۱۶٬۶۶۳
ویرایش
ام‌کلثوم دختر امام علی(ع): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
P.motahari (بحث | مشارکتها) (←منابع) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
| طول جغرافیایی= | | طول جغرافیایی= | ||
}} | }} | ||
'''اُمّ‌کُلثوم دختر امام علی،''' فرزند [[امام علی(ع)]] و [[فاطمه زهرا (س)]] است که به‌گفته [[شیخ مفید]] پس از [[امام حسن(ع)]]، [[امام حسین(ع)]] و [[زینب | '''اُمّ‌کُلثوم دختر امام علی،''' فرزند [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] و [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه زهرا(س)]] است که به‌گفته [[شیخ مفید]] پس از [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|امام حسن(ع)]]، [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] و [[حضرت زینب سلام الله علیها|زینب(س)]] به دنیا آمد. | ||
از امام علی، دختران دیگری هم با نام یا کنیه ام‌کلثوم گزارش شده است که به علت همین تشابه اسمی، درباره برخی گزارش‌ها در خصوص زندگی ام‌کلثوم اختلاف‌نظر هست. ماجرای | از امام علی، دختران دیگری هم با نام یا کنیه ام‌کلثوم گزارش شده است که به علت همین تشابه اسمی، درباره برخی گزارش‌ها در خصوص زندگی ام‌کلثوم اختلاف‌نظر هست. ماجرای بحث‌برانگیز در این باره، [[ازدواج ام‌کلثوم با عمر بن خطاب|ازدواج ام‌کلثوم با عمر بن خَطّاب]] خلیفه دوم است که در کتاب‌های تاریخی و [[حدیث|حدیثی]] نقل شده و بسیاری از عالمان شیعه آن را قبول دارند و برخی مخالف آن‌اند. | ||
طبق برخی احادیث شیعی، این ازدواج با تهدید خلیفه | طبق برخی احادیث شیعی، این ازدواج با تهدید [[عمر بن خطاب|خلیفه دوم]]، و از روی اجبار و [[تقیه]] صورت گرفته است. جمعی از عالمان شیعه هم چنین نظری دارند. | ||
در برخی منابع، ام‌کلثوم از بانوان حاضر در [[واقعه کربلا]] شمرده شده است؛ اما به‌گفته کسانی چون [[سید محسن امین]] شرح‌حال نگار شیعی، ام‌کلثوم پیش از | در برخی منابع، ام‌کلثوم از بانوان حاضر در [[واقعه کربلا]] شمرده شده است؛ اما به‌گفته کسانی چون [[سید محسن امین]] شرح‌حال نگار شیعی، ام‌کلثوم پیش از واقعه کربلا درگذشته و ام‌کلثومِ حاضر در کربلا احتمالاً یکی دیگر از دختران امام علی و همسر [[مسلم بن عقیل]] بوده است. | ||
آرامگاهی در [[سوریه]] وجود دارد که به عقیده برخی، مزار ام‌کلثوم است؛ اما کسانی معتقدند این قبر متعلق است به ام‌کلثوم دیگری از خاندان [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر]] و ام‌کلثوم، دختر امام علی و فاطمه، در [[بقیع|قبرستان بقیع]] در [[مدینه]] دفن شده است. | |||
== ولادت و نسب == | == ولادت و نسب == | ||
به‌گزارش عالمان [[شیعه]] و [[اهل سنت|سنی]]، [[علی(ع)]] و [[فاطمه(س)]] فرزندی به نام ام‌کلثوم داشته‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۵۴؛ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۲۴ق/۲۰۰۴م، ج۸، ص۳۳۸؛ ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م، ج۴، ص۱۹۵۴.</ref> در برخی از منابع، ولادت او به‌صورت کلی و در زمان پیامبر گزارش شده است؛<ref>ابن‌حجر عسقلانی، الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۸، ص۴۶۴؛ ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م، ج۴، ص۱۹۵۴.