بحث:آیه ۵ سوره مائده
- سلام وادب وخدا قوت...(منظور از طعام تنها گندم و سایر حبوبات و میوه‌ها و چیزهایی است که احتیاج به ذبح شرعی ندارد.) عبارت خالی از ابهام نیست.ظاهراً منظور این است که منظور از طعام خوراکی هایی مانند... هستند نه حیوانات که نیازبه ذبح شرعی داشته باشند.--Mahdi1382 (بحث) ۴ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۵۱ (+0330)
چند نکته
@Ma.rezapour: با سلام
- این مقاله در واقع تفسیری از آیه 5 سوره مائده که کاربرد فقهی آن برای او بیان می‌شود. تیترها هم مانند کتاب‌های تفسیری، بخشی از آیات است. ازاین‌رو خواننده گمان می‌کند به جای صفحه ویکی شیعه، یک کتاب تفسیری را باز کرده است!
هدف از نوشتن مدخل آیات، معرفی آیات است، نه تفسیر آنها. برای این منظور باید جایگاه و اهمیت آیه، به وضوح تبیین شود؛ مثلا گفته شود: «این آیه از آیات فقهی قرآن است که فقیهان در بخش‌های مختلفی از فقه به آن استدلال کرده‌اند(بعد به کتاب‌های فقهی آدرس داده شود). بخش‌بندی مقاله را هم می‌توان طبق همین روش انجام داد، مثلا به جای «مقصود از طعام اهل کتاب» و «ازدواج دائم یا موقت با زنان اهل کتاب» که کاملا مانند کتاب‌های تفسیری است، گفته شود: «کارکردهای فقهی» بعد در زیرتیترهای دیگری گفته شود «حلیت حیوانات ذبح‌شده به دست اهل کتاب» و در بخش بعدی گفته شود «ازدواج با اهل‌کتاب».
- با اینکه مقاله ردۀ «آیات فقهی» خورده است و مناسب بود در مقاله این گزاره که «از این آیه در علم فقه استفاده شده و این آیه از آیات فقهی است» می‌آمد. اگر چه نویسنده محترم، در مقاله گزاره‌های فقهی را آورده، ولی مخاطب عام نمی‌داند این گزاره‌ها مربوط به چه علمی است.
- با اینکه مقاله ردۀ «آیات فقهی» خورده است، اما تنها یکبار به یک کتاب فقهیِ دستِ چندم ارجاع داده شده است!
- همانطور که در شیوه‌نامه معرفی آیات آمده، باید ارتباط این آیه با آیات قبل و بعد نوشته شود. مخصوصا این آیه که ارتباط واضحی با آیات پیشین دارد!! لازم به ذکر است، برخی با استدلال به این آیه (استدلال به الیوم) معتقدند، آیه سوم سوره مائده (الیوم اکملت لکم دینکم) مربوط به حادثه غدیر نیست و لذا این آیه به نحوی آیۀ مرتبط با علم کلام نیز به شمار می‌آید، که به آن اشاره نشده است.
- شناسه و سرشناسه (که بخشی از ترجمه آیه است) ناقص است.
- در جعبه اطلاعات آمده سوره مدنی است، اما در متن مقاله نیامده است.
- در مواردی کلمات دشوار حرکت‌گذاری نشده است (هرچند در مواردی هم این نکته رعایت شده است).
- ادبیات تخصصی و حوزوی، مانند: «در مقام رفعِ محدودیت معاشرت»، «در عین حال»، «انحصار در ازدواج موقت دارد»، «ذبیحه‌های اهل‌کتاب»
- رعایت نکردن فاصله و نیم‌فاصله؛ مانند: «اهل‌کتاب»(باید با فاصله نوشته شود، نه نیم‌فاصله)، «فقهای اهل سنت» (اهل سنت باید با نیم فاصله نوشته شود)، «بَنی تَغلِب»(باید با نیم‌فاصله نوشته شود) «بکار می‌رود» (به کار می‌رود)،
- تفسیر آقای قرائتی برای استناد مناسب نیست و به منابع بهتری رجوع شود.
- جملات پیچیده مانند «بیان حلال‌بودن طَیبات (خوراکی‌های پاکیزه که دلیلی بر حرمت آن نیست) در این آیه با اینکه پیش از این هم حلال بوده، را مقدمه‌ای دانسته‌اند برای بیان رفع محدودیت معاشرت با اهل‌کتاب.»، به جای آن مثلا می‌توان نوشت: «در این آیه به حلال‌بودن خوراکی‌های پاکیزه (طیّبات) که قبلاً هم حلال بوده‌اند، اشاره شده است؛ گفته شده این موضوع مقدمه‌ای است برای بیان این حکم که معاشرت با اهل کتاب، محدودیت ندارد.»
