زیارت ناحیه مقدسه: تفاوت میان نسخه‌ها

زیارت ناحیه مقدسه (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۸ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۱۶:۵۷

۶٬۹۸۴ بایت حذف‌شده ، ‏۲۸ اوت ۲۰۲۳

اصلاح ارقام

دیداریویکی‌متن

Shamsoddin

Automoderated users، دیوان‌سالاران، confirmed، مدیران رابط کاربری، مدیران، templateeditor

۱۷٬۹۲۶

ویرایش

@@ خط ۴۳: / خط ۴۳: @@
 ===جایگاه دینی و اجتماعی امام===
-در این بخش به جایگاه والای امام و پاره‌ای از فضایل امام اشاره شده هم چون: اقامه [[نماز]]، پرداخت [[زکات]]، [[امر به معروف و نهی از منکر]] و زشتی و ستم، برپاداشتن سنت‌های الهی، خاموش ساختن آتش فتنه ها، فراخواندن مردم به هدایت و کمال، آشکار ساختن راه‌های استوار حقیقت، برافراشتن پایه دین، ریشه کن کردن ستم و گردنکشی، خیرخواهی برای [[امت]] پیامبر(ص).<ref>أَشْهَدُ أَنَّكَ قَدْ أَقَمْتَ الصَّلاةَ، وَآتَيْتَ الزَّكاةَ، وَأَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ، وَنَهَيْتَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَالْعُدْوانِ،
+در این بخش به جایگاه والای امام و پاره‌ای از فضایل امام اشاره شده هم چون: اقامه [[نماز]]، پرداخت [[زکات]]، [[امر به معروف و نهی از منکر]] و زشتی و ستم، برپاداشتن سنت‌های الهی، خاموش ساختن آتش فتنه ها، فراخواندن مردم به هدایت و کمال، آشکار ساختن راه‌های استوار حقیقت، برافراشتن پایه دین، ریشه کن کردن ستم و گردنکشی، خیرخواهی برای [[امت]] پیامبر(ص).
-وَأَطَعْتَ اللَّهَ وَما عَصَيْتَهُ، وَتَمَسَّكْتَ بِهِ وَبِحَبْلِهِ فَأَرْضَيْتَهُ وَخَشيتَهُ، وَراقَبْتَهُ وَاسْتَجَبْتَهُ،
-وَسَنَنْتَ السُّنَنَ، وَأَطْفَأْتَ الْفِتَنَ، وَدَعَوْتَ إِلَى الرَّشادِ
-وَأَوْضَحْتَ سُبُلَ السَّدادِ، وَجاهَدْتَ فِي الله حَقَّ الْجِهادِ
-وَكُنْتَ للهِِ طائِعاً، وَلِجَدِّكَ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ تابِعاً</ref>
-{{نقل قول طبقاتی دوقلو|عرض=۵۰|تراز=چپ|رنگ حاشیه=۹۹۹۹۹۹
-|اَلسّلامُ عَلَی النُّفوسِ المُصطَلماتِ| سلام بر بدنهای به زنجیر کشیده‌شده
-|اَلسّلامُ عَلَی الاَرواحِ المُختَلساتِ| سلام بر جان‌های به ستم گرفته‌شده
-|اَلسّلامُ عَلَی الاَجسادِ العاریاتِ| سلام بر پیکرهای عریان
-|اَلسّلامُ عَلَی الجُسومِ الشاحِباتِ| سلام بر جسم‌های نحیف و رنگ‌باخته
-|اَلسّلامُ عَلَی الاَبدانِ السَّلیبَةِ| سلام بر بدن‌های جامه‌ربوده
-|اَلسّلامُ عَلَی المُجَدِّلینَ فِی الفَلَواتِ| سلام بر به خاک‌افتادگان در بیابان‌ها
-|اَلسّلامُ عَلَی النّازِحینَ عَنِ الاَوطانِ| سلام بر دورافتادگان از وطن
-}}
 === حالات و آرزوها وانگیزه‌های زائر ===
-در این بخش به  معرفی برخی ازحالات، انگیزه‌ها و آرزوهای زائر اشاره شده مانند: معرفت او به جایگاه امام، اخلاص‌ورزی در راه ولایت او، تقرب به خدا با محبت امام، بیزاری از دشمنانش، جریحه داربودن قلبش از مصیبت امام، جاری بودن اشکش هنگام یاد امام، آرزوی حضور در کربلا و سپر بلای امام شدن و تقدیم جان در راهش.<ref>اَلسَّلامُ عَلَيْكَ سَلامَ الْعارِفِ بِحُرْمَتِكَ، اَلْمُخْلِصِ في وِلايَتِكَ
+در این بخش به  معرفی برخی ازحالات، انگیزه‌ها و آرزوهای زائر اشاره شده مانند: معرفت او به جایگاه امام، اخلاص‌ورزی در راه ولایت او، تقرب به خدا با محبت امام، بیزاری از دشمنانش، جریحه داربودن قلبش از مصیبت امام، جاری بودن اشکش هنگام یاد امام، آرزوی حضور در کربلا و سپر بلای امام شدن و تقدیم جان در راهش.
