بن عقیل]]، فرستاده [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]]، محاصره شد.<ref>طبری، تاریخ طبری، دار‌التراث، ج۵، ص۳۶۹.</ref> در آغاز محاصره کثیر بن شهاب از ابن زیاد درخواست جنگ با مسلم را داشت که وی نپذیرفت.<ref>طبری، تاریخ طبری، بیروت، ج۵، ص۳۷۰.</ref> سپس بنا‌بر گزارشات تاریخی، ابن زیاد به کثیر بن شهاب و برخی بزرگان کوفه فرمان داد تا همراه پیروان مذحجی خود از قصر خارج شود و به میان مردم برود، آنان را از اطراف مسلم متفرق کند، از جنگ بترساند و از کیفر حاکم بر حذر دارد.<ref>ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۵ق، ج۴، ص۳۱؛ شیخ مفید، ارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۵۲؛ طبری، تاریخ طبری، دار‌التراث، ج۵، ص۳۷۰.</ref> کثیر اولین سخنران در برابر اطرافیان مسلم بود که آنها را با شایعه آمدن لشکریان شام از مخالفت با حکومت ترسانید و سخنانش تا غروب آفتاب ادامه داشت.<ref>طبری، تاریخ طبری، دار‌التراث، ج۵، ص۳۷۰.</ref> به نقل [[شیخ مفید]] در اثر چنین سخنانی کوفیان بسیاری با کثیر و دیگر ماموران ابن زیاد همراه شدند و با حرکت به سوی دار الاماره به او پیوستند.<ref>شیخ مفید، ارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۵۳.</ref>
در [[سال ۶۰ هجری قمری|سال ۶۰ق]]، دار الاماره [[کوفه]] با حضور [[عبیدالله بن زیاد]] و تعدادی از یارانش در آن توسط طرفداران [[مسلم بن عقیل]]، فرستاده [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]]، محاصره شد.<ref>طبری، تاریخ طبری، دار‌التراث، ج۵، ص۳۶۹.</ref> در آغاز محاصره کثیر بن شهاب از ابن زیاد درخواست جنگ با مسلم را داشت که وی نپذیرفت.<ref>طبری، تاریخ طبری، بیروت، ج۵، ص۳۷۰.</ref> سپس بنا‌بر گزارشات تاریخی، ابن زیاد به کثیر بن شهاب و برخی بزرگان کوفه فرمان داد تا همراه پیروان مذحجی خود از قصر خارج شود و به میان مردم برود، آنان را از اطراف مسلم متفرق کند، از جنگ بترساند و از کیفر حاکم بر حذر دارد.<ref>ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۵ق، ج۴، ص۳۱؛ شیخ مفید، ارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۵۲؛ طبری، تاریخ طبری، دار‌التراث، ج۵، ص۳۷۰.</ref> کثیر اولین سخنران در برابر اطرافیان مسلم بود که آنها را با شایعه آمدن لشکریان [[شام]] از مخالفت با حکومت ترسانید و سخنانش تا غروب آفتاب ادامه داشت.<ref>طبری، تاریخ طبری، دار‌التراث، ج۵، ص۳۷۰.</ref> به نقل [[شیخ مفید]] در اثر چنین سخنانی کوفیان بسیاری با کثیر و دیگر ماموران ابن زیاد همراه شدند و با حرکت به سوی دار الاماره به او پیوستند.<ref>شیخ مفید، ارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۵۳.</ref>


کثیر در دستگیری و مبارزه با یاران مسلم‌‌ نیز دست داشت. [[عبدالاعلی بن یزید کلبی|عبدالاعلی‌ بن یزید کلبی]] هنگام حرکت یاران مسلم به سوی دار‌الاماره لباس رزم پوشید و از خانه بیرون آمد تا در محله بنی‌فتیان به مسلم بپیوندد. کثیر بن شهاب او را دستگیر کرد و نزد عبیدالله‌ بن زیاد آورد. ابن زیاد او را زندانی کرد.<ref>طبری، تاریخ طبری، دار‌التراث، ج۵، ص۳۶۹-۳۷۰.</ref>
کثیر در دستگیری و مبارزه با یاران مسلم‌‌ نیز دست داشت. [[عبدالاعلی بن یزید کلبی|عبدالاعلی‌ بن یزید کلبی]] هنگام حرکت یاران مسلم به سوی دار‌الاماره لباس رزم پوشید و از خانه بیرون آمد تا در محله بنی‌فتیان به مسلم بپیوندد. کثیر بن شهاب او را دستگیر کرد و نزد عبیدالله‌ بن زیاد آورد. ابن زیاد او را زندانی کرد.<ref>طبری، تاریخ طبری، دار‌التراث، ج۵، ص۳۶۹-۳۷۰.</ref>


=== نقش در واقعه کربلا ===
=== نقش در واقعه کربلا ===
کثیر بن شهاب در [[واقعه کربلا]] شرکت کرد. گفته شده وی به دستور [[عبیدالله بن زیاد|ابن زیاد]] با سخنرانی در میان مردم و تبلیغات فراوان در گردآوری لشکر ابن زیاد در نُخَیله برای جنگ با [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] سهیم بود و مردم را از یاری حسین(ع) برحذر می‌داشت.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۱۷۸.</ref>  
کثیر بن شهاب در [[واقعه کربلا]] شرکت کرد. گفته شده وی به دستور [[عبیدالله بن زیاد]] با سخنرانی در میان مردم و تبلیغات فراوان در گردآوری لشکر ابن زیاد در نُخَیله برای جنگ با [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] سهیم بود و مردم را از یاری حسین(ع) برحذر می‌داشت.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۱۷۸.</ref>  


[[مختار بن ابی‌عبید ثقفی|مختار]]، وی را دروغگو و کذّاب خواند و [[سوگند|قسم]] خورد که قبرش را خواهد شکافت.<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ۱۸۶۶م، ص۳۰۱؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۶، ص۴۰۳.</ref>
[[مختار بن ابی‌عبید ثقفی|مختار]]، وی را دروغگو و کذّاب خواند و [[سوگند|قسم]] خورد که قبرش را خواهد شکافت.<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ۱۸۶۶م، ص۳۰۱؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۶، ص۴۰۳.</ref>
confirmed، templateeditor
۱۱٬۵۴۹

ویرایش