پرش به محتوا

علی ولی الله: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۱۶۳ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۸ مهٔ ۲۰۲۳
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴: خط ۴:
شیعیان در [[اذان]] و [[اقامه]] پس از شهادت به رسالت [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و همچنین پس از [[شهادتین]]، به «علی ولی الله» نیز شهادت می‌دهند، اگرچه آن را جزئی از اذان و اقامه نمی‌دانند.
شیعیان در [[اذان]] و [[اقامه]] پس از شهادت به رسالت [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و همچنین پس از [[شهادتین]]، به «علی ولی الله» نیز شهادت می‌دهند، اگرچه آن را جزئی از اذان و اقامه نمی‌دانند.


[[میرزای قمی]]، عالم شیعه [[قرن سیزدهم قمری]]، گفتن «علی ولی الله» را پس از «لا اله الا الله، محمد رسول الله» [[مستحب]] دانسته و [[سید محمدحسین حسینی طهرانی|سید محمدحسین حسینی تهرانی]]، این چند جمله را جدایی‌ناپذیر دانسته است؛ با این استدلال که در نخستین روزی که پیامبر اقوام خود را به [[اسلام]] و گفتن شهادتین دعوت کرد، به پیروی از امام علی(ع) نیز دستور داد.   
[[میرزای قمی]]، عالم شیعه [[قرن سیزدهم قمری]]، گفتن «علی ولی الله» را پس از «لا اله الا الله، محمد رسول الله» [[مستحب]] دانسته است. همچنین از نظر [[سید محمدحسین حسینی طهرانی|سید محمدحسین حسینی تهرانی]]، این چند جمله جدایی‌ناپذیر است؛ با این استدلال که در نخستین روزی که پیامبر اقوام خود را به [[اسلام]]، دعوت کرد، به پیروی از امام علی(ع) نیز دستور داد.   


سکه‌هایی با ضرب عبارت «علی ولی الله» در حکومت‌های [[شیعه]]، [[اسماعیلیه|اسماعیلی]] و [[فاطمیان|فاطمی]] بر جای مانده که قدیمی‌ترین آن مربوط به نیمه [[قرن ۴ هجری قمری|قرن چهارم قمری]] است. این عبارت در معماری‌های شیعی و دوره فاطمی نیز به‌کار رفته است؛ از جمله روی محرابی که در سال ۴۷۸ق (۱۰۹۴م) به [[مسجد ابن طولون|مسجد اِبن‌طولون]] در [[قاهره]] افزوده شد.    
سکه‌هایی با ضرب عبارت «علی ولی الله» در حکومت‌های [[شیعه]]، [[اسماعیلیه|اسماعیلی]] و [[فاطمیان|فاطمی]] بر جای مانده که قدیمی‌ترین آن مربوط به نیمه [[قرن ۴ هجری قمری|قرن چهارم قمری]] است. این عبارت در معماری‌های شیعی و دوره فاطمی نیز به‌کار رفته است؛ از جمله روی محرابی که در سال ۴۷۸ق (۱۰۹۴م) به [[مسجد ابن طولون|مسجد اِبن‌طولون]] در [[قاهره]] افزوده شد.      