-اَلْمُتَقَرِّبِ إِلَى الله بِمَحَبَّتِكَ، اَلْبَري‏ءِ مِنْ أَعْدائِكَ،
-سَلامَ مَنْ قَلْبُهُ بِمُصابِكَ مَقْرُوحٌ، وَدَمْعُهُ عِنْدَ ذِكْرِكَ مَسْفُوحٌ،
-</ref>
 === علل قیام امام ===
-در بخش بعد اوصافی از امام حسین و جایگاه او بیان شده و به بخشی از  زمینه‌ها و علت‌های [[قیام امام حسین|قیام عاشورا]] اشاره می‌شود مانندگسترش یافتن ستم، افتادن نقاب از چهره ظلم و بیداد، فراخوانی ضلالت و گمراهی از پیروانش. در ادامه زیارت خطاب به امام می خوانیم: «علم به شرایط موجود تو را واداشت تا پرچم مخالفت برداشته و با مخالفان کارزار کنی، با فرزندان و خاندان و پیروان و دوستان به راه افتادی و با حکمت و پند و اندرزهای نیکو به سوی خداوند خواندی، و به بر پا داشتن حدود و فرمانبری از معبود امر نمودی و از پلیدی و سرکشی بازداشتی و با ظلم و ستم مقابله کردی».<ref>ثُمَّ اقتِضاكَ العِلْم لِلاِنکارِ، وَ لَزمَكَ اَن تُجاهِدَ الفُجّارَ، فَسِرْتَ فِی اَولادِكَ وَ اَهالیكَ وَ شیعتِكَ وَ مَوالیكَ</ref>
+در بخش بعد اوصافی از امام حسین و جایگاه او بیان شده و به بخشی از  زمینه‌ها و علت‌های [[قیام امام حسین|قیام عاشورا]] اشاره می‌شود مانندگسترش یافتن ستم، افتادن نقاب از چهره ظلم و بیداد، فراخوانی ضلالت و گمراهی از پیروانش. در ادامه زیارت خطاب به امام می خوانیم: «علم به شرایط موجود تو را واداشت تا پرچم مخالفت برداشته و با مخالفان کارزار کنی، با فرزندان و خاندان و پیروان و دوستان به راه افتادی و با حکمت و پند و اندرزهای نیکو به سوی خداوند خواندی، و به بر پا داشتن حدود و فرمانبری از معبود امر نمودی و از پلیدی و سرکشی بازداشتی و با ظلم و ستم مقابله کردی».
 ===توصیف واقعه عاشورا ===
 در این قسمت در توضیح برخی از حوادث [[روز عاشورا]] چنین آمده است:
-:::پس از آنکه آنان را از کار خود بازداشتی و حجت و دلیل تأکید نمودی؛ بیعتت را شکستند و بر پروردگار و جدّت خشم گرفته و با تو جنگیدند. و آن شخص ملعون به لشکریانش دستور داد تو را از آب و وارد شدن به آن بازدارند... تیرها و سنگ‌ها را به سوی تو پرتاب کردند و دست‌های جنایتکارشان را برای نابودی‌ات گشودند... از هر سو تو را محاصره کردند و زخم‌های عمیق بر تو وارد ساختند... تا اینکه از اسب مجروح بر زمین افتادی، اسب‌ها با سُم‌هایشان بر تو تازیدند و ستمگران شمشیرهای بُرّانشان را بر تو فرود آوردند...وَ الشِّمرُ جالِسٌ عَلی صَدرِكَ، وَ مولغٌ سَیفَهُ عَلی نَحرِكَ، قابِضٌ عَلی شَیبِكَ بِیدِهِ، ذابِحٌ لَكَ بِمُهنَّدِهِ:{{یادداشت|
+:::پس از آنکه آنان را از کار خود بازداشتی و حجت و دلیل تأکید نمودی؛ بیعتت را شکستند و بر پروردگار و جدّت خشم گرفته و با تو جنگیدند. و آن شخص ملعون به لشکریانش دستور داد تو را از آب و وارد شدن به آن بازدارند... تیرها و سنگ‌ها را به سوی تو پرتاب کردند و دست‌های جنایتکارشان را برای نابودی‌ات گشودند... از هر سو تو را محاصره کردند و زخم‌های عمیق بر تو وارد ساختند... تا اینکه از اسب مجروح بر زمین افتادی، اسب‌ها با سُم‌هایشان بر تو تازیدند و ستمگران شمشیرهای بُرّانشان را بر تو فرود آوردند...در حالی که شمر بر روی سینه‌ات نشسته و شمشیرش را بر گودی زیر گلوی تو فرو برده و محاسنت را با دستش گرفته بود، سرت را با شمشیر خود برید!
