پرش به محتوا

حسین منی و انا من حسین: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۵: خط ۱۵:
  | مؤید قرآنی =
  | مؤید قرآنی =
}}
}}
'''حُسَینٌ مِنّی و أنا مِن حسین''' حدیث [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|نبوی]] در ذکر فضائل [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] که در بسیاری از منابع حدیثی [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|سنی]] ذکر شده است. قدیمی‌ترین منبع آن، المُصنَّف اثر ابن‌ابی‌شیبه (۱۵۹–۲۳۵ق) از علمای [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] است و در منابع حدیثی شیعه هم اولین بار در کتاب [[کامل الزیارات (کتاب)|کامل الزیارات]] نوشته [[ابن‌قولویه قمی|ابن‌قولویه]] (درگذشته [[سال ۳۶۸ هجری قمری|۳۶۸ق]]) نقل شده است. این حدیث را بر سردر ورودی [[حرم امام حسین(ع)]] نیز نوشته‌اند.
'''حُسَینٌ مِنّی و أنا مِن حسین''' حدیث [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|نبوی]] در ذکر فضائل [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] که در منابع حدیثی [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|سنی]] نقل شده است. قدیمی‌ترین منبع آن، المُصنَّف اثر ابن‌ابی‌شیبه (۱۵۹–۲۳۵ق) از علمای [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] است و در منابع حدیثی شیعه هم اولین بار در کتاب [[کامل الزیارات (کتاب)|کامل الزیارات]] نوشته [[ابن‌قولویه قمی|ابن‌قولویه]] (درگذشته [[سال ۳۶۸ هجری قمری|۳۶۸ق]]) نقل شده است.


طبق نقل منابع حدیثی پیامبر فرمود: حسین از من است و من هم از حسینم. به عقیده برخی این حدیث، وحدت روحی [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و امام حسین(ع) را بیان می‌کند و اینکه محبت به حسین(ع) سبب محبوبیت نزد خداوند می‌شود و بر ادامه نسل [[امامان شیعه|امامان شیعه(ع)]] از امام حسین(ع) اشاره دارد.
طبق نقل منابع حدیثی پیامبر فرمود: حسین از من است و من هم از حسینم. به عقیده برخی این حدیث، وحدت روحی [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و امام حسین(ع) را بیان می‌کند و اینکه محبت به حسین(ع) سبب محبوبیت نزد خداوند می‌شود و بر ادامه نسل [[امامان شیعه|امامان شیعه(ع)]] از امام حسین(ع) اشاره دارد.
این حدیث را بر سردر ورودی [[حرم امام حسین(ع)]] نیز نوشته‌اند.


== معرفی و جایگاه ==
== معرفی و جایگاه ==
خط ۳۱: خط ۳۳:
به گفته برخی از پژوهشگران، محتوای این حدیث شامل این مضامین است:  
به گفته برخی از پژوهشگران، محتوای این حدیث شامل این مضامین است:  
* وحدت روحی پیامبر(ص) و امام حسین(ع)
* وحدت روحی پیامبر(ص) و امام حسین(ع)
* محبت به حسین(َع) از اسباب محبوبیت نزد خداوند  
* محبت به حسین(َع) از اسباب محبوبیت نزد خداوند است
* ادامه نسل امامان شیعه از حسین(ع).<ref>رنجبرحسینی و حائری، «بررسی اعتبار و دلالت حدیث نبوی:حسین منی و انا من حسین»، ص۸.</ref>
* ادامه نسل [[امامان شیعه]] از حسین(ع).<ref>رنجبرحسینی و حائری، «بررسی اعتبار و دلالت حدیث نبوی:حسین منی و انا من حسین»، ص۸.</ref>


