بحث:حدیث قرب نوافل
- باسلام. بهتر است در قسمت نامگذاری به ترجمه نوافل و مقصود از نوافل اشاره شود که برای مخاطب عام، قابل فهم‌تر باشد، چون عامه مردم نمیدانند مراد از فرایض و نوافل چیست؟
--Movahhed (بحث) ۲۱ اوت ۲۰۱۷، ساعت ۱۱:۳۴ (+0430)
البته مدخل نافلههای روزانه را داریم ولی به نظر می رسد در اینجا نیز باید مراد از نوافل را توضیح دهیم. اما شاید بد نباشد که به این سوال نیز پاسخ دهیم که آیا مراد از نوافل فقط نماز های مستحبی روزانه است یا مطلق مستحبات؟ --Rafati (بحث) ۶ نوامبر ۲۰۱۷، ساعت ۰۹:۳۸ (+0330)
@Rafati: سعی کردم بر اساس برداشت خودم تا حدودی ابهام مطلب را برطرف کنم اما در مورد اینکه مراد از نوافل نماز مستحبی است یا مطلق مستحبات منبعی سراغ ندارم. آیا منبعی سراغ دارید؟--Shamsoddin (بحث) ۱۳ نوامبر ۲۰۱۷، ساعت ۱۳:۰۴ (+0330)
چند نکته اصلاحی
@Shamsoddin: سلام و خدا قوت و تشکر از زحماتی که برای خوب نمودن این مقاله کشیده اید. چند نکته در حین مطالعه مقاله به ذهنم رسید که لازم دیدم در جهت اصلاح و تکمیل مقاله در میان بگذارم:
- در بخشی از مقاله آمده:
- از نظر عرفا، سیر و سلوک در دو مرحله «قرب فرایض» و «قرب نوافل» انجام می‌شود. برخی از آنان مرحله قرب نوافل را از مرحله قرب فرایض بالاتر دانسته‌اند و دلیل آن را این می‌دانند که نوافل تکمیل‌کننده فرایض و جبران‌کننده کاستی‌های آنها هستند.
چون قبلا در این خصوص خلاف این نظر را شنیده بودم جستجو کردم که به منبعی برسم اما نیافتم. بلکه بعضی مقاله ها و منابع گویا نشان از نوعی اجماع در بین عرفا بر خلاف این نظر دارند. مثلاین مقاله و این نوشته اگر موافقید با توجه به اینکه این بخش برچسب نیازمند منبع هم دارد حذف شود. مقاله مورد ارجاع در پایان یک جمعبندی هم دارد می شود از آن استفاده نمود برای بیان اقوال مختلف عرفا
- در شرح دفتر دل علامه حسن زاده که در متن استفاده شده در کنار این حدیث حدیث قرب فرائض هم آمده. گمانم این است که کلا این دو حدیث همه جا در کنار هم مفهوم پیدا می کند. پس به نظرم بهتر است به این مطلب اشاره کنیم و حدیث قرب فرائض را هم در متن برای روشن شدن مطلب بیاوریم
- گویا شهرت این حدیث بیشتر به خاطر استفاده عرفا از آن است حال اینکه در شناسه نظر عرفا در حاشیه نظر محدثین و فقها آمده با عبارت: "البته برخی از عارفان این تعبیر را شاهدی بر نظریه وحدت وجود می‌دانند." و نفهمیدم چرا دوستان اما را که شما نوشته اید تبدیل به البته کرده اند! فکر کنم اینجا اما باید بیاید نه البته. جای دیگری از متن هم همین اشتباه بود که تصحیح کردم.--zamani (بحث) ۸ مهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۲:۵۵ (UTC)
در معنای کلمه نافله
@Shamsoddin: @Rafati: به نظرم فارغ از بحث های عرفانی و شهودی مرتبط با این حدیث لازم است خود معنای "نافله و نوافل" تبیین بشه - برای این کار می شود به دو آیه ای از قرآن که نافله استعمال شده رجوع کرد و حداقل در این مقاله معنای قرآنی نافله رو آورد - هرچند ما معنی دقیقی از "قرب نوافل" و اینکه مراد مطلق عمل مستحبی هست یا نمازهای مستحبی و یا غیر آن نیافتیم .