-مُهَنَّد، شمشیری که از آهن هندی زده باشند. (منتهی الارب ). هندوانی . شمشیر هندی . دهخدا، لغتنامه}} در حالی که شمر بر روی سینه‌ات نشسته و شمشیرش را بر گودی زیر گلوی تو فرو برده و محاسنت را با دستش گرفته بود، سرت را با شمشیر خود برید!
 ===توصیف مصیبت بعد از عاشورا===
-این بخش زیارت به حوادث پس از [[شهادت]] امام حسین(ع) می‌پردازد: «سرت بر فراز نیزه قرار داشت و خانواده‌ات همچون بندگان [[اسیر]] و در غل و زنجیر قرار گرفتند. چهره‌شان از گرما می‌سوخت و در بیابان‌ها و دشت‌های پهناور پیش برده می‌شدند، دست‌هایشان به گردن آویخته و در بازارها آنان را می‌گرداندند».<ref>وَ رُفِعَ عَلَی القَناةِ رَأسُكَ وَ سُبِی اَهلُكَ کالعَبیدِ، وَ صُفِّدوا فِی الحَدیدِ، فَوقَ اَقتابِ المَطِیاتِ، تَلفَحُ وُجوهُهُم حَرَّ الهاجِراتِ، یساقونَ فِی البَراری وَ الفَلَواتِ، اَیدیهِم مَغلولَةٌ اِلی الاَعناقِ، یطافُ بِهِم فِی الاَسواقِ</ref>
+این بخش زیارت به حوادث پس از [[شهادت]] امام حسین(ع) می‌پردازد: «سرت بر فراز نیزه قرار داشت و خانواده‌ات همچون بندگان [[اسیر]] و در غل و زنجیر قرار گرفتند. چهره‌شان از گرما می‌سوخت و در بیابان‌ها و دشت‌های پهناور پیش برده می‌شدند، دست‌هایشان به گردن آویخته و در بازارها آنان را می‌گرداندند».
-امام زمان(عج) این ضایعه را مساوی با کشتن [[اسلام]] و... بیان می‌فرماید: «وای بر سرکشان گنهکار! به کشتنت [[اسلام]] را کشتند و [[نماز]] و [[روزه]] را بیهوده و مهمل گذاشتند. سنت‌ها و [[احکام شرعی|احکام]] را شکستند و پایه‌های [[ایمان]] را نابود کردند. آیات [[قرآن]] را تحریف و در فساد و دشمنی سخت تلاش نمودند... کتاب خدا رها شد و به حق خیانت گردید». «با رفتن تو، [[تکبیر|الله اکبر]]، [[تهلیل|لااله الاالله]]، حرام و حلال، [[تنزیل]] و [[تأویل]] از میان رفت. پس از تو تغییر، تبدیل، بی‌دینی، [[کفر]]، خواهش‌های نفسانی، گمراهی‌ها، آشوب‌ها، بیهودگی‌ها و باطل‌ها آشکار شد».<ref>وَ فَقَدَ بِفَقدِكَ التَّکبیرُ وَ التَّهلیلُ و التَّحریمُ وَ التَّحلیلُ و التَّنزیلُ وَ التّأویلُ وَ ظَهَرَ بَعدَكَ التَّغییرُ وَ التّبدیلُ وَ الاِلحادَ و التّعطیلُ وَ الاَهواءُ وَ الاَضالیلُ وَ الفِتَنُ وَ الاَباطیلُ</ref>
+امام زمان(عج) این ضایعه را مساوی با کشتن [[اسلام]] و... بیان می‌فرماید: «وای بر سرکشان گنهکار! به کشتنت [[اسلام]] را کشتند و [[نماز]] و [[روزه]] را بیهوده و مهمل گذاشتند. سنت‌ها و [[احکام شرعی|احکام]] را شکستند و پایه‌های [[ایمان]] را نابود کردند. آیات [[قرآن]] را تحریف و در فساد و دشمنی سخت تلاش نمودند... کتاب خدا رها شد و به حق خیانت گردید». «با رفتن تو، [[تکبیر|الله اکبر]]، [[تهلیل|لااله الاالله]]، حرام و حلال، [[تنزیل]] و [[تأویل]] از میان رفت. پس از تو تغییر، تبدیل، بی‌دینی، [[کفر]]، خواهش‌های نفسانی، گمراهی‌ها، آشوب‌ها، بیهودگی‌ها و باطل‌ها آشکار شد».
