ایاک نعبد و ایاک نستعین: تفاوت میان نسخه‌ها

*'''جبر و تفویض''': هنگامی که [[امام صادق(ع)]] به احتجاج با شخصی از قدریون (کسانی که منکر [[قضا و قدر]]<nowiki/>اند.) برخواست به این آیه استناد کرده و به عدم [[تفیض]] امور به دست بندگان استدلال کرد.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۹، ص۲۳۹ و ج۵، ص۵۵.</ref>به‌گفته [[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی]] این آیه دلالت بر بطلان [[جبر و اختیار|جبر و تفویض]] دارد؛ زیرا هنگامی که می‌گوییم: «ایاک نَعْبُدُ»(تنها تو را می‌پرستیم)، پس داراى اختیار هستیم، نه مجبور. و چون می‌گوییم: «ایاک نَسْتَعِینُ» (تنها از تو یارى می‌جوییم)، پس نیاز به او داریم و امور به ما تفویض نشده است.<ref>جوادی آملی، تسنیم، اسراء، ۱۳۹۵ش، ج۱، ص۴۵۵.</ref> به بیان دیگر، در این آیه خداوند، انجام عبادت و درخواست استعانت را به بنده نسبت می‌دهند. لذا این آیه نظریه جبر را رد می‌کند، ولى کمک، یارى و نیروىِ بر انجام فعل را از خدا می‌خواهد؛ از این‌رو نظریه تفویض را رد می‌کند.<ref>قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۲۸؛ طیب، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، ۱۳۷۸ش، ج۱، ص۱۱۱.</ref>

*'''توسل''': متکلمین شیعه درخواست کمک از خداوند و عبادت او را که در این آیه فقط در خداوند منحصر شده است را با مفاهیمی چون [[توسل]] و درخواست از دیگران منافی ندانسته‌اند.<ref>[https://makarem.ir/maaref/fa/article/index/418914/ «مگر قرآن نمی گوید: «ایاک نستعین»؛ (فقط از خدا یاری می جوییم)، پس چرا شیعیان از امامانشان طلب یاری می کنند و به آنان متوسّل می شوند؟ آیا این شرک نیست؟!»]، وبگاه آیین رحمت.</ref> آنها گفته‌اند: با وجود آیاتی چون:«استعینوا بالصبر والصلاه» یعنی از صبر و نماز کمک بجویید،<ref>سوره آل عمران، آیه۴۵.</ref> «وابتغوا الیه الوسیله» یعنی وسیله‌ای برای تقرب به خدا بجویید،<ref>سوره مائده، آیه۳۵.</ref> درمیابیم منظور خدا از استعانت نجستن از غير خدا استعانتی همراه با عقيده به «استقلال در سببيت» است.<ref>[https://makarem.ir/maaref/fa/article/index/418914/«مگر قرآن نمی گوید: «ایاک نستعین»؛ (فقط از خدا یاری می جوییم)، پس چرا شیعیان از امامانشان طلب یاری می کنند و به آنان متوسّل می شوند؟ آیا این شرک نیست؟!»]، وبگاه آیین رحمت؛ جوادی آملی، تسنیم، ۱۳۹۵ش، ج۱، ص۴۴۶.</ref>

*'''تکرار ایّاک''': جوادی آملی گفته است: برای آنکه [[مفهوم حصر|حصر]] را هم در عبادت و هم در استعانت برساند باید ایاک در آیه تکرار می‌شد. بر همین اساس در صورتی که این آیه به صورت:‌ «ایاک نعبد و نستعین» بود دراین‌صورت اینگونه معنا می‌شد که «مجموع عبادت و استعانت منحصر در خداست». در صورتی که خدا می خواهد بگوید جمیع عبادات به تنهایی منحصر در خداست و جمیع استعانت‌ها به تنهایی از خداست.<ref>جوادی آملی، تسنیم، ۱۳۹۵ش، ج۱، ص۴۲۰.</ref>