مَناوی (۹۵۲–۱۰۳۱ق) از عالمان شافعی، شرح و تفسیر این حدیث را از قاضی وکیع چنین نقل کرده است که گویا [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] می‌دانسته میان [[امام حسین علیه‌السلام|حسین(ع)]] و امتش چه حادثه‌ای روی می‌دهد و از این جهت فقط حسین(ع) را در این روایت ذکر کرده و این مطلب را یاد آورد شده که حسین(ع) در محبت و حرمت تعرض و جنگ با پیامبر یکی است و این مطلب را با گفتار احب الله من احب حسینا، تأکید کرده است؛ زیرا محبت به حسین(ع)، محبت رسول خدا(ص) و محبت پیامبر، محبت [[خدا|خداوند]] است.<ref>مناوی، فیض القدیر، ۱۳۵۶ق، ج۳، ص۳۸۷.</ref>
مَناوی (۹۵۲–۱۰۳۱ق) از عالمان شافعی، در شرح این حدیث از قاضی وکیع نقل کرده است که گویا [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] می‌دانسته میان [[امام حسین علیه‌السلام|حسین(ع)]] و امتش چه حادثه‌ای روی می‌دهد و از این جهت فقط حسین(ع) را در این روایت ذکر کرده و این مطلب را یاد آورد شده که حسین(ع) در محبت و حرمت تعرض و جنگ با پیامبر یکی است و این مطلب را با گفتار احب الله من احب حسینا، تأکید کرده است؛ زیرا محبت به حسین(ع)، محبت رسول خدا(ص) و محبت پیامبر، محبت [[خدا|خداوند]] است.<ref>مناوی، فیض القدیر، ۱۳۵۶ق، ج۳، ص۳۸۷.</ref>


برداشت برخی از عبارت «أنا من حسین» این است که قیام و شهادت امام حسین(ع) سبب حفظ دین اسلام شده و از همین جهت بقای نبوت پیامبر از امام حسین است.<ref>موسوی گرمارودی، فرهنگ عاشورا، ۱۳۶۸ش، ص۱۶۳.</ref>
برداشت برخی از عبارت «أنا من حسین» این است که [[قیام امام حسین(ع)]] سبب حفظ [[اسلام|دین اسلام]] شده است و از همین جهت بقای نبوت پیامبر از امام حسین است.<ref>موسوی گرمارودی، فرهنگ عاشورا، ۱۳۶۸ش، ص۱۶۳.</ref>