 === بازتاب این مصیبت در هستی===
-عظمت این مصیبت به نحوی است که سرتاسر هستی، عزادار و به ماتم و سوز و گریه نشستند: «پیامبر آشفته‌خاطر شد و دلش گریست و به خاطر تو [[فرشته|فرشتگان]] و پیامبران به او تسلیت گفتند و به خاطر تو مادرت [[فاطمه زهرا|زهرا]] سوگوار و مصیبت‌زده شد. فرشتگان مقرب برای سوگواری و تسلیت گفتن به پدرت [[امیر مؤمنان]] نزد او می‌رفتند و برایت در اعلی علیین مجلس عزا و ماتم بر پا شد... آسمان و ساکنانش، [[بهشت]] و خزانه‌دارانش، و کوه‌های گسترده بر روی زمین و کرانه‌هایش، و دریاها و ماهیانش، و [[جن|جنیان]] و فرزندانشان و [[خانه خدا]] و [[مقام ابراهیم]] و [[مشعر الحرام]] و حل و حرم برای تو گریستند».<ref>وَاُقيمَتْ لَكَ الْمَاتِمُ فِي أَعْلا عِلِّيّينَ، وَلَطَمَتْ عَلَيْكَ الْحُورُ الْعينُ
+عظمت این مصیبت به نحوی است که سرتاسر هستی، عزادار و به ماتم و سوز و گریه نشستند: «پیامبر آشفته‌خاطر شد و دلش گریست و به خاطر تو [[فرشته|فرشتگان]] و پیامبران به او تسلیت گفتند و به خاطر تو مادرت [[فاطمه زهرا|زهرا]] سوگوار و مصیبت‌زده شد. فرشتگان مقرب برای سوگواری و تسلیت گفتن به پدرت [[امیر مؤمنان]] نزد او می‌رفتند و برایت در اعلی علیین مجلس عزا و ماتم بر پا شد... آسمان و ساکنانش، [[بهشت]] و خزانه‌دارانش، و کوه‌های گسترده بر روی زمین و کرانه‌هایش، و دریاها و ماهیانش، و [[جن|جنیان]] و فرزندانشان و [[خانه خدا]] و [[مقام ابراهیم]] و [[مشعر الحرام]] و حل و حرم برای تو گریستند».
+===بخش پایانی و دعا===
+بخش پایانی این زیارت به [[استغفار]] و [[دعا]] برای زائر و سایر [[مؤمن|مؤمنین]] اختصاص داشته و با [[نماز زیارت]] به پایان می‌رسد.در این بخش بیش ازهفتاد دعا از پیشگاه خداوند در خواست شده مانند: مصونیت از لغزش‌ها و خطاها، ازبین رفتن غم و اندوه، پذیرش [[توبه]] ، توسعه روزی، رسیدن به آرزوها، استجابت دعاها، هلاکت دشمنان، شفای بیماری‌ها، بهره‌مندی از دانشی مفید، دلی خاشع، یقینی صادق، عملی پاک، صبری جمیل، پاداشی فراوان.