- برای نوشتن مطالب مدخل، از روش هرم وارونه استفاده می‌شود. یعنی مهم‌ترین و باارزش‌ترین و قوی‌ترین دیدگاه در ابتدا بیان می‌شود و بعد مقدمات دیگر. در بخش «مقصود از طعام اهل کتاب» آمده است: «در اینکه طَعام اهل کتاب.... چه چیزی است میان مفسران اختلاف است. اکثر مفسران شیعه بر این عقیده‌اند.... » به جای این کار، ابتدا نظر اکثر مفسران شیعه و سپس مطالب اختلافی آورده می‌شود. این اشکال، در بخش «ازدواج دائم یا موقت با زنان اهل کتاب» پررنگ‌تر است؛ زیرا علاوه بر آنچه ذکر شد، این بخش، با دیدگاه اهل سنت آغاز شده است.
- برخی عبارت‌ها ابهام ایجاد می‌کنند. مثلا: «عده‌ای از عالمان شیعه معتقدند حیوانات حلال‌گوشتی که توسط اهل‌کتاب ذبح می‌شود حلال است.[۲۱] صاحب مجمع البیان گفته است برخی از عالمان شیعه چنین اعتقادی دارند.[۲۲] محمدجواد مغنیه، مفسر شیعه، معتقد است ... ذبیحه‌های اهل‌کتاب به شرط انجام ذبح شرعی حلال است»
-با خواندن جمله اول و دیدن مستند، خواننده گمان می‌کند که آقای مکارم چنین نظری دارد! در حالی که ایشان چنین نظری ندارند.
حال، تفاوت جمله دوم با جمله اول در چیست؟ طبق نقل آقای مکارم و طبرسی، برخی چنین نظری دارند. پس چرا در دو جمله جداگانه آمده است؟!! -با نوشتن جمله سوم، چه نیازی به جمله‌های اول و دوم وجود دارد؟!!! در جمله سوم که گفته شده، مغنیه ذبائح اهل کتاب را حلال می‌داند، چه نیازی هستند که در دو جمله مستقل و جدا از هم بگوییم آقای مکارم و طبرسی گفته‌اند که برخی چنین نظری دارند؟ به نظر می‌رسد این جملات زیاده‌نویسی هستند و ایجاد ابهام نیز می‌کنند. Salar (بحث) ۱۳ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۲۲:۰۹ (+0330)
پاسخ به ارزیاب
@Salar: سلام علیکم. متأسفانه ارزیاب محترم ارزیابی خود را بر اساس سلیقه و شیوه تحقیقی خود قرار داده است و هر نوع تحقیقی را تنها بر اساس نگاه خود می سنجد؛ و دقت ندارد هر تحقیقی ساختار و اسلوب خود را دارد. با این نگاه نقادانه، هر مقاله ای با هرکیفیتی ایرادهای فراوان خواهد داشت. مضافا اینکه با برخی نکات کاملا مخالف هستم. یکی اینکه فرموده اند شناسه ترجمه آیه است. با اینکه شناسه کاملا در بیان معرفی آیه نوشته شده است و این سخن بسیار غیرمنصفانه است. در مورد نیم فاصله نوشتن « اهل‌کتاب» نیز با مدیران مشورت شده است و قرار شده اهل‌کتاب زین پس با نیم فاصله نوشته شود. در مورد استفاده نکردن از تفسیر آقای قرائتی هم من اطلاع نداشتم که نباید از این تفسیر استفاده کرد. در مورد ارجاع به آثار فقهی هم به کتاب الفقه علی المذاهب الخمسة ارجاع داده شده است و قرار نیست یک مقاله فقهی نوشته شود که منابع فقهی زیادی بخواهد. اگر قرار بود به منابع فقیهان ارجاع داده شود، باید به آرای فقیهان زیادی اشاره میشد، چون موضوع ازدواج با زنان اهل کتاب موضوعی بسیار گسترده است و فقیهان آرای متفاوتی دراین باره دارند و در مدخل ازدواج مسلمان با غیرمسلمان به آن پرداخته شده است. نکته آخر اینکه در سراسر این مقاله موضوعات فقهی آمده است اما ارزیاب می گوید بهتر بود گفته شود «از این آیه در علم فقه استفاده شده و این آیه از آیات فقهی است»!!!--Ma.rezapour (بحث) ۱۴ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۵۲ (+0330):
- اینکه سراسر این مقاله موضوعات فقهی آمده است اما ارزیاب می‌گوید بهتر بود گفته شود «از این آیه در علم فقه استفاده شده و این آیه از آیات فقهی است. نظر ارزیاب درست است و باید به این نکته در مقاله تصریح میشد. -- Shamsoddin (بحث) ۱۴ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۵۱ (+0330)