پرش به محتوا

نماز شب: تفاوت میان نسخه‌ها

۳۰۰ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۲ اوت ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴: خط ۴:
'''نماز شب''' [[نمازهای مستحب|نماز مستحبی]] است که وقت ادای آن پس از [[نیمه‌شب شرعی]] تا [[طلوع فجر]] است. نماز شب بر [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اکرم(ص)]] واجب و بر دیگران [[مستحب]] است. روایات زیادی در فضلیت نماز شب وارد شده است و آن را شرف مؤمن، نورانی‌شدن قبر و ضامن روزی معرفی کرده‌اند.
'''نماز شب''' [[نمازهای مستحب|نماز مستحبی]] است که وقت ادای آن پس از [[نیمه‌شب شرعی]] تا [[طلوع فجر]] است. نماز شب بر [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اکرم(ص)]] واجب و بر دیگران [[مستحب]] است. روایات زیادی در فضلیت نماز شب وارد شده است و آن را شرف مؤمن، نورانی‌شدن قبر و ضامن روزی معرفی کرده‌اند.


نماز شب ۱۱ رکعت است که به صورت پنج نماز دورکعتی و یک نماز یک رکعتی خوانده می‌شود. سه رکعت آخر (دو رکعت [[نماز شفع]] و یک رکعت [[نماز وتر]]) فضیلت بیشتری دارد.
نماز شب ۱۱ رکعت است که به صورت پنج نماز دورکعتی و یک نماز یک رکعتی خوانده می‌شود. سه رکعت آخر (دو رکعت [[نماز شفع|نماز شَفع]] و یک رکعت [[نماز وتر|نماز وَتْر]]) فضیلت بیشتری دارد.


==اهمیت و فضیلت==
==اهمیت و فضیلت==
خط ۱۶: خط ۱۶:
# هشت رکعت به صورت چهار نماز دو رکعتی به نیت نافله شب.
# هشت رکعت به صورت چهار نماز دو رکعتی به نیت نافله شب.
# دو رکعت به نیت [[نماز شفع|نماز شَفع]]: مستحب است در رکعت اول آن [[سوره فاتحه|سوره حمد]] و [[سوره ناس]] و در رکعت دوم سوره حمد و [[سوره فلق]] خوانده شود.
# دو رکعت به نیت [[نماز شفع|نماز شَفع]]: مستحب است در رکعت اول آن [[سوره فاتحه|سوره حمد]] و [[سوره ناس]] و در رکعت دوم سوره حمد و [[سوره فلق]] خوانده شود.
# یک رکعت به نیت [[نماز وتر|نماز وَتر]]: بهتر است پس از سوره حمد، سه مرتبه [[سوره اخلاص|سوره توحید]] و یک مرتبه سوره‌های [[سوره فلق|فلق]] و [[سوره ناس|ناس]] قرائت شود. مستحب است در [[قنوت]] نماز وتر برای چهل مؤمن [[دعا]] یا [[استغفار]] کند. هفتاد مرتبه ذکر«اَسْتَغْفِرُاللهَ رَبّی وَ اَتُوبُ اِلَیه»، هفت مرتبه «هذا مَقامُ الْعائِذِ بِک مِنَ النّارِ» و سیصد بار «اَلعَفو» بگوید. سپس این دعا را بخواند: «رَبِّ اغْفِرْلی وَارْحَمْنی وَ تُبْ عَلی اِنَّک اَنْتَ التَّوّابُ الْغَفُورُ الرَّحیمُ».<ref>[https://erfan.ir/mafatih387 «کیفیت و طریقه خواندن نماز شب و پنج آیه از سوره آل عمران»]، دفتر اطلاع‌رسانی حضرت استاد حسین انصاریان.</ref>
# یک رکعت به نیت [[نماز وتر|نماز وَتر]]: بهتر است پس از سوره حمد، سه مرتبه [[سوره اخلاص|سوره توحید]] و یک مرتبه سوره‌های فلق و ناس قرائت شود. مستحب است در [[قنوت]] نماز وتر برای چهل مؤمن [[دعا]] یا [[استغفار]] کند. هفتاد مرتبه ذکر«اَسْتَغْفِرُاللهَ رَبّی وَ اَتُوبُ اِلَیه»، هفت مرتبه «هذا مَقامُ الْعائِذِ بِک مِنَ النّارِ» و سیصد بار «اَلعَفو» بگوید. سپس این دعا را بخواند: «رَبِّ اغْفِرْلی وَارْحَمْنی وَ تُبْ عَلی اِنَّک اَنْتَ التَّوّابُ الْغَفُورُ الرَّحیمُ».<ref>[https://erfan.ir/mafatih387 «کیفیت و طریقه خواندن نماز شب و پنج آیه از سوره آل عمران»]، دفتر اطلاع‌رسانی حضرت استاد حسین انصاریان.</ref> [[شیخ طوسی]] در [[مصباح المتهجد (کتاب)|مصباح المُتهجد]]، خواندن [[دعای حزین]] {{یاد|این دعا با عبارت: اُناجیکَ یا مَوْجُوداً فی کُلِّ مَکانٍ لَعَلَّکَ تَسْمَعُ نِدائی فَقَدْ عَظُمَ جُرْمی وَ قَلَّ حَیآئی آغاز می‌شود.}}  را پس از نماز شب سفارش کرده است.<ref> شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ص۱۶۳-۱۶۴.</ref>
==آثار ==
==آثار ==
{{جعبه نقل قول| عنوان =[[جابر بن عبدالله انصاری |جابر بن عبدالله انصاری]] از پیامبر(ص):| نقل‌قول=  خدا مگر به‌خاطر دو کار ابراهیم را دوست و خلیل خود انتخاب نکرد: اطعام دادنش و نماز شب خواندنش هنگامی که مردم خوابند.| تراز = چپ| عرض = 220px|منبع=صدوق، علل الشرائع، منشورات المکتبة الحیدریه، ج۱، ص۳۵.}}
{{جعبه نقل قول| عنوان =[[جابر بن عبدالله انصاری |جابر بن عبدالله انصاری]] از پیامبر(ص):| نقل‌قول=  خدا مگر به‌خاطر دو کار ابراهیم را دوست و خلیل خود انتخاب نکرد: اطعام دادنش و نماز شب خواندنش هنگامی که مردم خوابند.| تراز = چپ| عرض = 220px|منبع=صدوق، علل الشرائع، منشورات المکتبة الحیدریه، ج۱، ص۳۵.}}
خط ۲۹: خط ۲۹:
{{پایان}}
{{پایان}}