</ref> اما ذَهَبی تاریخ‌نگار اهل‌سنت (درگذشته ۷۴۸ق) نوشته در حدود [[سال ۶ قمری]] به دنیا آمده است.<ref>ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۵م، ج۳، ص۵۰۰.</ref> | به‌گزارش عالمان [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|سنی]]، [[امام علی علیه‌السلام|علی(ع)]] و [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه(س)]] فرزندی به نام ام‌کلثوم داشته‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۵۴؛ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۲۴ق/۲۰۰۴م، ج۸، ص۳۳۸؛ ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م، ج۴، ص۱۹۵۴.</ref> در برخی از منابع، ولادت او به‌صورت کلی و در زمان پیامبر گزارش شده است؛<ref>ابن‌حجر عسقلانی، الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۸، ص۴۶۴؛ ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م، ج۴، ص۱۹۵۴.</ref> اما ذَهَبی تاریخ‌نگار اهل‌سنت (درگذشته ۷۴۸ق) نوشته در حدود [[سال ۶ هجری قمری|سال ۶ قمری]] به دنیا آمده است.<ref>ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۵م، ج۳، ص۵۰۰.</ref> | ||
همچنین طبق گزارش شیخ مفید در | همچنین طبق گزارش [[شیخ مفید]] در [[الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد (کتاب)|الارشاد]]، او فرزندِ پس از [[حضرت زینب سلام الله علیها|زینب(س)]] بوده است؛<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۵۴.</ref> اما در سیره ابن‌اسحاق، سیره‌نویس قرن اول و دوم قمری، نام او پیش از نام زینب ذکر شده است؛ ولی تصریح نشده که او بزرگ‌تر بوده یا زینب.<ref>ابن‌اسحاق، سیرة ابن‌اسحاق، ۱۴۲۴ق/۲۰۰۴م، ج۱، ص۲۷۴.</ref> | ||
{{تبارنامه امام علی}} | {{تبارنامه امام علی}} | ||
== کنیه‌ها و القاب == | == کنیه‌ها و القاب == | ||
[[شیخ مفید]] نام ام‌کلثوم را زینب صُغریٰ و [[کنیه|کنیه‌اش]] را ام‌کلثوم ذکر کرده است.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۵۴.</ref> به‌گزارش [[شیخ عباس قمی]] در [[الکنی و الالقاب (کتاب)|اَلکُنیٰ و الاَلقاب]]، این [[کنیه]] را پیامبر(ص) به‌جهت شباهت زینب صغری به دخترش [[ام‌کلثوم دختر | [[شیخ مفید]] نام ام‌کلثوم را زینب صُغریٰ و [[کنیه|کنیه‌اش]] را ام‌کلثوم ذکر کرده است.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۵۴.</ref> به‌گزارش [[شیخ عباس قمی]] در [[الکنی و الالقاب (کتاب)|اَلکُنیٰ و الاَلقاب]]، این [[کنیه]] را پیامبر(ص) به‌جهت شباهت زینب صغری به دخترش [[ام‌کلثوم دختر پیامبر(ص)|ام‌کلثوم]]، به او داد.<ref>قمی، الکنی و الالقاب، ۱۳۶۸ش، ج۱، ص۲۲۸.</ref> | ||
[[سید محسن امین]]، شرح‌حال‌نگار | [[سید محسن امین]]، شرح‌حال‌نگار شیعی ([[سال ۱۲۸۴ هجری قمری|۱۲۸۴]]- [[سال ۱۳۷۱ هجری قمری|۱۳۷۱ق]]) نوشته است امام علی(ع) سه یا چهار دختر به نام یا کنیهٔ ام‌کلثوم داشته است: | ||
# ام‌کلثوم کبری دختر فاطمه (س)؛ | # ام‌کلثوم کبری دختر فاطمه (س)؛ | ||
# ام‌کلثوم همسر [[مسلم بن عقیل]] که احتمالاً ام‌کلثوم وُسطیٰ بوده است؛ | # ام‌کلثوم همسر [[مسلم بن عقیل]] که احتمالاً ام‌کلثوم وُسطیٰ بوده است؛ | ||
| خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
== همسر و فرزندان == | == همسر و فرزندان == | ||