== مصادر و اعتبار حدیث ==
== مصادر و اعتبار حدیث ==
قدیمی‌ترین منبعی که حدیث «حسین مِنّی» را نقل کرده، مُصنَّف ابن‌ابی‌شیبه (۱۵۹–۲۳۵ق)<ref>ابن‌ابی شیبه، المصنف، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۳۸۰.</ref> از عالمان [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] است<ref>رنجبرحسینی و حائری، «بررسی اعتبار و دلالت حدیث نبوی:حسین منی و انا من حسین»، ص۹.</ref> که رجال‌شناسان او را موثق و راستگو معرفی کرده‌اند.<ref>رنجبرحسینی و حائری، «بررسی اعتبار و دلالت حدیث نبوی:حسین منی و انا من حسین»، ص۹.</ref> در منابع کهن حدیثی شیعه نیز این حدیث در کتاب‌های [[کامل الزیارات (کتاب)|کامل الزیارات]] اثر [[ابن‌قولویه قمی|ابن‌قولویه]] (درگذشته [[سال ۳۶۸ هجری قمری|۳۶۸ق]])<ref>ابن‌قولویه، کامل‌الزیارات، ۱۳۵۶ق، ص۵۳.</ref> و [[شرح الاخبار فی فضائل الائمة الاطهار (کتاب)|شرح الاخبار]] تألیف [[قاضی نعمان مغربی]] (۲۸۳–۳۶۳ق)<ref>قاضی نعمان، شرح الأخبار، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۱۱۲.</ref> و نیز [[الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد (کتاب)|ارشاد]] نوشته [[شیخ مفید]] (۳۳۶-[[سال ۴۱۳ هجری قمری|۴۱۳ق]])<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۲۷.</ref> آمده و بعد از آنها در سایر منابع روایی ذکر شده است.<ref>رنجبرحسینی و حائری، «بررسی اعتبار و دلالت حدیث نبوی:حسین منی و انا من حسین»، ص۸.</ref>
قدیمی‌ترین منبعی که حدیث «حسین مِنّی» را نقل کرده، مُصنَّف ابن‌ابی‌شیبه (۱۵۹–۲۳۵ق)<ref>ابن‌ابی شیبه، المصنف، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۳۸۰.</ref> از عالمان [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] است<ref>رنجبرحسینی و حائری، «بررسی اعتبار و دلالت حدیث نبوی:حسین منی و انا من حسین»، ص۹.</ref> که رجال‌شناسان او را موثق معرفی کرده‌اند.<ref>رنجبرحسینی و حائری، «بررسی اعتبار و دلالت حدیث نبوی:حسین منی و انا من حسین»، ص۹.</ref> در منابع حدیثی شیعه نیز این حدیث در کتاب‌های [[کامل الزیارات (کتاب)|کامل الزیارات]] اثر [[ابن‌قولویه قمی|ابن‌قُولَویه]] (درگذشته [[سال ۳۶۸ هجری قمری|۳۶۸ق]])<ref>ابن‌قولویه، کامل‌الزیارات، ۱۳۵۶ق، ص۵۳.</ref> و [[شرح الاخبار فی فضائل الائمة الاطهار (کتاب)|شرح الاَخبار]] تألیف [[قاضی نعمان مغربی|قاضی نُعمان مغربی]] (۲۸۳–۳۶۳ق)<ref>قاضی نعمان، شرح الأخبار، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۱۱۲.</ref> و نیز [[الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد (کتاب)|الاِرشاد]] نوشته [[شیخ مفید]] (۳۳۶-[[سال ۴۱۳ هجری قمری|۴۱۳ق]])<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۲۷.</ref> آمده و بعد از آنها در سایر منابع روایی ذکر شده است.<ref>رنجبرحسینی و حائری، «بررسی اعتبار و دلالت حدیث نبوی:حسین منی و انا من حسین»، ص۸.</ref> [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]]، کامل الزیارات را از اصول معتبر و مشهور میان فقهای شیعه دانسته است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۲۷.</ref>  


[[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]]، کامل الزیارات را از اصول معتبر و مشهور میان فقهای شیعه دانسته است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۲۷.</ref> راویانِ [[اسناد|سلسله‌سند]] این روایت، بر اساس نقل کامل الزیارات چنین‌اند: محمد بن عبدالله جعفر حِمْیَری، ابی‌سعید حسن بن علی بن زکریا عَدَوی بصری، عبد الاَعلیٰ بن حَمّاد بُرْسی، وَهْب، عبدالله بن عثمان، سعید بن ابی‌راشد و یَعْلی عامِری.<ref>ابن‌قولویه، کامل‌الزیارات، ۱۳۵۶ق، ص۵۳.</ref>
راویانِ [[اسناد|سلسله‌سند]] این روایت، بر اساس نقل کامل‌الزیارات چنین‌اند: محمد بن عبدالله جعفر حِمْیَری، ابی‌سعید حسن بن علی بن زکریا عَدَوی بصری، عبدالاَعلیٰ بن حَمّاد بُرْسی، وَهْب، عبدالله بن عثمان، سعید بن ابی‌راشد و یَعْلی عامِری.<ref>ابن‌قولویه، کامل‌الزیارات، ۱۳۵۶ق، ص۵۳.</ref>


