بحث:یحیی بن هرثمه

جنبه گزارشی متن ضعیف است برای نمونه

مذهب وی در ابتدا مذهب حشویه بود و بعد از دیدار با امام هادی(ع)، یحیی بن هرثمه شیعه شد.
آن چه سبب شد نام یحیی بن هرثمه در مآخذ شیعه راه پیدا کند، مأموریت وی از سوی متوکل عباسی برای همراهی امام هادی(ع) در سال ۲۴۳ق از مدینه به سامرا است.
ماموریت به یحیی بن هرثمه شاید بر اساس پیش زمینه‌های ذهنی مردم مدینه نسبت به وی در نبرد با ترکان[۱۵] و همراهی با عبدالله بن طاهر (۱۸۲-۲۳۰ق) بود--Shamsoddin (بحث) ‏۱۸ ژوئیهٔ ۲۰۱۸، ساعت ۰۴:۳۷ (UTC)

برخی نکات

زندگی‌نامه

به زمان مرگ اشاره نشده است، حتی اگر در تاریخ نیست، نیز باید همین گزاره گفته شود.

«زندگی نامه»، این کلمه باید با نیم‌فاصله آورده شود.

«یحیی فرزند هرثمه بن اعین، کارگزار و سردار مشهور هارون الرشید و مأمون عباسی بوده است». این جمله به دلیل اشتباه در استفاده از ادات سجاوندی دچار ابهام است. آیا منظور نویسنده این است که هرثمه کارگزار و سردار هارون و مأمون بود؟ یا اینکه یحیی کارگزار و سردار هارون بود؟

اگر هرثمه صحیح باشد باید نوشت: «یحیی فرزند هرثمه بن اعین ،کارگزار و سردار مشهور هارون الرشید و مأمون عباسی، بود».

اگر یحیی صحیح باشد باید نوشت: «یحیی فرزند هرثمه بن اعین کارگزار و سردار مشهور هارون الرشید و مأمون عباسی بود».

از ادامه متن به نظر می‌رسد که هرثمه صحیح است.

«از تاریخ دقیق ولادت و وفات وی خبر چندانی در دست نیست و کمتر می‌توان نامی از او در منابع تاریخی یافت؛ چنان‌که در منابع روایی و حدیثی، با توجه به نقل روایات از امام هادی(ع)، نام بیشتری از او در این زمینه یافت می‌شود».

با توجه به اینکه جمله قبل ابهام دارد، در این جمله نیز ضمیر «وی» مشخص نیست که به چه کسی برمی‌گردد.

«چنانکه» در مواقعی استفاده می‌شود که می‌خواهیم برای مدعای قبلی یک شاهد بیاوریم، به خلاف جمله بالا. در این دست موارد که می‌خواهیم خلاف جمله قبل چیزی بیاوریم باید از کلماتی مانند «اما» استفاده کنیم.

«یحیی بن هرثمه در سال ۲۳۳ق والی و راهبانی مسیر مکه را بر عهده داشت و در ایام خلفایی چون متوکل عباسی (۲۰۶-۲۴۷ق) به سمت‌های دولتی رسیده است»

کلمه «راهبانی» بهتر است به صورت «راه‌بانی» آورده شود؛ چرا که موجب بدخوانی می‌شود.

«والی و راه‌بانی را بر عهده داشت»، فعل مناسب برای کلمه «والی»، «بودن» است و فعل مناسب برای «راه‌بانی» «برعهده داشتن»، حذف به قرینه در این نوع عبارات که نیاز به فعل‌هایی متفاوت دارند اشتباه است. همچنین در این جمله مشخص نیست که یحیی والی شهر مکه بوده است یا اینکه والی مسیر مکه!

«در ایام خلفایی چون متوکل عباسی به سمت‌های دولتی رسیده است». عبارت «خلفایی چون متوکل» به این معناست، دست‌کم دو خلیفه وجود دارند و ما فقط اینجا به آوردن نام متوکل اکتفا کرده‌ایم. آیا این‌گونه است؟ الف) اگر بلی: چرا نام دیگر خلیفه آورده نشده است؟ ب) اگر خیر: پس جمله اشتباه است.

« ... راه‌بانی مسیر مکه را بر عهده داشت و ... به سمت‌های دولتی رسیده است». افعال این جمله از نظر زمانی مشکل دارد و درحالی که فعل جمله اول (داشت) ماضی ساده است، زمان فعل دوم (رسیده است) ماضی نقلی است.

«و در زمان او مساحت شهر قم استخراج گردید». این جمله مصداق زیاده نویسی کاندید حذف است.

«وی در جنگ میان مستعین و معتز شرکت فعال داشت»، در نگاه اول «مستعین» و «معتز» به نام گروه‌هایی می‌مانند، خوب است برای مخاطب نا آشنا به این اسامی یک توضیح بیاوریم؛ مثلاً بنویسیم: «وی در جنگ میان مستعین عباسی و معتز عباسی شرکت فعال داشت».

«مذهب وی در ابتدا مذهب حشویه بود و بعد از دیدار با امام هادی(ع)، یحیی بن هرثمه شیعه شد»؛ نیازی به کلمه «یحیی بن هرثمه» نیست و فقط جمله را مبهم می‌کند.

بخش مأموریت همراهی با امام هادی

«آنچه» صحیح است.

