پرش به محتوا

خزیمه بن ثابت: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
انتقال مطلب به جعبه نقل قول و ویرایش شناسه
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (انتقال مطلب به جعبه نقل قول و ویرایش شناسه)
خط ۱۹: خط ۱۹:
| هجرت به      =
| هجرت به      =
| دلیل شهرت    =
| دلیل شهرت    =
| نقش‌های برجسته    = مخالفت با [[خلفای سه گانه]] • از یاران [[امام علی(ع)]] • نقل [[روایت]]
| نقش‌های برجسته    = مخالفت با [[خلفای سه‌گانه]] • از یاران [[امام علی(ع)]] • نقل [[روایت]]
| دیگر فعالیت‌ها  = حمل پرچم بنی خطمه در [[فتح مکه]] • راوی (شهادت به کشته شدن [[عمار]] به دست گروه ستمکار)
| دیگر فعالیت‌ها  = حمل پرچم بنی‌خطمه در [[فتح مکه]] • راوی (شهادت به کشته شدن [[عمار]] به دست گروه ستمکار)
| آثار            =
| آثار            =
}}
}}
'''خُزَیمَة بن ثابِت بن فاکه بن ثَعْلَبَة بن ساعده انصاری '''، از [[صحابه]] [[پیامبر اکرم(ص)]] و از یاران [[حضرت علی(ع)]] که در گرویدن به [[اسلام]] بر تمامی افراد قبیله خویش پیشی گرفت. به سبب شهادتش به نفع پیامبر در ماجرای معامله یک اسب، پیامبر به او لقب ذوالشهادتین داد. وی در [[جنگ صفین]] در رکاب حضرت علی(ع) به [[شهادت]] رسید.
'''خُزَیمَة بن ثابِت'''، ملقب به '''ذوالشهادتین''' از [[صحابه]] [[پیامبر(ص)]] و از یاران [[حضرت علی(ع)]]. به دلیل پذیرفته شدن شهادت او به منزله شهادت دو نفر، پیامبر او را ذوالشهادتین خواند. وی در [[جنگ صفین]] در رکاب حضرت علی(ع) به [[شهادت]] رسید.


==نام، نسب و کنیه==
==نام، نسب و کنیه==
خُزَیمَة بن ثابِت، بن فاکه بن ثَعْلَبَة بن ساعده انصاری، اهل [[مدینه]]، از قبیله [[اوس و خزرج|اوس]] و طایفه [[بنی خطبه|بنی خَطْمَه]]، از اصحاب [[پیامبر اسلام(ص)]] و یاران [[حضرت علی(ع)]] بود.
خُزَیمَة بن ثابِت، بن فاکه بن ثَعْلَبَة بن ساعده انصاری، اهل [[مدینه]]، از قبیله [[اوس و خزرج|اوس]] و طایفه [[بنی‌خطبه|بنی‌خَطْمَه]]، از اصحاب [[پیامبر اسلام(ص)]] و یاران [[حضرت علی(ع)]] بود.


مادرش، کبْشَة دختر اَوْس، از [[بنی ساعده]] بود.<ref>ابن کلبی، جمهرةالنسب، ص۶۴۲-۶۴۳؛ ابن اثیر، اُسْد الغابة، قاهره، ج۲، ص۱۳۳؛ نووی، تهذیب الاسماء، مصر، ج۱، ص۱۷۵.</ref> [[کنیه]] خزیمه را ابوعماره نوشته‌اند.<ref>ابن عبدالبرّ، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۴۴۸؛ ابن اثیر، اُسْد الغابة، قاهره، ج۲، ص۱۳۳؛ ابن حجر عسقلانی، الإصابة، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۲۷۸.</ref> از زندگی وی پیش از اسلام خبری در دست نیست.
مادرش، کبْشَة دختر اَوْس، از [[بنی‌ساعده]] بود.<ref>ابن کلبی، جمهرةالنسب، ص۶۴۲-۶۴۳؛ ابن اثیر، اُسد الغابة، قاهره، ج۲، ص۱۳۳؛ نووی، تهذیب الاسماء، مصر، ج۱، ص۱۷۵.</ref> [[کنیه]] خزیمه را ابوعماره نوشته‌اند.<ref>ابن عبدالبرّ، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۴۴۸؛ ابن اثیر، اُسْد الغابة، قاهره، ج۲، ص۱۳۳؛ ابن حجر عسقلانی، الإصابة، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۲۷۸.</ref>