+==سند زیارت==
+این زیارت در کتاب ''[[المزار الکبیر (کتاب)| المزار الکبیر]]'' [[ابن المشهدی]] (متوفای ۵۹۵ق) نقل شده است. وی این زیارت را با حذف [[اسناد|سند]] نقل کرده<ref>  ابن المشهدی، المزار الکبیر، ۱۳۷۸ش، ص۴۹۶-۵۱۹.</ref> و در آغاز کتابش تصریح می‌کند که این زیارات با [[حدیث متصل|سند متصل]] به او رسیده ولی برای اختصارِ کتاب و اطمینانی که به صدور زیارات از [[معصوم]] داشته، سندها را حذف کرده است.<ref> المزار الکبیر، ۲۷</ref> اما [[آیت الله خویی]]، اعتبار کتاب [[المزار الکبیر]] ابن المشهدی را نمی‌پذیرد و وی را شخصی مجهول الهویه می‌داند.{{مدرک}} [[محمدهادی یوسفی غروی]] نیز در مستند بودن این زیارت تردید کرده است او می‌گوید سه نوع زیارت ناحیه متداخل وجود دارد که با هم متناسب نیستند و همچنین برخی از مطالب این زیارت با مسلّمات تاریخ و اخبار معتبر مقتل سازگاری ندارد.<ref>[http://fahimco.com/ShowArticle.aspx?ID=3803 بررسی تحلیلی سیر مقتل نگاری عاشورا]</ref>
-وَبَكَتِ السَّماءُ وَسُكَّانُها، وَالْجِنانُ وَخُزَّانُها، وَالْهِضابُ وَأَقْطارُها، وَالْبِحارُ وَحيتانُها
+در مقابل بیشتر عالمان ابن مشهدی را [[توثیق]] و تأیید کرده و اعتبار کتاب المزار الکبیر را پذیرفته‌اند؛ از جمله [[شهید اول]]<ref> ابن المشهدی، المزار الکبیر، ۱۳۷۸ش، مقدمه، ص۶</ref> [[شیخ حر عاملی]]،<ref> ابن المشهدی، المزار الکبیر، ۱۳۷۸ش، ص۶.</ref> [[علامه مجلسی]] (در [[بحارالانوار]])، [[محدث نوری]] (در [[مستدرک الوسائل]])، [[شیخ عباس قمی]]،<ref> قمی، الکنی و الالقاب،  مکتبة الصدر، ج۱، ص۴۰۹.</ref>  [[سید محسن امین]]<ref> امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۹، ص۲۰۲.</ref> و [[آقابزرگ تهرانی]].<ref> آقابزرگ تهرانی، الذریعه،  دارالاضوا، ج۲۰، ص۳۲۴.</ref>
-وَالْجِنانُ وَوِلْدانُها، وَالْبَيْتُ وَالْمَقامُ، وَالْمَشْعَرُ الْحَرامُ، وَالْحِلُّ وَالْأَحْرامُ.
+گفته شده: [[سید مرتضی]] (متوفای۴۳۶ق)، که شاگرد شیخ مفید بود، از این زیارت یاد کرده است بدون اینکه آن را به [[ناحیه مقدسه]] منتسب کند.<ref> مصباح الزائر، ۲۲۱</ref>
-</ref>
-===بخش پایانی و دعا===
+[[مجلسی]] در چند جای بحار از این زیارت سخن به میان آورده است. وی هنگام نقل این زیارت می‌گوید: [[شیخ مفید]](متوفای۴۱۳ق) آن را در کتاب ''المزار'' خویش جزء اعمال [[روز عاشورا]] ثبت کرده است<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۸، ۳۱۷.</ref> ولی در نسخه‌های موجود ''المزار'' این متن وجود ندارد.<ref>دانشنامه امام حسین(ع)، ج۱۲، ص۲۷۲</ref>
-بخش پایانی این زیارت به [[استغفار]] و [[دعا]] برای زائر و سایر [[مؤمن|مؤمنین]] اختصاص داشته و با [[نماز زیارت]] به پایان می‌رسد.در این بخش بیش ازهفتاد دعا از پیشگاه خداوند در خواست شده مانند: مصونیت از لغزش‌ها و خطاها، ازبین رفتن غم و اندوه، پذیرش [[توبه]] ، توسعه روزی، رسیدن به آرزوها، استجابت دعاها، هلاکت دشمنان، شفای بیماری‌ها، بهره‌مندی از دانشی مفید، دلی خاشع، یقینی صادق، عملی پاک، صبری جمیل، پاداشی فراوان.  <ref>أَللَّهُمَّ لاتَدَعْ لي في هذَا الْمَشْهَدِ الْمُعَظَّمِ، وَالْمَحَلِّ الْمُكَرَّمِ ذَنْباً إِلّا غَفَرْتَهُ،
+مجلسي قبل از بيان اين زيارت در یک مورد تصریح دارد: « از جمله زيارات [[امام حسين(ع)]] كه سيد و غير او ذكر كرده‌اند [همين زيارت ناحیه است] و ظاهراً اين زيارت از تاليفات سيد مرتضي است... »؛<ref>مجلسی، بحار الانوار،۱۴۰۳ق، ج۹۸، ص۲۳۱.</ref> در ادامه، همان زيارت مشهدي را با اندک تفاوت در بیان الفاظ نقل کرده است؛ سپس مجددا مجلسی بعد از ذکر این زیارت تصريح دارد: « ظاهراً اين زيارت از تاليفات سيد و [شيخ ]مفيد است، و شايد راجع به كيفيت نماز زيارت، خبري به آنها رسيده باشد...»<ref>مجلسی، بحار الانوار،۱۴۰۳ق ج۹۸، ص۲۵۱.</ref>
+مجلسی در جایی دیگر از کتاب المزار، زیارت دیگری را شبیه همان زیارت مشهدی با همان عبارات بیان نموده<ref>مجلسی، بحار الانوار،۱۴۰۳ق، ج۹۸، ص۳۲۲.</ref>، سپس در ادامه تصریح دارد: « می‌گویم مولف مزار کبیر گفته: این زیارت دیگری است که روز عاشورا از ناحیه به یکی از ابواب خارج شد»؛ سپس مجلسی در ادامه تصریح دارد: در توجیه اختلافاتی که میان دو زیارت مشهدی و آنچه به سیدمرتضی نسبت داده شده می‌توان گفت: شاید این اختلاف به تعدد نسخ باز گردد و اظهر آن است که سید این زیارت را گرفته و از طرف خود بر آن عباراتی را اضافه کرده است».<ref>مجلسی، بحار الانوار،۱۴۰۳ق ج۹۸، ص۳۲۸.</ref>
+==شرح‌های زیارت ناحیه==
+برای این زیارتنامه شرح‌هایی نوشته شده که از آن جمله است:
+* الذخیرة‌الباقیه، محمدجعفر شاملی شیرازی، (فارسی).
