Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۴٬۲۸۱
ویرایش
آیه اکمال: تفاوت میان نسخه‌ها
ویرایش شکلی و شناسه
(ویرایش شناسه) |
(ویرایش شکلی و شناسه) |
||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
| آیات مرتبط=[[آیه تبلیغ]] و [[آیه ولایت]] | | آیات مرتبط=[[آیه تبلیغ]] و [[آیه ولایت]] | ||
}} | }} | ||
'''آیه اِکمال''' بخشی از آیه سوم [[سوره مائده]]، که خداوند در آن از مأیوس شدن [[کفر|کافران]]، کامل شدن دین، تکمیل نعمت الهی و پذیرش [[اسلام|دین اسلام]] به‌عنوان آئین نهایی انسان‌ها سخن گفته است. [[شیعه|شیعیان]] بر اساس [[حدیث|روایات]] رسیده از [[ | '''آیه اِکمال''' بخشی از آیه سوم [[سوره مائده]]، که خداوند در آن از مأیوس شدن [[کفر|کافران]]، کامل شدن دین، تکمیل نعمت الهی و پذیرش [[اسلام|دین اسلام]] به‌عنوان آئین نهایی انسان‌ها سخن گفته است. [[شیعه|شیعیان]] بر اساس [[حدیث|روایات]] رسیده از [[اهل‌بیت(ع)|اهل‌بیت پیامبر(ص)]] معتقدند، این آیه در [[عید غدیر|روز غدیر]] و درباره [[واقعه غدیر]] نازل شد و منظور از کامل‌شدن دین و نعمت، اعلام [[ولایت امام علی(ع)|ولایت]] و جانشینی [[امام علی علیه‌السلام|حضرت علی(ع)]] برای [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] است. در مقابل، [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] نزول آیه را در [[روز عرفه]] دانسته و معتقدند منظور از کامل‌شدن دین، بیان همه [[احکام شرعی|احکام اسلام]] است. | ||
مفسران اهل سنت به این دلیل که در آغاز و پایان [[آیه]]، تعدادی از احکام شرعی آمده، می‌گویند مراد از کامل‌شدن دین، کامل شدن همه احکام شرعی اسلام است؛ ولی، شیعیان باتوجه به آنکه در آیه، از ناامیدی کافران سخن گفته، معتقدند احکام شرعی به تنهایی نمی‌تواند موجب مأیوس‌شدن کافران از اسلام شود؛ زیرا ناامیدی کامل کافران زمانی رخ می‌دهد که خداوند برای سرپرستی و تدبیر امور دین کسی را نصب کند که بتواند [[خلافت|جانشین پیامبر]] بوده و دین را تداوم بخشد. | مفسران اهل سنت به این دلیل که در آغاز و پایان [[آیه]]، تعدادی از احکام شرعی آمده، می‌گویند مراد از کامل‌شدن دین، کامل شدن همه احکام شرعی اسلام است؛ ولی، شیعیان باتوجه به آنکه در آیه، از ناامیدی کافران سخن گفته، معتقدند احکام شرعی به تنهایی نمی‌تواند موجب مأیوس‌شدن کافران از اسلام شود؛ زیرا ناامیدی کامل کافران زمانی رخ می‌دهد که خداوند برای سرپرستی و تدبیر امور دین کسی را نصب کند که بتواند [[خلافت|جانشین پیامبر]] بوده و دین را تداوم بخشد. | ||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
==جایگاه== | ==جایگاه== | ||
آیه اِکمال بخشی از آیه سوم [[سوره مائده]] است.<ref>علامه حلی، نهج الحقّ و کشف الصدق، ۱۹۸۲م، ص۱۹۲.</ref> این آیه از جمله دلایل [[شیعه]] برای اثبات [[امامت]] و [[خلافت امام علی(ع)|خلافت حضرت علی(ع)]] معرفی شده است.<ref>طیب، أطیب البیان، ۱۳۷۸ش، ج۴، ص۴۲۲</ref> در این آیه از روزی سخن به میان آمده که چهار امر مهم در آن رخ داده است، که آنها عبارتند از: مأیوس شدن [[کفار]]، کامل شدن دین، تکمیل نعمت الهی و پذیرش دین اسلام به عنوان آئین نهایی انسان‌ها.<ref>نگاه کنید: تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۴، ص۲۶۳</ref> شیعیان بر اساس | آیه اِکمال بخشی از آیه سوم [[سوره مائده]] است.<ref>علامه حلی، نهج الحقّ و کشف الصدق، ۱۹۸۲م، ص۱۹۲.</ref> این آیه از جمله دلایل [[شیعه]] برای اثبات [[امامت]] و [[خلافت امام علی(ع)|خلافت حضرت علی(ع)]] معرفی شده است.<ref>طیب، أطیب البیان، ۱۳۷۸ش، ج۴، ص۴۲۲</ref> در این آیه از روزی سخن به میان آمده که چهار امر مهم در آن رخ داده است، که آنها عبارتند از: مأیوس شدن [[کفر|کفار]]، کامل شدن دین، تکمیل نعمت الهی و پذیرش دین اسلام به عنوان آئین نهایی انسان‌ها.