confirmed، templateeditor
۱۲٬۲۸۰
ویرایش
تبعید امام خمینی به ترکیه: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
ویکی سازی
(تمیزکاری) |
جز (ویکی سازی) |
||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
عده‌ای معتقدند، دستگیری و تبعید امام خمینی نه تنها موجب فراموشی نهضت و جایگاه و اعتبار رهبر آن نشد؛ بلکه زمینه‌ای شد برای فراگیری رهبری سیاسی در نظام روحانیت.<ref>روح‌بخش، «صلوات سیاسی/ تبیین راهکارهای حفظ نام و یاد امام خمینی (ره) در دوره تبعید»، ص۴۰.</ref> تبعید امام خمینی به ترکیه به‌عنوان یکی از سه حادثه مهمی است که هر سال در روز ۱۳ آبان از آن نام برده می‌شود.<ref>ربیعی، «سیزده آبان: بستر سه رویداد برخاسته از ایمان خبر و گزارش»، ص۳۶.</ref> | عده‌ای معتقدند، دستگیری و تبعید امام خمینی نه تنها موجب فراموشی نهضت و جایگاه و اعتبار رهبر آن نشد؛ بلکه زمینه‌ای شد برای فراگیری رهبری سیاسی در نظام روحانیت.<ref>روح‌بخش، «صلوات سیاسی/ تبیین راهکارهای حفظ نام و یاد امام خمینی (ره) در دوره تبعید»، ص۴۰.</ref> تبعید امام خمینی به ترکیه به‌عنوان یکی از سه حادثه مهمی است که هر سال در روز ۱۳ آبان از آن نام برده می‌شود.<ref>ربیعی، «سیزده آبان: بستر سه رویداد برخاسته از ایمان خبر و گزارش»، ص۳۶.</ref> | ||
{{جعبه نقل قول|<small>سخنرانی [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] علیه کاپیتولاسیون در ۴ آبان ۱۳۴۳ش:</small>{{سخ}} ''' | {{جعبه نقل قول|<small>سخنرانی [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] علیه کاپیتولاسیون در ۴ آبان ۱۳۴۳ش:</small>{{سخ}} '''«[[بسم الله الرحمن الرحیم]]، [[انا لله و انا الیه راجعون]]، عید ایران را عزا کردند، من تاثرات قلبی خودم را نمی‌توانم اظهار کنم... این چند روزی که مسائل اخیر ایران را شنیده‌ام خوابم کم شده است. ناراحت هستم. قلبم در فشار است. با تاثرات قلبی روزشماری می‌کنم که چه وقت مرگ پیش بیاید. ایران دیگر عید ندارد ... ما را فروختند، استقلال ما را فروختند... عزت ما پایکوب شد؛ عظمت ایران از بین رفت.»'''<ref>نگاه کنید به: خمینی، صحیفه امام خمینی، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۴۱۵.</ref> | ||
| عرض = ۲۵% | | عرض = ۲۵% | ||
}} | }} | ||
[[پرونده:تصویب کاپیتولاسیون در مجلس شورای ملی.jpg|200px|بندانگشتی| تصویری از تصویب کاپیتولاسیون در مجلس شورای ملی در سال ۱۳۴۳ش]] | [[پرونده:تصویب کاپیتولاسیون در مجلس شورای ملی.jpg|200px|بندانگشتی| تصویری از تصویب کاپیتولاسیون در مجلس شورای ملی در [[سال ۱۳۴۳ هجری شمسی|سال ۱۳۴۳ش]]]] | ||
== زمینه شکل‌گیری == | == زمینه شکل‌گیری == | ||
۲۱ مهر ۱۳۴۳ش حسنعلی منصور نخست‌وزیر وقت [[پهلوی|حکومت پهلوی]]، طرحی در مجلس شورای ملی به نام کاپیتولاسیون (capitulation) یا قضاوت کنسولی{{یادداشت| کاپیتولاسیون، واژه‌ای فرانسوی به معنای قرارداد که به موجب آن، دولت‌ها حق ندارند که اتباع و کارگزاران کشورهای ابرقدرت را در صورت هرگونه تخلفی در دادگاه‌های کشور خود محاکمه کنند؛ بلکه باید این موضوع را به محاکم قضایی کشورهای خودشان بسپارند.(گلی زواره، غلامرضا، «کاپیتولاسیون؛ نمادی از نفوذ همه جانبه اجانب در ایران»، در مجله مبلغان، شماره ۲۰۹، آذر و دی ۱۳۹۵ش. ص۶۹.)}} تصویب کرد.<ref>گلی زواره، «کاپیتولاسیون؛ نمادی از نفوذ همه جانبه اجانب در ایران»، ص۶۹.