۱۷٬۱۵۸
ویرایش
مستبصر: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
در ابواب مختلف فقه نظیر [[نماز]]، [[روزه]]، [[زکات]]،<ref>برای نمونه نگاه کنید به مرکز المعجم الفقهی، حیاة ابن أبی عقیل و فقهه، ۱۴۱۳ق، ص۳۹۸. | در ابواب مختلف فقه نظیر [[نماز]]، [[روزه]]، [[زکات]]،<ref>برای نمونه نگاه کنید به مرکز المعجم الفقهی، حیاة ابن أبی عقیل و فقهه، ۱۴۱۳ق، ص۳۹۸. | ||
[[ویژه:Categories|رده]]</ref> [[حج]]،<ref>برای نمونه نگاه کنید به اشتهاردی، مجموعه فتاوی ابن جنید، ۱۴۱۶ق، ص۱۲۲.</ref> [[ارث|میراث]] و [[قصاص]] از احکام مستبصر بحث شده است. بحث از احکام مستبصر در فتاوای [[ابن ابی عقیل عمانی|ابن‌ابی عقیل عمانی]] (درگذشت: ۳۲۹ق) که عصر [[غیبت صغرا|غیبت صغری]] را درک کرده است<ref>مرکز المعجم الفقهی، حیاة ابن أبی عقیل و فقهه، ۱۴۱۳ق، ص۳۹۸.</ref> و [[ابن‌جنید اسکافی|ابن‌جنید]] از فقهای [[قرن چهارم]] هجری قمری<ref>اشتهاردی، مجموعه فتاوی ابن جنید، ۱۴۱۶ق، ص۱۲۲.</ref> ذکر شده است. [[شیخ طوسی]] در کتابهای [[تهذیب الاحکام (کتاب)|تهذیب]]،<ref>شیخ طوسی، تهذيب الأحكام، ۱۳۶۵ش، ج۴، ص۵۴.</ref> [[الاستبصار فی ما اختلف من الاخبار (کتاب)|استبصار]]<ref>شیخ طوسی، الإستبصار، ۱۳۶۳ش، ج۲، ص۱۴۵.</ref> و [[المبسوط فی فقه الامامیه (کتاب)|المبسوط]]<ref>شیخ طوسی، المبسوط فی فقه الامامیه، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۲۴۷.</ref> به مسائل مستبصر نظیر زکات و حج پرداخته است. | [[ویژه:Categories|رده]]</ref> [[حج]]،<ref>برای نمونه نگاه کنید به اشتهاردی، مجموعه فتاوی ابن جنید، ۱۴۱۶ق، ص۱۲۲.</ref> [[ارث|میراث]] و [[قصاص]] از احکام مستبصر بحث شده است. بحث از احکام مستبصر در فتاوای [[ابن ابی عقیل عمانی|ابن‌ابی عقیل عمانی]] (درگذشت: ۳۲۹ق) که عصر [[غیبت صغرا|غیبت صغری]] را درک کرده است<ref>مرکز المعجم الفقهی، حیاة ابن أبی عقیل و فقهه، ۱۴۱۳ق، ص۳۹۸.</ref> و [[ابن‌جنید اسکافی|ابن‌جنید]] از فقهای [[قرن چهارم]] هجری قمری<ref>اشتهاردی، مجموعه فتاوی ابن جنید، ۱۴۱۶ق، ص۱۲۲.</ref> ذکر شده است. همچنین [[شیخ طوسی]] در کتابهای [[تهذیب الاحکام (کتاب)|تهذیب]]،<ref>شیخ طوسی، تهذيب الأحكام، ۱۳۶۵ش، ج۴، ص۵۴.</ref> [[الاستبصار فی ما اختلف من الاخبار (کتاب)|استبصار]]<ref>شیخ طوسی، الإستبصار، ۱۳۶۳ش، ج۲، ص۱۴۵.</ref> و [[المبسوط فی فقه الامامیه (کتاب)|المبسوط]]<ref>شیخ طوسی، المبسوط فی فقه الامامیه، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۲۴۷.</ref> به مسائل مستبصر نظیر زکات و حج پرداخته است. در کتابهای [[من لایحضره الفقیه (کتاب)|من لایحضره الفقیه]]<ref>شیخ صدوق، من لا يحضره الفقيه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۴۲۹.</ref> و [[الکافی (کتاب)|الکافی]]<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۲۹ق، ج۷، ص۱۳۹.</ref> احادیثی مرتبط با مستبصر نقل شده است. | ||