+* الشمس الضاحیه، جمعی از علما، (فارسی).
+* تحفه قائمیه، حاج شیخ محمدباقر فقیه ایمانی (فارسی).
+* کشف داحیه، برخی از علمای [[هند]]، (اردو).
+* همره نور، شرح زیارت ناحیه مقدسه، سید هدایت‌الله طالقانی.
+* سلام موعود، (بیان تحلیلی و توصیفی زیارت ناحیه مقدسه)، دکتر محمد رضا سنگری.<ref>[http://www.pajoohe.com/fa/print.php?UID=44547 سایت پژوهه]</ref>
-وَلا عَيْباً إِلّا سَتَرْتَهُ، وَلا غَمّاً إِلّا كَشَفْتَهُ، وَلا رِزْقاً إِلّا بَسَطْتَهُ،
+==زیارت ناحیه غیرمشهور ==
+{{اصلی|زیارت الشهدا}}
+یکی دیگر از زیارات ناحیه، زیارتی است که [[سید بن طاووس]] در [[اقبال الاعمال|اقبال]]، ضمن اعمال [[روز عاشورا]] به سند خویش روایت کرده است. این زیارت مشتمل بر نام [[شهدای کربلا]] است و با جمله: «اَلسّلامُ عَلَی اَوّلِ قَتیلٍ مِن نَسلِ خَیرِ سَلیلٍ» آغاز می‌شود.<ref> مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۸، ص۲۶۹-۲۷۴.</ref> پیش از سید بن طاووس این زیارت در [[المزار شیخ مفید]]<ref> مجلسی، بحارالانوار، ج۹۸، ۲۷۴</ref> و مزار کبیر ابن المشهدی<ref> ابن المشهدی، المزار الکبیر، ۱۳۷۸ش، ص۴۸۵</ref> آمده است.
-وَلا جاهاً إِلّا عَمَّرْتَهُ، وَلا فَساداً إِلّا أَصْلَحْتَهُ، وَلا أَمَلاً إِلّا بَلَّغْتَهُ،</ref>
+==مطالعه بیشتر==
+* خوش‌نصیب، مرتضی و داداشپور، محمد و عظیم عابدینی، کاوشی در اعتبار و متن زیارت ناحیه، قم، انتشارات باقرالعلوم(ع)، ۱۳۹۳ش.
+== پانویس ==
+{{پانوشت}}
 == متن و ترجمه ==
 {{نقل قول دوقلو طبقاتی تاشو
@@ خط ۱۲۶: / خط ۱۲۲: @@
 |قلبی خاشع، یقینی سلامت بخش، عملی صالح و پاك، صبری زیبا، و اجری عظیم را، بارالها! شكر نعمتت بر من را روزیم كن، و احسان و كَرَمَت برمن زیاد فرما، و گفته مرا درمیان مردم شنوده نما، و عمل مرا به نزد خویش بالا بَر،و آثار باقی‌مانده مرا در امورِ خیر مورد پیروی قرارده، و دشمنم را خوار و ذلیل گردان، بارخدایا! بر محمّدوآلِ او كه نیكانند، درتمامی لحظات شبانه روز رحمت فرست، و مرا از شرّ بَدان محفوظ بدار، و از (كثافاتِ) گناهان و سنگینی وِ زر و وَبال پاك و مُبرّا گردان، واز آتش (عذابت) پناهم ده، و در سرای جاوید وارد فرما، و (گناهانِ) مرا و تمامی خواهران و برادران مؤمنِ مرا ببخشای، به رحمتت‌ای مهربان‌ترین مهربانان.