== جایگاه و مفهوم‌شناسی ==
== جایگاه و مفهوم‌شناسی ==
خط ۱۲: خط ۱۲:
«علی ولی الله» از شعارهای بارز [[شیعه]] درباره اعتقاد به [[امامت]] و [[ولایت امام علی(ع)]] است که از [[آیه ولایت]] و احادیثی مانند [[حدیث ولایت]] و [[خطبه غدیر]] گرفته شده است.<ref>محدثی، فرهنگ غدیر، ۱۳۸۶ش، ص۴۲۲ و ۴۲۳.</ref> شیعیان «علی ولی الله» را به‌معنای «علی سرپرست<ref>برای نمونه نگاه کنید به حسینی میلانی، جواهر الکلام فی معرفة الامامة و الامام، ۱۳۸۹ش، ج۲، ص۲۹۴.</ref> از جانب خدا است» دانسته‌<ref>طباطبایی و شاهی، بررسی‌های اسلامی، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۱۵۰.</ref> و [[خلافت امام علی(ع)|خلافت علی(ع)]] پس از [[رحلت پیامبر(ص)]] را دستوری از سوی خدا می‌دانند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به طبری صغیر، دلائل الامامة، ۱۴۱۳ق، ص۱۸.</ref> در مقابل، [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] خلافت علی(ع) را پس از خلافتِ [[خلفای سه‌گانه]] شمرده<ref>برای نمونه نگاه کنید به عبدالله بن احمد بن حنبل، السنة، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۵۷۳؛ قیروانی، عقیدة السلف، دار العاصمة، ص۶۱.</ref> و خلافت او را مانند خلافت دیگر خلفا، از جانب خدا نمی‌دانند.<ref>ایجی، المواقف فی علم الکلام، عالم الکتب، ص۳۹۵.</ref>
«علی ولی الله» از شعارهای بارز [[شیعه]] درباره اعتقاد به [[امامت]] و [[ولایت امام علی(ع)]] است که از [[آیه ولایت]] و احادیثی مانند [[حدیث ولایت]] و [[خطبه غدیر]] گرفته شده است.<ref>محدثی، فرهنگ غدیر، ۱۳۸۶ش، ص۴۲۲ و ۴۲۳.</ref> شیعیان «علی ولی الله» را به‌معنای «علی سرپرست<ref>برای نمونه نگاه کنید به حسینی میلانی، جواهر الکلام فی معرفة الامامة و الامام، ۱۳۸۹ش، ج۲، ص۲۹۴.</ref> از جانب خدا است» دانسته‌<ref>طباطبایی و شاهی، بررسی‌های اسلامی، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۱۵۰.</ref> و [[خلافت امام علی(ع)|خلافت علی(ع)]] پس از [[رحلت پیامبر(ص)]] را دستوری از سوی خدا می‌دانند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به طبری صغیر، دلائل الامامة، ۱۴۱۳ق، ص۱۸.</ref> در مقابل، [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] خلافت علی(ع) را پس از خلافتِ [[خلفای سه‌گانه]] شمرده<ref>برای نمونه نگاه کنید به عبدالله بن احمد بن حنبل، السنة، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۵۷۳؛ قیروانی، عقیدة السلف، دار العاصمة، ص۶۱.</ref> و خلافت او را مانند خلافت دیگر خلفا، از جانب خدا نمی‌دانند.<ref>ایجی، المواقف فی علم الکلام، عالم الکتب، ص۳۹۵.</ref>