«متوکل عباسی با بدگویی عبدالله بن محمد یا بریحه عباسی و گزارش‌هایی مبنی بر اعتقاد مردم مدینه به امامت وی و احساس خطر نسبت به حضور امام هادی(ع) در مدینه، نامه‌ای احترام آمیز، توسط یحیی بن هرثمه برای امام ارسال و ایشان را به سامرا دعوت کرد و به یحیی مأموریت داد تا امام را در این سفر همراهی کند».

ضمیر «وی» در جمله اول مشخص نیست که به چه کسی برمی‌گردد؛ چه اینکه به هر یک از افرادی که پیش از «وی» آمده‌اند برگردد نیز جمله اشتباه است.

عبارت بالا که به صورت یک جمله آمده است را می‌شد در ۳ جمله جدا از هم نوشت مثلاً «گزارش‌هایی مبنی بر اعتقاد مردم مدینه به امامت امام هادی (ع) به متوکل عباسی رسیده بود؛ به همین دلیل و نیز به سسب بدگویی‌های عبدالله بن محمد یا برحیه عباسی، متوکل احساس خطر می‌کرد. او نامه‌ای احترام‌آمیز برای امام ارسال و ایشان را به سامرا دعوت کرد. یحیی از طرف متوکل مأمور شد که امام هادی را در این سفر همراهی کند».

در پاراگراف‌نویسی اصل بر این است که در جمله اول ادعای اصلی پاراگراف آورده شود و سپس شواهد بعدی ارائه شوند، به خلاف استدلال. بنابراین در پاراگراف ابتدایی باید اول به مأموریت یحیی اشاره می‌شد و بعد بقیه عبارات می‌آمد.

«سپرده شدن این ماموریت به یحیی بن هرثمه شاید بر اساس پیش زمینه‌های ذهنی مردم مدینه نسبت به وی در نبرد با ترکان و همراهی با عبدالله بن طاهر (۱۸۲-۲۳۰ق) بود که با وحشت اولیه مردم همراه شد و به مخالفت با او پرداختند و به گفته یحیی بن هرثمه در نهایت به چنان ناله و شیونی پرداختند که تا آن زمان نشنیده بود؛ اما یحیی قسم خورد جز با احترام با امام هادی(ع) رفتار نکند».

«مأموریت»، «پیش‌زمینه» جملات بلند و دیریاب، باید این یک جمله را در چند جمله مجزا نوشت.

عدم رعایت شیوه پاراگراف‌نویسی؛ باید وحشت مردم از یحیی ابتدای بند بیایید. همچنین باید مطلب شیعه‌شدن یحیی در یک پاراگراف جدا آورده شود (حتی بخشی مجزا).

«برخی معتقدند وی با توجه به استقبال و احترام ویژه مردم شهرهای مختلف به شخص امام هادی(ع)». حرف اضافه کلمه «استقبال» کلمه «از» و حرف اضافه کلمه «احترام» کلمه «به» است؛ بنابراین نمی‌توان در اینجا حذف به قرینه کرد. جمله صحیح این‌گونه است: «برخی معتقدند وی به سبب استقبال مردم شهرهای مختلف از امام و احترام ایشان به شخص امام هادی(ع)...».

«در منابع روایی شیعه به صورت گسترده روایاتی از امام هادی(ع) و بیان جزئیات سفر امام[۲۳] و بیان برخی کرامات از زبان یحیی نقل شده است؛ از جمله مشاهده کراماتی چون ظهور درخت و چشمه آب در سرزمین گرم و بی‌آب و علف[۲۴] و همچنین تهیه لباس گرم برای سفر در هوای گرم تابستان و باران و سرمای غیر منتظره[۲۵] اشاره نمود».

«در منابع روایی شیعه روایات فراوانی از یحی نقل شده است؛روایاتی درباره امام هادی(ع)، بیان جزئیات سفر امام و بیان برخی کرامات از جمله: ظهور درخت و چشمه آب در سرزمین گرم و بی‌آب و علف و پیش‌بینی وقوع باران و سرمای غیرمنتظره در تابستان و تهیه لباس گرم برای سفر در هوای گرم تابستان».

محمد باقر حقانی (بحث) ‏۲۸ ژوئیهٔ ۲۰۱۸، ساعت ۱۰:۳۳ (UTC)

@Golpoor:

با سلام و احترام. اصلاحات انجام شد. Golpoor (بحث) ‏۱۸ ژوئیهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۰۴:۰۷ (UTC)

پیشنهاد

@Golpoor: مطلب زیر به دلیل تحقیق دست اول حذف گردد.

ماموریت به یحیی بن هرثمه شاید بر اساس پیش زمینه‌های ذهنی مردم مدینه نسبت به وی در نبرد با ترکان[۱۵] و همراهی با عبدالله بن طاهر (۱۸۲-۲۳۰ق) بود.

البته می توان این مطلب را به شکل دیگری در مدخل اضافه کرد. به این صورت که حضور وی در نبرد با ترکان و همراهی اش با عبدالله بن طاهر تشریح شود. بدون اینکه از آن نتیجه گیری خاصی گرفته شود. البته نبرد با ترکان و نیز عبدالله بن طاهر نیاز به توضیح دارند و نقش هرثمه هم مشخص شود.--کمیل شمس‌الدینی مطلق (بحث) ‏۲۷ ژانویهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۰۷:۱۴ (UTC)