پرش به محتوا

استخاره: تفاوت میان نسخه‌ها

۲۴ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۷ ژوئن ۲۰۲۳
جز
جایگزینی متن - '{{یادداشت|' به '{{یاد|'
جز (جایگزینی متن - '{{یادداشت|' به '{{یاد|')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۲۷: خط ۲۷:
===استخاره با تسبیح===
===استخاره با تسبیح===
استخاره با [[تسبیح]] به روش‌های مختلفی ذکر شده است.  
استخاره با [[تسبیح]] به روش‌های مختلفی ذکر شده است.  
* [[شهید اول]] در [[کتاب ذکری]] گفته است که پس‌ از خواندن‌ هریک از سوره‌های [[سوره حمد|حمد]](حداقل سه مرتبه و اگر نشد یک مرتبه) و [[سوره قدر|قدر]] ده مرتبه و نیز خواندن دعایی‌ مخصوص‌{{یادداشت| سه مرتبه: اللهم إني أستخيرك لعلمك بعاقبة الأمور، و أستشيرك لحسن ظني بك في المأمول و المحذور. اللهم إن كان الأمر الفلاني مما قد نيطت بالبركة اعجازه و بواديه، و حفّت بالكرامة أيامه و لياليه، فخر لي اللهم فيه خيرة ترد‌ شموسه ذلولا، و تقعض أيامه سرورا. اللهم إما أمر فائتمر، و اما نهي فانتهي. اللهم إني أستخيرك برحمتك خيرة في عافية؛ خدایا من از تو درخواست خیر مى‌کنم براى آگاهى‌ات به عاقبت کارها، و با تو مشورت مى‌کنم براى خوش‌گمانى‌ام به تو در آنچه مورد آرزو و بیم است. خدایا اگر این کار از آنهایى است که آغاز و انجامش به برکت بسته شده و روزها و شب‌هایش به کرامت پیچیده گشته، پس برایم اختیار کن. خدایا در آن خیرى باشد که سختى‌اش را سهل و نرم کنى و روزهایش را به شادمانى بازگردانى. خدایا اگر دستور است، انجامش دهم، اگر نهى است، خوددارى نمایم. خدایا به‌رحمتت خیرجویى مى‌کنم، خیرى در عافیت (شهید اول، ذکری الشیعه، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۲۶۹و۲۷۰).}} یک‌ قبضه‌ از [[تسبیح (سبحه)|تسبیح]] یا تعدادی سنگریزه را جدا کرده‌ و دوتا دوتا می‌شمریم. اگر بازمانده‌ زوج بود، کار مورد نظر را انجام می‌دهیم و اگر فرد بود آن را ترک می‌کنیم یا بالعکس.<ref>شهید اول، ذکری الشیعه، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۲۶۹و۲۷۰.</ref>
* [[شهید اول]] در [[کتاب ذکری]] گفته است که پس‌ از خواندن‌ هریک از سوره‌های [[سوره حمد|حمد]](حداقل سه مرتبه و اگر نشد یک مرتبه) و [[سوره قدر|قدر]] ده مرتبه و نیز خواندن دعایی‌ مخصوص‌{{یاد| سه مرتبه: اللهم إني أستخيرك لعلمك بعاقبة الأمور، و أستشيرك لحسن ظني بك في المأمول و المحذور. اللهم إن كان الأمر الفلاني مما قد نيطت بالبركة اعجازه و بواديه، و حفّت بالكرامة أيامه و لياليه، فخر لي اللهم فيه خيرة ترد‌ شموسه ذلولا، و تقعض أيامه سرورا. اللهم إما أمر فائتمر، و اما نهي فانتهي. اللهم إني أستخيرك برحمتك خيرة في عافية؛ خدایا من از تو درخواست خیر مى‌کنم براى آگاهى‌ات به عاقبت کارها، و با تو مشورت مى‌کنم براى خوش‌گمانى‌ام به تو در آنچه مورد آرزو و بیم است. خدایا اگر این کار از آنهایى است که آغاز و انجامش به برکت بسته شده و روزها و شب‌هایش به کرامت پیچیده گشته، پس برایم اختیار کن. خدایا در آن خیرى باشد که سختى‌اش را سهل و نرم کنى و روزهایش را به شادمانى بازگردانى. خدایا اگر دستور است، انجامش دهم، اگر نهى است، خوددارى نمایم. خدایا به‌رحمتت خیرجویى مى‌کنم، خیرى در عافیت (شهید اول، ذکری الشیعه، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۲۶۹و۲۷۰).