بر پایه روایاتی که شیخ صدوق در [[علل الشرائع (کتاب)|علل الشرائع]] از [[امامان شیعه|امامان]] نقل کرده است، گناه، سبب محروم شدن از نماز شب می‌شود.<ref>صدوق، علل الشرائع، منشورات المکتبة الحیدریه، ج۲، ص۳۶۲.</ref>
بر پایه روایاتی که شیخ صدوق در [[علل الشرائع (کتاب)|عِلَلُ الشرائع]] از [[امامان شیعه|امامان]] نقل کرده است، گناه، سبب محروم شدن از نماز شب می‌شود.<ref>صدوق، علل الشرائع، منشورات المکتبة الحیدریه، ج۲، ص۳۶۲.</ref>
==احکام==
==احکام==
{{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول = [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]]: شَرَفُ الْمُؤْمِنِ صَلاتُهُ بِاللَّیلِ، وَعِزُّهُ کفُّ الاَذی عَنِ النّاسِ؛ شرافت مؤمن به نماز شب اوست و عزّت و بزرگواری او در خودداری از آزار مردم|تاریخ بایگانی| منبع =الخصال، ج۱، ص۶.| تراز = چپ| عرض = ۲۷۰px| اندازه خط = ۱۲px|رنگ پس‌زمینه =| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}
{{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول = [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]]: شَرَفُ الْمُؤْمِنِ صَلاتُهُ بِاللَّیلِ، وَعِزُّهُ کفُّ الاَذی عَنِ النّاسِ؛ شرافت مؤمن به نماز شب اوست و عزّت و بزرگواری او در خودداری از آزار مردم|تاریخ بایگانی| منبع =الخصال، ج۱، ص۶.| تراز = چپ| عرض = ۲۷۰px| اندازه خط = ۱۲px|رنگ پس‌زمینه =| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}
* می‌توان در نماز شب به خواندن نماز شفع و وتر یا نماز وتر به تنهایی اکتفا کرد. بافضیلت‌ترین بخش نماز شب، نماز شَفع و وَتر است و نماز وتر برتر از نماز شفع است.
* بافضیلت‌ترین بخش نماز شب، نماز شَفع و وَتر است و نماز وتر برتر از نماز شفع است. در نماز شب می‌توان به خواندن نماز شفع و وتر یا نماز وتر به تنهایی اکتفا کرد.  
* وقت نماز شب از [[نیمه‌شب شرعی]] تا [[طلوع فجر]] (آغاز وقت نماز صبح) است و خواندن آن در هنگام سحر از سایر مواقع بهتر است.<ref>قمی، مفاتیح الجنان، ص۸۶۹-۸۷۲.</ref> [[سید علی حسینی سیستانی|سید علی سیستانی]] و [[حسین وحید خراسانی]] از مراجع تقلید، وقت نماز شب را از ابتدای شب می‌دانند.<ref>[https://www.sistani.org/persian/qa/01067/ سایت رسمی دفتر آیت الله سیستانی]، «پرسش و پاسخ نماز شب»؛ [http://wahidkhorasani.com/فارسی/مسائل-شرعی/محتوا/218_مسائل-شرعی/384_وقت-نافله-های-یومیّه سایت دفتر ایت الله وحید خراسانی]، «وقت نوافل».</ref>
* وقت نماز شب از [[نیمه‌شب شرعی]] تا [[طلوع فجر]] (آغاز وقت نماز صبح) است و خواندن آن در سحر از سایر مواقع بهتر است.<ref>قمی، مفاتیح الجنان، ص۸۶۹-۸۷۲.</ref> [[سید علی حسینی سیستانی|سید علی سیستانی]] و [[حسین وحید خراسانی]] از مراجع تقلید، وقت نماز شب را از ابتدای شب می‌دانند.<ref>[https://www.sistani.org/persian/qa/01067/ سایت رسمی دفتر آیت الله سیستانی]، «پرسش و پاسخ نماز شب»؛ [http://wahidkhorasani.com/فارسی/مسائل-شرعی/محتوا/218_مسائل-شرعی/384_وقت-نافله-های-یومیّه سایت دفتر ایت الله وحید خراسانی]، «وقت نوافل».</ref>
* در صورتی که نماز شب در حالت نشسته خوانده می‌شود بهتر است که هر دو رکعت نشسته یک رکعت ایستاده لحاظ شود.
* در صورتی که نماز شب در حالت نشسته خوانده می‌شود بهتر است که هر دو رکعت نشسته یک رکعت ایستاده لحاظ شود.
* مسافر و کسی که برای او سخت است نماز را بعد از نصف شب بخواند، می‌تواند آن را در اول شب بجا آورد.
* [[سفر شرعی|مسافر]] و کسی که برای او سخت است نماز را بعد از نصف شب بخواند، می‌تواند آن را در اول شب بجا آورد.
* قضای نماز شب بر آن خواندن آن پیش از [[نیمه‌شب شرعی|نیمه‌شب]] برتری دارد.<ref>نگاه کنید به عرفانیان، صلاة اللیل، ۱۴۰۱ق، ص۱۲۵-۱۲۶.</ref>  
* قضای نماز شب بر خواندن آن پیش از [[نیمه‌شب شرعی|نیمه‌شب]] برتری دارد.<ref>نگاه کنید به عرفانیان، صلاة اللیل، ۱۴۰۱ق، ص۱۲۵-۱۲۶.</ref>  
* در صورت نخواندن نماز شد، می‌توان قضای آن را به جا آورد.
* در صورت نخواندن نماز شب، می‌توان قضای آن را به جا آورد.
 