<ref>نگاه کنید: تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۴، ص۲۶۳</ref> شیعیان بر اساس احادیث اهل بیت(ع) معتقدند، با اعلام [[ولایت]] و جانشینی حضرت علی(ع) برای [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] در این روز، این امور محقق گردید.<ref>نگاه کنید به طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۳، ص۲۴۶؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۴، ص۲۶۴و۲۶۵.</ref> | ||
==زمان نزول== | ==زمان نزول== | ||
مسلمانان در اینکه آیه اکمال در [[حجة الوداع|حَجّة الوِداع]] نازل شده، اتفاق‌نظر دارند، اما درباره روز نزول آن، دیدگاه‌های متفاوتی ارائه نموده‌اند.<ref>جرجانی، جلاء الأذهان و جلاء الأحزان، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۳۲۵. </ref> بیشتر [[ | مسلمانان در اینکه آیه اکمال در [[حجة الوداع|حَجّة الوِداع]] نازل شده، اتفاق‌نظر دارند، اما درباره روز نزول آن، دیدگاه‌های متفاوتی ارائه نموده‌اند.<ref>جرجانی، جلاء الأذهان و جلاء الأحزان، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۳۲۵. </ref> بیشتر [[حدیث|روایات]]<ref>برای نمونه نگاه کنید به کلینی، کافی، ۱۳۸۸ق، ج۱، ص۲۹۲تا۲۸۹؛ بحرانی، البرهان، ۱۴۱۵ق، ج۱، ۴۳۴تا۴۴۷.</ref> اهل‌بیت و اجماع شیعه بر آن است که آیه اکمال در [[عید غدیر|روز غدیر]] یا اندکی پس از آن نازل شده است.<ref>امینی، الغدیر، ۱۳۶۸ش، ج۲، ص۱۱۵.</ref> برخی از علمای [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] نیز ضمن بیان روایت نزول این آیه در روز غدیر، آن را ضعیف دانسته‌اند،<ref>نگاه کنید به ابن کثیر، تفسیر القرآن العظیم، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۲۸؛ سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۳ق، ج۳، ص۱۹.</ref> اما [[عبدالحسین امینی|علامه امینی]] با بررسی [[علم رجال|رجالی]] سند روایت‌های اهل سنت معتقد است آنها بر اساس موازین اهل سنت موثق هستند.<ref>امینی، الغدیر، ۱۳۶۶ش، ج۱، ص۲۹۴تا۲۹۸.</ref> طبق برخی منابع اهل سنت، ازجمله دو کتاب تفسیری و تاریخی ابن‌کثیر، نزول [[آیه]] در روز عرفه بوده است.<ref>نگاه کنید به ابن کثیر، تفسیر القرآن العظیم، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۲۶؛ابن کثیر، البدایة والنهایة، ۱۴۰۸ق، ج۵، ص۱۵۵.</ref> در برابر این دو دیدگاه، برخی معتقدند آیه اکمال دو بار نازل شده است: بار نخست در [[روز عرفه]] که پیامبر(ص) به علتی از اعلام آن نگران بود. به همین علت [[آیه تبلیغ]] نازل شد و [[خدا]] در آن به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] ضمانت داد که مشکلی پیش نخواهد آمد. سپس در روز غدیر دوباره آیه اکمال نازل شد.<ref>عاملی، الصحیح من سیره النبی الاعظم، ۱۳۸۵ش، ج۳۱،ص۳۱۰.</ref> | ||
==متن و ترجمه آیه== | ==متن و ترجمه آیه== | ||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
{{همچنین|واقعه غدیر}} | {{همچنین|واقعه غدیر}} | ||
[[پرونده:آیه اکمال از آیات غدیر.png|LEFT|بندانگشتی|آیه اکمال از آیات مربوط به [[واقعه غدیر خم]]]] | [[پرونده:آیه اکمال از آیات غدیر.png|LEFT|بندانگشتی|آیه اکمال از آیات مربوط به [[واقعه غدیر خم]]]] | ||