}} یک‌ قبضه‌ از [[تسبیح (سبحه)|تسبیح]] یا تعدادی سنگریزه را جدا کرده‌ و دوتا دوتا می‌شمریم. اگر بازمانده‌ زوج بود، کار مورد نظر را انجام می‌دهیم و اگر فرد بود آن را ترک می‌کنیم یا بالعکس.<ref>شهید اول، ذکری الشیعه، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۲۶۹و۲۷۰.</ref>
* استخاره دیگری با تسبیح در [[مفاتیح الجنان (کتاب)|مفاتیح الجنان]] از [[محمدحسن نجفی]] نقل شده که در زمان او رائج بوده (و به نظر صاحب جواهر چه بسا منسوب به [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام مهدی(ع)]] باشد.) آن این است که پس از خواندن قرآن و دعا یک قبضه از تسبیح را بگیرد و هشت تا هشت تا کم کند اگر یکی ماند فی الجمله خوب است و اگر دو تا ماند یک نهی دارد و اگر سه تا ماند انجام دادن و ترک کار مساوی است و اگر چهار تا ماند دو نهی در آن است و اگر پنج تا ماند برخی گفته‌اند سختی و رنج دارد و برخی گفته‌اند ملامت در آن است و اگر شش تا ماند بی نهایت خوب است و باید در انجامش عجله کرد و اگر هفت تا ماند حکمش مانند وقتی است که پنج تا مانده و اگر هشت تا ماند چهار نهی در آن است. <ref>قمی، مفاتیح الجنان، آداب استخاره؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۱۲، ص۱۷۲.</ref>صاحب جواهر پس از نقل این استخاره گفته است که در کتب قدیم و جدید، نشانی از این استخاره نیافتیم چنان‌چه برخی از اساتید متبحّر ما هم این مطلب را گفته‌اند.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۳۶۲ش، ج۱۲، ص۱۷۳.</ref>
* استخاره دیگری با تسبیح در [[مفاتیح الجنان (کتاب)|مفاتیح الجنان]] از [[محمدحسن نجفی]] نقل شده که در زمان او رائج بوده (و به نظر صاحب جواهر چه بسا منسوب به [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام مهدی(ع)]] باشد.) آن این است که پس از خواندن قرآن و دعا یک قبضه از تسبیح را بگیرد و هشت تا هشت تا کم کند اگر یکی ماند فی الجمله خوب است و اگر دو تا ماند یک نهی دارد و اگر سه تا ماند انجام دادن و ترک کار مساوی است و اگر چهار تا ماند دو نهی در آن است و اگر پنج تا ماند برخی گفته‌اند سختی و رنج دارد و برخی گفته‌اند ملامت در آن است و اگر شش تا ماند بی نهایت خوب است و باید در انجامش عجله کرد و اگر هفت تا ماند حکمش مانند وقتی است که پنج تا مانده و اگر هشت تا ماند چهار نهی در آن است. <ref>قمی، مفاتیح الجنان، آداب استخاره؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۱۲، ص۱۷۲.</ref>صاحب جواهر پس از نقل این استخاره گفته است که در کتب قدیم و جدید، نشانی از این استخاره نیافتیم چنان‌چه برخی از اساتید متبحّر ما هم این مطلب را گفته‌اند.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۳۶۲ش، ج۱۲، ص۱۷۳.</ref>
