قلم: تفاوت میان نسخه‌ها

'''قَلَم''' واژه‌ای که [[خدا|خداوند]] در [[قرآن]] به آن [[سوگند]] خورده است. سوره‌ای در قرآن، به نام [[سوره قلم]] وجود دارد. در [[حدیث|روایات]]، تعبیرهای بسیاری درباره آن آمده از جمله؛ اولین مخلوق خداوند، وسیله‌ای که [[فرشته|فرشتگان]] با آن [[وحی]] یا [[نامه اعمال]] را می‌نویسند، نامی برای [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] و یا فرشته‌ای از جنس نور. برخی از [[عارفان|عارفان مسلمان]] معتقدند قلم مرتبه‌ای وجودی دارد و اولین مخلوق خداوند یا همان «عقل اول» است. همچنین می‌گویند علم خدا به مخلوقاتش، به صورت اجمالی در قلم وجود دارد و قلم آن را به تفصیل در [[لوح محفوظ|لوح]] ایجاد می‌کند.

قلم در لغت، وسیله‌ای است که با آن می‌نویسند.<ref>فرهنگ دهخدا، ذیل واژه قلم.</ref> در [[قرآن کریم]] چهار مرتبه این واژه ذکر شده است.؛ [[سوره قلم]]، آیه۱؛ [[سوره آل عمران]]، آیه۳؛ [[سوره لقمان]]، آیه۲۷؛ [[سوره علق]]، آیه۴. به علاوه اینکه یکی از سوره‌های [[قرآن کریم]]، قلم نام دارد که [[خداوند]] در اولین آیه آن، به قلم [[سوگند]] خورده است.<ref>خرمشاهی، «سوره قلم»، در دانشنامه قرآن، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۵۸.</ref> [[مفسران]] در تفسیر این واژه در [[سوره قلم]]، چندین نظریه گفته‌اند از جمله اینکه؛ منظور قلمی است که [[فرشته|فرشتگان]] با آن [[وحی|وحی الهی]]، یا [[نامه اعمال]] انسان‌ها را می‌نویسند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۴، ص۳۷۰.</ref> اختصاص به قلم خاصی ندارد و مراد هر نوع قلمی است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۴، ص۳۷۰.</ref> اولین مخلوق [[خداوند]] یا همان قلم آفرینش است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۴، ص۳۷۰.</ref>

در منابع حدیثی، [[روایات]] متفاوتی در مورد قلم نقل شده است.<ref>ر.ک.حسینی بحرانی، البرهان، ۱۴۱۵ق، ج۵، ص۴۵۴.</ref> برخی از روایات، قلم را فرشته‌ای می‌دانند که اخبار و علوم را به [[لوح محفوظ|لوح]] می‌سپارد تا اینکه لوح آن را به [[اسرافیل]]؛ اسرافیل آن را به [[میکائیل]]؛ او نیز به [[جبرئیل]] و سپس [[پیامبران]] برساند.<ref>طبابایی، تفسیر المیزان، ترجمه موسوی همدانی، ۱۳۶۳ش، ج۱۸، ص۶۲۸.</ref> در برخی دیگر ذکر شده که با دستور خداوند، قلم، آغاز تا پایان آفرینش را، با جوهری که در نهری به نام [[نون]] بود، بر لوح نوشت.<ref>صدوق، معانی الاخبار، ۱۳۶۱ش، ۲۲.</ref> در روایتی، قلم اولین مخلوق آفرینش معرفی شده<ref>طباطبایی، تفسیر المیزان، ترجمه موسوی همدانی، ۱۳۶۳ش، ج۱۸، ص۶۱۶.</ref> و پیامبر(ص) نیز در حدیثی، نون و قلم را دو فرشته از جنس نور معرفی کرده است.<ref>طباطبایی، تفسیر المیزان، ترجمه موسوی همدانی، ۱۳۶۳ش، ج۱۹، ص۶۳۰.</ref> در حدیثی از [[امام کاظم(ع)]] نقل شده که نون، نامی برای [[پیامبر(ص)]] و قلم نامی برای [[امیرالمؤمنین]] است.<ref>حسینی بحرانی، البرهان، ۱۴۱۵ق، ج۵، ص۴۵۴.</ref>