ستون توبه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''ستون توبه''' (به عربی: اُسطُوانَةُ التَّوْبَة) از ستون‌های [[مسجدالنبی]] است که به سبب توبه [[ابولبابه انصاری|ابولبابه]] و بخشش او از سوی خداوند، فضیلت و جایگاه خاصی دارد. ابولبابه از [[صحابه|اصحاب پیامبر(ص)]] بود که گفته شده است خبر محرمانه‌ای را در اختیار [[بنی‌قریظه|یهودیان بنی‌قریظه]] قرار داد. او پس از این [[گناه]] پشیمان شد و خود را به یکی از ستون‌های مسجدالنبی بست و پس از مدتی توبه او پذیرفته شد. برخی معتقدند [[گناه]] و [[توبه]] ابولبابه در [[غزوه تبوک|جنگ تبوک]] رخ داده است که او از رفتن به [[جهاد]] خودداری کرد. ستون توبه به ستون ابولبابه هم مشهور است. این ستون جایگاه ویژه‌ای دارد و اعمالی برای آن برشمرده‌اند که از آن جمله، [[نماز]] و [[استغفار]] زائران در کنار آن است.

میان [[سیره‌نویسان]] و [[محدث|محدّثان]] دربارهٔ گناه ابولبابه اختلاف است. جمعی بر این باورند که او به واسطه تخلّف از شرکت در [[غزوه تبوک]]، احساس گناه کرد؛<ref>شُراب، فرهنگ اعلام جغرافیایی - تاریخی در حدیث و سیره نبوی، ۱۳۸۳ش، ص۴۱.</ref> و بعضی گفته‌اند این گناه، در اختیار قرار دادن یک خبر به یهودیان [[بنی‌قریظه]] بود.<ref>مُهری، احسن القصص، ۱۳۹۱ش، ص۴۶۹.</ref>

بعضی گفته‌اند ماجرای گناه و خطای ابولبابه در خبررسانی به [[بنی‌قریظه|یهودیان بنی‌قریظه]] و پس از [[غزوه خندق|جنگ خندق]] در [[سال ۵ هجری قمری|سال پنجم هجرت]] بوده است. پس از خاتمه جنگ، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] به سراغ بنی‌قریظه رفت و آنان را در حصار گرفت. ابولبابه از طرف پیامبر(ص) نزد بنی قریظه رفت تا با آنان سخن بگوید. وی از روی بی‌توجهی به آنان گفت چون نقض عهد کرده‌اند، [[مرگ]] در انتظار آنهاست.<ref>الخیاری، تاریخ معالم المدینة المنورة قدیماً و حدیثاً، ۱۴۱۹ق، ص۹۴.</ref> این سخن می‌توانست بنی قریظه را به دفاع وادار کند. ابولبابه که خود متوجه خطای خویش شده بود، از قلعه بنی قریظه خارج شد و مستقیم به سوی [[مسجد]] رفت و خود را به یکی از ستون‌ها بست و شروع به گریه و زاری کرد و نماز خواند.<ref>جعفریان، آثار اسلامی مکّه و مدینه، ۱۳۹۰ش، ص۲۲۵.</ref> پس از آن خبر رسید که [[خدا|خداوند]] توبه ابولبابه را پذیرفته است. این ستون به خاطر همین نقل، به نام ستون توبه معروف شد.<ref>جعفریان، آثار اسلامی مکّه و مدینه، ۱۳۹۰ش، ص۲۲۵.</ref> [[ابن‌هشام]] و [[ابن‌اسحاق]] این روایت را تأیید کردند<ref>شُراب، فرهنگ اعلام جغرافیایی - تاریخی در حدیث و سیره نبوی، ۱۳۸۳ش، ص۴۱.</ref> و [[واقدی]] در المغازی این ماجرا را به تفصیل بیان کرده است.<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۵۰۸.</ref>

گفته شده که [[آیه ۲۷ انفال]] در مورد پذیرش توبه ابولبابه نازل شد.<ref>شُراب، فرهنگ اعلام جغرافیایی - تاریخی در حدیث و سیره نبوی، ۱۳۸۳ش، ص۴۲.</ref> در شأن نزول این آیه آمده است که ابولبابه در ماجرای یهودیان بنی‌قریظه به پیامبر(ص) خیانت کرد‏.<ref>قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۸۸ش، ج۳، ص: ۳۰۰.

برخی اعتقاد دارند ماجرای ابولبابه در [[غزوه تبوک|جنگ تبوک]] رخ داده است که او از فرمان پیامبر(ص) در جنگ تبوک تخلّف کرد. این روایت می‌گوید ابولبابه پس از آن پشیمان شد، و خود را با ریسمانی به ستون مسجد بست و [[سوگند|قسم]] یاد کرد که چیزی نخورد و نیاشامد، مگر آن که خداوند توبه او را بپذیرد، یا بمیرد. پس از هفت روز سپس خداوند از او گذشت. و پیامبر(ص) او را از آن ستون باز کردند، و بشارت دادند که خداوند او را بخشوده است.<ref>گلپایگانی، آداب و احکام حج، ۱۴۱۳ق، ۵۵۹ تا ۵۶۱.</ref> گفته‌اند شأن نزول آیه ۱۰۲ سوره توبه درباره کسانی است که از حضور در جنگ تبوک خودداری کردند و ابولبابه یکی از آنها بود.<ref>میبدی، کشف الاسرار و عدة الابرار، ۱۳۷۱ش، ج۴، ص۲۰۷.