آیه ۹۲ سوره یونس به سرنوشت جنازه غرق‌شده فرعون اشاره دارد که برای عبرت دیگران، سالم ماند.[۱] پس از شکافته‌شدن دریا و عبور بنی‌اسرائیل از آن، فرعون و سپاهیانش نیز برای تعقیب آن‌ها وارد دریا شدند. اما دریا به حالت طبیعی بازگشت و فرعون و همراهانش غرق شدند.[۲]
 | |
| مشخصات آیه | |
|---|---|
| واقع در سوره | یونس |
| شماره آیه | آیه ۹۲ |
| جزء | ۱۱ |
| اطلاعات محتوایی | |
| درباره | نجات جنازه فرعون برای عبرت دیگران |
مشهور مفسران مقصود از تعبیر «نُنَجِّیکَ بِبَدَنِکَ؛ بدنت را نجات میدهیم» را جسم بی‌جان فرعون دانسته‌اند.[۳] به‌دستور خداوند این جنازه از آب بیرون آمد.[۴] در بلندی قرار گرفت تا دیگران بدن او را ببینند.[۵] برخی مقصود از بدن را زره دانسته‌اند که خداوند فرعون را با زره مخصوصش از آب بیرون فرستاد تا شناخته شود.[۶]
قرآن، نجات جسم بی‌جان فرعون را نشانه و عبرت برای دیگران دانسته است. برخی این عبرت را برای بنی‌اسرائیل دانسته‌اند که خبر کشته‌شدن فرعون را نپذیرفتند.[۷] آنان فرعون را بسیار بزرگ‌تر از آن می‌دانستند که غرق شود.[۸] در نهایت خداوند جنازه فرعون را از آب بیرون آورد تا بنی‌اسرائیل آن‌را دیده و مرگ او بپذیرند.[۹] همچنین گفته شده خداوند جنازه فرعون را نجات داد تا پیروان فرعون که او را پروردگار خود می‌دانستند، با دیدن جنازه فرعون عبرت بگیرند و شکی در مرگ او نداشته باشند.[۱۰]
﴿فَالْيَوْمَ نُنَجِّيكَ بِبَدَنِكَ لِتَكُونَ لِمَنْ خَلْفَكَ آيَةً وَإِنَّ كَثِيرًا مِنَ النَّاسِ عَنْ آيَاتِنَا لَغَافِلُونَ ٩٢﴾ [یونس:92]
﴿پس امروز تو را با زره [زرین] خودت به بلندی [ساحل] می‌افکنیم تا برای کسانی که از پی تو می‌آیند عبرتی باشد و بی‌گمان بسیاری از مردم از نشانه‌های ما غافلند ٩٢﴾
سوره یونس: آیه ۹۲
در تفسیر نمونه از تفاسیر شیعه آمده که بسیاری باور نمیکردند که فرعون هم غرق شود. این امکان وجود داشت که افسانههای دروغین درباره نجات و حیات فرعون بسازند، لذا خداوند بدن بی‌جان او را از آب بیرون افکند.[۱۱] در بخش انتهای آیه بسیاری از مردم را غافل از نشانه‌های خداوند می‌داند. علت آن را چنین گفته‌اند که بسیاری از مردم نشانه‌هایی که به آن‌ها می‌رسد را با تأمل و تفکر نمی‌نگرند تا با حقیقت از نزدیک‌ترین مسیر مواجه شوند.[۱۲]
کشفِ بدن مومیایی فرعونِ غرق‌شده
ادعاهایی وجود دارد که بدن فرعونِ غرق‌شده در دریا، به‌صورت مومیایی، باقی مانده است. براساس تحقیقات موریس بوکای (وفات ۱۹۹۸م) پزشک فرانسوی، بدن فرعون، زمان خروج موسی از مصر به‌صورت مومیایی‌شده باقی مانده که با انجام آزمایش‌های مختلف غرق‌شدن او در آب به اثبات رسیده است.[۱۳]
از نگاه بوکای، کلام قرآن مبنی بر بقای جسد فرعون اشاره به همین باقی ماندن جسد در طول قرن‌ها دارد که عبرتی برای دیگران باشد و نشان از اخبار علمی قرآن است.[۱۴] برخی مفسران نیز این مطلب را نقل کرده‌اند.[۱۵] این ادعا مورد بحث و اشکال واقع شده و برخی محققان، این نظریه را دارای اشکال دانسته‌اند.[۱۶]
پانویس
- ↑ نجفی خمینی، تفسیر آسان، ۱۳۹۸ق، ج۷، ص۱۹۰.
- ↑ حسینی همدانی، انوار درخشان، ۱۴۰۴ق، ج۸، ص۲۹۳.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۸، ص۳۷۷.
- ↑ حسینی شیرازی، تبیین القرآن، ۱۴۲۳ق، ج۱، ص۲۳۱.
- ↑ فیض کاشانی، تفسیر الصافی، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۴۱۷.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۸، ص۳۷۷.
- ↑ قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۳۱۶.
- ↑ فیض کاشانی، تفسیر الصافی، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۴۱۷.
- ↑ قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۳۱۶.
- ↑ قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۳۱۶.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۸، ص۳۷۷.
- ↑ فضل‌الله، تفسیر من وحی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۱۱، ص۳۶۱.
- ↑ رضی بهابادی و اسدی، «بررسی تطبیقی دیدگاه قرآن و نظریه باستان شناسی موریس بوکای درباره نجات بدن فرعون»، ص۱۳۲- ۱۳۴.
- ↑ رضی بهابادی و اسدی، «بررسی تطبیقی دیدگاه قرآن و نظریه باستان شناسی موریس بوکای درباره نجات بدن فرعون»، ص۱۳۲- ۱۳۴.
- ↑ طیب، اطیب البیان، ۱۳۷۸ش، ج۶، ص۴۵۳.
- ↑ رضی بهابادی و اسدی، «بررسی تطبیقی دیدگاه قرآن و نظریه باستان‌شناسی موریس بوکای درباره نجات بدن فرعون»، ص۱۳۶-۱۳۷.
منابع
- حسینی شیرازی، سید محمد، تبیین القرآن، بیروت، دارالعلوم، چاپ دوم، ۱۴۲۳ق.
- حسینی همدانی، سید محمدحسین، انوار درخشان، تحقیق: محمدباقر بهبودی، تهران، کتابفروشی لطفی، چاپ اول، ۱۴۰۴ق.
- رضی بهابادی، بی بی سادات و اسدی، هاجر، «بررسی تطبیقی دیدگاه قرآن و نظریه باستان‌شناسی موریس بوکای درباره نجات بدن فرعون»، دو فصلنامه قرآن و علم، دوره ۱۱، شماره ۲۰، بهار و تابستان، ۱۳۹۶ش.
- طیب، سید عبدالحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران، انتشارات اسلام، ۱۳۷۸ش.
- فضل‌الله، سید محمدحسین، تفسیر من وحی القرآن، بیروت، دارالملاک للطباعة و النشر، چاپ دوم، ۱۴۱۹ق.
- فیض کاشانی، ملامحسن، تفسیر الصافی، تحقیق: حسین اعلمی، تهران، انتشارات الصدر، چاپ دوم، ۱۴۱۵ق.
- قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، محقق و مصحح: سیدطیب موسوی جزائری، قم، دارالکتاب، چاپ سوم، ۱۴۰۴ق.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.
- نجفی خمینی، محمدجواد، تفسیر آسان، تهران، اسلامیه، ۱۳۹۸ق.