به روایت ابن‌سعد مورخ و سیره‌نویس قرن دوم و سوم قمری، ام‌کلثوم ابتدا با [[عمر بن خطاب|عُمَر بن خَطّاب]]، خلیفه دوم ازدواج کرد. پس از مرگ عُمَر، همسر پسرعمویش عَون پسر [[ | به روایت ابن‌سعد مورخ و سیره‌نویس قرن دوم و سوم قمری، ام‌کلثوم ابتدا با [[عمر بن خطاب|عُمَر بن خَطّاب]]، خلیفه دوم ازدواج کرد. پس از مرگ عُمَر، همسر پسرعمویش عَون پسر [[جعفر بن ابی‌طالب]] شد. پس از درگذشت عون، با برادرشوهرش محمد و پس از فوت او نیز با برادرشوهر دیگرش [[عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب|عبدالله بن جعفر]] ازدواج کرد که پیش از این، همسر خواهرش [[حضرت زینب سلام الله علیها|زینب]] بود؛<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق/۱۹۹۰م، ج۸، ص۳۳۸؛ امین، اعیان‌الشیعه، ۱۴۰۳ق، ۴۸۴-۴۸۵.</ref> اما مقریزیِ مورخ و سیره‌نویس (۷۶۶- ۸۴۵ ق) گزارش کرده است که او بعد از عمر، ابتدا با محمد بن جعفر ازدواج کرد و پس از مرگ وی، به عقد عون درآمد و زمانی که همسر او بود، درگذشت.<ref>مقریزی، امتاع‌الاسماع، ۱۴۲۰ق/۱۹۹۹م، ج۵، ص۳۷۰.</ref> | ||
ابن‌سعد و ابن‌عساکر (تاریخ‌نگار قرن ششم)، نوشته‌اند ام‌کلثوم از عمر صاحب دو فرزند به نام‌های زید و رقیه شد.<ref>ابن‌عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق/۱۹۹۵م، ج۱۹، ص۴۸۲؛ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق/۱۹۹۰م، ج۸، ص۳۳۸.</ref> | ابن‌سعد و ابن‌عساکر (تاریخ‌نگار قرن ششم)، نوشته‌اند ام‌کلثوم از عمر صاحب دو فرزند به نام‌های زید و رقیه شد.<ref>ابن‌عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق/۱۹۹۵م، ج۱۹، ص۴۸۲؛ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق/۱۹۹۰م، ج۸، ص۳۳۸.</ref> | ||
== ازدواج با عمر بن خطاب == | == ازدواج با عمر بن خطاب == | ||
{{اصلی|ازدواج | {{اصلی|ازدواج ام‌کلثوم با عمر بن خطاب}} | ||
ماجرای ازدواج ام‌کلثوم با عمر بن خَطّاب خلیفه دوم، مسئله‌ای بحث‌برانگیز و مورداختلاف است: براساس کتاب‌های تاریخی [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|سنی]]، همچون [[تاریخ یعقوبی (کتاب)|تاریخ یعقوبی]] و [[تاریخ طبری (کتاب)|تاریخ طبری]]، و همچنین منابع حدیثی شیعه همچون [[الکافی (کتاب)|کافی]] و [[تهذیب الاحکام (کتاب)|تهذیب‌الاحکام]]، ام‌کلثوم با عمر [[ازدواج]] کرده است.<ref>نگاه کنید به یعقوبی، تاریخ‌الیعقوبی، دارصادر، ج۲، ص۱۴۹-۱۵۰؛ طبری، تاریخ‌الطبری، موسسةالاعلمی، ۱۴۱۳ق/۱۹۹۲م، ج۴، ص۴۱۰؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ش، ج۵، ص۳۴۶؛ طوسی، تهذیب‌الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۱۶۱؛ طبرسی، اعلام‌الوری، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۹۷.</ref> [[میرزا جواد تبریزی]] و [[سید علی میلانی]] با بررسی دو روایت موجود در کتاب کافی، آن‌ها صحیح دانسته‌اند.<ref>تبریزی، الانوار الالهیة، ۱۴۲۲ق، ص۱۲۳؛ میلانی، محاضرات فی الاعتقادات، ۱۴۲۱ق، ج۲، ص۶۵۹.</ref> [[محمدتقی شوشتری]]، رجالی یعهٔ قرن چهاردهم و پانزدهم قمری نیز روایات موجود در این زمینه را متواتر دانسته و وقوع این ازدواج را انکارناپذیر شمرده است.<ref>تستری، قاموس‌الرجال، ۱۴۲۸ق، ج۱۲، ص۲۱۶.</ref> | ماجرای ازدواج ام‌کلثوم با عمر بن خَطّاب خلیفه دوم، مسئله‌ای بحث‌برانگیز و مورداختلاف است: براساس کتاب‌های تاریخی [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|سنی]]، همچون [[تاریخ یعقوبی (کتاب)|تاریخ یعقوبی]] و [[تاریخ طبری (کتاب)|تاریخ طبری]]، و همچنین منابع حدیثی شیعه همچون [[الکافی (کتاب)|کافی]] و [[تهذیب الاحکام (کتاب)|تهذیب‌الاحکام]]، ام‌کلثوم با عمر [[ازدواج]] کرده است.