== اسلام آوردن خزیمه==
== اسلام آوردن خزیمه==
زمان اسلام آوردن وی مورد اختلاف است. برخی اسلام وی را پیش از [[غزوه بدر]]([[سال دوم هجری]])<ref>ابن عبدالبرّ، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۴۸۸؛ ابن حجر، ج۱، ص۱۹۳؛ مزی،ج۸، ص۲۴۳.</ref> و گروهی پس از آن و پیش از [[غزوه احد]]([[سال سوم هجری قمری|سال سوم]]) دانسته‌اند.<ref> صفدی، ج۴، ص۳۶۲</ref> او پس از اسلام آوردن به همراه [[عمیر بن عدی بن خرشه]] مأمور شکستن بت‌های قبیله خود شد.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۴، ص۲۷۹.</ref>
زمان اسلام آوردن وی مورد اختلاف است. برخی اسلام وی را پیش از [[غزوه بدر]] ([[سال دوم هجری]])<ref>ابن عبدالبرّ، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۴۸۸؛ ابن حجر، ج۱، ص۱۹۳؛ مزی،ج۸، ص۲۴۳.</ref> و گروهی پس از آن و پیش از [[غزوه احد]]([[سال سوم هجری قمری|سال سوم]]) دانسته‌اند.<ref> صفدی، ج۴، ص۳۶۲</ref> او پس از اسلام آوردن به همراه [[عمیر بن عدی بن خرشه]] مأمور شکستن بت‌های قبیله خود شد.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۴، ص۲۷۹.</ref>


==لقب ذوالشهادتین==
==لقب ذوالشهادتین==
خزیمة بن ثابت به لقب ذوالشهادتین معروف است،<ref>ابن کلبی، جمهرةالنسب، ص۶۴۳.</ref> زیرا در جریان گواهی خواستن بر صحت یک دادوستد، شهادت داد و [[رسول خدا]] شهادت او را به منزله شهادت دو شاهد عادل پذیرفت. گواهی خزیمه درباره اسبی از پیامبر، به نام مُرْتَجِز، بود<ref>ابن قتیبه، المعارف، ۱۳۸۸ق، ص۱۴۹؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۳۱۴.</ref> که پیامبر آن را از یک اعرابی خرید؛ اما آن اعرابی معامله را به تحریک برخی منافقان انکار کرد و خزیمه به نفع رسول خدا شهادت داد. پیامبر از او پرسید: «چگونه شهادت می‌دهی، در حالی که تو همراه ما نبودی؟». خزیمه پاسخ داد: «من می‌دانم که تو جز حق نمی‌گویی، چگونه تو را در آوردن دینی از جانب خدا تصدیق کنیم، ولی ادعایت بر خرید اسبی از یک اعرابی پلید را تصدیق نکنیم؟». پس از آن، پیامبر فرمود: «هر که خزیمه به نفع یا برضد وی برای او شهادت دهد، او را بس است».<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۴، ص۳۷۸-۳۷۹؛ کلینی، الکافی، ج۷، ص۴۰۱؛ مقدسی، البدء و التاریخ، ۱۹۱۶م، ج۵، ص۲۴-۲۵؛ ابن اثیر، اُسْد الغابة، قاهره، ج۲، ص۱۳۳.</ref> ظاهراً این شهادت ناشی از [[ایمان]] استوار خزیمه به رسول خدا و اسلام بوده است.<ref>ابن اثیر، اُسْد الغابة، قاهره، ج۲، ص۱۳۳؛ ابن حجر عسقلانی، الإصابة، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۲۷۸-۲۷۹.</ref> این امر موجب موقعیتی بس ارزشمند برای خزیمه شد و مردم [[مدینه]] اعم از [[اوس و خزرج]] بدین امر افتخار می‌کردند. مردم اوس می‌گفتند: «کسی که پیامبر خدا شهادت او را به مثابه شهادت دو نفر قرار داد، از میان ماست».<ref>ذهبی، ج۲، ص۴۷۸؛ ابن حجر عسقلانی، الإصابة، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۲۷۹.</ref>
خزیمة بن ثابت به لقب ذوالشهادتین معروف است،<ref>ابن کلبی، جمهرةالنسب، ص۶۴۳.</ref> زیرا در جریان گواهی خواستن بر صحت یک دادوستد، شهادت داد و [[رسول خدا]] شهادت او را به منزله شهادت دو شاهد عادل پذیرفت. گواهی خزیمه درباره اسبی از پیامبر، به نام مُرْتَجِز، بود<ref>ابن قتیبه، المعارف، ۱۳۸۸ق، ص۱۴۹؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۳۱۴.</ref> که پیامبر آن را از یک اعرابی خرید؛ اما آن اعرابی معامله را به تحریک برخی منافقان انکار کرد و خزیمه به نفع رسول خدا شهادت داد. پیامبر از او پرسید: «چگونه شهادت می‌دهی، در حالی که تو همراه ما نبودی؟» خزیمه پاسخ داد: «من می‌دانم که تو جز حق نمی‌گویی، چگونه تو را در آوردن دینی از جانب خدا تصدیق کنیم، ولی ادعایت بر خرید اسبی از یک اعرابی پلید را تصدیق نکنیم؟» پس از آن، پیامبر فرمود: «هر که خزیمه به نفع یا بر ضد وی برای او شهادت دهد، او را بس است».<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۴، ص۳۷۸-۳۷۹؛ کلینی، الکافی، ج۷، ص۴۰۱؛ مقدسی، البدء و التاریخ، ۱۹۱۶م، ج۵، ص۲۴-۲۵؛ ابن اثیر، اُسْد الغابة، قاهره، ج۲، ص۱۳۳.</ref> این امر موجب موقعیت برای خزیمه شد و مردم [[مدینه]] اعم از [[اوس و خزرج]] بدین امر افتخار می‌کردند.<ref>ذهبی، ج۲، ص۴۷۸؛ ابن حجر عسقلانی، الإصابة، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۲۷۹.</ref>