 }}{{پاك كن}}
-==سند زیارت==
-قدیمی‌ترین منبع موجود این زیارت، کتاب ''[[المزار الکبیر (کتاب)| المزار الکبیر]]'' [[ابن المشهدی]] (متوفای ۵۹۵ق) است. وی این زیارت را با حذف [[اسناد|سند]] نقل کرده<ref> زیارة أخری فی یوم عاشورا لأبی عبدالله الحسین ممّا خرج من الناحیة إلی أحد الأبواب. قال: تقف علیه و تقول: السلام علی آدم صفوة الله... ابن المشهدی، المزار الکبیر، ۱۳۷۸ش، ص۴۹۶-۵۱۹.</ref> و در آغاز کتابش تصریح می‌کند که این زیارات با [[حدیث متصل|سند متصل]] به او رسیده ولی برای اختصارِ کتاب و اطمینانی که به صدور زیارات از [[معصوم]] داشته، سندها را حذف کرده است.<ref> فإنّی قد جمعت فی کتابی هذا من فنون الزیارات.... ممّا اتصلت به من ثقات الرواة إلی السادات. المزار الکبیر، ۲۷</ref> اما [[آیت الله خویی]]، اعتبار کتاب [[المزار الکبیر]] ابن المشهدی را نمی‌پذیرد و وی را شخصی مجهول الهویه می‌داند.{{مدرک}} [[محمدهادی یوسفی غروی]] نیز در مستند بودن این زیارت تردید کرده است او می‌گوید سه نوع زیارت ناحیه متداخل وجود دارد که با هم متناسب نیستند و همچنین برخی از مطالب این زیارت با مسلّمات تاریخ و اخبار معتبر مقتل سازگاری ندارد.<ref>[http://fahimco.com/ShowArticle.aspx?ID=3803 بررسی تحلیلی سیر مقتل نگاری عاشورا]</ref>
-در مقابل بیشتر عالمان ابن مشهدی را [[توثیق]] و تأیید کرده و اعتبار کتاب المزار الکبیر را پذیرفته‌اند؛ از جمله [[شهید اول]]<ref> ابن المشهدی، المزار الکبیر، ۱۳۷۸ش، مقدمه، ص۶</ref> [[شیخ حر عاملی]]،<ref> ابن المشهدی، المزار الکبیر، ۱۳۷۸ش، ص۶</ref> [[علامه مجلسی]] (در [[بحارالانوار]])، [[محدث نوری]] (در [[مستدرک الوسائل]])، [[شیخ عباس قمی]]،<ref> قمی، شیخ عباس، الکنی و الالقاب، ج۱، ص۴۰۹، مکتبة الصدر، تهران، بی‌تا</ref>  [[سید محسن امین]]<ref> امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۹، ص۲۰۲،‌دار التعارف للمطبوعات، بیروت، ۱۴۰۳ه‍.ق</ref> و [[آقا بزرگ تهرانی]].<ref> تهرانی، آقا بزرگ، الذریعه، ج۲۰، ص۳۲۴، چاپ دوم،‌دار الاضواء، بیروت، بی‌تا</ref>
-منابع قدیمی‌تری نیز برای این زیارت بیان شده است. گفته شده: [[سید مرتضی]] (متوفای۴۳۶ق)، که شاگرد شیخ مفید بود، در کتاب ''مصباح الزائر'' از این زیارت یاد کرده است بدون اینکه آن را به [[ناحیه مقدسه]] منتسب کند. البته این کتاب اکنون موجود نیست و تنها نشانه‌ای که از آن در دست داریم عبارات [[سید بن طاووس]] در [[مصباح الزائر (کتاب)|مصباح الزائر]] است.<ref> زیارة ثانیة بألفاظ شافیة یزاربها الحسین صلوات اللّه علیه زاربها المرتضی علم الهدی رضوان الله علیه قال: فإذا أردت الخروج فقل: أللّهمّ إلیک توجهت.... ثم تدخل القبة الشریفة و تقف علی القبر الشریف و قل: السلام علی آدم صفوة الله... مصباح الزائر، ۲۲۱</ref>
-[[مجلسی]] در چند جای بحار از این زیارت سخن به میان آورده است. وی هنگام نقل این زیارت می‌گوید: [[شیخ مفید]](متوفای۴۱۳ق) آن را در کتاب ''المزار'' خویش جزء اعمال [[روز عاشورا]] ثبت کرده است<ref> قال الشیخ المفید قدس الله روحه فی کتاب المزار ماهذا الفظه: زیارة أخری فی یوم عاشورا بروایة اخری، إذا أردت زیارته بها فی هذا الیوم فقف علیه(ع) و قل: السلام علی صفوة اللّه...مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۸، ۳۱۷.</ref> ولی در نسخه‌های موجود ''المزار'' این متن وجود ندارد.<ref>دانشنامه امام حسین(ع)، ج۱۲، ص۲۷۲</ref>
-مجلسي قبل از بيان اين زيارت در یک مورد تصریح دارد: « از جمله زيارات [[امام حسين(ع)]] كه سيد و غير او ذكر كرده‌اند [همين زيارت ناحیه است] و ظاهراً اين زيارت از تاليفات سيد مرتضي است... »؛<ref>مجلسی، بحار الانوار،۱۴۰۳ق، ج98، ص231.</ref> در ادامه، همان زيارت مشهدي را با اندک تفاوت در بیان الفاظ نقل کرده است؛ سپس مجددا مجلسی بعد از ذکر این زیارت تصريح دارد: « ظاهراً اين زيارت از تاليفات سيد و [شيخ ]مفيد است، و شايد راجع به كيفيت نماز زيارت، خبري به آنها رسيده باشد...»<ref>مجلسی، بحار الانوار،۱۴۰۳ق ج98، ص251</ref>.