منابع [[شیعه|شیعه]]، [[شأن نزول]] آیه اکمال را [[واقعه غدیر خم]] و ولایت امیرالمومنین بر مسلمانان می‌دانند.<ref>امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۴۴۷.</ref> شیعیان معتقدند، | منابع [[شیعه|شیعه]]، [[اسباب نزول|شأن نزول]] آیه اکمال را [[واقعه غدیر|واقعه غدیر خم]] و ولایت امیرالمومنین بر [[مسلمان|مسلمانان]] می‌دانند.<ref>امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۴۴۷.</ref> شیعیان معتقدند، پیامبر اسلام(ص) پس از انجام [[حجة الوداع|آخرین حج خود]]، در مسیر بازگشت، در منطقه‌ای به نام [[غدیر خم]]، مسلمانان را جمع کرد و در خطبه‌ای، [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] را ولیِّ مسلمانان و جانشین خود معرفی نمود. پس از خطبه، مسلمانان با امام علی(ع) [[بیعت]] کردند.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۷۶و۱۷۷.</ref> سپس آیه اکمال نازل شد و از کامل‌شدن دین اسلام خبر داد. علامه امینی در [[الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب (کتاب)|کتاب الغدیر]] و [[میر حامدحسین هندی|میر حامد حسین]] در [[عبقات الانوار فی امامة الائمة الاطهار (کتاب)|کتاب عبقات الانوار]] با جستجو در منابع اهل سنت، شواهد بسیاری از آنها در تأیید و اثبات نزول این آیه در خصوص امام علی(ع) و [[واقعه غدیر]] آورده‌اند.<ref>نگاه کنید به امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۴۴۸تا۴۵۶؛ حسینی میلانی، نفحات الازهار فی خلاصة عبقات الانوار، ۱۴۲۳ق، ج۸، ص۲۶۱.</ref> | ||
==منظور از کامل‌شدن دین== | ==منظور از کامل‌شدن دین== | ||
کتاب‌های | کتاب‌های تفسیری درباره عبارت «أَکمَلْتُ لَکمْ دینَکمْ» (دینتان را برایتان کامل کردم)، مباحث بسیاری آورده‌اند<ref>برای نمونه نگاه کنید به طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۳، ص۲۴۲تا۲۴۸؛ آلوسی، روح المعانی، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۲۳۳و۲۳۴.</ref> و مفسران شیعه و سنی در این زمینه دیدگاه‌های متفاوتی دارند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۳، ص۲۴۵و۲۴۶؛ آلوسی، روح المعانی، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۲۳۳و۲۳۴.</ref> مفسران اهل سنت به این دلیل که در آغاز و پایان [[آیه]]، [[احکام شرعی]] بیان شده است، می‌گویند مراد از کامل‌شدن دین، کامل شدن همه احکام شرعی اسلام با نزول این آیه است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به آلوسی، روح المعانی، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۲۳۳و۲۳۴؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۴، ص۲۶۳و۲۶۴.</ref><br>شیعیان باتوجه به آنکه در آیه، از ناامیدی [[کفر|کافران]] سخن گفته است، این دیدگاه را نپذیرفته و معتقدند احکام شرعی به تنهایی نمی‌تواند موجب حفظ دین و مأیوس‌شدن کافران از اسلام شود؛ زیرا ناامیدی کامل کافران زمانی رخ می‌دهد که خداوند برای سرپرستی، نگهبانی و تدبیر امور دین و ارشاد امت کسی را نصب کند که بتواند جانشین پیامبر بوده و دین را تداوم بخشد. در نتیجه آیه اکمال دین مرتبط به غدیرخم (۱۸ ذی‌حجه سال ۱۱ق) و اعلام ولایت امام علی(ع) است.<ref>نگاه کنید به طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۸ق، ج۵، ص۱۷۶.</ref> همچنین با اعلام احکام شرعی که در این آیه آمده، احکام اسلام کامل نگردید؛ زیرا پس از آن نیز آیاتی دیگر نازل شد که بیان‌گر احکامی از اسلام بود.<ref>نگاه کنید به طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۸ق، ج۵، ص۱۷۴.</ref> شیعیان با استناد به روایات اهل بیت، منظور از کامل‌شدن دین و نعمت را اعلام ولایت و جانشینی حضرت علی(ع) پس از پیامبر(ص) می‌دانند.<ref>نگاه کنید به طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۳، ص۲۴۶؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۴، ص۲۶۴و۲۶۵.</ref><br> | ||
شیعیان باتوجه به آنکه در آیه، از ناامیدی [[ | |||
===تفاوت اکمال و اتمام=== | ===تفاوت اکمال و اتمام=== | ||