==در عصر پیامبر(ص) ==
==در عصر پیامبر(ص) ==
خط ۴۲: خط ۴۲:


==نپذیرفتن خلافت خلیفه اول==
==نپذیرفتن خلافت خلیفه اول==
{{اصلی|واقعه سقیفه بنی ساعده}}
{{اصلی|واقعه سقیفه بنی‌ساعده}}
برخی از منابع از حضور خزیمه در [[واقعه سقیفه بنی ساعده|سقیفه بنی ساعده]] خبر داده‌اند. به گزارش این منابع خزیمه در این اجتماع به‌عنوان اولین سخنران به بیان فضائل انصار پرداخت و از آنها خواست که با مردی بیعت کنند که قریش از وی حساب برده و انصار از آسیبش در امان باشند.<ref>ابن اعثم کوفی، ج۱، ص۷. </ref>
{{جعبه نقل قول| عنوان = سخنان خزیمه خطاب به ابوبکر|:«ای ابوبکر! آیا می‌دانی که رسول خدا(ص) گواهی مرا به تنهایی پذیرفت؟ ابوبکر پاسخ داد: بله. خزیمه گفت: پس من گواهی می‌دهم به خدا که از رسول خدا(ص) شنیدم می‌گفت: «اهل بیت من میان حق و باطل جدا می‌کنند و آنان پیشوایانی هستند که به آن‌ها اقتدا می‌شود»|تاریخ بایگانی|| منبع = صدوق، کتاب الخصال، ج۲، ص۴۶۱-۴۶۴.| تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| اندازه خط = ۱۲px| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}


نام خزیمه در میان ۱۲ نفری ذکر شده است که خلافت [[ابوبکر بن ابی قحافه|ابوبکر]] را انکار کردند و هر کدام با سخنانی از وی خواستند که از خلافت صرف نظر کند. سخنان خزیمه به ابوبکر چنین نقل شده است:
برخی از منابع از حضور خزیمه در سقیفه بنی‌ساعده خبر داده‌اند. به گزارش این منابع خزیمه در این اجتماع به‌عنوان اولین سخنران به بیان فضائل انصار پرداخت و از آنها خواست که با مردی بیعت کنند که قریش از وی حساب برده و انصار از آسیبش در امان باشند.<ref>ابن اعثم کوفی، ج۱، ص۷. </ref>
:::ای ابوبکر! آیا می‌دانی که رسول خدا(ص) گواهی مرا به تنهایی پذیرفت؟ ابوبکر پاسخ داد: بله. خزیمه گفت: پس من گواهی می‌دهم به خدا که از رسول خدا(ص) شنیدم می‌گفت: «[[اهل بیت]] من میان حق و باطل جدا می‌کنند و آنان پیشوایانی هستند که به آن‌ها اقتدا می‌شود.».<ref>صدوق، کتاب الخصال، ج۲، ص۴۶۱-۴۶۴.</ref>
 
از نقش خزیمه در رویدادهای عصر [[خلیفه دوم]] و [[خلیفه سوم|سوم]] اطلاعی در دست نیست.
نام خزیمه در میان ۱۲ نفری ذکر شده است که خلافت [[ابوبکر بن ابی‌قحافه]] را انکار کردند و هر کدام با سخنانی از وی خواستند که از خلافت صرف‌نظر کند.<ref>صدوق، کتاب الخصال، ج۲، ص۴۶۱-۴۶۴.</ref>