در منابع فقهی، از عدم قضای عباداتی که مستبصر انجام داده بحث شده است.<ref>ابن‌حمزه، الوسيلة، ۱۴۰۸ق، ص۵۶؛ ابن ادریس، السرائر، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۴۶۰؛ علامه حلی، منتهی المطلب، ۱۴۱۲ق، ج۱۳، ص۹۷؛ شهید اول، الدروس الشرعية، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۲۴۳ | در منابع فقهی، از عدم قضای عباداتی که مستبصر انجام داده بحث شده است.<ref>ابن‌حمزه، الوسيلة، ۱۴۰۸ق، ص۵۶؛ ابن ادریس، السرائر، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۴۶۰؛ علامه حلی، منتهی المطلب، ۱۴۱۲ق، ج۱۳، ص۹۷؛ شهید اول، الدروس الشرعية، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۲۴۳.</ref> | ||
==آثار استبصار در عبادات و غیرعبادات== | ==آثار استبصار در عبادات و غیرعبادات== | ||
برای افعال عبادی و غیرعبادی مستبصر بعد از استبصار آثاری بیان شده است. | برای افعال عبادی و غیرعبادی مستبصر بعد از استبصار آثاری بیان شده است. | ||
===احکام عبادات=== | ===احکام عبادات=== | ||
[[نماز]] و [[روزه|روزه‌های]] انجام شده: به | [[نماز]] و [[روزه|روزه‌های]] انجام شده: به فتوای فقیهان شیعه، عباداتی را مستبصر که قبلا انجام داده اعاده کند، لازم نیست اعاده کند مگر زکات. به شرطی که عبادات انجام داده شده طبق مذهب قبلی مستبصر صحیح بوده باشد.<ref>برای نمونه نگاه کنید به ابن‌ادریس، السرائر، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۴۶۰؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۳، ص۶-۹؛ امام خمینی، تحریر الوسیله، ۱۴۳۴ق، ج۱، ص۳۱۴؛ وحید خراسانی، منهاج الصلحین، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۲۲.</ref> | ||
نماز و روزه‌های فوت شده: به | نماز و روزه‌های فوت شده: به فتوای بیشتر فقیهان شیعه، بر مستبصر [[واجب]] است نماز و روزه‌هایی که قبل از استبصار فوت شده یا بر خلاف مذهب خود انجام داده اعاده نماید.<ref>برای نمونه نگاه کنید به ابن‌حمزه، الوسيلة، ۱۴۰۸ق، ص۵۶؛ ابن‌ادریس، السرائر، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۴۶۰؛ قمی، الغاية القصوى، المكتبة المرتضوية، ج۱، ص۳۷۷؛ امام خمینی، تحریر الوسیله، ۱۴۳۴ق، ج۱، ص۳۱۴.</ref> البته [[شیخ حسین آل‌عصفور]] (درگذشت: ۱۲۱۶ق) [[مجتهد|فقیه]] و [[محدث]]، قائل به عدم وجوب قضای آنها شده است.<ref>آل‌عصفور، سداد العباد و رشاد العباد، ۱۴۲۱ق، ص۲۰۰.</ref> | ||
[[حج]]: بر مستبصر لازم نیست حجی را که طبق مذهب خودش انجام داده است اعاده کند<ref>امام خمینی، تحریر الوسیله، ۱۴۳۴ق، ج۱، ص۴۰۴.</ref> اما برخی از فقها نظیر صاحب جواهر،<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۷، ص۳۰۵.</ref> [[شیخ طوسی]]،<ref>شیخ‌طوسی، المبسوط فی فقه الإمامية، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۳۰۳.</ref> [[علامه حلی]]،<ref>علامه حلی، تذکره الفقهاء، منشورات المكتبة المرتضوية، ج۱، ص۴۰۰.</ref> معتقدند که | [[حج]]: بر مستبصر لازم نیست حجی را که طبق مذهب خودش انجام داده است اعاده کند<ref>امام خمینی، تحریر الوسیله، ۱۴۳۴ق، ج۱، ص۴۰۴.</ref> اما برخی از فقها نظیر صاحب جواهر،<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۷، ص۳۰۵.