<ref>نگاه کنید به یعقوبی، تاریخ‌الیعقوبی، دارصادر، ج۲، ص۱۴۹-۱۵۰؛ طبری، تاریخ‌الطبری، موسسةالاعلمی، ۱۴۱۳ق/۱۹۹۲م، ج۴، ص۴۱۰؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ش، ج۵، ص۳۴۶؛ طوسی، تهذیب‌الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۱۶۱؛ طبرسی، اعلام‌الوری، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۹۷.</ref> [[میرزا جواد تبریزی]] و [[سید علی میلانی]] با بررسی دو روایت موجود در کتاب کافی، آن‌ها صحیح دانسته‌اند.<ref>تبریزی، الانوار الالهیة، ۱۴۲۲ق، ص۱۲۳؛ میلانی، محاضرات فی الاعتقادات، ۱۴۲۱ق، ج۲، ص۶۵۹.</ref> [[محمدتقی شوشتری]]، رجالی یعهٔ قرن چهاردهم و پانزدهم قمری نیز روایات موجود در این زمینه را متواتر دانسته و وقوع این ازدواج را انکارناپذیر شمرده است.<ref>تستری، قاموس‌الرجال، ۱۴۲۸ق، ج۱۲، ص۲۱۶.</ref> | ||
با وجود این، برخی از عالمان شیعه، از جمله [[سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی|آیت‌الله مرعشی]]<ref>مرعشی نجفی، پانویس، در احقاق‌الحق، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۹۰.</ref> و [[محمدجواد بلاغی نجفی|محمدجواد بلاغی]]<ref>نگاه کنید به آقا بزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۳ق، ج۴، ص۱۷۲. </ref> این ازدواج را | با وجود این، برخی از عالمان شیعه، از جمله [[سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی|آیت‌الله مرعشی]]<ref>مرعشی نجفی، پانویس، در احقاق‌الحق، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۹۰.</ref> و [[محمدجواد بلاغی نجفی|محمدجواد بلاغی]]<ref>نگاه کنید به آقا بزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۳ق، ج۴، ص۱۷۲. </ref> این ازدواج را نپذیرفته‌‌اند. کتاب‌های نیز در رد این ازدواج نوشته شده | ||
[[ | [[آقابزرگ تهرانی]] نامشان را در [[الذریعة الی تصانیف الشیعة (کتاب)|الذریعه]] آورده است.<ref> آقا بزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۲۵۷، ج۴، ص۱۷۲، ج۱۱، ص۱۴۶، ج۱۵، ص۲۲۳.</ref> | ||
به‌عقیده عالمانی همچون [[سید مرتضی|سیدِ مرتضی]] ([[سال ۳۵۵ هجری قمری|۳۵۵]]-[[سال ۴۳۶ هجری قمری|۴۳۶ق]]) و [[فضل بن حسن طبرسی|فضل بن حسن طَبْرِسی]] (درگذشتهٔ ۵۴۸ق) این ازدواج صورت گرفته است؛ اما از روی اجبار و [[تقیه]] بوده است.<ref>سید مرتضی، رسائل، ۱۴۰۵ق، ج۳، ص۱۴۹؛ طبرسی، اعلام‌الوری، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۹۷.</ref> روایاتی نیز وجود دارد که این سخن را تأیید می‌کند. برای مثال در کتاب کافی از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] نقل شده است که ام‌کلثوم دختری است که از ما [[غصب]] شد.<ref>کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۳۴۶.</ref> در روایت دیگری از همین کتاب، از تهدید عمر برای پذیرش ازدواج از سوی امام علی(ع) سخن آمده است.<ref>کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۳۴۶.</ref> | به‌عقیده عالمانی همچون [[سید مرتضی|سیدِ مرتضی]] ([[سال ۳۵۵ هجری قمری|۳۵۵]]-[[سال ۴۳۶ هجری قمری|۴۳۶ق]]) و [[فضل بن حسن طبرسی|فضل بن حسن طَبْرِسی]] (درگذشتهٔ ۵۴۸ق) این ازدواج صورت گرفته است؛ اما از روی اجبار و [[تقیه]] بوده است.