</ref> با تصویب این قانون، حکومت پهلوی به مستشاران آمریکایی ساکن در ایران مصونیت قضایی می‌داد که هیچ دادگاهی در ایران حق رسیدگی به جرم‌های آن‌ها را ندارد.<ref>هاشمی رفسنجانی، کارنامه و خاطرات سالهای ۱۳۵۷ و ۱۳۵۸، ۱۳۸۸ش، ص۳۸.</ref> | ۲۱ مهر ۱۳۴۳ش حسنعلی منصور نخست‌وزیر وقت [[پهلوی|حکومت پهلوی]]، طرحی در مجلس شورای ملی به نام کاپیتولاسیون (capitulation) یا قضاوت کنسولی{{یادداشت| کاپیتولاسیون، واژه‌ای فرانسوی به معنای قرارداد که به موجب آن، دولت‌ها حق ندارند که اتباع و کارگزاران کشورهای ابرقدرت را در صورت هرگونه تخلفی در دادگاه‌های کشور خود محاکمه کنند؛ بلکه باید این موضوع را به محاکم قضایی کشورهای خودشان بسپارند.(گلی زواره، غلامرضا، «کاپیتولاسیون؛ نمادی از نفوذ همه جانبه اجانب در ایران»، در مجله مبلغان، شماره ۲۰۹، آذر و دی ۱۳۹۵ش. ص۶۹.)}} تصویب کرد.<ref>گلی زواره، «کاپیتولاسیون؛ نمادی از نفوذ همه جانبه اجانب در ایران»، ص۶۹.</ref> با تصویب این قانون، حکومت پهلوی به مستشاران آمریکایی ساکن در ایران مصونیت قضایی می‌داد که هیچ دادگاهی در ایران حق رسیدگی به جرم‌های آن‌ها را ندارد.<ref>هاشمی رفسنجانی، کارنامه و خاطرات سالهای ۱۳۵۷ و ۱۳۵۸، ۱۳۸۸ش، ص۳۸.</ref> | ||
=== مخالفت با کاپیتولاسیون === | === مخالفت با کاپیتولاسیون === | ||
سید روح‌الله خمینی پس از اطلاع از تصویب این طرح، در | سید روح‌الله خمینی پس از اطلاع از تصویب این طرح، در [[۴ آبان]] [[سال ۱۳۴۳ هجری شمسی|۱۳۴۳ش]] مصادف با [[۲۰ جمادی‌الثانی]] [[سال ۱۳۸۴ هجری قمری|۱۳۸۴ق]] روز ولادت [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت زهرا(س)]]، در منزل خود سخنرانی کرد.<ref>پسندیده، «تبعید حضرت امام به ترکیه و نجف؛ از زبان آیت الله پسندیده»، ص۲۶.</ref> وی سخنرانی خود را با [[آیه استرجاع]] آغاز کرد که نشان از رسیدن مصیبت بزرگی بود. او سپس با تشریح پیامدهای قانونی شدن این طرح، به مردم، ارتش، علما و ... هشدار داد.<ref>آقایی، «دوران تبعید امام خمینی(ره) در ترکیه»، ص۴۶-۴۷.</ref> آیت‌الله خمینی سکوت در مقابل چنین طرحی را [[گناهان کبیره|گناهی کبیره]] و مملکت را در اشغال [[ایالات متحده آمریکا|آمریکایی]] دانست که تمام گرفتاری‌های مردم [[ایران]] به آن می‌رسد.<ref>نگاه کنید به: خمینی، صحیفه امام خمینی، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۴۱۵-۴۲۴.</ref> | ||
پس از سخنرانی، نوار آن در سراسر ایران پخش شد و حتی بر اساس اسناد سازمان امنیت وقت از | پس از سخنرانی، نوار آن در سراسر ایران پخش شد و حتی بر اساس اسناد سازمان امنیت وقت از رادیوی [[عراق]] نیز پخش گردید.<ref>آقایی، «دوران تبعید امام خمینی(ره) در ترکیه»، ص۴۷.</ref> پس از این سخنرانی، اعلامیه دیگری که سخنان امام خمینی در آن چاپ شده بود، در [[۹ آبان]] ۱۳۴۳ش نیز منتشر گردید.<ref>[https://irdc.ir/fa/news/3925 «ماجرای توزیع نسخه چاپی سخنرانی امام علیه کاپیتولاسیون در سراسر کشور/ عملکرد دارالتبلیغ در جهت انحراف مبارزه پس از تبعید امام»]، پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی.</ref> در این اعلامیه خمینی رأی مجلس را ننگین دانسته و آن را مخالف [[اسلام]] و [[قرآن]] ذکر کرد و کاپیتولاسیون را سند بردگی و اقرار به مستعمره بودن [[ایران]] دانست.<ref>صوفی‌آبادی، «کاپیتولاسیون؛ حق توحش امریکا از ملت ایران»، ص۴۷.</ref> | ||
=== تبعید === | === تبعید === | ||