به گفته [[شهید اول]]، سند استخاره‌ به‌ عدد (تسبیح یا سنگریزه) به [[رضی‌الدین آبی]] می‌رسد.<ref>شهید اول، الذکری الشیعه، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۲۶۹.</ref> البته [[سید ابن طاووس]] سند آن را به [[امامان شیعه]] باز گردانده‌ است‌.<ref>شهید اول، الذکری الشیعه، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۲۶۹-۲۷۰.</ref> و به گفته [[ محمدحسن نجفی|صاحب جواهر]] (۱۲۰۲-۱۲۶۶ق)، در زمان او علما به این شیوه استخاره می‌کردند.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق‌، ج۱۲، ص۱۶۳.</ref>
به گفته [[شهید اول]]، سند استخاره‌ به‌ عدد (تسبیح یا سنگریزه) به [[رضی‌الدین آبی]] می‌رسد.<ref>شهید اول، الذکری الشیعه، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۲۶۹.</ref> البته [[سید ابن طاووس]] سند آن را به [[امامان شیعه]] باز گردانده‌ است‌.<ref>شهید اول، الذکری الشیعه، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۲۶۹-۲۷۰.</ref> و به گفته [[ محمدحسن نجفی|صاحب جواهر]] (۱۲۰۲-۱۲۶۶ق)، در زمان او علما به این شیوه استخاره می‌کردند.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق‌، ج۱۲، ص۱۶۳.</ref>
خط ۳۴: خط ۳۴:
در کتاب [[مفاتیح الجنان (کتاب)|مفاتیح‌الجنان]] نوشته [[شیخ عباس قمی]] برخی از روش‌های استخاره آمده است.<ref>نگاه کنید به قمی، مفاتیح‌الجنان، ۱۳۷۶ش، ص۸۴۲تا۸۵۱، حاشیه کتاب.</ref>
در کتاب [[مفاتیح الجنان (کتاب)|مفاتیح‌الجنان]] نوشته [[شیخ عباس قمی]] برخی از روش‌های استخاره آمده است.<ref>نگاه کنید به قمی، مفاتیح‌الجنان، ۱۳۷۶ش، ص۸۴۲تا۸۵۱، حاشیه کتاب.</ref>
== مشروعیت استخاره ==
== مشروعیت استخاره ==
پیش از اسلام، نوعی از استخاره به‌نام استقسام به ازلام رایج بود<ref>ابن‌حبیب، المحبر، دار الآفاق الجدیده، ص۱۹۶.</ref> که به‌وسیله تیرِ کمان انجام می‌شد.<ref>جصاص، احکام القرآن، ۱۴۰۵ق، ج۳، ص۳۰۶.</ref>{{یادداشت| استقسام در لغت به‌معنای تمایل به انجام یکی از دو کار یا انتخاب یکی از دو چیز، و نیز طلب تعیین سهم خود از سهام دیگران، و هم چنین کوشش و جست‌جو برای دانستن مقدار سهم خود از سهام دیگران معنی شده است.}} [[محمود شلتوت|شیخ شلتوت]] عالم اهل سنت، با استناد به [[آیه]] ۳ [[سوره مائده]] که در آن استقسام به ازلام حرام اعلام شده، استخاره را مصداق نهی این آیه دانسته و آن را عملی نامشروع شمرده است؛<ref> عباسی‌مقدم، «بررسی مبانی و ماهیت استخاره»، ص۳۲.</ref> اما [[ لطف‌الله صافی گلپایگانی |آیت‌الله صافی گلپایگانی]] از [[ فهرست مراجع تقلید شیعه| مراجع تقلید شیعه]]، میان استسقام و استخاره تفاوت قائل شده، نظر شیخ شلتوت را رد کرده<ref> گلپایگانی، بحوث حول الاستسقام (مشروعیّة الاستخاره)، ص۸-۱.</ref> و برای [[مستحب|استحباب]]