عبارت «علی ولی الله» از میان [[کتب اربعه|کتاب‌های چهارگانه شیعه]]، در [[الکافی (کتاب)|الکافی]]<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۲۹ق، ج۸، ص۹۹.</ref> و در [[من لایحضره الفقیه (کتاب)|مَن لا یَحضُرُه الفَقیه]]<ref>شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۶۰۴.</ref> ذکر شده است. همچنین در [[زیارت‌نامه|زیارتنامه‌هایی]] که در این کتاب‌ها ذکر شده، امام علی(ع) با عنوان «ولی‌الله» مخاطب قرار گرفته است.<ref>برای نمونه  نگاه کنید به کلینی، الکافی، ۱۴۲۹ق، ج۹، ص۲۹۵ و ۲۹۶؛ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۵۸۶، ۵۸۹، ۵۹۰، ۵۹۲؛ شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۲۶، ۲۷، ۲۸.</ref> در برخی روایات در منابع روایی شیعه، پس از عبارت «علی ولی الله»، جمله «وَصیُّ رَسُولِ الله» (به‌فارسی: جانشین رسول خدا)<ref>برای نمونه نگاه کنید به راوندی، الدعوات، 1407ق، ص۲۱۱.</ref> و در برخی، «خلیفةُ بعدِ رسولِ الله» (به‌فارسی: خلیفه پس از رسول خدا) ذکر شده است.<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۰۸.</ref> برخی [[تصوف|صوفیان]] اهل‌سنت نیز عبارت «علی ولی الله» را در آثارشان ذکر کرده‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به کشفی ترمذی، مناقب مرتضوی، ۱۳۸۰ش، ص۱۴۰ و ۳۱۹؛ مظهری، التفسیر المظهری، ۱۴۱۲ق، ج۷، ص۲۵۶؛ قندورزی،ینابیع المودة، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۲۵۰، ۲۸۸ و ۲۴۹.</ref>
عبارت «علی ولی الله» از میان [[کتب اربعه|کتاب‌های چهارگانه شیعه]]، در [[الکافی (کتاب)|الکافی]]<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۲۹ق، ج۸، ص۹۹.</ref> و در [[من لایحضره الفقیه (کتاب)|مَن لا یَحضُرُه الفَقیه]]<ref>شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۶۰۴.</ref> ذکر شده است. همچنین در [[زیارت‌نامه|زیارتنامه‌هایی]] که در این کتاب‌ها ذکر شده، امام علی(ع) با عنوان «ولی‌الله» مخاطب قرار گرفته است.<ref>برای نمونه  نگاه کنید به کلینی، الکافی، ۱۴۲۹ق، ج۹، ص۲۹۵ و ۲۹۶؛ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۵۸۶، ۵۸۹، ۵۹۰، ۵۹۲؛ شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۲۶، ۲۷، ۲۸.</ref> در برخی روایات در منابع روایی شیعه، پس از عبارت «علی ولی الله»، جمله «وَصیُّ رَسُولِ الله» (به‌فارسی: جانشین رسول خدا)<ref>برای نمونه نگاه کنید به راوندی، الدعوات، ۱۴۰۷ق، ص۲۱۱.</ref> و در برخی، «خلیفةُ بعدِ رسولِ الله» (به‌فارسی: خلیفه پس از رسول خدا) ذکر شده است.<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۰۸.</ref> برخی [[تصوف|صوفیان]] اهل‌سنت نیز عبارت «علی ولی الله» را در آثارشان ذکر کرده‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به کشفی ترمذی، مناقب مرتضوی، ۱۳۸۰ش، ص۱۴۰ و ۳۱۹؛ مظهری، التفسیر المظهری، ۱۴۱۲ق، ج۷، ص۲۵۶؛ قندورزی،ینابیع المودة، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۲۵۰، ۲۸۸ و ۲۴۹.</ref>


