اصحاب الامام امیرالمؤمنین و الرواة عنه (کتاب)

اصحاب الامام امیرالمؤمنین و الرواة عنه

اطلاعات کتاب
نویسنده	محمدهادی امینی
موضوع	معرفی اصحاب و راویان امام علی(ع)
سبک	تراجم
زبان	عربی
تعداد جلد	۲ جلد
قطع	وزیری
اطلاعات نشر
ناشر	دار الکتاب الاسلامی
محل نشر	بیروت
تاریخ نشر	۱۴۱۲ق

اَصحابُ الاِمام اَمیرُالمؤمنین وَ الرُّواةُ عَنْه کتابی به زبان عربی نوشته محمدهادی امینی (درگذشت: ۱۳۷۹ش) با پژوهشی رجالی و تاریخی است که به معرفی ۱۴۰۱ نفر از اصحاب و راویان امام علی(ع) از شیعه و اهل سنت می‌پردازد.

این اثر در دو جلد تنظیم شده و با ترتیب الفبایی، شرح مختصری از زندگی، نسب، تولد، وفات، شهادت و ویژگی‌های فکری و اعتقادی افراد را ارائه می‌دهد. مؤلف با بهره‌گیری از منابع معتبر و متعدد، کوشیده است چهره‌های فراموش‌شده تاریخ را احیا کند و تصویری دقیق از یاران امام علی(ع) ارائه دهد. این اثر در سال ۱۴۱۲ق توسط انتشارات دار الکتاب الاسلامی در بیروت منتشر شده است.

معرفی کلی کتاب پژوهشیِ امینی

کتاب اصحاب الإمام امیرالمؤمنین و الرواة عنه، اثر محمدهادی امینی، فرزند ارشد علامه امینی (صاحب کتاب الغدیر) است که در آن به شرح‌حال اصحاب امام علی(ع) و راویان حدیث از آن امام پرداخته شده است. نویسنده، این افراد را از میان شیعه و اهل سنت گردآوری کرده و به‌ترتیب الفبایی، شرح مختصری از زندگی، نسب، تولد، وفات، شهادت و ویژگی‌های فکری و اعتقادی آنان ارائه داده است.

محتوای اثر

در گزارشی که پیرامون کتاب اصحاب الإمام أمیرالمؤمنین و الرواة عنه منتشر شده، آمده است مؤلف، به منابع معتبر رجالی، حدیثی و تاریخی مراجعه کرده و اطلاعات مربوط به اصحاب و راویان امام علی(ع) را گردآوری نموده است. این اثر، از سبک اختصارگوییِ رایج در نگارش‌های رجالی پیروی می‌کند و در برخی موارد، این اختصار ممکن است برای خوانندگانی که آشنایی کافی با تاریخ ندارند، موجب دشواری در فهم مطالب شود.

بر اساس بررسی‌ها، اطلاعات مربوط به برخی شخصیت‌ها در این کتاب بسیار محدود بوده و گاه تنها به ذکر نام یا اشاره‌ای کوتاه بسنده شده است. طیف شخصیت‌های معرفی‌شده در کتاب بسیار گسترده است؛ از یاران امام همچون عمار یاسر، ابوذر غفاری، مالک اشتر و سلمان فارسی گرفته تا مخالفان و دشمنانی چون ابن‌ملجم، شمر و معاویه و حتی کسانی چون عمر بن خطاب که در مواردی از امام برای حل مسائل دینی و حکومتی کمک گرفته‌اند.

چاپ کتاب

این کتاب در سال ۱۴۱۲ق (۱۹۹۲م) توسط انتشارات دار الکتاب الاسلامی (دار الغدیر للمطبوعات) در بیروت منتشر شده و در دو جلد تنظیم گردیده است.

ساختار

در گزارشی درباره ساختار کتاب «اصحاب الإمام أمیرالمؤمنین و الرواة عنه» آمده که محمدهادی امینی در این اثر، اطلاعات مربوط به ۱۴۰۱ نفر از اصحاب و راویان امام علی(ع) را گردآوری کرده است. شماره‌گذاری صفحات در دو جلد آن به‌صورت پیوسته ادامه یافته و در پایان جلد دوم، فهرستی جامع از منابع و مآخذ، به‌همراه فهرست اعلام (تراجم) ارائه شده که دسترسی به اطلاعات را برای پژوهشگران تسهیل می‌کند.

بر اساس این گزارش، منابع مورد استفاده نیز در همان بخش‌ها آمده و شامل ارجاع دقیق به جلد و صفحه کتاب‌هاست. در برخی موارد، تعداد منابع به بیش از ۴۵ عنوان می‌رسد.

مقدمه‌های کتاب

کتاب از دو مقدمه تشکیل شده است:

• مقدمه اول: کوتاه و چند صفحه‌ای، شامل انگیزه نگارش و معرفی اجمالی کتاب. نویسنده در مقدمه اول، به وجود هزاران راوی و صحابی که به‌دلیل شرایط سیاسی و تاریخی، نام و آثارشان از میان رفته، اذعان دارد و هدف خود را خدمت به حقیقت، تاریخ و دانش از طریق احیای نام‌ها و چهره‌های فراموش‌شده معرفی می‌کند. وی با انتقاد از آثاری که فاقد تحقیق عمیق‌اند و صرفاً به ذکر نام راوی و فهرستی از منابع بسنده کرده‌اند، تأکید می‌کند که این اثر با بهره‌گیری از منابع معتبر رجالی تدوین شده است. همچنین در مقدمه، به ضعف پژوهش‌های رجالی در برخی کشورهای عربی و ایران اشاره کرده و بر استفاده از منابع و مراجع معتبر در حوزه حدیث، درایه و رجال تأکید می‌ورزد.

• مقدمه دوم: مفصل و حدود ۴۰ صفحه، شامل بررسی ویژگی‌های مکتب امام علی(ع)، تحلیل شخصیت علمی و اخلاقی امام از دیدگاه بزرگان اهل سنت، بررسی تحولات تاریخی مؤثر بر زندگی اصحاب امام و تحلیل دیدگاه‌های رجالی شیعه و اهل سنت درباره راویان امام است.