پیش از اسلام، نوعی از استخاره به‌نام استقسام به ازلام رایج بود<ref>ابن‌حبیب، المحبر، دار الآفاق الجدیده، ص۱۹۶.</ref> که به‌وسیله تیرِ کمان انجام می‌شد.<ref>جصاص، احکام القرآن، ۱۴۰۵ق، ج۳، ص۳۰۶.</ref>{{یاد| استقسام در لغت به‌معنای تمایل به انجام یکی از دو کار یا انتخاب یکی از دو چیز، و نیز طلب تعیین سهم خود از سهام دیگران، و هم چنین کوشش و جست‌جو برای دانستن مقدار سهم خود از سهام دیگران معنی شده است.}} [[محمود شلتوت|شیخ شلتوت]] عالم اهل سنت، با استناد به [[آیه]] ۳ [[سوره مائده]] که در آن استقسام به ازلام حرام اعلام شده، استخاره را مصداق نهی این آیه دانسته و آن را عملی نامشروع شمرده است؛<ref> عباسی‌مقدم، «بررسی مبانی و ماهیت استخاره»، ص۳۲.</ref> اما [[ لطف‌الله صافی گلپایگانی |آیت‌الله صافی گلپایگانی]] از [[ فهرست مراجع تقلید شیعه| مراجع تقلید شیعه]]، میان استسقام و استخاره تفاوت قائل شده، نظر شیخ شلتوت را رد کرده<ref> گلپایگانی، بحوث حول الاستسقام (مشروعیّة الاستخاره)، ص۸-۱.</ref> و برای [[مستحب|استحباب]]
استخاره به[[حدیث| روایات ]] متعددی استناد کرده است.<ref> گلپایگانی، بحوث حول الاستسقام (مشروعیة الاستخاره)، ص۷تا۹.</ref>
استخاره به[[حدیث| روایات ]] متعددی استناد کرده است.<ref> گلپایگانی، بحوث حول الاستسقام (مشروعیة الاستخاره)، ص۷تا۹.</ref>


خط ۵۲: خط ۵۲:
* استخاره‌های [[محمدعلی شاه قاجار]]: او برای امور مختلف از جمله به‌توپ بستن مجلس شورای ملی در سال ۱۲۸۷ش و تبعید برخی از افراد استخاره می‌کرد.<ref> توکلی، «ورقی از تاریخ مشروطه، چند استخاره از محمدعلی شاه با جواب‌های آنها»، ص۵۷.</ref>  
* استخاره‌های [[محمدعلی شاه قاجار]]: او برای امور مختلف از جمله به‌توپ بستن مجلس شورای ملی در سال ۱۲۸۷ش و تبعید برخی از افراد استخاره می‌کرد.<ref> توکلی، «ورقی از تاریخ مشروطه، چند استخاره از محمدعلی شاه با جواب‌های آنها»، ص۵۷.</ref>  
* استخاره [[ ناصرالدین شاه قاجار |ناصرالدین شاه]] برای قبول حاکمیت ایران بر [[هرات]]: <ref>تیموری، ««ناصرالدین شاه و استخاره برای قبول حاکمیت [[ایران]] بر هرات»، ص۲۶۵. </ref>در سال ۱۲۹۶ش دولت [[بریتانیا|انگلیس]] تصمیم گرفت برای مدتی نامعلوم حاکمیت هرات را به ایران بازگرداند، ناصرالدین شاه پس از مشورت‌های زیاد به استخاره متوسل شد.<ref>تیموری، «ناصرالدین شاه و استخاره برای قبول حاکمیت ایران بر هرات»، ص۲۵۲-۲۵۳.</ref>
* استخاره [[ ناصرالدین شاه قاجار |ناصرالدین شاه]] برای قبول حاکمیت ایران بر [[هرات]]: <ref>تیموری، ««ناصرالدین شاه و استخاره برای قبول حاکمیت [[ایران]] بر هرات»، ص۲۶۵. </ref>در سال ۱۲۹۶ش دولت [[بریتانیا|انگلیس]] تصمیم گرفت برای مدتی نامعلوم حاکمیت هرات را به ایران بازگرداند، ناصرالدین شاه پس از مشورت‌های زیاد به استخاره متوسل شد.<ref>تیموری، «ناصرالدین شاه و استخاره برای قبول حاکمیت ایران بر هرات»، ص۲۵۲-۲۵۳.</ref>
* استخاره [[عبدالکریم حائری یزدی]] برای اقامت در [[قم]]: آیت‌الله حائری مؤسس [[حوزه علمیه قم]]، در ۱۳۴۰ق به قم رفت. در این سفر شماری از علما و اهالی قم از وی خواستند تا در آنجا ساکن شود. او نخست تردید داشت، اما پس از اصرار علما، استخاره کرد و در قم ساکن شد.<ref>طریقه‌دار، کندوکاوی درباره استخاره و تفأل، ۱۳۷۷ش، ص۳۸.</ref>{{یادداشت| کریمی جهرمی از [[مرتضی حائری یزدی|مرتضی حائری]]، فرزند شیخ عبدالکریم حائری نقل کرده كه پدرش پس از اصرار عدّه‌ای از علما و اهالی (قم و [[تهران]])، بالای سر [[حضرت معصومه سلام الله علیها|حضرت معصومه]] عليها السلام برای ماندن در قم استخاره کرده و اين آيه آمده بود: «وَأتُؤني بِأَهْلِكُمْ اَجْمعينَ» [[سوره یوسف]] آیه۹۳. اين آيه خطاب به [[یوسف (پیامبر)|حضرت يوسف]] است که به برادران خود فرمود: «همه اهل و بستگان خود را نزد من بياوريد»https://www.hawzahnews.com/news/350149/.}}