=== آداب ===
# [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] در [[بحار الانوار (کتاب)|بحارالانوار]] خواندن دعای خاصی را در قنوت نماز وتر [[مستحب]] دانسته است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ج۸۷، ص۲۸۶.</ref>
# به گفته شیخ طوسی در [[مصباح المتهجد (کتاب)|مصباح المتهجد]] پس از نماز شب خواندن [[دعای حزین]] {{یاد|این دعا با عبارت: اُناجیکَ یا مَوْجُوداً فی کُلِّ مَکانٍ لَعَلَّکَ تَسْمَعُ نِدائی فَقَدْ عَظُمَ جُرْمی وَ قَلَّ حَیآئی آغاز می‌شود}} سفارش شده است.<ref> شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ص۱۶۳-۱۶۴.</ref>
== تک‌نگاری==
== تک‌نگاری==
درباره نماز شب آثاری به زبان‌های مختلف نوشته شده است. در مقاله کتابشناسی نماز شب، ۷۰ کتاب معرفی شده است که نویسندگان شیعه به زبان فارسی یا عربی نوشته شده‌اند.<ref>انصاری قمی، «کتابشناسی نماز شب»، ص۱۷۰.</ref>
درباره نماز شب آثاری به زبان‌های مختلف نوشته شده است. در مقاله کتابشناسی نماز شب، ۷۰ کتاب معرفی شده است که نویسندگان شیعه به زبان فارسی یا عربی نوشته شده‌اند.<ref>انصاری قمی، «کتابشناسی نماز شب»، ص۱۷۰.</ref>