<ref>سید مرتضی، رسائل، ۱۴۰۵ق، ج۳، ص۱۴۹؛ طبرسی، اعلام‌الوری، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۹۷.</ref> روایاتی نیز وجود دارد که این سخن را تأیید می‌کند. برای مثال در کتاب کافی از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] نقل شده است که ام‌کلثوم دختری است که از ما [[غصب]] شد.<ref>کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۳۴۶.</ref> در روایت دیگری از همین کتاب، از تهدید عمر برای پذیرش ازدواج از سوی امام علی(ع) سخن آمده است.<ref>کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۳۴۶.</ref> | ||
== حضور در کربلا == | == حضور در کربلا == | ||
در منابع، از حضور ام‌کلثوم در [[واقعه کربلا | در منابع، از حضور ام‌کلثوم در [[واقعه کربلا]] سخن آمده است. برای مثال، [[سید ابن طاووس]] ([[سال ۵۸۹ هجری قمری|۵۸۹]]-[[سال ۶۶۴ هجری قمری|۶۶۴ق]]) در در چند جای مقتلش، [[اللهوف علی قتلی الطفوف (کتاب)|لُهوف]]، از ام‌کلثوم نام برده است؛ ازجمله شیون او همراه با [[حضرت زینب سلام الله علیها|زینب]]، زمانی که [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] به آن‌ها گفت که کشته می‌شود،<ref>سید بن طاووس، لهوف ۱۳۴۸ش، ص۸۲.</ref> سخنرانی‌اش در [[کوفه]] و سرزنش کوفیان<ref>سید بن طاووس، لهوف ۱۳۴۸ش، ص۱۵۴-۱۵۶.</ref> و درخواستش از [[شمر بن ذی‌الجوشن|شمر]] در شام، مبنی بر این‌که آن‌ها را از جایی وارد [[دمشق]] کند که کمتر در معرض دید باشند را گزارش کرده است.<ref>سید بن طاووس، لهوف ۱۳۴۸ش، ص۱۷۴.</ref> ابن‌طیفور تاریخ‌نگار قرن سوم قمری هم نوشته است هنگامی که [[اسیران کربلا]] را وارد کوفه کردند، ام‌کلثوم در جمع مردم این شهر، خطبه‌ای خواند و مردم کوفه را سرزنش کرد.<ref>ابن‌طیفور، بلاغات‌النساء، مکتبة بصیرتی، ص۲۳-۲۴.</ref> البته سید ابن طاووس این خطبه را از قول زینب نقل کرده است.<ref>سید بن طاووس، لهوف، ۱۳۴۸ش، ص۱۴۶-۱۴۸.</ref> | ||
با وجود این، در این منابع تصریح نشده است که این ام‌کلثوم دختر [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] از [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه(س) ا]]<nowiki/>ست. در مقابل، برخی تصریح کردهاند ام‌کلثومِ حاضر در کربلا یکی دیگر از دختران امام علی(ع) است که از حضرت | با وجود این، در این منابع تصریح نشده است که این ام‌کلثوم دختر [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] از [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه(س) ا]]<nowiki/>ست. در مقابل، برخی تصریح کردهاند ام‌کلثومِ حاضر در واقعه کربلا یکی دیگر از دختران امام علی(ع) است که از حضرت فاطمه نبوده است.<ref>بری، الجوهره فی نسب الامام علی و آله، ۱۴۱۴ق/۱۹۹۳م، ص۴۵.</ref> [[سید محسن امین]] هم نوشته است معلوم نیست ام‌کلثومی که با امام حسین در کربلا حضور داشته، کدام‌یک از دختران امام علی(ع) است؛ اما احتمال بیشتر این است که همسر [[مسلم بن عقیل]] بوده است.<ref>امین، اعیان‌الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۳، ص۴۸۴.</ref> | ||
== درگذشت == | == درگذشت == | ||