* استخاره [[عبدالکریم حائری یزدی]] برای اقامت در [[قم]]: آیت‌الله حائری مؤسس [[حوزه علمیه قم]]، در ۱۳۴۰ق به قم رفت. در این سفر شماری از علما و اهالی قم از وی خواستند تا در آنجا ساکن شود. او نخست تردید داشت، اما پس از اصرار علما، استخاره کرد و در قم ساکن شد.<ref>طریقه‌دار، کندوکاوی درباره استخاره و تفأل، ۱۳۷۷ش، ص۳۸.</ref>{{یاد| کریمی جهرمی از [[مرتضی حائری یزدی|مرتضی حائری]]، فرزند شیخ عبدالکریم حائری نقل کرده كه پدرش پس از اصرار عدّه‌ای از علما و اهالی (قم و [[تهران]])، بالای سر [[حضرت معصومه سلام الله علیها|حضرت معصومه]] عليها السلام برای ماندن در قم استخاره کرده و اين آيه آمده بود: «وَأتُؤني بِأَهْلِكُمْ اَجْمعينَ» [[سوره یوسف]] آیه۹۳. اين آيه خطاب به [[یوسف (پیامبر)|حضرت يوسف]] است که به برادران خود فرمود: «همه اهل و بستگان خود را نزد من بياوريد»https://www.hawzahnews.com/news/350149/.}}
* استخاره بزرگان نجف برای [[ملا قربانعلی زنجانی| ملاقربانعلی زنجانی]]: او ساکن زنجان بود و با مشروطه موافق نبود. مشروطه‌خواهان می‌خواستند او را در [[تهران]] تحت‌نظر نگه دارند، اما بزرگان نجف که طرف‌دار مشروطه بودند، استخاره کردند و براساس آن درخواست کردند که او را به [[عراق]] بفرستند.<ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۱۳۹۳ش، ج۳، ص۳۵۲و۳۵۳.</ref>  
* استخاره بزرگان نجف برای [[ملا قربانعلی زنجانی| ملاقربانعلی زنجانی]]: او ساکن زنجان بود و با مشروطه موافق نبود. مشروطه‌خواهان می‌خواستند او را در [[تهران]] تحت‌نظر نگه دارند، اما بزرگان نجف که طرف‌دار مشروطه بودند، استخاره کردند و براساس آن درخواست کردند که او را به [[عراق]] بفرستند.<ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۱۳۹۳ش، ج۳، ص۳۵۲و۳۵۳.</ref>  
*‌ استخاره [[مهدی بازرگان| مهندس مهدی بازرگان]] برای پذیرش پیشنهاد [[محمد مصدق | دکتر مصدق]] برای ریاست هیأت مدیره خَلع ید از شرکت نفت بریتانیایی.<ref>[https://www.aparat.com/v/0brha/نسخه_کامل_مستند_راه_طی_شده «مستند راه طی شده»]، سایت آپارات.</ref>
*‌ استخاره [[مهدی بازرگان| مهندس مهدی بازرگان]] برای پذیرش پیشنهاد [[محمد مصدق | دکتر مصدق]] برای ریاست هیأت مدیره خَلع ید از شرکت نفت بریتانیایی.<ref>[https://www.aparat.com/v/0brha/نسخه_کامل_مستند_راه_طی_شده «مستند راه طی شده»]، سایت آپارات.</ref>
Image-reviewer، abusefilter، autopatrolled، botadmin، دیوان‌سالاران، eliminator، import، مدیران رابط کاربری، ipblock-exempt، movedable، oversight، patroller، reviewer، rollbacker، مدیران، translationadmin
۹٬۴۳۸

ویرایش