شیعیان در مراسمی که در [[عید غدیر]] برگزار می‌کنند، تابلوها و پرچم‌هایی با عبارت «علی ولی الله» نصب می‌کنند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به «[https://www.tabnak.ir/fa/news/1130499 حضور میلیونی مردم تهران در مهمانی ۱۰ کیلومتری غدیر]»، خبرگزاری تابناک.</ref> همچنین آن را روی نگین [[انگشتر]] حک می‌کنند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به «[https://javaheratparchami.ir/shop/ring/عقیق/انگشتر-عقیق-خطی-علی-ولی-الله/ انگشتر عقیق خطی علی ولی الله]»، جواهرات پرچمی.</ref>{{منبع بهتر}} پشت‌نویسی خودرو با این عبارت، از فرهنگ‌های برخی شیعیان در [[ایران]] است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به «[https://khedmatgozaran.com/Stencil-for-back-of-the-car/10718-30002728.html شابلون پشت‌نویسی ماشین طرح علی ولی الله]»، خدمتگزاران.</ref>{{منبع بهتر}}
شیعیان در مراسمی که در [[عید غدیر]] برگزار می‌کنند، تابلوها و پرچم‌هایی با عبارت «علی ولی الله» نصب می‌کنند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به «[https://www.tabnak.ir/fa/news/1130499 حضور میلیونی مردم تهران در مهمانی ۱۰ کیلومتری غدیر]»، خبرگزاری تابناک.</ref> همچنین آن را روی نگین [[انگشتر]] حک می‌کنند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به «[https://javaheratparchami.ir/shop/ring/عقیق/انگشتر-عقیق-خطی-علی-ولی-الله/ انگشتر عقیق خطی علی ولی الله]»، جواهرات پرچمی.</ref>{{منبع بهتر}} پشت‌نویسی خودرو با این عبارت، از فرهنگ‌های برخی شیعیان در [[ایران]] است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به «[https://khedmatgozaran.com/Stencil-for-back-of-the-car/10718-30002728.html شابلون پشت‌نویسی ماشین طرح علی ولی الله]»، خدمتگزاران.</ref>{{منبع بهتر}}
خط ۵۰: خط ۵۰:
== در ادبیات ==
== در ادبیات ==
عبارت «علی ولی الله» در ادبیات فارسی انعکاس داشته است. [[سید علی عمادالدین نسیمی]]، شاعر [[تصوف|صوفی]] قرن هشتم قمری، چنین سروده است:  
عبارت «علی ولی الله» در ادبیات فارسی انعکاس داشته است. [[سید علی عمادالدین نسیمی]]، شاعر [[تصوف|صوفی]] قرن هشتم قمری، چنین سروده است:  
 
= عمادالدین نسیمی:
{{شعر2
{{شعر2
|تراز=وسط
|تراز=وسط
|خط اول= عمادالدین نسیمی
|خط اول
|هر وصف که در شأن کلام الله است|خاصیت او تمام بسم‌الله است
|هر وصف که در شأن کلام الله است|خاصیت او تمام بسم‌الله است
|آن نقطه که آن در بِیِ بسم‌الله است|آن خال رخ علی ولی الله است<ref>نسیمی، زندگی و اشعار عمادالدین نسیمی، ۱۳۷۲ش، ص۳۵۵.</ref>
|آن نقطه که آن در بِیِ بسم‌الله است|آن خال رخ علی ولی الله است<ref>نسیمی، زندگی و اشعار عمادالدین نسیمی، ۱۳۷۲ش، ص۳۵۵.</ref>
خط ۱۶۰: خط ۱۶۰:
[[رده:شعارهای شیعی]]
[[رده:شعارهای شیعی]]
[[رده:مقاله‌های با درجه اهمیت ج]]
[[رده:مقاله‌های با درجه اهمیت ج]]
[[رده:مقاله‌های آماده ترجمه]]
<onlyinclude>{{درجه‌بندی
| پیوند = <!--ندارد، ناقص، کامل-->کامل
| رده = <!--ندارد، ناقص، کامل-->کامل
| جعبه اطلاعات = <!--نمی‌خواهد، ندارد، دارد-->نمی‌خواهد
| عکس = <!--نمی‌خواهد، ندارد، دارد-->دارد
| ناوبری = <!--ندارد، دارد-->دارد
| رعایت شیوه‌نامه ارجاع = <!--ندارد، دارد-->دارد
| کپی‌کاری = <!--از منبع مردود، از منبع خوب، ندارد-->ندارد
| استناد به منابع مناسب = <!--ندارد، ناقص، کامل-->کامل
| جانبداری = <!--دارد، ندارد-->ندارد
| شناسه = <!--ناقص، کامل-->کامل
| رسا بودن = <!--ندارد، دارد-->
| جامعیت = <!--ندارد، دارد-->دارد
| زیاده‌نویسی = <!--دارد، ندارد-->ندارد
| تاریخ خوبیدگی =<!--{{subst:#time:xij xiF xiY}}-->
| تاریخ برتر شدن =<!--{{subst:#time:xij xiF xiY}}-->
| توضیحات =
}}</onlyinclude>