==در عصر حضرت علی(ع) ==
==در عصر حضرت علی(ع) ==
خزیمه در جریان بیعت با [[علی (ع)]] در سخنانی او را شایسته‌ترین برای خلافت، برترین اشخاص از جهت ایمان، داناترین نسبت به خدا و نزدیکترین به [[رسول خدا]] معرفی کرد.<ref>یعقوبی، ج۱، ص۱۷۸؛ نیز نک: ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۳۱.</ref> وی اشعاری در این‌باره سرود.<ref> مجلسی، بحارالانوار، ج۳۲، ص۳۴.</ref>
خزیمه در بیعت با علی(ع) در سخنانی او را شایسته‌ترین برای خلافت، برترین اشخاص از جهت ایمان، داناترین نسبت به خدا و نزدیکترین به [[رسول خدا]] معرفی کرد.<ref>یعقوبی، ج۱، ص۱۷۸؛ نیز نک: ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۳۱.</ref> وی اشعاری در این‌باره سرود.<ref> مجلسی، بحارالانوار، ج۳۲، ص۳۴.</ref>


===در جنگ جمل===
===در جنگ جمل===
خط ۹۲: خط ۹۲:
== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
* ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۳۸۵.
* ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغة، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۳۸۵.
* ابن اثیر، اُسْد الغابة فی معرفة الصحابة، تحقیق محمدابراهیم بنا و محمداحمد عاشور و محمود عبدالوهاب فاید، قاهره، بی‌نا، ۱۳۹۰-۱۳۹۳ق.
* ابن اثیر، اُسْد الغابة فی معرفة الصحابة، تحقیق محمدابراهیم بنا و محمداحمد عاشور و محمود عبدالوهاب فاید، قاهره، بی‌نا، ۱۳۹۰-۱۳۹۳ق.
* ابن اثیر، الکامل فی التاریخ.
* ابن اثیر، الکامل فی التاریخ.
خط ۱۰۵: خط ۱۰۵:
* ابن قتیبه، المعارف، چاپ ثروت عکاشه، قاهره، بی‌نا، ۱۳۸۸ق.
* ابن قتیبه، المعارف، چاپ ثروت عکاشه، قاهره، بی‌نا، ۱۳۸۸ق.
* ابن کلبی، جمهرةالنسب، چاپ ناجی حسن، بیروت ۱۴۰۷.
* ابن کلبی، جمهرةالنسب، چاپ ناجی حسن، بیروت ۱۴۰۷.
* امین.
* تستری.
* ذهبی.
* طبری، تاریخ (بیروت).
* طوسی، محمد بن حسن، رجال الطوسی، چاپ جواد قیومی اصفهانی، قم ۱۴۱۵.
* طوسی، محمد بن حسن، رجال الطوسی، چاپ جواد قیومی اصفهانی، قم ۱۴۱۵.
* نهج البلاغه، ترجمه سید جعفر شهیدی، تهران ۱۳۷۰.
* نهج البلاغه، ترجمه سید جعفر شهیدی، تهران ۱۳۷۰.
* محمد بن عمرکشی، اختیار معرفةالرجال المعروف برجال الکشی، (تلخیص) محمدبن حسن طوسی، چاپ حسن مصطفوی، مشهد ۱۳۴۸.
* محمد بن عمرکشی، اختیار معرفةالرجال المعروف برجال الکشی، (تلخیص) محمدبن حسن طوسی، چاپ حسن مصطفوی، مشهد ۱۳۴۸.
* کلینی.
* مسعودی، مروج (بیروت).
* محمدبن محمد مفید، الجمل و النصرة لسیدالعترة فی حرب البصرة، چاپ علی میرشریفی، قم ۱۴۱۶/۱۳۷۴.
* محمدبن محمد مفید، الجمل و النصرة لسیدالعترة فی حرب البصرة، چاپ علی میرشریفی، قم ۱۴۱۶/۱۳۷۴.
* مقدسی، مطهر بن طاهر، البدء و التاریخ، تحقیق کلمان هوار، پاریس، بی‌نا، ۱۹۱۶م.
* مقدسی، مطهر بن طاهر، البدء و التاریخ، تحقیق کلمان هوار، پاریس، بی‌نا، ۱۹۱۶م.
خط ۱۱۹: خط ۱۱۳:
* نووی، محی الدین، تهذیب الاسماء و اللغات، مصر، ادارة الصباعة المنیریة (افست تهران)، بی‌تا.
* نووی، محی الدین، تهذیب الاسماء و اللغات، مصر، ادارة الصباعة المنیریة (افست تهران)، بی‌تا.
* علی بن ابی بکر هروی، الاشارات الی معرفة الزیارات، چاپ جانین سوردیل ـ طومین، دمشق ۱۹۵۳.
* علی بن ابی بکر هروی، الاشارات الی معرفة الزیارات، چاپ جانین سوردیل ـ طومین، دمشق ۱۹۵۳.
* یعقوبی، تاریخ.
{{پایان}}
{{پایان}}