در تفسیر نمونه ذیل آیه (وَ وَهَبْنا لَهُ إِسْحاقَ وَ یَعْقُوبَ نافِلَةً) آمده است: "سرانجام خدا دعاى او را مستجاب کرد، نخست اسماعیل و سپس اسحاق را به او مرحمت کرد که هر کدام پیامبرى بزرگ و با شخصیت بودند" تعبیر به نافلة که ظاهرا تنها توصیفى براى یعقوب است از این نظر باشد که ابراهیم تنها فرزند صالحى تقاضا کرده بود، خدا نوه صالحى نیز بر آن افزود، زیرا نافلة در اصل به معنى موهبت و یا کار اضافى است. تفسیر نمونه، ج ۱۳، ص: 454 - دارالکتب الاسلامیه - تهران -ایران - 1380
و در آیه "وَ مِنَ اللَّیْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نافِلَةً لَکَ عَسى أَنْ یَبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقاماً مَحْمُوداً (اسراء- ۷۹)
پاسى از شب را از خواب برخیز و قرآن (و نماز) بخوان، این یک وظیفه اضافى براى تو است، تا پروردگارت تو را به مقامى درخور ستایش برانگیزد!.
خداوند پس از ذکر نمازهاى فریضه پنجگانه این چنین اضافه مى کند پاسى از شب را از خواب برخیز و قرآن بخوان (وَ مِنَ اللَّیْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ) .
مفسران معروف اسلامى این تعبیر را اشاره به نافله شب که در فضیلت آن روایات بى شمارى وارد شده است دانسته اند، هر چند آیه صراحت در این مساله ندارد ولى با قرائن مختلفى که در دست است این تفسیر روشن به نظر مى رسد.
سپس مى گوید: این یک برنامه اضافى است، علاوه بر نمازهاى فریضه براى تو (نافلة لک) بسیارى این جمله را دلیل بر آن دانسته اند که "نماز شب" بر پیامبر ص واجب بوده است، زیرا نافله به معنى زیاده است، اشاره به اینکه این فریضه اضافى مربوط به تو است.
بعضى دیگر معتقدند که "نماز شب" بر پیامبر ص قبلا واجب بوده است بقرینه آیات سوره مزمل، سپس آیه فوق، آن را نسخ کرده و مستحبّ بودن آن را اعلام کرده است.
ولى این تفسیر، ضعیف به نظر مى رسد، چرا که نافله در اصل، به معنى مصطلح امروز یعنى نماز مستحبّ نبوده، بلکه به معنى زیاده و اضافه است، و مى دانیم که نماز شب هر گاه بر پیامبر ص واجب بوده باشد اضافه بر فرائض یومیه است. تفسیر نمونه، ج ۱۲، ص: ۲۲۵ - دارالکتب الاسلامیه - تهران -ایران - 1380
علامه در المیزان اینطور آورده اند:"و النافلة من النفل و هو الزيادة، و ربما قيل: إن قوله: "و من الليل" من قبيل الإغراء نظير قولنا: عليك بالليل، و الفاء في قوله: "فتهجد به" نظير قوله: "فإياي فارهبون": النحل: 51. و المعنى: و أسهر بعض الليل بعد نومتك بالقرآن - و هو الصلاة - حال كونها صلاة زائدة لك على الفريضه .
به نظرم معنای تحت اللفظی نافله میتونه کمکی بکنه و حداقل بهتر از اینست که در مقاله بنویسیم نوافل(مستحبات) و فرائض(واجبات)- ظاهرا منظور از نافله در حدیث قرب نوافل همان نماز های مستحبی شبانه روز یا نافله شب است که نقش اساسی در کمال روحی و تعالی معنوی انسان دارد. Kadeh (بحث) ۱۱ ژوئیهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۰۷:۳۹ (UTC)
--Shamsoddin (بحث) ۱۱ ژوئیهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۰۸:۰۱ (UTC)