سن رشد: تفاوت میان نسخه‌ها

{{احکام}}

== اهیمت و جایگاه ==

سن رشد در چندین آیه از قرآن بیان شده است:

رشد از نظر مشهور [[مجتهد|فقها]]، به‌معنای اصلاح و تدبیر امور مالی است و به شخصی که این صفت را داشته باشد، رشید گفته می‌شود.<ref>علامه حلی، تحریر الاحکام الشرعیة، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۵۳۵؛ مقدس اردبیلی، مجمع الفائدة والبرهان، ج۹، ص۱۹۴؛ فاضل مقداد، التنقیح الرائع، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۱۸۱؛ نجفی، جواهر الکلام، ج۲۶، ص۴۸.</ref> برخی رشد را کیفیت نفسانی در انسان می‌دانند که از افساد مالی و صرف کردن اموال در راه‌هایی که از نظر عقلا شایستگی ندارد، جلوگیری می‌کند.<ref>امامی، حقوق مدنی، ۱۳۸۶ش، ج۵، ص۲۵۵.</ref> سفیه مقابل رشید است و چون سفاهت، امر ذاتی و نقضی در [[عقل]] است، به حکم حاکم نیاز ندارد و معاملات سفیه هر چند موافق روش عقلا باشد، باطل است.<ref> کاشف الغطاء، تحریر المجلة، ۱۳۸۴ش، ج۲ (قسم۱)، ص۱۷۰.</ref> به اتفاق فقها با اثبات سن رشد، محجوریت کودک تمام می‌شود و اموالش در اختیارش گذاشته می‌شود، در امور مادی استقلال دارد و می‌تواند حقوق خود را استیفا کند.<ref>فاضل آبی، کشف الرموز، ج۱، ص۵۵۲؛ فاضل مقداد، کنز العرفان، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۱۰۴؛ کاشف الغطاء، تحریر المجلة، ۱۳۸۴ش، ج۲ (قسم۱)، ص۱۷۱.</ref> برخی از فقیهان در دادن استقلال مالی به کودک پس از سن رشد، ادّعای [[اجماع]] نموده‌اند.<ref>ابن زهره حلی، غنیة النزوع، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۲۵۲؛ طباطبایی مجاهد، المناهل، ص۹۰؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۹۸۱م، ج۲۶، ص۴۸.</ref>

== تشخیص سن رشد ==

سن خاصی به عنوان نشانه و علامت رشد در [[قرآن]]، بیان نشده است، <ref>فاضل میبدی، «بلوغ از دیدگاه فقهی و کارشناسی»، سایت مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم.</ref> به اعتقاد برخی محققان، با توجه به اینکه در قرآن مسئله [[جنابت|جنب شدن]] و رسیدن به سن رشد به‌صورت جداگانه مطرح شده است معتقدند نمی‌توان سن دقیقی برای سن رشد به‌دست آورد‌<ref name=":10">جناتی، «بلوغ از دیدگاه فقه اجتهادی»،۱۳۷۴ش، ص۴۲.</ref> و فقط از تعبیر «رشد» برای دادن مال [[یتیم]] به او استفاده شده است.<ref>سوره نساء، آیه ۶.</ref>