[[پرونده:سوريه قبرستان باب الصغير-حرم ام كلثوم بنت علي ع و سكينه بنت حسين ع.jpg|180px|بندانگشتی|قبور | [[پرونده:سوريه قبرستان باب الصغير-حرم ام كلثوم بنت علي ع و سكينه بنت حسين ع.jpg|180px|بندانگشتی|قبور ام‌كلثوم و سكينه در [[قبرستان باب‌الصغیر]] در [[سوریه]]]] | ||
درباره زمان درگذشت ام‌کلثوم و چگونگی آن، سخنان مختلفی گفته‌اند. از جمله نوشته‌اند او و فرزندش زید، هم‌زمان، بر اثر بیماری درگذشتند و این زمانی بود که ام‌کلثوم همسر [[عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب|عبدالله بن جعفر]] (درگذشت: [[سال ۸۰ هجری قمری|۸۰ق]]) بود.<ref>ابن‌حبیب بغدادی، المنمق، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۵م، ص۳۱۲.</ref> طبق برخی منابع، این‌دو در زمان [[عبدالملک بن مروان]] (حکومت: ۶۵-۸۶ق) و به دستور او، با سم کشته شدند و [[عبدالله بن عمر]] بر جنازه آن‌ها نماز خواند؛<ref>صنعانی، المصنف، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م، ج۶، ص۱۶۴.</ref> اما سید محسن امین زمان وفات او را قبل از واقعه | درباره زمان درگذشت ام‌کلثوم و چگونگی آن، سخنان مختلفی گفته‌اند. از جمله نوشته‌اند او و فرزندش زید، هم‌زمان، بر اثر بیماری درگذشتند و این زمانی بود که ام‌کلثوم همسر [[عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب|عبدالله بن جعفر]] (درگذشت: [[سال ۸۰ هجری قمری|۸۰ق]]) بود.<ref>ابن‌حبیب بغدادی، المنمق، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۵م، ص۳۱۲.</ref> طبق برخی منابع، این‌دو در زمان [[عبدالملک بن مروان]] (حکومت: ۶۵-۸۶ق) و به دستور او، با سم کشته شدند و [[عبدالله بن عمر]] بر جنازه آن‌ها نماز خواند؛<ref>صنعانی، المصنف، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م، ج۶، ص۱۶۴.</ref> اما سید محسن امین زمان وفات او را قبل از واقعه کربلا و پیش از سال ۵۴ق ذکر کرده است.<ref>امین، اعیان‌الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۳، ص۴۸۵.</ref> | ||
== مدفن == | == مدفن == | ||
[[پرونده:ضریح ام کلثوم.jpg|بندانگشتی|[[ضریح]] | [[پرونده:ضریح ام کلثوم.jpg|بندانگشتی|[[ضریح]] ام‌کلثوم]] | ||
به‌گزارش ابن‌بطوطهٔ جهانگرد و سفرنامه‌نویس معروف قرن هشتم قمری، مزار ام‌کلثوم دختر | به‌گزارش ابن‌بطوطهٔ جهانگرد و سفرنامه‌نویس معروف قرن هشتم قمری، مزار ام‌کلثوم دختر علی بن ابی‌طالب(ع) از فاطمه، در یک‌فرسخی شهر دمشق است.<ref>ابن‌بطوطه، الرحله، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۲۳.</ref> یاقوت حَمَوی (۵۷۴-۶۲۶ ق) هم قبر ام‌کلثوم را در راویه دمشق گزارش کرده است.<ref>یاقوت حموی، معجم‌البلدان، ۱۳۹۹ق، ج۳، ص۲۰.</ref> | ||
اما ابن‌عساکر نوشته است ام‌کلثوم در [[مدینه]] درگذشته و در [[بقیع|قبرستان بقیع]] دفن شده است و قبر موجود در راویه [[دمشق]]، متعلق است به شخص دیگری به همین نام از خاندان [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]].<ref>ابن‌عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق/۱۹۹۵م، ج۲، ص۳۰۹-۳۱۰.</ref> | اما ابن‌عساکر نوشته است ام‌کلثوم در [[مدینه]] درگذشته و در [[بقیع|قبرستان بقیع]] دفن شده است و قبر موجود در راویه [[دمشق]]، متعلق است به شخص دیگری به همین نام از خاندان [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]].<ref>ابن‌عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق/۱۹۹۵م، ج۲، ص۳۰۹-۳۱۰.</ref> | ||