-مجلسی در جایی دیگر از کتاب المزار، زیارت دیگری را شبیه همان زیارت مشهدی با همان عبارات بیان نموده<ref>مجلسی، بحار الانوار،۱۴۰۳ق، ج98، ص322</ref>، سپس در ادامه تصریح دارد: « می‌گویم مولف مزار کبیر گفته: این زیارت دیگری است که روز عاشورا از ناحیه به یکی از ابواب خارج شد»؛ سپس مجلسی در ادامه تصریح دارد: در توجیه اختلافاتی که میان دو زیارت مشهدی و آنچه به سیدمرتضی نسبت داده شده می‌توان گفت: شاید این اختلاف به تعدد نسخ باز گردد و اظهر آن است که سید این زیارت را گرفته و از طرف خود بر آن عباراتی را اضافه کرده است».<ref>مجلسی، بحار الانوار،۱۴۰۳ق ج98، ص328.</ref>
-==شرح‌های زیارت ناحیه==
-برای این زیارتنامه شرح‌هایی نوشته شده که از آن جمله است:
-* الذخیرة‌الباقیه، محمدجعفر شاملی شیرازی، (فارسی).
-* الشمس الضاحیه، جمعی از علما، (فارسی).
-* تحفه قائمیه، حاج شیخ محمدباقر فقیه ایمانی (فارسی).
-* کشف داحیه، برخی از علمای [[هند]]، (اردو).
-* همره نور، شرح زیارت ناحیه مقدسه، سید هدایت‌الله طالقانی.
-* سلام موعود، (بیان تحلیلی و توصیفی زیارت ناحیه مقدسه)، دکتر محمد رضا سنگری.<ref>[http://www.pajoohe.com/fa/print.php?UID=44547 سایت پژوهه]</ref>
-==زیارت ناحیه غیرمشهور ==
-{{اصلی|زیارت الشهدا}}
-یکی دیگر از زیارات ناحیه، زیارتی است که [[سید بن طاووس]] در [[اقبال الاعمال|اقبال]]، ضمن اعمال [[روز عاشورا]] به سند خویش روایت کرده است. این زیارت مشتمل بر نام [[شهدای کربلا]] است و با جمله: «اَلسّلامُ عَلَی اَوّلِ قَتیلٍ مِن نَسلِ خَیرِ سَلیلٍ» آغاز می‌شود.<ref> مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۸، ص۲۶۹-۲۷۴.</ref> پیش از سید بن طاووس این زیارت در [[المزار شیخ مفید]]<ref> مجلسی، بحارالانوار، ج۹۸، ۲۷۴</ref> و مزار کبیر ابن المشهدی<ref> ابن المشهدی، المزار الکبیر، ۱۳۷۸ش، ص۴۸۵</ref> آمده است.
-==مطالعه بیشتر==
-* خوش‌نصیب، مرتضی و داداشپور، محمد و عظیم عابدینی، کاوشی در اعتبار و متن زیارت ناحیه، قم، انتشارات باقرالعلوم(ع)، ۱۳۹۳ش.
-== پانویس ==
-{{پانوشت}}
-== یادداشت ==
-{{یادداشت‌ها}}
-مُهَنَّد، شمشیری که از آهن هندی زده باشند. (منتهی الارب ). هندوانی . شمشیر هندی . دهخدا، لغتنامه.
 == منابع ==