در میان مصادر اهل‌سنت، این حدیث در [[مسند احمد بن حنبل]]،<ref>ابن‌حنبل، مسند، ۱۴۲۱ق، ج۲۹، ص۱۰۳.</ref> [[سنن ابن ماجه|سُنَن ابن‌ماجه]]،<ref>ابن‌ماجه، سنن، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۱۰۱.</ref> [[سنن ترمذی|سنن تِرمذی]]<ref>ترمذی، سنن، ۱۴۱۹ق، ج۵، ص۶۵۸.</ref> و [[المستدرک علی الصحیحین (کتاب)|مستدرک علی الصحیحین]]<ref>حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۱۱ق، جلد ۳، ص۱۹۴.</ref> نوشته [[حاکم نیشابوری]] آمده است. حاکم نیشابوری این حدیث را [[حدیث صحیح|صحیح]]<ref>حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۱۱ق، جلد ۳، ص۱۹۴.</ref>، [[نورالدین هیثمی شافعی|هیثمی]]<ref>هیثمی، مجمع الزوائد، ۱۴۱۴ق، ج۹، ص۱۸۵.</ref> و ترمزی<ref>ترمذی، سنن، ۱۴۱۹ق، ج۵، ص۶۵۸. </ref> آن را [[حدیث حسن|حسن]] دانسته است.
در میان مصادر اهل‌سنت، این حدیث در [[مسند احمد بن حنبل]]،<ref>ابن‌حنبل، مسند، ۱۴۲۱ق، ج۲۹، ص۱۰۳.</ref> [[سنن ابن ماجه|سُنَن ابن‌ماجه]]،<ref>ابن‌ماجه، سنن، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۱۰۱.</ref> [[سنن ترمذی|سنن تِرمذی]]<ref>ترمذی، سنن، ۱۴۱۹ق، ج۵، ص۶۵۸.</ref> و [[المستدرک علی الصحیحین (کتاب)|مستدرک علی الصحیحین]]<ref>حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۱۱ق، جلد ۳، ص۱۹۴.</ref> نوشته [[حاکم نیشابوری]] آمده است. حاکم نیشابوری این حدیث را [[حدیث صحیح|صحیح]]<ref>حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۱۱ق، جلد ۳، ص۱۹۴.</ref>، هیثمی<ref>هیثمی، مجمع الزوائد، ۱۴۱۴ق، ج۹، ص۱۸۵.</ref> و ترمذی<ref>ترمذی، سنن، ۱۴۱۹ق، ج۵، ص۶۵۸. </ref> آن را [[حدیث حسن|حَسَن]] دانسته است.


== تک‌نگاری ==
== تک‌نگاری ==
بنابر نقل [[آقابزرگ تهرانی]] دو کتاب با عنوان «شرح حديث حسين منی و أنا من حسين‏» سید محمد فرزند [[سید دلدارعلی نقوی]] و ميرزا محمد بن کاظم هندی (درگذشت ۱۲۸۹ق) از شاگردان سید حسین بن سید دلدارعلی نقوی نوشته شده است.<ref>* آقابزرگ تهرانی، الذریعة إلی تصانیف الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۱۳، ص۱۹۶.</ref> همچنین به گزارش برخی فهرست‌نویسان شیخ محمد خالصی‌زاده (درگذشت ۱۳۴۲ق) کتابی با عنوان «حديث حسين منی و أنا من حسين‏» نوشته که در نجف چاپ شده‌است.<ref>مشار، فهرست کتابهای چاپی عربی، ۱۳۴۴ش، ص۳۱۱.</ref>
بنابر نقل [[آقابزرگ تهرانی]] دو کتاب با عنوان «شرح حديث حسين منی و انا من حسين‏» توسط سید محمد فرزند [[سید دلدارعلی نقوی]] و ميرزا محمد بن کاظم هندی (درگذشت ۱۲۸۹ق) از شاگردان سید حسین بن سید دلدارعلی نقوی نوشته شده است.<ref>* آقابزرگ تهرانی، الذریعة إلی تصانیف الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۱۳، ص۱۹۶.</ref> همچنین به گزارش برخی فهرست‌نویسان [[محمد خالصی‌زاده]] (درگذشت ۱۳۴۲ش) کتابی با عنوان «حديث حسين منی و انا من حسين‏» نوشته که در [[نجف]] چاپ شده‌ است.<ref>مشار، فهرست کتابهای چاپی عربی، ۱۳۴۴ش، ص۳۱۱.</ref>


== پانویس ==
== پانویس ==