</ref> [[شیخ طوسی]]،<ref>شیخ‌طوسی، المبسوط فی فقه الإمامية، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۳۰۳.</ref> [[علامه حلی]]،<ref>علامه حلی، تذکره الفقهاء، منشورات المكتبة المرتضوية، ج۱، ص۴۰۰.</ref> معتقدند به شرطی که به رکنی از [[ارکان حج]] بر طبق مذهب شیعه<ref>محقق حلی، المعتبر فی شرح المختصر، ۱۴۹۷ق، ج۲، ص۷۶۵؛ علامه حلی، تحریر الأحکام الشرعیة، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۴۱۳.</ref> اخلال نشده باشد. | ||
[[زکات|زکات مال]]: اگر | [[زکات|زکات مال]]: مستبصر اگر قبل از استبصار زکاتش را به هم‌مذهبان خود داده باشد اعاده آن واجب است<ref>شیخ طوسی، المبسوط فی فقه الإمامية، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۲۴۷؛ ابن‌حمزه، الوسيلة إلى نيل الفضيلة، ۱۴۰۸ق، ص۱۲۹؛ طباطبایی یزدی، العروة الوثقى، ۱۴۲۰ق، ج۴، ص۱۲۷.</ref> اما اگر آن را به [[شیعه|شیعیان]] داده باشد اعاده ندارد.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقى، ۱۴۲۰ق، ج۴، ص۱۲۷.</ref> البته [[محمدتقی آملی]] در این صورت قائل به لزوم اعاده زکات شده است.<ref>آملی، مصباح الهدى فی شرح العروة الوثقى، ۱۳۸۰ق، ج۱۰، ص۲۵۷.</ref> به فتوای شهید اول در کتاب البیان، اگر مخالف زکاتش را به غیرشیعه داد، بعد مستبصر شد و عین زکات باقی است می‌تواند آن را پس بگیرد<ref>شهید اول، البیان، ۱۴۱۲ق، ص۳۱۵.</ref> [[زکات فطره]] همانند زکات مال است.<ref>میرزای قمی، غنائم الأيام فی مسائل الحلال و الحرام، ۱۴۱۷ق، ج۴، ص۱۶۲؛ کاشف‌‌‌الغطاء، کشف الغطاء، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۵۰۸.</ref> | ||
به | |||
===احکام غیرعبادات=== | ===احکام غیرعبادات=== | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۱: | ||
تأثیر استبصار بر [[طهارت|پاکی]] یا [[نجس|نجاست]]: اگر مستبصر قبل از استبصار چیز نجسی را طبق مذهب شیعه بشوید، پس از استبصار، نیاز به شستن دوباره نیست، ولی اگر مطابق مذهب خود و مخالف مذهب شیعه شسته است، بنابر اقوی دوباره شستن آن [[واجب]] است.<ref>نجفی، جواهرالاکلام، ۱۳۶۲ش، ج۱۳، ص۹.</ref> | تأثیر استبصار بر [[طهارت|پاکی]] یا [[نجس|نجاست]]: اگر مستبصر قبل از استبصار چیز نجسی را طبق مذهب شیعه بشوید، پس از استبصار، نیاز به شستن دوباره نیست، ولی اگر مطابق مذهب خود و مخالف مذهب شیعه شسته است، بنابر اقوی دوباره شستن آن [[واجب]] است.<ref>نجفی، جواهرالاکلام، ۱۳۶۲ش، ج۱۳، ص۹.</ref> | ||
به عقیده [[محمدحسن نجفی|صاحب جواهر]] احکام استبصار شامل تمام فرقه‌های مسلمان حتی فرقه‌هایی که محکوم به [[کفر]] هستند نظیر [[ناصبی|ناصبی‌ها]] و [[غالیان]] می‌شود.<ref>نجفی، جواهر لکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۷، ص۳۰۷.</ref> البته [[سید محمدکاظم طباطبایی یزدی]] در [[سید محمدکاظم طباطبایی یزدی|عروه الوثقی]] احکام استبصار را شامل [[غالیان|غُلات]] نمی‌داند.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۲۰ق، ج۴، ص۴۵۰.</ref> | |||
==برخی از مستبصران مشهور== | ==برخی از مستبصران مشهور== | ||