Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۵٬۵۰۰
ویرایش
آیه تهلکه: تفاوت میان نسخه‌ها
←منابع
(←منابع) |
|||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
== محتوا == | == محتوا == | ||
این آیه تکمیل آیات قبل درباره [[جهاد]] است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۵۱۶؛ طباطبایی، المیزان، ۱۹۷۳م، ج۲، ص۶۴؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، | این آیه تکمیل آیات قبل درباره [[جهاد]] است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۵۱۶؛ طباطبایی، المیزان، ۱۹۷۳م، ج۲، ص۶۴؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۳۵.</ref> در ابتدای [[آیه]]، [[خدا|خداوند]] برای اقامه [[جهاد|جهاد در راه خدا]]، به بندگانش دستور به [[انفاق]] مال خود می‌دهد و در صورت سرپیچی، آن را سقوط به ورطه نابودی با دست خویش معرفی می‌کند؛ چرا که عدم انفاق در راه جهاد، باعث تضعیف قدرت [[اسلام|مسلمانان]] می‌شود.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۹۷۳م، ج۲، ص۶۴.</ref> در [[تفسیر نمونه (کتاب)|تفسیر نمونه]] گفته شده است، جمله «وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ» هر چند درباره جهاد و عدم ترک انفاق نازل شده؛ امّا مفهوم گسترده‌ای دارد و موارد دیگری را نیز شامل می‌شود، از جمله انسان حق ندارد بدون پیش‌بینی‌های لازم از مسیر‌های خطرناک بگذرد و یا بدون برنامه‌ریزی وارد جنگ و جهاد شود.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۳۶.</ref> | ||
در ادامه [[آیه]]، خداوند بندگانش را به احسان تشویق می‌کند. به اعتقاد [[علامه طباطبایی]] منظور از احسان، خودداری از [[جهاد]] و مهربانی با دشمنان نیست؛ بلکه منظور این است که هر عملی را به بهترین شکل انجام دهند. اگر در حال جنگ هستند به بهترین شکل با دشمنان بجنگند و اگر در حال صلح هستند به بهترین شکل صلح کنند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۹۷۳م، ج۲، ص۶۴.</ref> | در ادامه [[آیه]]، خداوند بندگانش را به احسان تشویق می‌کند. به اعتقاد [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] منظور از احسان، خودداری از [[جهاد]] و مهربانی با دشمنان نیست؛ بلکه منظور این است که هر عملی را به بهترین شکل انجام دهند. اگر در حال جنگ هستند به بهترین شکل با دشمنان بجنگند و اگر در حال صلح هستند به بهترین شکل صلح کنند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۹۷۳م، ج۲، ص۶۴.</ref> | ||
== استناد به آیه برای فرار از جهاد == | |||
به گفته [[ناصر مکارم شیرازی]]، مفسر و مرجع تقلید، برخی افراد برای فرار از جهاد، به عبارت «ولَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ؛ با دست خود، خودیش را به هلاکت نیفکنید»، استناد کرده و هر گونه جهاد ابتدایی را به هلاکت انداختن نفس دانسته‌اند و حتی [[قیام امام حسین(ع)]] را نیز مصداق آن شمرده‌اند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۳۶ و ۳۸.</ref> وی در پاسخ به این به این مسئله معتقد است «تَهْلُکَه» یا هلاکت با [[شهادت]] تفاوت دارد. تهلکه به معنای مرگ بی‌دلیل است، در حالی که شهادت به معنای قربانی شدن در راه هدف و رسیدن به زندگی ابدی و جاودان است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۳۸-۳۹.</ref> از نظر وی، به هلاکت انداختن نفس مربوط به جایی است که هدفی بالاتر از جان نباشد و الا باید جان را فدای آن هدف کرد؛ همان‌گونه که امام حسین(ع) و تمام شهیدان دیگر این‌گونه کردند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۳۶.</ref> | |||
[[محمدحسن نجفی|صاحب جواهر]] مبارزه کردن مسلمان ضعیف با دشمنی که درخواست مبارزه در میدان نبرد کرده است، مصداق انداختن خویش در تهلکه ندانسته و آن را مصداق شهادت برشمرده است؛ برخلاف [[علامه حلی]] در [[قواعد]] که آن را حرام دانسته است.<ref> نگاه کنید به: نجفی، جواهرالکلام، ج۲۱، ص۸۹.</ref> | [[محمدحسن نجفی|صاحب جواهر]] مبارزه کردن مسلمان ضعیف با دشمنی که درخواست مبارزه در میدان نبرد کرده است، مصداق انداختن خویش در تهلکه ندانسته و آن را مصداق شهادت برشمرده است؛ برخلاف [[علامه حلی]] در [[قواعد]] که آن را حرام دانسته است.<ref> نگاه کنید به: نجفی، جواهرالکلام، ج۲۱، ص۸۹.</ref> | ||
== کاربرد | == کاربرد فقهی == | ||
برخی فقها با استناد به جمله «ولَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ»، | برخی [[مجتهد|فقها]] با استناد به جمله «ولَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ»، درصدد اثبات وجوب [[احتیاط شرعی]] هستند. به این معنا، عملی که احتمال [[حرام|حرمت]] آن وجود دارد، مصداق افتادن در هلاکت و نابودی است و باید ترک شود.<ref>شیخ انصاری، فرائد الأصول، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۶۳.</ref> [[شیخ مرتضی انصاری|شیخ انصاری]] چنین برداشتی از جمله فوق را رد می‌کند و آن را مصداق شبهه موضوعیه دانسته است (که معلوم نیست آیا ترک احتیاط در این‌گونه موارد مصداق انداختن خویش در تهلکه است یا خیر؟) و به اتفاق همگان اجتناب در شبهه موضوعیه لازم نیست.<ref>شیخ انصاری، فرائد الأصول، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۶۳.</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||